CHUYEN DE BAN TAY NAN BOT

TRƯỜNG TIỂU HỌC LÊ LỢI

CHUYÊN ĐỀ
PHƯƠNG PHÁP “BÀN TAY NẶN BỘT ”
TRONG DẠY HỌC MÔN TNXH LỚP 2,3

Phước Trà, ngày 19/12/2016


1. Khái niệm về PPBTNB
2. Mục tiêu PPBTNB
3. Đặc trưng cơ bản PPBTNB

NỘI
DUNG

4. Nguyên tắc PPBTNB
5. Vai trò của người giáo viên
6. Tiến trình dạy PPBTNB


1. KHÁI NIỆM CỦA PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC
“ BÀN TAY NẶN BỘT ”

“Bàn tay nặn bột” là một phương pháp dạy
học tích cực dựa trên thí nghiệm nghiên
cứu, áp dụng cho việc giảng dạy các môn
khoa học tự nhiên. “Bàn tay nặng bột”
(NTNB) chú trọng đến hình thành kiến thức
cho học sinh bằng các thí nghiệm tìm tịi
nghiên cứu để chính các em tìm ra câu trả

lời cho các vấn đề được đặt ra trong cuộc
sống thông qua tiến hành thí nghiệm, quan
sát, nghiên cứu tài liệu hay điều tra…


* Với một vấn đề khoa học đặt ra, học sinh có
thể đặt ra các câu hỏi, các giả thuyết nghiên
cứu để kiểm chứng và đưa ra những kết
luận phù hợp thông qua từ những hiểu biết
ban đầu tiến hành các thí nghiệm, thảo luận,
so sánh, phân tích, tổng hợp kiến thức.
* Cũng những phương pháp dạy học tích cực
khác, BTNB ln coi học sinh là trung tâm
của q trình nhận thức, chính các em là
người tìm ra câu trả lời và lĩnh hội kiến thức
dưới sự giúp đỡ của giáo viên.


Georges Charpak – Viện sĩ Viện Hàn lâm
Pháp- giải Nobel Vật lí 1992

-Chú trọng
hình thành
kiến thức:
+ Bằng các thí
nghiệm, tìm tịi
+ Chính học
sinh tìm ra câu
trả lời

BÀN
TAY
NẶN
BỘT

-Phương pháp
dạy học tích cực
-Trên thí
nghiệm nghiên
cứu
-Áp dụng môn
khoa học tự
nhiên

THÍ NGHIỆM – QUAN SÁT –
NGHIÊN CỨU TÀI LIỆU – ĐIỀU
TRA,…


2. MỤC TIÊU CỦA PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC
“ BÀN TAY NẶN BỘT ”

- Tạo nên tính tị mị, ham muốn khám phá, yêu
và say mê khoa học của học sinh.
- Ngồi việc chú trọng đến kiến thức khoa học,
BTNB cịn chú ý nhiều đến việc rèn luyện kĩ
năng diễn đạt thơng qua ngơn ngữ nói và viết
cho học sinh.
- Giảng dạy khoa học dựa trên tìm tịi khám phá.

3. ĐẶC TRƯNG CƠ BẢN CỦA PHƯƠNG
PHÁP DẠY HỌC “ BÀN TAY NẶN BỘT ”

- Bản chất: Việc phát hiện tiếp thu kiến thức của
học sinh thông qua việc GV giúp học sinh tự đi
lại chính con đường mà các nhà khoa học đã
nghiên cứu tìm ra chân lý (kiến thức):
- Quá trình: Từ tình huống xuất phát để nêu
vấn đề, quan niệm về vấn đề đó như thế nào
để đặt câu hỏi khoa học (giả thuyết khoa học)
đến đề xuất phương pháp nghiên cứu, thực
hiện phương pháp nghiên cứu để kiểm chứng
giả thuyết và đưa ra kết luận.


4. 10 NGUYÊN TẮC CƠ BẢN CỦA PHƯƠNG PHÁP
DẠY HỌC “ BÀN TAY NẶN BỘT ”

* Nguyên tắc về tiến trình sư phạm :
1. HS quan sát một sự vật hay một hiện tượng của
thế giới thực tại, gần gũi với đời sống, có thể cảm
nhận được và tiến hành thực nghiệm về chúng.

2. Trong quá trình tìm hiểu, HS lập luận, bảo vệ ý
kiến của mình, đưa ra tập thể thảo luận những
ý nghĩ và những kết luận cá nhân, từ đó có
những hoạt động, thao tác riêng lẻ.

3. Những hoạt động do GV đề xuất cho HS được
tổ chức theo tiến trình sư phạm nhằm nâng cao
dần mức độ học tập. Các hoạt động này làm cho
các chương trình học tập được nâng cao lên và
dành cho HS một phần tự chủ khá lớn.
4. Cần một lượng tối thiểu là 2 giờ/tuần trong
nhiều tuần liền cho một đề tài. Sự liên tục của
các hoạt động và những phương pháp giáo dục
được đảm bảo trong suốt thời gian học tập.
5. Bắt buộc mỗi HS phải có một quyển vở thực
hành do chính các em ghi chép theo cách thức
và ngôn ngữ của các em.


6. Mục tiêu chính là sự chiếm lĩnh dần dần các
khái niệm khoa học và kĩ thuật được thực hành,
kèm theo là sự củng cố ngơn ngữ viết và nói của
HS.
* Nguyên tắc về những đối tượng tham gia :
7. Các gia đình hoặc khu phố được khuyến
khích thực hiện các công việc của lớp học.
8. Ở địa phương, các cơ sở khoa học ( Trường
Đại học, Cao đẳng, Viện nghiên cứu ...) giúp các
hoạt động của lớp theo khả năng của mình.
9. Ở địa phương, các viện đào tạo GV ( Trường
Cao đẳng Sư phạm, Đại học Sư phạm) giúp các
GV về kinh nghiệm và phương pháp dạy học


10. GV có thể tìm thấy trên internet các website có

nội dung về những mơđun kiến thức ( bài học)
đã được thực hiện, những ý tưởng về các hoạt
động, những giải pháp thắc mắc. GV cũng có
thể tham gia hoạt động tập thể bằng trao đổi với
các đồng nghiệp, với các nhà sư phạm và với
các nhà khoa học. GV là người chịu trách nhiệm
giáo dục và đề xuất những hoạt động của lớp
mình phụ trách.


5. Vai trò của người giáo viên trong việc giảng
dạy theo phương pháp “ Bàn tay nặn bột ”
- Vai trò của người giáo viên trong phương pháp
BTNB , cũng giống như đối với các phương pháp dạy
học tích cực khác, đó là hướng dẫn.
+ Người giáo viên khơng phải là trung tâm của q
trình dạy học, chỉ nói và đặt câu hỏi mà ngược lại,
giáo viên nên nói ít cũng như hạn chế đưa ra những
câu hỏi chuẩn xác cho học sinh. Điều quan trọng ở
đây là giáo viên hướng dẫn cho học sinh thảo luận,
giúp các em thấy sự thống nhất ý kiến và hướng dẫn
học sinh thảo luận tích cực.


- Khi học sinh bế tắc trong thảo luận Giáo viên đưa
ra câu hỏi gợi ý thêm hoặc những câu khẳng định mang
tính dẫn dắt.
- HS thảo luận tự do
Giáo viên HDHS đi tới các
kết luận khoa học chính xác của bài học.

- Khi quá trình thảo luận mở …… câu hỏi vượt
ngồi tầm kiến thức thì vai trị của GV như thế nào ?...


6. Tiến trình dạy học theo
phương pháp BTNB.


Bước 1 : Tình huống xuất phát và câu hỏi
nêu vấn đề
- Là một tình huống do giáo viên chủ động đưa
ra như là một cách dẫn nhập vào bài học
- Câu hỏi nêu vấn đề là câu hỏi lớn của bài học.
- Câu hỏi phải phù hợp với trình độ học sinh,
gây mâu thuẫn nhận thức và kích thích tính tị
mị của học sinh.
- Giáo viên phải dùng câu hỏi mở, tuyệt đối
khơng được dùng câu hỏi đóng.


Bước 2 : Bộc lộ quan niệm ban đầu của học sinh
- Làm bộc lộ quan điểm ban đầu để từ đó hình
thành các câu hỏi của học sinh là bước quan
trọng, đặc trưng của Phương pháp “Bàn tay
nặn bột”.
- Giáo viên khuyến khích học sinh nêu những
suy nghĩ, nhận thức ban đầu của mình về sự
vật, hiện tưởng mới.
- Giáo viên cho học sinh trình bày bằng nhiều
hình thức: viết, vẽ, nói, ….

- Giáo viên khơng nhất thiết phải chú ý tới các
quan niệm đúng, cần phải chú trọng đến các
quan niệm sai.