Tài liệu giáo trình vật lý lớp 10 tiết 22 tuần 11 pptx

Ngày
soạn:10/11/06
Giáo án vật lý 10 cơ bản
Tuần: 10
Ngày dạy:18/11/06
Chương ii động lực học chất điểm
Tiết: 22
§ 13. LỰC MA SÁT
A.MỤC TIÊU.
I.Kiến thức:
• Nêu được những đặc điểm của lực ma sát trượt, ma sát nghỉ, ma sát lăn.
• Viết được công thức của lực ma sát trượt.
• Nêu được một số cách làm giảm hoặc tăng ma sát.
II.Kỹ năng:
• Vận dụng được công thức của lực ma sát trượt và giải các bài tập tương tự
như ở bài học.
• Giải thích được vai trò phát động của lực masát nghỉ đối với việc đi lại
của người, động vật và xe cộ.
• Bước đầu đề xuất giả thuyết hợp lý và đưa ra được phương án thí nghiệm
để kiểm tra giả thuyết.
B. CHUẨN BỊ.
I. Giáo viên:
1.Phương pháp: Diễn giảng + thực nghiệm
2. Dụng cụ: lực kế , hình hộp chử nhật, máng ngang, các quả nặng
II.Học sinh: n lại kiến thức lực ma sát ở lớp 8
C.TIẾN TRÌNH LÊN LỚP.
I. n đònh lớp: Kiểm tra sỉ số, vệ sinh.
II.Kiểm tra:
• Phát biểu đònh luật Húc, biểu thức.
• Nêu hướng, điểm đặt lực đàn hồi của lò xo.
III.Nội dung bài mới.

HOẠT ĐỘNG NỘI DUNG
HOẠT ĐỘNG CỦA THẦY HOẠT ĐỘNG CỦA TRÒ
Hoạt động I: Tìm hiểu lực ma sát
trượt
 Nhắc lại khi nào xuất hiện lực
ma sát trượt? Và có hướng như
thế nào?
o Mô tả dụng cụ thí nghiệm.
 Làm thế nào để xác đònh được
độ lớn lực ma sát trượt?
• Nhớ, trả lời
• Vận dụng đònh luật I
Niu Tơn từ đó suy ra
cách xác đònh.
1.Lực ma sát trượt.
Xuất hiện ở mặt tiếp xúc của vật
đang trượt trên một bề mặt, có
chiều ngược chiều với vận tốc.
a. Độ lớn của lực ma sát trượt
như thế nào?
 Thí nghiệm: mô tả SGK
Ngày
soạn:10/11/06
Giáo án vật lý 10 cơ bản
Tuần: 10
Ngày dạy:18/11/06
Chương ii động lực học chất điểm
Tiết: 22
 Qua cách xác đònh độ lớn lực
ma sát trượt, độ lớn lực ma sát

trượt phụ thuộc vào yếu tố nào
?
Tìm phương án thí nghiệm kiểm tra
giả thuyết trên.
o Thí nghiệm.
o Dựa vào cách xác đònh độ lớn
lực ma sát trượt ta tìm ra µt.
 Ma sát trượt có lợi hay có hại?
Hoạt động II: Tìm hiểu lực ma sát
lăn
 Khi nào lực ma sát lăn xuất
hiện, có hướng như thế nào?
 Nêu thí vò về lực ma sát lăn?
 Nêu câu hỏi C2.
 So sánh độ lớn lực ma sát lăn
và ma sát trượt?
 Thí dụ đẩy thùng phi lăn dễ
dàng hơn khi đẩy thùng phi
trượt.trượt.
 Ma sát lăn có lợi hay có hại?
Hoạt động III: Tìm hiểu lực ma sát
nghỉ
o Thí nghiệm từ đó suy ra lực
• Hoạt động nhóm 2 HS
tìm ra phương án tiến
hành thí nghiệm kiểm
tra giả thuyết.
• Quan sát thí nghiệm
của GV và từ đó rút ra
kết luận.

• Suy ra công thức lực ma
sát trượt.
• Trả lời nêu thí dụ.
• Nhớ trả lời.
• Nêu thí dụ.
• Trả lời Câu C2
• Lực ma sát lăn nhỏ hơn
lực ma sát trượt
• Đọc ứng dụng trong
SGK
• Trả lời.
• Từ thí nghiệm ⇒ đặc
Fđh= Fmst
b. Độ lớn của lực ma sát trượt
phụ thuộc những yếu tố nào?
(Đặc điểm).
 Không phụ thuộc vào tích
tiếp xúc và tốc độ của vật.
 Tỉ lệ với độ lớn của áp lực
N.
 Phụ thuộc vào vật liệu và
tình trạng của 2 mặt tiếp
xúc.
c. Hệ số ma sát trượt.
µ
t
=
N
F
mst

Công thức lực ma sát trượt
F
mst
= µ
t
.N
2.Lực ma sát lăn.
Xuất hiện ở chổ tiếp xúc của vật
với bề mặt mà vật lăn trên đó để
cản trở chuyển động lăn.
 Chú ý: Lực ma sát lăn dược
tính như lực ma sát trượt
nhưng rất nhỏ so với lực ma
sát trượt.
3.Lực ma sát nghỉ.
Xuất hiện ở mặt tiếp xúc của vật
với bề mặt để giữ cho vật đứng
v

mst
F

dh
F

Ngày
soạn:10/11/06
Giáo án vật lý 10 cơ bản
Tuần: 10
Ngày dạy:18/11/06

Chương ii động lực học chất điểm
Tiết: 22
ma sát nghỉ ( đứng yên dưới
tác dụng của 2 lực).
o Vai trò của ma sát nghỉ.
 Lực ma sát nghỉ có lợi hay có
hại?
điểm của lực ma sát
nghỉ.
• Ghi nhớ
• Lực ma sát nghỉ có lợi
nhiều hơn có hại.
yên trên bề mặt đó khi nó bò một
lực tác dụng song song với mặt tiếp
xúc.
 Đặc điểm:
- Khi vật chưa chuyển động
lực ma sát nghỉ ngược
hướng lực tác dụng và song
song với mặt tiếp xúc.
- Lực ma sát nghỉ cực đại lớn
hơn lực ma sát trượt.
 Vai trò của lực ma sát nghỉ:
SGK.
IV. Củng cố:
• Làm việc cá nhân giải bài tập thí dụ SGK (xác đònh các lực tác
dụng lên vật chuyển động thẳng đều).
• Nếu mặt phẳng ngang N = P; mặt phẳng nghiêng N = P cosα
• Trả lời câu hỏi đầu bài.
V. Dặn dò:

• Học bài, làm bài tập.
• Đọc trước bài $14, tìm CT lực hướng tâm và các lực hướng tâm.
• ôn lại chuyển động tròn đều và gia tốc hướng tâm.