THU HOACH một số nguyên nhân thành công và hạn chế trong phòng chống vi phạm kỷ luật nghiêm trọng trong quân đội

THU HOACH Một số nguyên nhân thành công và hạn chế
trong phòng chống vi phạm kỷ luật nghiêm trọng trong
quân đội
Thượng tá, Tiến sĩ Phạm Xuân
Mát
I. Nguyên nhân thành công
1. Nguyên nhân khách quan
* Những thành tựu phát triển kinh tế xã hội của đất nước
trong công cuộc đổi mới là nguyên nhân quan trọng, tác động
tạo nên thành công trong phòng chống vi phạm kỷ luật nghiêm
trọng trong quân đội.
Kỷ luật của quân đội là một bộ phận của kiến trúc thượng
tầng xã hội, được hình thành trên một cơ sở hạ tầng xã hội nhất
định. Kỷ luật quân đội phản ánh hình thái ý thức xã hội, ln
chịu sự tác động, chi phối của nền tảng kinh tế, chính trị, văn
hố, xã hội trong từng thời kỳ. Trong những năm gần đây, hoạt
động giáo dục, rèn luyện, duy trì quản lý và xử lý kỷ luật của
quân đội ta luôn chịu sự tác động trực tiếp, nhiều chiều của
cơng cuộc đổi mới tồn diện đất nước.


2

Sau 20 năm thực hiện đường lối đổi mới toàn diện đất
nước do Đảng Cộng sản Việt Nam khởi xướng và lãnh đạo,
cách mạng nước ta đã thu được nhiều thành tựu quan trọng
trên nhiều bình diện của đời sống xã hội. Nền kinh tế của đất
nước đã vượt ra khỏi tình trạng khủng hoảng, suy thối, liên tục
có bước tăng trưởng khá cao và ổn định. Tốc độ tăng trưởng
GDP năm sau cao hơn năm trước, bình quân trong 5 năm
2001-2005 tăng gần 7,5%. Mỗi bước tăng trưởng về kinh tế

luôn gắn liền với sự phát triển tiến bộ xã hội, đời sống vật chất,
tinh thần của nhân dân được nâng lên một bước, quốc phòng
an ninh được củng cố, chế độ chính trị ổn định. Vị thế nước ta
trên trường quốc tế không ngừng được nâng cao. Nhân dân tin
tưởng vào sự lãnh đạo của Đảng, sự thành công của sự nghiệp
đổi mới. Những thành tựu to lớn về kinh tế, chính trị, văn hố,
quốc phịng an ninh đã tạo tiền đề thuận lợi cho việc xây dựng
và phát huy nhân tố con người trên tất cả các lĩnh vực của đời
sống xã hội; tạo tiền đề vật chất cho việc xây dựng quân đội
cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, từng bước hiện đại.
Cùng với sự phát triển đi lên của đất nước, cán bộ, chiến
sĩ trong quân đội ngày càng tin tưởng vào sự lãnh đạo của
Đảng, n tâm, gắn bó với qn đội, ln nêu cao trách nhiệm
chính trị trước Đảng, trước nhân dân khơng ngừng phấn đấu tu


3

dưỡng, rèn luyện bản thân về mọi mặt. Kỷ luật quân đội là kỷ
luật sắt, tự giác, nghiêm minh, được xây dựng và thực hiên trên
cơ sở sự giác ngộ cao về chính trị, tinh thần của mỗi cán bộ,
chiến sĩ cũng sẽ được củng cố, tăng cường cùng với sự phát
triển đi lên của đất nước, sự giác ngộ về mục tiêu, lý tưởng và
niềm tin, trách nhiệm chính trị của mỗi cán bộ, sĩ quan, hạ sĩ
quan, binh sĩ trong quân đội.
* Sự quan tâm của Đảng, Nhà nước trong bổ sung, ban hành
chính sách với quân đội, từng bước cải thiện đời sống vật chất,
tinh thần cán bộ, chiến sĩ đã trực tiếp tạo ra động lực chính trị
tinh thần thúc đẩy cán bộ, chiến sĩ khơng ngừng phấn đấu, tu
dưỡng, rèn luyện vươn lên về mọi mặt.

Chính sách qn đội giữ vai trị cực kỳ quan trọng trong sự
nghiệp xây dựng quân đội cách mạng. Chính sách đúng sẽ tạo
ra đòn bẩy thúc đẩy sự thành công trong củng cố tổ chức, tăng
cường kỷ luật, xây dựng và phát huy sức mạnh tổng hợp của
quân đội. Chủ tịch Hồ Chí Minh đã chỉ rõ “Quân đội mạnh là
nhờ có chính sách đúng, giáo dục khéo và kỷ luật nghiêm”.
Trong suốt quá trình tổ chức, lãnh đạo quân đội, Đảng ta luôn
coi trọng việc ban hành các chế độ chính sách đối với quân đội.
Trải qua hai cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp và đế quốc
Mỹ, mặc dù trong điều kiện chiến tranh, cả nước dồn sức cho


4

kháng chiến thắng lợi, việc quan tâm tới cải thiện đời sống vật
chất, tinh thần của cán bộ, chiến sĩ gặp nhiều khó khăn, tuy vậy,
Đảng và Nhà nước vẫn thường xuyên cải tiến, bổ sung, ban
hành chính sách quân đội đảm bảo phù hợp với thực tiễn tình
hình và quan tâm động viên cán bộ, chiến sĩ. Do vậy, đã tạo
được động lực tinh thần to lớn huy động sức mạnh tổng hợp
của toàn Đảng, toàn dân, toàn quân đưa kháng chiến đến thắng
lợi hoàn toàn.
Những năm gần đây, cùng với tăng trưởng kinh tế và tiến bộ,
công bằng xã hội, Đảng và Nhà nước khơng ngừng đổi mới
chính sách quân đội. Nhiều chủ trương, chính sách mới đối với
quân đội được ban hành theo hướng mở rộng phạm vi đãi ngộ
đối với cán bộ, chiến sĩ quân đội và hậu phương quân đội.
Chính sách tiền lương, nhà ở, bảo hiểm xã hội, phụ cấp, trợ
cấp, chăm sóc sức khoẻ, giải quyết công ăn việc làm cho bộ đội
phục viên, xuất ngũ, chăm sóc sức khoẻ, chính sách khen

thưởng đối với người có cơng…v.v…đều được cải thiện một
bước đáng kể, đã làm cho đời sống vật chất, tinh thần của quân
đội, của hậu phương gia đình cán bộ, chiến sĩ được cải thiện
nâng lên. Thực tế những năm vừa qua, vũ khí, trang bị, cơ sở
vật chất của quân đội được Nhà nước quan tâm đầu tư kinh phí
thoả đáng; đời sống của cán bộ, chiến sĩ có bước phát triển


5

căn bản, nơi ăn, chốn ở từng bước chính qui hoá, cơ sở vật
chất thao trường, bãi tập bảo đảm đáp ứng yêu cầu huấn luyện,
rèn luyện của bộ đội. Do đó, đã tạo ra mơi trường, điều kiện
thuận lợi cho việc giáo dục, rèn luyện, quản lý bộ đội về mọi
mặt, tăng cường củng cố kỷ luật, nếp sống chính quy, ngăn
ngừa mọi hành vi vi phạm kỷ luật của bộ đội.
* Những thành công trong xây dựng Nhà nước pháp quyền,
trong giáo dục, tuyên truyền vận động nhân dân sống và làm
việc theo Hiến pháp, pháp luật đã tạo ra cơ sở nền tảng, tiền đề
vững chắc cho củng cố, tăng cường kỷ luật, phòng chống vi
phạm kỷ luật nghiêm trọng trong quân đội.
Môi trường pháp lý, trật tự kỷ cương của xã hội luôn tác động
trực tiếp đến môi trường kỷ luật quân đội và hoạt động giáo
dục, duy trì, quản lý kỷ luật trong quân đội. Trật tự, kỷ cương
của xã hội được tăng cường, củng cố, nhân dân có giác ngộ
cao về pháp luật, tự giác tuân thủ pháp luật vừa tạo cơ sở nền
tảng vừa trực tiếp tác động nâng cao ý thức kỷ luật của cán bộ,
chiến sĩ trong quân đội.
Trong quá trình đổi mới, hội nhập, cùng với đổi mới phát triển
kinh tế đất nước, Đảng ta hết sức coi trọng từng bước cải cách

hệ thống chính trị, đặt lên hàng đầu nhiệm vụ xây dựng, hoàn
thiện nhà nước Pháp quyền xã hội chủ nghĩa, nhằm không


6

ngừng mở rộng dân chủ trong đời sống xã hội, thực hiện triệt để
quyền làm chủ của nhân dân, xây dựng nhà nước thực sự của
dân, do dân, vì dân và quản lý, điều hành xã hội theo hiến pháp
và pháp luật. Trong quá trình xây dựng nhà nước Pháp quyền
xã hội chủ nghĩa, Đảng ta đặt lên hàng đầu việc lãnh đạo, hoàn
thiện hệ thống văn bản pháp luật khá hoàn chỉnh, đồng bộ giúp
cho việc quản lý, điều hành đất nước đi vào nền nếp, thống
nhất, tăng cường củng cố kỷ luật, kỷ cương ở tất cả các cấp,
các ngành trên mọi lĩnh vực của đời sống xã hội; tạo được
hành lang pháp lý an toàn, thuận lợi để đưa đất nước tham gia
vào quá trình hội nhập quốc tế và khu vực.
Cùng với ban hành đồng bộ hệ thống văn bản pháp luật, Đảng
và Nhà nước nói chung, các cấp, các ngành nói riêng hết sức
coi trong triển khai hoạt động tuyên truyền, giáo dục, phổ biến
sâu rộng hiến pháp, pháp luật đến mọi tầng lớp nhân dân, vận
động toàn dân sống và làm việc theo hiến pháp và pháp luật. Vì
vậy, giác ngộ ý thức pháp luật và kiến thức về pháp luật của
toàn dân từng bước được nâng cao. Lực lượng thanh niên gia
nhập quân đội có hiểu biết tương đối tồn diện về pháp luật, ý
thức tôn trọng pháp luật, hành động theo luật pháp không
ngừng được nâng lên. đây là cơ sở vững chắc cho việc giáo
dục, rèn luyện, duy trì kỷ luật trong quân đội, ngăn ngừa và

7

phòng chống vi phạm kỷ luật nghiêm trọng trong quân đội có
hiệu quả thiết thực.
2. Nguyên nhân chủ quan
* Cấp uỷ, chỉ huy, cơ quan chức năng các cấp luôn nhận thức
đúng, đề cao trách nhiệm, thường xuyên có chủ trương, biện
pháp lãnh đạo, chỉ đạo chặt chẽ việc giáo dục, rèn luyện, duy trì
nghiêm kỷ luật là nguyên nhân cơ bản, quyết định thành cơng
trong phịng chống vi phạm kỷ luật nghiêm trọng trong quân đội.
Cấp uỷ, chỉ huy và cơ quan chức năng các cấp là những chủ
thể trực tiếp lãnh đạo, chỉ đạo việc giáo dục, rèn luyện, duy trì
quản lý kỷ luật ở các cấp, đơn vị trong toàn quân. Nhận thức,
trách nhiệm và năng lực của cấp uỷ, chỉ huy, cơ quan chức
năng trong giáo dục, rèn luyện, quản lý kỷ luật, trực tiếp quyết
định thành cơng và hạn chế trong phịng chống vi phạm kỷ luật
nghiêm trọng trong quân đội. Thực tiễn cho thấy, cấp uỷ, chỉ
huy, cơ quan chức năng ở đơn vị nào coi trọng lãnh đạo, chỉ
đạo việc giáo dục, rèn luyện, duy trì quản lý kỷ luật, thường
xun có chủ trương, biện pháp sát đúng để giáo dục, rèn
luyện, duy trì quản lý nghiêm kỷ luật trong đơn vị, thì cán bộ,
chiến sĩ giữ nghiêm kỷ luật, hạn chế vi phạm kỷ luật thông
thường và chấm dứt vi phạm kỷ luật nghiêm trọng và ngược lại,


8

nếu bng lỏng giáo dục, rèn luyện, duy trì quản lý kỷ luật thì tỷ
lệ vi phạm kỷ luật nghiêm trọng là không tránh khỏi.
Khảo sát thực tế cho thấy, những năm gần đây để thực hiện

phương hướng xây dựng quân đội thực sự cách mạng, chính
quy, tinh nhuệ, từng bước hiện đại, cấp uỷ, chỉ huy và cơ quan
chức năng các cấp trong toàn quân đã thực sự đề cao vai trò
của yếu tố kỷ luật. Các cấp uỷ thường xuyên có nghị quyết lãnh
đạo việc giáo dục, duy trì, quản lý và rèn luyện kỷ luật bộ đội.
Trên cơ sở chỉ thị, nghị quyết của cấp trên và nghị quyết của
cấp uỷ cấp mình, chỉ huy các đơn vị thường xuyên có các chỉ
thị, quy định cụ thể hố việc duy trì, quản lý, chấp hành kỷ luật
và nền nếp chế độ quy định trong đơn vị. Cơ quan chức năng
các cấp tích cực soạn thảo các quy định hướng dẫn và trực tiếp
triển khai việc giáo dục, rèn luyện duy trì, quản lý kỷ luật ở các
cấp đơn vị. Các tổ chức quần chúng mà nòng cốt là đoàn thanh
niên thường xuyên phát động các phong trào thi đua hướng vào
rèn luyện nâng cao ý thức, chấp hành nghiêm chỉnh kỷ luật, xây
dựng nề nếp chính quy. Vì vậy, nhìn chung tỷ lệ vi phạm kỷ luật
thơng thường ở hầu khắp các đơn vị trong toàn quân đều giảm
mạnh; tỷ lệ vi phạm kỷ luật nghiêm trọng có xu hướng giảm rõ
rệt ở các đối tượng cán bộ và chiến sĩ. Kết quả khảo sát các
đơn vị cơ sở trong toàn quân cho thấy các cấp uỷ, chỉ huy và


9

cơ quan chức năng ở các quân, binh chủng luôn quán triệt sâu
sắc chỉ thị, nghị quyết của cấp trên, căn cứ vào thực tiễn yêu
cầu nhiệm vụ đơn vị và đặc điểm địa bàn đóng quân để xác
định nội dung, chỉ tiêu, yêu cầu rèn luyện, chấp hành kỷ luật cho
từng đối tượng cán bộ, chiến sĩ; có biện pháp thiết thực phát
huy vai trò, sức mạnh tổng hợp của các tổ chức, các lực lượng
trong đơn vị hướng vào giáo dục, rèn luyện, duy trì quản lý kỷ

luật. Bởi vậy, hầu hết các đối tượng cán bộ, chiến sĩ đều nhận
thức sâu sắc về vai trị, vị trí, tầm quan trọng của yếu tố kỷ luật
trong xây dựng và thực hiện nhiệm vụ của quân đội; giác ngộ
sâu sắc về bản chất kỷ luật quân đội; xác định tốt trách nhiệm,
có động cơ quyết tâm cao, tự giác rèn luyện, chấp hành nghiêm
chỉnh kỷ luật. Đây là cơ sở vững chắc cho phòng chống vi phạm
kỷ luật nghiêm trọng trong quân đội.
* Mở rộng dân chủ ở cơ sở đi đôi với tăng cường kỷ luật kỷ
cương trong quân đội và phát huy vai trò gương mẫu của đội
ngũ cán bộ, đảng viên các cấp trong rèn luyện chấp hành kỷ
luật là nguyên nhân quan trọng tạo nên thành cơng trong phịng
chống vi phạm kỷ luật nghiêm trọng trong quân đội.
Dân chủ và kỷ luật quân đội luôn quan hệ mật thiết, bổ sung hỗ
trợ lẫn nhau. Dân chủ xã hội chủ nghĩa là tiền đề của kỷ luật tự
giác nghiêm minh. Kỷ luật quân đội được xây dựng và thực hiện


10

trên nền tảng dân chủ xã hội chủ nghĩa. Dân chủ càng triệt để
thì kỷ luật càng nghiêm minh. Ngược lại, kỷ luật nghiêm minh sẽ
là điều kiện đảm bảo cho dân chủ được thực hiện triệt để.
Để phát huy vai trị làm chủ của nhân dân trong cơng cuộc đổi
mới đất nước, Đảng, Nhà nước ta đã có nhiều chủ trương biện
pháp tăng cường mở rộng dân chủ trong Đảng, Nhà nước và
toàn bộ xã hội; đặc biệt coi trọng thực hiện mở rộng dân chủ ở
cơ sở đi đôi với củng cố tăng cường kỷ luật, kỷ cương, giữ
vững trật tự an ninh xã hội. Quán triệt quan điểm, đường lối của
Đảng về tăng cường mở rộng dân chủ trong đời sống xã hội,
xây dựng hoàn thiện nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa,

phát huy quyền làm chủ của nhân dân, các cấp các ngành trong
toàn Đảng, toàn dân, toàn quân đã coi trọng triển khai xây dựng
và thực hiện triệt để quy chế dân chủ ở cơ sở, phát huy vai trò
của mọi tầng lớp nhân dân và các tổ chức chính trị - xã hội
tham gia xây dựng chủ trương, đường lối xây dựng và phát
triển đất nước; xây dựng và hoàn thiện văn bản pháp luật của
nhà nước; hương ước hoạt động của các địa phương, làng,
xã…v.v…Vì vậy, đã góp phần quan trọng tạo nên diện mạo mới
của dân chủ xã hội chủ nghĩa trong thời kỳ quá độ lên chủ
nghĩa xã hội đối với toàn bộ xã hội.


11

Quân đội là công cụ sắc bén của Đảng, Nhà nước, là trụ cột
nịng cốt cho tồn dân xây dựng và bảo vệ Tổ quốc xã hội chủ
nghĩa. Vì vậy, cùng với mở rộng dân chủ ở cơ sở nói chung,
Đảng ta đặc biệt coi trọng lãnh đạo mở rộng dân chủ ở cơ sở đi
đôi với củng cố tăng cường kỷ luật, kỷ cương ở các đơn vị cơ
sở trong toàn quân. Cấp uỷ, chỉ huy các cấp trong tồn qn
ln coi trọng lãnh đạo, chỉ đạo phát huy dân chủ, tăng cường
kỷ luật ở các cấp, các đơn vị; ban hành các chỉ thị, hướng dẫn,
qui chế về thực hiện dân chủ ở cơ sở các đơn vị quân đội.
Đồng thời coi trọng soạn thảo ban hành, bổ sung hoàn thiện hệ
thống điều lệnh, điều lệ, chế độ qui định, nội qui, quy chế hoạt
động của từng tổ chức và các thành viên trong quân đội. Do đó,
những năm gần đây đời sống dân chủ ở các đơn vị cơ sở qn
đội có chuyển biến tích cực, quyền làm chủ của cán bộ, chiến sĩ
được phát huy, 3 dân chủ lớn: về kinh tế, chính trị, quân sự
trong quân đội được thực hiện có hiệu quả ở các cấp. Mọi cán

bộ, chiến sĩ đều phát huy được quyền làm chủ của bản thân
trong xây dựng, quản lý, duy trì và rèn luyện chấp hành kỷ luật
quân đội. Đây là những yếu tố căn bản, tiền đề tiên quyết góp
phần tạo nên thành cơng trong phịng, chống vi phạm kỷ luật
nghiêm trọng trong quân đội.


12

Đội ngũ cán bộ, đảng viên các cấp luôn giữ vai trò hết sức quan
trọng trong xây dựng và thực hiện nhiệm vụ của đơn vị. Chủ
tịch Hồ Chí Minh chỉ rõ: Cán bộ là cái gốc của công việc; muôn
việc thành công hay thất bại đều do cán bộ tốt hay kém. Trong
giáo dục, rèn luyện chấp hành kỷ luật quân đội, cán bộ luôn là
tấm gương, là mô hình chuẩn để bộ đội học tập, noi theo. Thực
tế cho thấy ở đơn vị nào cán bộ gương mẫu trong rèn luyện,
chấp hành nghiêm nền nếp, chế độ quy định, kỷ luật quân đội,
pháp luật Nhà nước thì ở đó bộ đội tích cực rèn luyện tự giác
chấp hành nghiêm kỷ luật, chế độ qui định. Trái lại, ở đâu, lúc
nào cán bộ, đảng viên tự do, tuỳ tiện trong rèn luyện, chấp hành
kỷ luật, lời nói khơng đi đôi với việc làm, thiếu gương mẫu trong
chấp hành chế độ qui định của đơn vị, kỷ luật quân đội, pháp
luật Nhà nước thì bộ đội ở đó tất sẽ xem thường kỷ luật, tự do
tuỳ tiện, vô ý thức tổ chức kỷ luật, dẫn tới vi phạm pháp luật của
Nhà nước và vi phạm kỷ luật nghiêm trọng của quân đội là
không thể tránh khỏi.
Những năm vừa qua, quán triệt và thực hiện Nghị quyết 93 và
Nghị quyết 94 của đảng uỷ Quân sự Trung ương về xây dựng
đội ngũ cán bộ quân đội, đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ thời kỳ
mới; đặc biệt thực hiện Nghị quyết Trung ương 6 (lần 2) Khoá

VIII về đổi mới chỉnh đốn Đảng, tự phê bình và phê bình trong


13

đảng, đội ngũ cán bộ, đảng viên trong quân đội được xây dựng
theo phương hướng đảm bảo số lượng hợp lý, chất lượng ngày
càng cao. Đây là điều kiện thuận lợi cho việc lãnh đạo, chỉ đạo
xây dựng và thực hiện nhiệm vụ của đơn vị. Trong điều kiện tác
động của kinh tế thị trường len lỏi đến mọi lĩnh vực của đời
sống xã hội, thì vai trị gương mẫu của đội ngũ cán bộ, đảng
viên trong rèn luyện, chấp hành kỷ luật có sức mạnh khơng gì
sánh nổi đối với bộ đội trong giáo dục, rèn luyện kỷ luật.
Khảo sát thực tế một số đơn vị cho thấy tuyệt đại đa số đội ngũ
cán bộ, đảng viên phát huy được vai trò tấm gương về đạo đức,
lối sống, thực sự mô phạm về ý thức tổ chức kỷ luật, có tác
phong làm việc dân chủ, sâu sát thực tiễn, nói đi đơi với làm,
phát huy tốt trách nhiệm trong quản lý, duy trì kỷ luật đơn vị, tự
giác chấp hành mọi nền nếp chế độ qui định của đơn vị, kỷ luật
quân đội và pháp luật Nhà nước. Trao đổi, lấy ý kiến bộ đội,
phần đơng nhất trí đánh giá người chỉ huy và cán bộ đảng viên
trong đơn vị thực sự gương mẫu trong rèn luyện đạo đức, lối
sống và chấp hành kỷ luật, thể hiện khá tốt vai trò là tấm gương
để bộ đội phấn đấu noi theo. Số liệu thống kê báo cáo của các
đơn vị trong toàn quân cho thấy, tỷ lệ cán bộ, đảng viên vi phạm
kỷ luật những năm gần đây giảm rõ rệt; tính chất các vụ việc vi
phạm kỷ luật nghiêm trọng cũng có xu hướng giảm tính nghiêm


14

trọng. Kết quả trên đây vừa là những yếu tố cơ bản cấu thành,
vừa là cơ sở tiền đề để phịng chống vi phạm kỷ luật nghiêm
trọng có hiệu quả ở các cấp trong tồn qn.
* Những chuyển biến tích cực trong hồn thiện nội dung, đổi
mới hình thức giáo dục, rèn luyện và xử lý nghiêm minh mọi
hành vi vi phạm kỷ luật trực tiếp tác động ngăn ngừa, làm giảm
hành vi vi phạm kỷ luật nghiêm trọng.
Kỷ luật quân đội chỉ được duy trì và thực hiện triệt để trên cơ sở
sự giác ngộ cao và phương pháp rèn luyện, quản lý khoa học.
Vì vậy, việc phịng chống vi phạm kỷ luật nghiêm trọng chỉ thực
sự hiệu quả khi các cấp uỷ, chỉ huy các đơn vị làm tốt việc cải
tiến, hoàn thiện nội dung, đổi mới phương pháp rèn luyện, duy
trì quản lý kỷ luật với mọi đối tượng cán bộ, chiến sĩ.
Thực tiễn những năm gần đây, dưới sự chỉ đạo trực tiếp của Bộ
Tổng tham mưu và Tổng cục Chính trị, các đơn vị trong tồn
qn khơng ngừng bổ sung, hồn thiện nội dung giáo dục kỷ
luật. Trên cơ sở coi trọng giáo dục mục tiêu lý tưởng, xây dựng
niềm tin, ý chí quyết tâm, động cơ phấn đấu cho cán bộ, chiến
sĩ để tạo ra nhu cầu trong rèn luyện, chấp hành kỷ luật, xây
dựng ý thức tự giác, hình thành thói quen trong rèn luyện, chấp
hành kỷ luật cho bộ đội. Coi trọng giáo dục bản chất kỷ luật
quân đội, làm cho bộ đội nhận thức sâu sắc vai trị, vị trí của kỷ


15

luật trong xây dựng và thực hiện nhiệm vụ quân đội, thấm
nhuần tính chất tự giác và nghiêm minh trong tu dưỡng rèn
luyện chấp hành kỷ luật quân đội. Quán triệt sâu rộng đến mọi

đối tượng cán bộ, chiến sĩ về nội dung các điều lệnh, điều lệ
quân đội; hiến pháp, pháp lệnh Nhà nước, nghị định của chính
phủ để bộ đội tự giác chấp hành. Khảo sát thực tế cho thấy kiến
thức pháp luật của cán bộ, chiến sĩ những năm gần đây ngày
càng được nâng cao; ý thức chấp hành pháp luật Nhà nước, kỷ
luật quân đội cũng không ngừng nâng lên ở mọi đối tượng cán
bộ, chiến sĩ.
Phương pháp giáo dục, rèn luyện kỷ luật ở các đơn vị trong
tồn qn cũng có chuyển biến theo hướng ngày càng khoa
học, hợp lý, phù hợp với nhu cầu, đặc điểm tâm, sinh lý của
từng cán bộ, chiến sĩ. Hoạt động giáo dục kỷ luật được thực
hiện phối hợp, đan xen với các hoạt động huấn luyện chính trị,
quân sự, duy trì nền nếp chính quy, xây dựng đơn vị vững
mạnh toàn diện, đã nâng cao nhận thức của cán bộ, chiến sĩ về
yêu cầu của kỷ luật quân sự trong hoạt động thựcj tiễn hàng
ngày của đơn vị. Tuỳ từng đối tượng để vận dụng các phương
pháp giáo dục, rèn luyện cụ thể cho phù hợp. Với đối tượng
chiến sĩ thường vận dụng việc giáo dục kỷ luật thơng qua lên
lớp, sinh hoạt chính trị, thơng qua thi tìm hiểu pháp luật Nhà


16

nước, kỷ luật quân đội và thông qua hoạt động thực hiện nhiệm
vụ huấn luyện và duy trì nền nếp chính quy để giáo dục, rèn
luyện kỷ luật cho bộ đội. Với các đối tượng cán bộ sĩ quan, coi
trọng hình thức tự nghiên cứu, thu hoạch cá nhân về kỷ luật
qn đội; thơng qua sinh hoạt tự phê bình và phê bình, phân
loại đánh giá chất lượng cán bộ, đảng viên để giáo dục ý thức
trách nhiệm trong duy trì, quản lý và chấp hành kỷ luật; tích cực

rèn luyện cán bộ trong môi trường thực tiễn lãnh đạo, chỉ huy,
quản lý đơn vị; gắn việc rèn luyện ý thức kỷ luật với thực hiện
chức trách nhiệm vụ của cán bộ, đảng viên với xây dựng tổ
chức đảng trong sạch vững mạnh và xây dựng đơn vị vững
mạnh toàn diện. Vì vậy, đã xây dựng được rào cản khá vững
chắc để ngăn ngừa mọi hành vi vi phạm kỷ luật nghiêm trọng ở
cả cán bộ và chiến sĩ.
Mặt khác, bản chất của kỷ luật quân đội ta là sự thống nhất chặt
chẽ giữa hai yếu tố tự giác và nghiêm minh. Bởi vậy, để duy trì
nghiêm kỷ luật quân đội đòi hỏi các cấp phải kết hợp chặt chẽ
giữa giáo dục, rèn luyện ý thức tự giác chấp hành kỷ luật với xử
lý kịp thời, nghiêm minh mọi hành vi vi phạm kỷ luật. Xử lý
nghiêm hành vi vi phạm kỷ luật đòi hỏi phải được xem là một
biện pháp giáo dục hữu hiệu trong quản lý, duy trì kỷ luật và
ngăn ngừa mọi hành vi vi phạm kỷ luật.


17

Thực tiễn những năm vừa qua các cấp lãnh đạo, chỉ huy, các
cơ quan chức năng trong quân đội đều có sự thống nhất về
nhận thức, đồng thời có chủ trương, biện pháp lãnh đạo, chỉ
đạo chặt chẽ, xử lý kịp thời, nghiêm minh mọi hành vi vi phạm
kỷ luật của mọi đối tượng cán bộ, chiến sĩ. Tình trạng xuê xoa,
buông lỏng kỷ luật, xử lý nội bộ, trên nhẹ dưới nặng khi cán bộ,
chiến sĩ vi phạm kỷ luật quân đội cơ bản được khắc phục. Trong
xử lý kỷ luật nhì chung đảm bảo được tính kịp thời, nghiêm
minh, đúng người, đúng tội; kết hợp khá tốt giữa xử phạt với
giáo dục. Vì vậy, đã có tác dụng tích cực trong ngăn ngừa mọi
hành vi vi phạm kỷ luật ở cả cán bộ và chiến sĩ.

II. Nguyên nhân hạn chế
1. Nguyên nhân khách quan
* Sự tác động ảnh hưởng của những tiêu cực, tệ nạn xã hội và
mặt trái của cơ chế thị trường đến mỗi tổ chức và từng cá nhân
cán bộ, chiến sĩ đã làm hạn chế hiệu quả việc phòng chống vi
phạm kỷ luật nghiêm trọng trong quân đội.
Bên cạnh thành tựu đạt được, công cuộc đổi mới hiện đại hố,
cơng nghiệp hố đất nước cũng đang đặt ra những khó khăn,
thách thức khơng thể xem thường đối với cách mạng nước ta.
Do sự tác động của cơ chế kinh tế thị trường, chính sách đối
ngoại mở cửa, đa phương hoá, đa dạng hoá quan hệ đối ngoại,


18

tăng cường giao lưu hợp tác kinh tế với quốc tế và khu vực đã
kính thích sự năng động, sáng tạo vươn lên làm giàu trong mỗi
tổ chức kinh tế, mỗi con người trong xã hội làm cho tốc độ tăng
trưởng kinh tế khá cao. Tuy vậy, cũng làm nảy sinh khơng ít tư
tưởng, hành vi tiêu cực trong một bộ phận cán bộ và nhân dân.
Tư tưởng làm giàu bằng mọi giá, bất chấp pháp luật và đạo lý
đang làm tha hoá đạo đức, lối sống của một bộ phận cán bộ,
đảng viên và nhân dân; lối sống thực dụng, ích kỷ, chạy theo lợi
nhuận thuần tuý, lừa đảo chiếm đoạt, tham ô, tham nhũng đang
làm nhức nhối đời sống tinh thần xã hội. Bên cạnh đó, kẻ thù
đang ráo riết đẩy mạnh âm mưu chiến lược “diễn biến hồ
bình”, bằng mọi thủ đoạn dụ dỗ, lơi kéo, mua chuộc, khống chế
đội ngũ cán bộ, đảng viên của Đảng; kích động tuổi trẻ chạy
theo lối sống ích kỷ, thực dụng, làm phai nhạt mục tiêu, lý
tưởng phấn đấu trong một bộ phận không nhỏ thanh thiếu niên.

Lợi dụng chiêu bài dân chủ, nhân quyền, tôn giáo các thế lực
thù địch đang ra sức kích động chống phá đường lối cách mạng
của Đảng, chống phá hiến pháp, pháp luật của Nhà nước;
tuyên truyền đạo đức, lối sống tư sản; kích động tư tưởng tự do
vơ chính phủ; cổ vũ cho những hành vi gây rối làm mất an ninh
chính trị, trật tự an tồn xã hội, hịng đẩy nước ta lâm vào tình
trạng mất ổn định về chính trị để thực hiện dã tâm xâm lược,


19

thơn tính đất nước ta. Thực tế kẻ thù đã kích động một số phần
tử tiêu cực, bất mãn với chế độ, kích động nhân dân ở vùng
sâu, vùng xa biểu tình tập thể, gây rối trật tự an ninh ở một số
địa bàn chiến lược. Đây là những trở lực lớn đối với việc giữ
vững ổn định chính trị, xây dựng nhà nước pháp quyền và duy
trì quản lý điều hành đất nước theo luật pháp của Đảng và Nhà
nước ta.
Quân đội là một bộ phận cấu thành hệ thống chính trị xã hội, là
lực lượng nịng cốt trong giữ gìn trật tự an ninh xã hội, là trụ cột
trong sự nghiệp củng cố quốc phòng bảo vệ Đảng, bảo vệ chế
độ xã hội đang là mũi nhọn để kẻ thù tập trung chống phá, mặt
khác, cũng đang chịu sự tác động mạnh mẽ của những tiêu
cực, tệ nạn xã hội. Một bộ phận cán bộ, chiến sĩ do kém tu
dưỡng, rèn luyện, ít được thử thách trong thực tiễn đấu tranh
cách mạng đã bị mất phương hướng chính trị trước tác động
của mặt trái kinh tế thị trường và những địn tiến cơng mua
chuộc của kẻ thù dẫn tới chao đảo lập trường, giảm sút niềm
tin, thoái thác nhiệm vụ, lối sống bê tha, buông thả, tự do vơ ý
thức tổ chức kỷ luật. Tình hình đó đã làm hạn chế việc phòng

chống vi phạm kỷ luật nghiêm trọng trong toàn quân cũng như
ở mỗi cấp, mỗi đơn vị.


20

* Những bất cập trong soạn thảo, ban hành các văn bản pháp
luật của Nhà nước, cùng với tệ tham nhũng trong bộ máy của
Đảng và Nhà nước tác động làm hạn chế việc phòng chống vi
phạm kỷ luật nghiêm trọng trong quân đội.
Những năm gần đây, Quốc hội đã rất cố gắng trong hoạt động
lập pháp, ban hành đồng bộ nhiều văn bản pháp luật thiết thực
để duy trì, quản lý, điều hành xã hội theo trật tự thống nhất từ
Trung ương xuống cơ sở. Nhiều văn bản pháp luật mới được
ban hành nhanh chóng phát huy vai trị đi vào cuộc sống của xã
hội, điều chỉnh hành vi của mỗi cá nhân, tổ chức, phát huy tốt
vai trò làm chủ của nhân dân trong sự nghiệp đổi mới, xây dựng
và bảo vệ Tổ quốc trong thời kỳ mới. Tuy vậy, thực tiễn cho thấy
việc ban hành văn bản luật của nước ta còn nhiều bất cập: hệ
thống văn bản luật thường ban hành chậm so với thực tiễn vận
động phát triển; một số văn bản pháp luật vừa mới ban hành đã
cần bổ sung tu chỉnh; tính cơ bản, cụ thể, lâu dài trong các điều
luật còn hạn chế, tính ổn định khơng cao; việc soạn thảo, ban
hành luật chưa được đồng bộ với việc triển khai tuyên truyền
giáo dục sâu rộng đến nhân dân; việc duy trì và điều hành một
số văn bản luật còn thiếu nghiêm minh, chặt chẽ. Tình trạng
“phép vua thua lệ làng” vẫn diễn ra ở khơng ít địa phương cơ
sở. Thực tế đó đã gây ra bầu khơng khí tâm lý thiếu tin tưởng

21

vào luật pháp trong một bộ phận cán bộ đảng viên và nhân dân,
ảnh hưởng tiêu cực đến ý thức rèn luyện kỷ luật và phục tùng
kỷ luật quân đội, pháp luật Nhà nước trong một bộ phận cán bộ,
chiến sĩ.
Lợi dụng những sơ hở, bất cập của hệ thống luật pháp của Nhà
nước, một bộ phận cán bộ có chức có quyền thối hố, biến
chất trong bộ máy của Đảng và Nhà nước tranh thủ tham ô,
tham nhũng, vun vén cá nhân, chà đạp lên luật pháp, đặt lợi ích
cá nhân, gia đình lên trên lợi ích của Đảng, Nhà nước, của quốc
gia, dân tộc. Khơng ít cán bộ có chức, có quyền lợi dụng uy
quyền can thiệp thơ bạo vào hoạt động chấp pháp và hành
pháp ở các cấp địa phương cơ sở, đã gây tâm lý bất bình, thiếu
tin tưởng trong một bộ phận nhân dân và cán bộ, chiến sĩ trong
quân đội. Thực tế đó làm cho cơng tác giáo dục, tun truyền
phịng chống vi phạm kỷ luật nghiêm trọng trong qn đội gặp
khơng ít khó khăn cả trong khâu phòng và khâu chống.
2. Nguyên nhân chủ quan
* Nhận thức, trách nhiệm, năng lực lãnh đạo, chỉ đạo việc giáo
dục, rèn luyện, duy trì quản lí kỷ luật của một số cấp uỷ, chỉ huy,
cơ quan chức năng còn bất cập là nguyên nhân căn bản làm
hạn chế phòng chống vi phạm kỷ luật nghiêm trọng.


22

Kết quả phòng chống vi phạm kỷ luật nghiêm trọng trong quân
đội luôn phụ thuộc quyết định vào nhận thức, trách nhiệm và
năng lực lãnh đạo, chỉ đạo của các cấp uỷ, chỉ huy, cơ quan

chức năng các cấp. Với chức năng lãnh đạo, chỉ đạo việc giáo
giáo dục, rèn luyện, duy trì quản lí kỷ luật ở đơn vị, đại đa số
các cấp uỷ, chỉ huy, cơ quan chức năng các cấp có nhận thức
đúng đắn về vai trị, tầm quan trọng của giáo dục, rèn luyện kỷ
luật; thường xuyên quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo thực hịên có
hiệu quả việc giáo dục rèn luyện, duy trì quản lí kỷ luật ở các
cấp đơn vị. Tuy vậy, còn một số cấp uỷ, chỉ huy, cơ quan chức
năng chưa nhận thức đầy đủ về sự cần thiết phải tăng cường
giáo dục, rèn luyện kỷ luật ở đơn vị, dẫn tới thiếu sâu sát tỉ mỉ
trong quản lí, giáo dục, rèn luyện nâng cao ý thức tổ chức kỷ
luật cho cán bộ, chiến sĩ. Cá biệt có một số cán bộ lãnh đạo, chỉ
huy còn đơn giản, xem nhẹ việc duy trì quản lí kỷ luật ở đơn vị,
cịn tồn tại nhận thức cho rằng kỷ luật quân đội trong điều kiện
thời bình khơng cần nghiêm khắc như kỷ luật trong thời chiến,
dẫn tới lơ là trách nhiệm trong quản lí, thiếu biện pháp tích cực
để rèn luyện kỷ luật cho bộ đội. Đây là nguyên nhân căn bản
làm cho tỷ lệ vi phạm kỷ luật ở một số đơn vị cơ sở khơng giảm,
thậm chí có chiều hướng gia tăng ở những thời điểm khó khăn
phức tạp.


23

Cơng tác giáo dục chính trị tưởng ở một số đợn vị chưa thường
xuyên, chất lượng còn thấp; việc giáo dục kỷ luật còn đơn giản,
qua loa đại khái, thiếu tính thuyết phục; việc duy trì quản lý kỷ
luật thiếu chặt chẽ, phương pháp thiên về mệnh lệnh, xử phạt,
chưa coi trọng đề cao tính thuyết phục, khích lệ tính tự giác
trong rèn luyện, chấp hành kỷ luật cho cán bộ, chiến sĩ. Khảo
sát đơn vị cơ sở phần đông cán bộ, chiến sĩ cho rằng, nguyên

nhân chủ yếu, trực tiếp dẫn đến vi phạm kỷ luật là do bộ đội
thiếu hiểu biết đầy đủ về kiến thức pháp luật, kỷ luật quân đội,
chưa nắm chắc các chế độ , quy định của đơn vị, mặt khác do
tổ chức và cán bộ chỉ huy quản lí chưa có phương pháp giáo
dục,rèn luyện thích hợp. Một số cán bộ trực tiếp làm công tác
tuyên truyền, giáo dục hiến pháp, pháp luật thừa nhận bản thân
hiểu biết về pháp luật còn mức độ, dẫn tới hiệu quả giáo dục
pháp luật cho bộ đội chưa cao. Một số cán bộ ,chỉ huy (nhất là
ở cấp phân đội) là người trực tiếp duy trì quản lí và thi hành kỷ
luật nhưng trình độ hiểu biết về pháp luật còn hạn chế, chưa
nắm vững các chế độ quy định, điều lệnh, điều lệ, kỷ luật quân
đội dẫn tới lúng túng, bị động trong giáo dục, ngăn chặn và xử lí
hành vi vi phạm pháp luật nhà nước, kỷ luật quân đội của cán
bộ, chiến sĩ.


24

*- Sự thiếu gương mẫu của một bộ phận cán bộ, sĩ quan trong
rèn luyện,

chấp hành kỷ luật trực tiếp tác động tiêu cực làm

hạn chế kết quả phòng chống vi phạm kỷ luật nghiêm trọng
trong quân đội.
Bên cạnh việc đại bộ phận cán bộ, sĩ quan các cấp trong quân
đội tự giác tu dưỡng, rèn luyện, chấp hành nghiêm pháp luật
nhà nước, kỷ luật quân đội, còn một bộ phận cán bộ, sĩ quan
chưa thực sự gương mẫu, thiếu mô phạm trong tu dưỡng rèn
luyện kỷ kuật. Theo số liệu thống kê hàng năm ở các đơn vị, tỉ

lệ cán bộ, sĩ quan vi phạm kỷ luật vẫn còn cao, tính chất vụ việc
nghiêm trọng giảm chưa nhiều. Thực tế đơn vị cho thấy tình
trạng cán bộ, sĩ quan lời nói khơng đi đơi với việc làm, thiếu
gương mẫu trong rèn luyện chấp hành kỷ luật; giáo dục bộ đội
phải chấp hành nghiêm nền nếp ,chế độ quy định, kỷ luật quân
đội nhưng bản thân lại tự do tuỳ tiện vi phạm cịn khá phổ
biến.Tình trạng x xoa với cấp trên, chặt chẽ, nghiêm khắc với
cấp dưới trong duy trì, quản lí, thi hành kỷ luật vẫn cịn tồn tại ở
hầu khắp các cấp đơn vị, dẫn tới làm giảm tính nghiêm minh
của kỷ luật, giảm uy tín của cán bộ đối với bộ đội trong quản lí,
duy trì và thi hành kỷ luật và làm giảm niềm tin, ý thức trách
nhiệm của bộ đội trong rèn luyện, chấp hành kỷ luật.


25

Trước tác động ảnh hưởng của tiêu cực xã hội, một số cán bộ,
sĩ quan được giao đảm nhiệm những cương vị chủ trì chỉ huy,
lãnh đạo nhưng thiếu tự giác tu dưỡng rèn luyện, dẫn đến thoái
hoá biến chất, vi phạm đạo đức lối sống, tác phong sinh hoạt bê
tha, thiếu trách nhiệm với đơn vị nhưng chậm bị xử lí, làm ảnh
hưởng rất lớn đến giáo dục duy trì quản lí kỷ luật ở đơn vị; đây
là nguy cơ dẫn đến làm gia tăng tỷ lệ vi phạm kỷ luật nghiêm
trọng ở hầu hết các đơn vị. Thực tế cho thấy, đơn vị nào cán bộ
thực sự gương mẫu, chuẩn mực trước bộ đội sẽ tác động làm
tăng cường hiệu quả giáo dục phòng chống kỷ luật, ngược lại
đơn vị nào đội ngũ cán bộ sĩ quan thiếu gương mẫu, tự do, tuỳ
tiện trong rèn luyện chấp hành kỷ luật thì ở đó tỷ lệ cán bộ chiến
sĩ vi phạm kỷ luật sẽ gia tăng, tính chất nghiêm trọng vụ việc
cũng phức tạp hơn.

*- Công tác giáo dục bản chất truyền thống kỷ luật quân đội và
quán triệt phổ biến các chế độ quy định điều lệnh kỷ luụât ở các
đơn vị làm chưa thường xuyên, hiệu quả thấp là nguyên nhân
dẫn đến làm hạn chế hiệu quả phòng chống vi phạm kỷ luật
nhiêm trọng trong quân đội.
Nhận thức ln giữ vai trị quan trọng đối với hành động, nhận
thức đúng sẽ chỉ đạo hành động đúng và ngược lại. Việc phòng
chống vi phạm kỷ luật nghiêm trọng chỉ có hiệu quả khi cán bộ,