3 bài thu hoạch môn CHỦ NGHĨA XÃ HỘI KHOA HỌC

ii

MỤC LỤC
MỞ ĐẦU...........................................................................................................2
NỘI DUNG.......................................................................................................3
I. CHỦ NGHĨA MÁC-LÊNIN VỀ GIAI CẤP CƠNG NHÂN.........................3
1. Giai cấp cơng nhân:...................................................................................3
2. Đặc điểm của giai cấp công nhân Việt Nam hiện nay...............................4
II. NỘI DUNG SỨ MỆNH LỊCH SỬ CỦA GIAI CẤP CÔNG NHÂN; SỨ
MỆNH LỊCH SỬ ĐÓ TRONG THỜI ĐẠI NGÀY NAY:................................6
1. Sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân:..................................................6
2. Sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân trong thời đại ngày nay:............7
3. Những điều kiện khách quan quy định sứ mệnh lịch sử của giai cấp công
nhân...............................................................................................................9
4. Những nhân tố chủ quan trong quá trình thực hiện sứ mệnh lịch sử của
giai cấp cơng nhân:......................................................................................10
Bản thân giai cấp cơng nhân...................................................................10
Tính tất yếu, quy luật hình thành và phát triển đảng của giai cấp công
nhân.........................................................................................................11
Mối quan hệ giữa đảng cộng sản với giai cấp công nhân........................11
III. NỘI DUNG SỨ MỆNH LỊCH SỬ CỦA GIAI CẤP CÔNG NHÂN
VIỆT NAM:....................................................................................................12
1. Sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân Việt Nam.................................12
2. Thực trạng giai cấp cơng nhân Việt Nam:...............................................14
3. Vai trị lãnh đạo giai cấp công nhân trong cách mạng Việt Nam............15
4. Phương hướng xây dựng giai cấp công nhân Việt Nam hiện nay...........17
KẾT LUẬN.....................................................................................................19
TÀI LIỆU THAM KHẢO...............................................................................20

MỞ ĐẦU
Giai cấp cơng nhân có sứ mệnh lịch sử vơ cùng trọng đại, xóa bỏ xã hội
cũ, lạc hậu, xây dựng xã hội mới tiến bộ, giải phóng giai cấp mình đồng thời
giải phóng tồn nhân loại trên phạm vi tồn thế giới. Ngày nay đứng trước
tình hình phát triển mới của đất nước và thế giới, nhân loại bước vào thiên
niên kỷ mới, trong bối cảnh toàn cầu hóa và phát triển kinh tế tri thức, giai
cấp cơng nhân ngày nay ở các nước, nhất là các nước đang phát triển, là một
trong những lực lượng xã hội quan trọng nhất, đang tham gia tích cực vào các
chương trình, dự án phát triển kinh tế - xsã hội của quốc gia.
Ở Việt Nam, vai trò lãnh đạo của giai cấp công nhân đối với cách mạng
Việt Nam đã sớm được khẳng định. Đó là một trong những bài học của mọi
thắng lợi của cách mạng nước ta gần một thế kỷ qua. Cơng cuộc đổi mới tồn
diện tiến hành cơng nghiệp hóa, hiện đại hóa, hội nhập quốc tế ở đất nước ta
hiện nay diễn ta trong bối cảnh quốc tế có nhiều diễn biến phức tạp, đan xen
những thuận lợi và những khó khăn lớn. Do đó, việc tiếp tục khẳng định vai
trò lãnh đạo của giai cấp công nhân đối với cách mạng Việt Nam là một vấn
đề sống còn khi nước ta đang trong quá trình hội nhập và phát triển. Từ thực
tiễn trong quá trình cơng tác cùng với những tri thức trong mơn Chủ nghĩa xã
hội khoa học được nghiên cứu trong chương trình Cao cấp lý luận chính trị em
lựa chọn nội dung “Sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân Việt Nam”.


2

NỘI DUNG
I. CHỦ NGHĨA MÁC-LÊNIN VỀ GIAI CẤP CÔNG NHÂN

1. Giai cấp công nhân:
C.Mác và Ph.Ăngghen đã dùng nhiều thuật ngữ để chỉ giai cấp công
nhân, như: Giai cấp công nhân hiện đại, giai cấp công nhân đại công nghiệp,

giai cấp công nhân thành thị, giai cấp vô sản hiện đại, giai cấp vô sản công
nghiệp … Mỗi khái niệm mà các ông dùng nhằm nhấn mạnh một đặc trung
của giai cấp cơng nhân, song về mặt nội hàm thì đó là những từ đồng nghĩa.
Từ thực tế của cách mạng công nghiệp lần thứ nhất (từ giữa thế kỷ
XVIII) và theo quan niệm duy vật lịch sử, C.Mác và Ph.Ăngghen nhận thấy,
“giai cấp vô sản là sản phẩm của bản thân nền đại công nghiệp” và là chủ thể
của quá trình sản xuất vật chất. Về mặt lịch sử, những người vô sản đầu tiên
xuất hiện trong công nghiệp và trực tiếp do công nghiệp sản sinh ra.
“Giai cấp vô sản do cuộc cách mạng công nghiệp sản sinh ra; cuộc cách
mạng này xảy ra ở Anh vào nửa sau của thế kỷ XVIII và sau đó tái diễn ở tất
cả các nước văn minh trên thế giới. Sở dĩ có cuộc cách mạng đó, là do có sự
phát minh ra máy hơi nước, máy kéo sợi, máy dệt và hàng loạt các thiết bị
máy móc khác”.
Sự phát triệt của lực lượng sản xuất ngày càng hiện đại, mà tiêu biểu là
việc ứng dụng máy móc trong sản xuất ngày càng nhiều, đã làm xuất hiện giai
cấp công nhân.
Giai cấp công nhân được phân biệt với các giai cấp – tầng lớp lao động
khác bởi phương thức lao động cơng nghiệp của họ. Phương thức này có
những đặc điểm sau: Sản xuất bằng máy móc ngày càng hiện đại, lao động có
tính chất xã hội hóa, năng suất lao động cao và tạo ra những tiền đề cho xã
hội mới. Từ lịch sử phát triển của chủ nghĩa tư bản, giai cấp cơng nhân cịn là
sản phẩm của xã hội của quá trình phát triển tử bản chủ nghĩa, một xã hội có
điều kiện tồn tại dựa trên cơ sở chế độ làm thuê.
Trong cách nhìn duy vật biện chứng về lịch sử, sự thống trị của giai cấp
tư sản, đặc biệt là của bộ phận tư sản đại công nghiệp, được chủ nghĩa Mác
xem nhưng một điều kiện ban đầu cho sự phát triển giai cấp công nhân.
C.Mác viết “Nói chung, sự phát triển của giai cấp vơ sản công nghiệp được
quy định bởi sự phát triển của giai cấp tư sản cơng nghiệp. Chỉ có dưới sự
thống trị của giai cấp này thì sự tồn tại của giai cấp vơ sản cơng nghiệp mới
có một quy mơ tồn quốc, khiến nó có thể nơng cuộc cách mạng của nó lên

thành một cuộc cách mạng tồn quốc; chỉ có thế thì giai cấp vơ sản cơng
nghiệp mới có thể tạo ra những tư liệu sản xuất hiện đại, tức là những thứ đều
trở thành những phương tiện để thực hiện sự nghiệp giải phóng cách mạng
của nó. Chỉ có sự thống trị của giai cấp tư sản cơng nghiệp là có thể nhổ hết
được gốc rễ vật chất của xã hội phong kiến và san bằng miếng đất duy nhất
trên đó một cuộc cách mạng vơ sản có thể thực hiện được”.
Tóm lại, quan niệm cơ bản của chủ nghĩa Mác-Lênin về giai cấp cơng
nhân có thể khái quát như sau: Giai cấp công nhân hiện đại là sản phẩm và là
chủ thể của q trình cơng nghiệp hóa. Họ gắn liền với q trình sản xuất vật


3
chất hiện đại, là đại biểu cho phương thức sản xuất mang tính xã hội ngày
càng cao. Trong chủ nghĩa tư bản, họ là người làm th do khơng có tư liệu
sản xuất, buộc phải bán sức lao động để sống và bị giai cấp tư sản bóc lột giá
trị thặng dư. Vì vậy, lợi ích cơ bản của họ đối lập với lợi ích cơ bản của giai
cấp tư sản. Giai cấp cơng nhân mang tính tổ chức, ý thức kỷ luật, tính kiên
định và triệt để cách mạng, vừa mang bản chất quốc tế, vừa mang đặc điểm
dân tộc … Đó là giai cấp có sứ mệnh phủ định chế độ tư bản chủ nghĩa, xây
dựng thành công chủ nghĩa xã hội cộng sản trên toàn thế giới.
2. Đặc điểm của giai cấp công nhân Việt Nam hiện nay
Là sản phẩm trực tiếp của chính sách khai thác thuộc địa của thực dân
Pháp, lớp công nhân đầu tiên xuất hiện gắn liền với cuộc khai thác thuộc địa
lần thứ nhất (1897) và thực sự trở thành giai cấp công nhân Việt Nam từ thời
kỳ khai thác thuộc địa của thực dân Pháp lần thứ hai (1924 - 1929). Cùng với
quá trình phát triển của cách mạng, giai cấp công nhân Việt Nam sớm trở
thành bộ phận của đội ngũ giai cấp cơng nhân quốc tế. Ngồi những đặc điểm
chung của giai cấp công nhân quốc tế, giai cấp cơng nhân Việt Nam cịn có
đặc điểm riêng:
Sinh ra và lớn lên từ một nước vốn là thuộc địa, nửa phong kiến, có

truyền thống u nước, ý thức tự tơn dân tộc, dù còn non trẻ, nhỏ bé, song
giai cấp công nhân Việt Nam đã sớm trở thành giai cấp duy nhất được lịch sử,
dân tộc thừa nhận và giao phó sứ mệnh lãnh đạo cách mạng Việt Nam từ sau
các phong trào cứu nước theo lập trường Cần Vương, lập trường tư sản và
tiểu tư sản thất bại.
Ra đời trước giai cấp tư sản dân tộc, vừa mới lớn lên, đã tiếp thu chủ
nghĩa Mác - Lênin, hệ tư tưởng của giai cấp cơng nhân quốc tế, nhanh chóng
trở thành lực lượng chính trị tự giác và thống nhất, được Chủ tịch Hồ Chí
Minh giáo dục, đã sớm giác ngộ mục tiêu lý tưởng, chân lý của thời đại: độc
lập dân tộc gắn liền với chủ nghĩa xã hội, giai cấp cơng nhân Việt Nam ln
có tinh thần và bản chất cách mạng triệt để.
Do xuất thân từ nông dân lao động, bị thực dân phong kiến bóc lột, bần
cùng hóa nên giai cấp cơng nhân nước ta có mối quan hệ máu thịt với giai cấp
nông dân và các tầng lớp lao động khác. Qua thử thách của cách mạng, liên


4
minh giai cấp đã trở thành động lực và là cơ sở vững chắc cho khối đại đoàn
kết dân tộc.
Từ khi trở thành giai cấp cầm quyền, giai cấp công nhân Việt Nam luôn
phát huy bản chất cách mạng trong xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, luôn là lực
lượng đi đầu và lãnh đạo sự nghiệp đổi mới, đẩy mạnh cơng nghiệp hố, hiện
đại hố, xây dựng và phát triển nền kinh tế công nghiệp và nền kinh tế tri thức
hiện đại.
Trong thời kỳ đổi mới họ là sản phẩm của q trình cơng nghiệp hóavới
các tiêu chí: đẩy mạnh cơng nghiệp hóa, hiện đại hóa, chú trọng cơng nghiệp
hóa, hiện đại hóa nơng nghiệp, nơng thơn gắn với xây dựng nơng thơn mới;
cơng nghiệp hóa trong cơ chế thị trường, phát triển kinh tế tri thức, gắn hội
nhập và bảo vệ tài nguyên môi trường. Với những yêu cầu kinh tế - xã hội ấy,
công nhân - sản phẩm xã hội của q trình cơng nghiệp hóa nước ta hiện nay,

thể hiện ra như một lực lượng lao động tiên tiến nhất và phát triển khá nhanh.
Nhận thức chiến lược của Đảng là “sự lớn mạnh của giai cấp công nhân là
một điều kiện tiên quyết bảo đảm thành cơng của cơng cuộc đổi mới, cơng
nghiệp hố, hiện đại hố đất nước”. Q trình “trí thức hố” giai cấp công
nhân Việt Nam diễn ra mạnh mẽ, từng bước hình thành giai cấp cơng nhân trí
thức Việt Nam.
Việc hình thành giai cấp cơng nhân trí thức khơng có nghĩa đơn thuần
chỉ là sự bổ sung vào lực lượng giai cấp cơng nhân những cơng nhân có trình
độ cao mà là giai cấp cơng nhân được nâng cao về trình độ và có sự thay đổi
về tính chất lao động - lao động điều khiển những công nghệ tự động hố của
nền kinh tế tri thức.
Cơng nhân nước ta hiện nay đang lao động trong nền kinh tế thị trường
định hướng xã hội chủ nghĩa. Bên cạnh những quan tâm về việc làm, thu
nhập, mức sống thì giai cấp cơng nhân Việt Nam còn là giai cấp đi đầu trong
sự nghiệp xây dựng chủ nghĩa xã hội, xây dựng xã hội dân chủ, công bằng,
văn minh. Đây là vinh dự và cũng là trọng trách của công nhân nước ta. Theo
đó, xây dựng giai cấp cơng nhân Việt Nam cần phải chú ý về chính sách trên


5
hai phương diện: lợi ích trước mắt và lợi ích lâu dài, vị thế người lao động và
vị thế người làm chủ đất nước…
Đa dạng về trình độ cơng nghệ, về thành phần kinh tế và lợi ích. Nếu
như trước thời kỳ đổi mới, đa số công nhân lao động trong thành phần kinh tế
nhà nước với hai loại hình là sở hữu tồn dân (các nhà máy nơng trường quốc
doanh) và sở hữu tập thể (các hợp tác xã tiểu thủ cơng nghiệp); thì hiện nay
họ có mặt trong mọi thành phần kinh tế. Công nhân cũng khác nhau về trình
độ tiếp cận cơng nghệ, lợi ích hay phần được hưởng từ quá trình sản xuất kinh
doanh và qua tái phân phối thành quả của đổi mới… Những sự khác biệt này
khiến cho cơ cấu công nhân khá đa dạng và cần những chính sách ngày càng

cụ thể, phù hợp hơn với từng đối tượng.
Với vai trò là lực lượng đi đầu trong sự nghiệp cơng nghiệp hố, hiện
đại hoá hướng tới kinh tế tri thức và gắn với bảo vệ môi trường sinh thái, giai
cấp công nhân nước ta phải phấn đấu vươn lên mạnh mẽ, nâng cao trình độ
học vấn, chun mơn, kỹ năng nghề nghiệp, trau dồi bản lĩnh chính trị vững
vàng và nghị lực lớn, mới có thể thực hiện được sứ mệnh lịch sử trong thời kỳ
mới, đóng góp xứng đáng vào thực hiện mục tiêu xây dựng chủ nghĩa xã hội ở
Việt Nam: “Dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh; do nhân
dân làm chủ; có nền kinh tế phát triển cao dựa trên lực lượng sản xuất hiện
đại và quan hệ sản xuất tiến bộ phù hợp...”.
II. NỘI DUNG SỨ MỆNH LỊCH SỬ CỦA GIAI CẤP CÔNG NHÂN; SỨ
MỆNH LỊCH SỬ ĐÓ TRONG THỜI ĐẠI NGÀY NAY:

1. Sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân:
Giai cấp công nhân là giai cấp tiên tiến nhất. giai cấp công nhân - con
đẻ của nền sản xuất công nghiệp hiện đại,đại diện cho phương thức sản xuất
tiên tiến; có lợi ích trực tiếp đối kháng với lợi ích của giai cấp tư sản và thống
nhất với lợi ích lâu dài của các tầng lớp nhân dân lao động khác; có hệ tư
tưởng là chủ nghĩa Mác - Lênin, có đảng tiên phong của mình là Đảng cộng
sản; có tinh thần cách mạng triệt để; có tính tổ chức kỷ luật cao - điều kiện
sản xuất tập trung và trình độ kỹ thuật ngày càng hiện đại, cơ cấu tổ chức sản
xuất chặt chẽ đã tôi luyện cho giai cấp công nhân hiện đại tính tổ chức và kỷ
luật cao; là giai cấp có bản chất quốc tế.
Thực chất nội dung sứ mệnh lịch sử của giai cấp cơng nhân đó là:


6
Trong lĩnh vực kinh tế: Giai cấp công nhân tiến hành xoá bỏ chế độ tư hữu tư
nhân về tư liệu sản xuất, xây dựng chế độ công hữu về tư liệu sản xuất, nâng cao
năng suất lao động, thoả mãn từng bước nhu cầu phát triển của nhân dân.

Trong lĩnh vực chính trị: Giai cấp cơng nhân phải trở thành giai cấp thống trị
trong xã hội. Muôn vậy nhiệm vụ đặt ra là phải đập tan chính quyền tư sản, xây
dựng nền chun chính vơ sản mà thực chất là để đảm bảo quyền lực chính trị thuộc
về nhân dân.
Trong lĩnh vực xã hội: Giai cấp công nhân phải tiến hành xố bỏ giai cấp bóc
lột, phải xố bỏ giai cấp nói chung, tạo ra sự bình đẳng trong quan hệ giữa người
với người.
Giai cấp cơng nhân có vai trị vơ cùng quan trọng trong lịch sử nhân loại. Họ chính
là lực lượng lãnh đạo các sự nghiệp: Sự nghiệp giải phóng giai cấp; sự nghiệp giải
phóng xã hội và dân tộc; sự nghiệp giải phóng người lao động và sự nghiệp giải
phóng con người. Do đó sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân phải được thực
hiện trên tồn thế giới. Để có cái nhìn sâu sắc hơn về sứ mệnh lịch sử của giai cấp
công nhân, ta sẽ tìm hiểu đơi chút về ngun nhân hay nói cách khác là những điều
kiện nào đã trao cho giai cấp công nhân sứ mệnh lịch sử ấy. Do địa vị kinh tế - xã
hội khách quan, giai cấp công nhân là giai cấp gắn với lực lượng sản xuất tiên tiến
nhất dưới CNTB. Và như vậy nó là lực lượng quyết định phá vỡ quan hệ sản xuất
TBCN. Địa vị kinh tế - xã hội khách quan không chỉ khiến cho giai cấp công nhân
trở thành giai cấp cách mạng triệt để nhất mà còn tạo cho họ khả năng làm việc đó.
Đó là khả năng đồn kết thống nhất giai cấp, khả năng đoàn kết các giai cấp khác
trong cuộc đấu tranh chống tư bản, đó là khả năng đi đầu trong cuộc đấu tranh của
toàn thể nhân dân lao động và của dân tộc vì sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ
quốc. Từ sự phân tích về địa vị kinh tế - xã hội và những đặc điểm của giai cấp cơng
nhân, ta có thể hiểu rõ những cơ sở khách quan khẳng định giai cấp cơng nhân có sứ
mệnh lịch sử là đấu tranh chống lại chế độ TBCN và từng bước xây dựng thành
công xã hội mới - xã hội xã hội chủ nghĩa và CSCN trên phạm vi toàn thế giới dưới
sự lãnh đạo của Đảng Cộng Sản - đội tiên phong của giai cấp công nhân.

2. Sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân trong thời đại ngày nay:
Trước hết, giai cấp công nhân phải là giai cấp thống trị về chính trị; là giai
cấp quyết định xu hướng phát triển của lịch sử; cầm quyền ở một số quốc gia trên

thế giới. Hơn nữa, giai cấp công nhân là động lực và là lực lượng lãnh đạo cuộc đấu
tranh nhằm thủ tiêu mọi sự áp bức bóc lột và sự tha hoá con người, sáng tạo ra xã
hội mới. Thủ tiêu áp bức bóc lột và mọi hình thức tha hố, thực hiện sự giải phóng
con người địi hỏi giai cấp công nhân trước hết phải giành lấy dân chủ, giành lấy
chính quyền. Sau khi trở thành giai cấp cầm quyên, giai cấp công nhân trở thành lực
lượng lãnh đạo, tổ chức và thực hiện quá trình xây dựng xã hội mới - xã hội xã hội
chủ nghĩa và CSCN trên phạm vi mỗi dân tộc và trên toàn thế giới, thực hiện sự
nghiệp giải phóng giai cấp, giải phóng dân tộc, giải phóng xã hội và giải phóng con
người. Giai cấp công nhân là lực lượng lãnh đạo toàn bộ cuộc đấu tranh để thủ tiêu
hoàn toàn các giai cấp. Thực hiện sứ mệnh lịch sử của giai cấp cơng nhân khơng
phải nhằm duy trì giai cấp cơng nhân mà vì mục tiêu giải phóng con người. Trong
"Tun ngôn của Đảng Cộng Sản" Mác và Ăngghen đã khẳng định: "Toàn bộ lý
luận của chủ nghĩa cộng sản là thủ tiêu chế độ tư hữu". Một khi chế độ tư hữu


7
khơng cịn thì ngun nhân phân chia xã hội thành giai cấp, nhà nước cũng bị xố
bỏ. Và do đó với tư cách là một giai cấp, giai cấp công nhân cũng sẽ khơng cịn lý
do tồn tại. Tất nhiên con đường để đi tới một xã hội không giai cấp rất quanh co và
phức tạp. Ta thừa nhận một thực tế là ngày nay trước sự biến đổi không ngừng của
thế giới, khi mà CNTB đang thắng thế, phong trào cách mạng trên thế giới đang tạm
thoái trào và đặc biệt là cuộc cách mạng khoa học công nghệ đang diễn ra với một
tốc độ chóng mặt trên tất cả các lĩnh vực của đời sống xã hội thì bản thân giai cấp
cơng nhân cũng đang có nhiều thay đổi.
Trước hết có thể dễ dàng nhận ra những thay đổi về mặt chất của đội ngũ cơng
nhân trên tồn thế giới. Ngày nay trình độ tay nghề chun mơn của giai cấp công
nhân đã được nâng lên rõ rệt. Cơng nhân ngày càng được nâng cao trình độ, tay
nghề thêm vào đó là xu hướng "trí thức hố" cơng nhân đang diễn ra mạnh mẽ trên
toàn cầu. Đây là một xu thế tất yếu khách quan bởi nó xuất phát từ đòi hỏi của thực
tiễn sản xuất. Đời sống của công nhân không ngừng được cải thiện. Tại các nước

phát triển giai cấp công nhân đang được trung lưu hố, được quan tâm khơng chỉ về
mặt vật chất mà còn cả về mặt tinh thần. Bản thân giai cấp cơng nhân thế giới cũng
có nhiều chuyển biến tích cực về giác ngộ cách mạng, tiếp thu chủ nghĩa Mác Lênin. Các phong trào đấu tranh của công nhân về vấn đề dân sinh dân chủ đang
diễn ra mạnh mẽ. Bên cạnh đó giai cấp cơng nhân hiện nay cũng có những chuyển
biến mạnh mẽ về mặt lượng. Số lượng công nhân thế giới không ngừng tăng lên, họ
trở thành lực lượng lao động đơng đảo, chiếm vị trí quan trọng hàng đầu trong xã
hội. Không những vậy giai cấp cơng nhân cịn đang biến đổi mạnh mẽ về cơ cấu
chủ yếu theo hướng: Giảm số lượng lao động giản đơn, lao động trong những ngành
nghề truyền thống - tăng số lượng lao động phức tạp, lao động trong các ngành
nghề hiện đại. Ngày nay, kẻ thù của chủ nghĩa xã hội khoa học và một số kẻ cơ hội
đang phủ nhận học thuyết Mác - Lênin về sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân.
Theo họ giai cấp công nhân ngày càng “teo đi”, “tan biến” vào các giai cấp, tầng
lớp xã hội khác. Nhưng thực tế đã chứng minh đó là ý kiến hồn tồn sai lầm, vì
giai cấp cơng nhân hiện nay tuy có sự biến đổi về mặt số lượng hoặc dịch chuyển
vào các giai cấp khác, chất lượng công nhân không ngừng được năng cao nhưng
bản chất của công nhân và giai cấp công nhân không hề thay đổi. Mặt khác, mâu
thuẫn giữa lực lượng sản xuất và quan hệ sản xuất trong lòng chế độ TBCN đang
diễn ra hết sức gay gắt. Tuy đã đạt được một số thành tựu nhưng CNTB vẫn không
sao giải quyết được những mâu thuẫn nội tại trong lịng nó. Nền kinh tế TBCN có
khả năng phát triển nhưng thường xuyên phải đương đầu với các cuộc khủng hoảng
nặng nề, với nhiều cơn suy thoái và nạn thất nghiệp. Phong trào đấu tranh của giai
cấp công nhân tuy đang đứng trước những thách thức to lớn, nhưng sự phát triển lực
lượng sản xuất thế giới vẫn đang chuẩn bị những tiền đề khách quan cho giai cấp
công nhân thực hiện sứ mệnh lịch sử của mình. Sự thực là ở những nước tư bản
phát triển, tuy đời sống của một bộ phận không nhỏ trong giai cấp công nhân đã được cải thiện, họ được "trung lưu hoá", được nắm cổ phần trong các nhà máy, xí
nghiệp. Song điều đó khơng có nghĩa là cơng nhân ở các nước này khơng cịn bị bóc
lột giá trị thặng dư. Một số cơng nhân có cổ phần, cổ phiếu trong cơng ty nhưng
điều đó khơng hề làm thay đổi một sự thật là toàn bộ tư liệu sản xuất TBCN vẫn
nằm trong tay giai cấp tư sản. Do đó giai cấp cơng nhân về cơ bản vẫn bị bóc lột giá
trị thặng dư và bị bóc lột nhiều hơn trước. Mặt khác, cuộc cách mạng khoa học công

nghệ đang diễn ra mạnh mẽ ngày nay cũng là một trong những biện pháp " hoàn


8
hảo " và " tinh vi " giúp giai cấp tư sản tiếp tục bóc lột giá trị thặng dư của cơng
nhân. Cũng có quan điểm cho rằng thời đại ngày nay là thời đại của nền “văn minh
trí tuệ”, của “kinh tế tri thức”, do đó trí thức mới là lực lượng tiên phong, có vai trị
lãnh đạo cách mạng. Tất nhiên, trí thức có vai trị quan trọng trong mọi thời đại.
Song trí thức khơng thể đóng vai trò lãnh đạo thay thế vai trò lãnh đạo thay thế giai
cấp cơng nhân. Bởi lẽ: Trong xã hội trí thức chỉ là một tầng lớp, họ chưa bao giờ và
khơng bao giờ là một giai cấp. Mặt khác, trí thức khơng có lợi ích đối kháng trực
tiếp với lợi ích của giai cấp tư sản chính vì vậy mà trí thức khơng có tinh thần cách
mạng triệt để như giai cấp cơng nhân.
Từ những phân tích trên ta đã làm rõ những cơ sở khách quan để khẳng định giai
cấp cơng nhân có sứ mệnh lịch sử là đấu tranh để thủ tiêu chế độ TBCN và từng
bước xây dựng thành công xã hội mới - xã hội CSCN với giai đoạn đầu là xã hội
XHCN trên phạm vi tồn thế giới. Và dù lịch sử thế giới có thay đổi như thế nào,
giai cấp cơng nhân có những bước chuyển biến ra sao thì sự thực đó là: Sứ mệnh
lịch sử của giai cấp công nhân không thay đổi và giai cấp công nhân sẽ thực hiện
thành công sứ mệnh lịch sử của mình khi thời cơ đến.

3. Những điều kiện khách quan quy định sứ mệnh lịch sử của giai
cấp công nhân
Luận thuyết về sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân đã được C. Mác
và Ph. Ăng ghen trình bày sâu sắc trong Tun ngơn của ĐảngCộngsản.
Trong tác phẩm này các ông đã chỉ rõ các điều kiện khách quan quy định sứ
mệnh lịch sử của giai cấp công nhân.
- Do địa vị kinh tế - xã hội khách quan, giai cấp công nhân là giai cấp
gắn với lực lượng sản xuất tiên tiến nhất dưới chủ nghĩa tư bản. Và, với tính
cách như vậy, nó là lực lượng quyết định phá vỡ quan hệ sản xuất tư bản chủ

nghĩa. Sau khi giành chính quyền, giai cấp công nhân, đại biểu cho sự tiến bộ
của lịch sử, là người duy nhất có khả năng lãnh đạo xã hội xây dựng một
phương thức sản xuất mới cao hơn phương thức sản xuất tư bản chủ nghĩa.
- Giai cấp công nhân, con đẻ của nền sản xuất công nghiệp hiện đại,
được rèn luyện trong nền sản xuất cơng nghiệp tiến bộ, đồn kết và tổ chức lại
thành một lực lượng xã hội hùng mạnh. Bị giai cấp tư sản áp bức, bóc lột
nặng nề, họ là giai cấp trực tiếp đối kháng với giai cấp tư sản, và xét về bản
chất họ là giai cấp cách mạng triệt để nhất chống lại chế độ áp bức, bóc lột tư
bản chủ nghĩa. Điều kiện sinh hoạt khách quan của họ quy định rằng, họ chỉ
có thể tự giải phóng bằng cách giải phóng tồn xã hội khỏi chế độ tư bản chủ
nghĩa. Trong cuộc cách mạng ấy, họ khơng mất gì ngồi xiềng xích và được
cả thế giới về mình.
- Địa vị kinh tế - xã hội khách quan không chỉ khiến cho giai cấp công
nhân trở thành giai cấp cách mạng triệt để nhất mà còn tạo cho họ khả năng
làm việc đó. Đó là khả năng đoàn kết thống nhất giai cấp, khả năng đạt tới sự
giác ngộ về địa vị lịch sử của khả năng hành động chính trị để từng bước đạt


9
mục tiêu cách mạng. Đó là khả năng đồn kết các giai cấp khác trong cuộc
đấu tranh chống tư bản. Đó là khả năng đi đầu trong cuộc đấu tranh của tồn
thể dân lao động và của dân tộc vì sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Đó
là khả năng đồn kết tồn thể giai cấp vơ sản và các dân tộc bị áp bức trên
quy mô quốc tế theo chủ nghĩa quốc tế vô sản.
Lịch sử thế giới đã chứng minh những kết luận C. Mác, Ph. Ăngghen
và V.I. Lênin về sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân là đúng đắn. Tuy
nhiên, cuộc đấu tranh của giai cấp cơng nhân nhằm hồn thành sứ mệnh lịch
sử của mình khơng phải diễn ra một cách bằng phẳng, thuận buồm xi gió.
Phong trào đấu tranh của giai cấp công nhân tuy đang đứng trước những thử
thách hết sức nặng nề, nhưng xem xét toàn cảnh của sự phát triển xã hội, giai

cấp công nhân, lực lượng sản xuất tiến bộ vẫn đang chuẩn bị những tiền đề
khách quan cho thực hiện sứ mệnh lịch sử của mình dù có trải qua những
bước thăng trầm, quanh co, nhưng nó vẫn tiếp tục diễn ra theo quy luật khách
quan của lịch sử. Đúng là ở những nước tư bản phát triển, đời sống của một
bộ phận không nhỏ trong giai cấp cơng nhân đã được cải thiện, có thu nhập
cao; một bộ phận công nhân ở các nước trên đã có mức sống "trung lưu hóa",
song điều đó khơng có nghĩa là cơng nhân ở các nước ấy khơng cịn bị bóc lột
hoặc bị bóc lột khơng đáng kể. Một thực tế đã, đang và còn tồn tại ngày càng
sâu sắc ở các nước tư bản phát triển, đó là sự bất cơng, bất bình đẳng và thu
nhập càng cách xa giữa giai cấp tư sản với giai cấp cơng nhân và quần chúng
lao động. Dù có cố gắng tìm cách "thích nghi" và mọi biện pháp xoa dịu
nhưng giai cấp tư sản không thể khắc phục được mâu thuẫn cơ bản của chủ
nghĩa tư bản. Thực tế, cuộc đấu tranh của giai cấp công nhân vẫn diễn ra ở
các nước tư bản chủ nghĩa dưới nhiều hình thức phong phú, với những nội
dung khác nhau.
4. Những nhân tố chủ quan trong quá trình thực hiện sứ mệnh lịch
sử của giai cấp công nhân:
Sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân xuất hiện một cách khách
quan, song, để biến khả năng khách quan đó thành hiện thực thì phải thông
qua những nhân tố chủ quan. Trong những nhân tố chủ quan ấy, việc thành lập
ra đảng cộng sản trung thành với sự nghiệp, lợi ích của giai cấp công nhân là
yếu tố quyết định nhất đảm bảo cho giai cấp cơng nhân có thể hồn thành sứ
mệnh lịch sử của mình.
Bản thân giai cấp cơng nhân
Ngay từ khi mới hình thành trong xã hội tư bản chủ nghĩa, bản thân
giai cấp công nhân đã không ngừng hoạt động và trưởng thành từng bước về
số lượng và chất lượng.


10

Về số lượng chẳng những ngày càng tăng lên rất rõ rệt ở tất cả các
nước, kể cả trong "kinh tế tri thức" hiện nay, mà còn đa dạng hơn về cơ cấu
các loại công nhân với nhiều ngành nghề ngày càng phong phú, phát triển,
tinh vi hơn. Theo Tổ chức lao động Quốc tế (ILO) thì: Từ năm 1900, tồn thế
giới có 80 triệu cơng nhân; đến năm 1990, thế giới đã có hơn 600 triệu cơng
nhân và đến 1998 đã có 800 triệu cơng nhân...
Về chất lượng, bản thân giai cấp cơng nhân ln có sự nâng cao về học
vấn, về khoa học công nghệ và tay nghề; từ hoạt động kinh tế, đấu tranh kinh
tế trước mắt, đã từng bước hoạt động chính trị, đấu tranh chính trị, thơng qua
các tổ chức nghiệp đồn, cơng đồn, từng bước có ý thức giai cấp, giác ngộ
giai cấp và cao nhất là dẫn đến hình thành đảng tiên phong là đảng cộng sản.
Khi đó, theo chủ nghĩa Mác-Lênin, giai cấp cơng nhân đã từ chỗ là "giai cấp
tự nó" (tức là chưa có ý thức giác ngộ giai cấp) đến chỗ là "giai cấp vì nó"
(tức giai cấp tự giác).
Vì thế, giai cấp cơng nhân trở thành cơ sở chính trị căn bản nhất của
đảng Cộng sản.
Tính tất yếu, quy luật hình thành và phát triển đảng của giai cấp
công nhân
Chỉ khi nào giai cấp công nhân đạt tới trình độ tự giác bằng việc tiếp
thu lý luận khoa học và cách mạng của chủ nghĩa Mác-Lênin thì phong trào
cách mạng của nó mới thật sự là một phong trào chính trị. Trìnhđộ lý luận đó
cho phép giai cấp cơng nhân nhận thức được vị trí, vai trị của mình trong xã
hội, nguồn gốc tạo nên sức mạnh và biết tạo nên sức mạnh đó bằng sự đồn
kết, nhận rõ mục tiêu, con đường và những biện pháp giải phóng giai cấp
mình, giải phóng cả xã hội và giải phóng nhân loại. Phải có chủ nghĩa Mác soi
sáng, giai cấp cơng nhân mới đạt tới trình độ nhận thức lý luận về vai trị lịch
sử của mình. Sự thâm nhập của chủ nghĩa Mác vào phong trào công nhân dẫn
đến sự hình thành chính đảng của giai cấp cơng nhân. V.I. Lênin chỉ ra rằng,
đảng là sự kết hợp phong trào công nhân với chủ nghĩa xã hội khoa học.
Nhưng trong mỗi nước, sự kết hợp ấy là sản phẩm của lịch sử lại được thực

hiện bằng những con đường đặc biệt, tuỳ theo điều kiện không gian và thời
gian. ở nhiều nước thuộc địa, nửa thuộc địa, chủ nghĩa Mác thường kết hợp
với phong trào công nhân và phong trào yêu nước thành lập ra đảng cộng sản.
Từ thực tiễn lịch sử ở nước ta, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã chỉ rõ: Chủ
nghĩa Mác - Lênin kết hợp với phong trào công nhân và phong trào yêu nước
đã dẫn tới việc thành lập Đảng Cộng sản Đông Dương vào đầu năm 1930. Chỉ
có đảng cộng sản lãnh đạo, giai cấp công nhân mới chuyển từ đấu tranh tự
phát sang đấu tranh tự giác trong mỗihành động với tư cách một giai cấp tự
giác và thực sự cách mạng. C. Mác đã nhấn mạnh rằng, trong cuộc đấu tranh
của mình chống lại quyền lực liên hiệp của các giai cấp hữu sản, chỉ khi nào


11
giai cấp vơ sản tự mình tổ chức được thành một chính đảng độc lập của mình
chống lạiquyền lực liên hiệp của các giai cấp hữu sản, chỉ khi nào giai cấp vơ
sản tự mình tổ chức được thành một đảng độc lập với tất cả mọi chính đảng
cũ do giai cấp hữu sản lập ra thì mới có thể hành động với tư cách là một giai
cấp được.
Mối quan hệ giữa đảng cộng sản với giai cấp công nhân
Đảng chính trị là tổ chức cao nhất, đại biểu tập trung cho trí tuệ và lợi
ích của tồn thể giai cấp. Đối với giai cấp cơng nhân đó là đảng cộng sản,
chẳng những đại biểu cho trí tuệ và lợi ích của giai cấp cơng nhân mà cịn đại
biểu cho toàn thể nhân dân lao động và dân tộc. Cho nên phải có một đảng
chính trị vững vàng, kiên định và sáng suốt, có đường lối chiến lược và sách
lược đúng đắn thể hiện lợi ích của tồn giai cấp và tồn bộ phong trào để giai
cấp cơng nhân có thể hồn thành sứ mệnh lịch sử của mình.
Giai cấp công nhân là cơ sở xã hội - giai cấp của đảng, là nguồn bổ
sung lực lượng của đảng, đảng là đội tiên phong chiến đấu, là bộ tham mưu
của giai cấp, là biểu hiện tập trung lợi ích, nguyện vọng, phẩm chất, trí tuệ
của giai cấp cơng nhân và của dân tộc. Giữa đảng với giai cấp công nhân có

mối liên hệ hữu cơ, khơng thể tách rời. Những đảng viên của đảng cộng sản
có thể khơng phải là công nhân nhưng phải là người giác ngộ về sứ mệnh lịch
sử của giai cấp công nhân và đứng trên lập trường của giai cấp này.
Với một đảng cộng sản chân chính thì sự lãnh đạo của đảng chính là sự
lãnh đạo của giai cấp. Đảng với giai cấp là thống nhất, nhưng đảng có trình độ
lý luận và tổ chức cao nhất để lãnh đạo cả giai cấp và dân tộc; vì thế khơng
thể lẫn lộn Đảng với giai cấp. Đảng đem lại giác ngộ cho toàn bộ giai cấp, sức
mạnh đồn kết, nghị lực cách mạng, trí tuệ và hành động cách mạng của toàn
bộ giai cấp, trên cơ sở đó lơi cuốn tất cả các tầng lớp nhân dân lao động khác
và cả dân tộc đứng lên hành động theo đường lối của đảng nhằm hoàn thành
sứ mệnh lịch sử của mình. Để giai cấp cơng nhân hồn thành sứ mệnh của
mình, giai cấp cơng nhân cũng như mỗi người công nhân cần thường xuyên
phấn đấu vươn lên, trưởng thành về các mặt: tư tưởng, chính trị, lập trường
giai cấp, văn hoá, khoa học kỹ thuật, tay nghề... Các tổ chức nghiệp đồn,
cơng đồn, thường xun phát triển vững mạnh... cùng với q trình phát triển
khơng ngừng của nền sản xuất công nghiệp hiện đại, ...
III. NỘI DUNG SỨ MỆNH LỊCH SỬ CỦA GIAI CẤP CÔNG NHÂN
VIỆT NAM:

1. Sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân Việt Nam
- Sứ mệnh lịch sử: Nghị quyết Hội nghị Trung ương 06 khóa X đã khái
qt: Giai cấp cơng nhân nước ta có sứ mệnh lịch sử to lớn: Là giai cấp lãnh
đạo cách mạng thông qua đội tiền phong là Đảng Cộng sản Việt Nam; giai cấp


12
đại diện cho phương thức sản xuất tiên tiến; giai cấp tiên phong trong sự
nghiệp xây dựng chủ nghĩa xã hội, lực lượng đi đầu trong sự nghiệp cơng
nghiệp hố, hiện đại hố đất nước vì mục tiêu dân giàu, nước mạnh, xã hội
công bằng, dân chủ, văn minh; lực lượng nịng cốt trong liên minh giai cấp

cơng nhân với giai cấp nơng dân và đội ngũ trí thức dưới sự lãnh đạo của Đảng.
Trong điều kiện hiện nay, các nội dung thực hiện sứ mệnh lịch sử trên
được cụ thể hóa như sau:
Về nội dung kinh tế, Đại hội XII khẳng định:
Cơng nghiệp hóa, hiện đại hóa trong giai đoạn tới là tiếp tục đẩy mạnh
thực hiện mơ hình cơng nghiệp hóa, hiện đại hóa trong điều kiện phát triển
kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa và hội nhập quốc tế gắn với
phát triển kinh tế tri thức, lấy khoa học, công nghệ, tri thức và nguồn nhân lực
chất lượng cao làm động lực chủ yếu; huy động và phân bổ có hiệu quả mọi
nguồn lực phát triển. Xây dựng cơ cấu kinh tế và cơ cấu lao động hợp lý, phát
huy lợi thế so sánh, có năng suất lao động và năng lực cạnh tranh cao, tham
gia sâu rộng vào mạng sản xuất và chuỗi giá trị tồn cầu; có văn minh cơng
nghiệp chiếm ưu thế trong sản xuất và đời sống xã hội; phát triển nhanh và
bền vững phù hợp với điều kiện của từng giai đoạn.
Ba lĩnh vực mà quá trình đẩy mạnh cơng nghiệp hóa, hiện đại hóa cần
tập trung là: Xây dựng nền công nghiệp và thương hiệu công nghiệp quốc gia;
Phát triển nông nghiệp và kinh tế nông thôn gắn với xây dựng nông thôn mới;
xây dựng nền nông nghiệp theo hướng sản xuất hàng hoá lớn… Đẩy mạnh
phát triển khu vực dịch vụ theo hướng hiện đại, đạt tốc độ tăng trưởng cao
hơn các khu vực sản xuất và cao hơn tốc độ tăng trưởng của cả nền kinh tế.
Về nội dung chính trị - xã hội, để tiếp tục hoàn thành sứ mệnh là giai
cấp lãnh đạo cách mạng thông qua đội tiền phong là Đảng Cộng sản, là giai
cấp tiên phong trong xây dựng chủ nghĩa xã hội và là lực lượng nòng cốt
trong liên minh giai cấp, đại đoàn kết toàn dân tộc, cần thực hiện tốt các
nhiệm vụ sau:


13
Cùng với nhiệm vụ giữ vững và tăng cường sự lãnh đạo của Đảng thì
nhiệm vụ “giữ vững bản chất giai cấp cơng nhân của Đảng, vai trị tiên phong,

gương mẫu của cán bộ, đảng viên” và “tăng cường xây dựng, chỉnh đốn
Đảng; ngăn chặn, đẩy lùi sự suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống,
biểu hiện "tự diễn biến", "tự chuyển hóa" trong nội bộ”.
Quan tâm giáo dục, đào tạo, bồi dưỡng, phát triển giai cấp công nhân
cả về số lượng và chất lượng; nâng cao bản lĩnh chính trị, trình độ học vấn,
chun mơn, kỹ năng nghề nghiệp, tác phong công nghiệp, kỷ luật lao động
của công nhân; bảo đảm việc làm, nâng cao thu nhập, cải thiện điều kiện làm
việc, nhà ở, các công trình phúc lợi phục vụ cho cơng nhân; sửa đổi, bổ sung
các chính sách, pháp luật về tiền lương, bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế, bảo
hiểm thất nghiệp,... để bảo vệ quyền lợi, nâng cao đời sống vật chất và tinh
thần của công nhân.
2. Thực trạng giai cấp công nhân Việt Nam:
Những năm cuối thế kỷ XI, đầu thế kỷ XX khi tầng lớp tư sản mại bản tiến vào
nước ta thì những nhóm cơng nhân Việt Nam riêng lẻ cũng bắt đầu xuất hiện và
từng bước trưởng thành với tư cách là một giai cấp. Thời Việt Nam thuộc Pháp, giới
chủ nhà máy, xí nghiệp đã chia công nhân ra làm hai loại: "công nhân áo xanh" và
"công nhân áo nâu". Việc Đảng Cộng Sản Việt Nam được thành lập vào đầu năm
1930 đã đánh dấu cột mốc sự chuyển biến về chất trong cuộc đấu tranh của giai cấp
công nhân Việt Nam từ tự phát tiến đến tự giác. Trong lịch sử của mình giai cấp
cơng nhân Việt Nam cùng với đội tiên phong của mình là Đảng Cộng Sản Việt Nam
thực hiện thành công cuộc cách mạng dân tộc dân chủ, tiến lên cách mạng XHCN.
Giai cấp cơng nhân nước ta đã có những cuộc đấu tranh quyết liệt chống bè
lũ thực dân Pháp. Rất nhiều cơng nhân chân chính đã ngã xuống trong cuộc đấu
tranh này để giành lại độc lập tự do cho dân tộc. Trong cuộc kháng chiến chống Mĩ
cứu nước, giai cấp công nhân ở cả hai miền Bắc Nam đã có nhiều cống hiến đặc
biệt xuất sắc. Từ năm 1955 đến năm 1975, miền Bắc nước ta bước váo công cuộc
xây dựng CNXH với mục tiêu cơ bản là khôi phục và cải tạo nền kinh tế. Giai cấp
công nhân miền Bắc thời kỳ này sôi nổi thi đua phấn đấu theo lời kêu gọi của Bác
Hồ: " Mỗi người làm việc bằng hai vì miền Nam ruột thịt ". Sau khi hai miền Nam
Bắc thống nhất, đất nước ta bước vào thời kỳ xây dựng XHCN trên cả nước. Giai

cấp cơng nhân có khoảng 5triệu người, chiếm khoảng 6% dân số. Điểm thuận lợi
lớn nhất của giai cấp công nhân nước ta lúc đó là được sự lãnh đạo của Đảng và tinh
thần hăng say lao động để xây dựng quê hương, đất nước. Qua quá trinh đổi mới
xây dựng đất nước, giai cấp công nhân không chỉ phát huy vai trị của mình, đóng
góp vào sự nghiệp đổi mới mà cịn là sản phẩm của qúa trình đổi mới, giai cấp công
nhân không ngừng biến đổi và phát triển.


14
Sự biến đổi trước hết là ở cơ cấu giai cấp cơng nhân, họ khơng cịn thuần t
là những người lao động cơng nghiệp ở các nhà máy, xí nghiệp. Ngày nay giai cấp
công nhân nước ta là đội ngũ được đào tạo khá cơ bản, có hệ thống trên nền tảng
văn hó phổ thơng và dạy nghề chun nghiệp. Họ sớm thích nghi với nền kinh tế thị
trường và phương thức sản xuất tiên tiến, hiện đại. giai cấp cơng nhân có mối quan
hệ tự nhiên, máu thịt với giai cáp nơng dân, tầng lớp trí thức và nhân dân lao động.
Họ là lực lượng nòng cốt xây dựng khối đại đồn kết tồn dân tộc. Trong q trình
hội nhập kinh tế quốc tế hiện nay, giai cấp công nhân nước ta đã thể hiện xứng đáng
là một bộ phận của giai cấp công nhân quốc tế, tiếp tục lấy chủ nghĩa Mác - Lênin
và tư tưởng Hồ Chí Minh là nền tảng tư tưởng, kim chỉ nam cho hành động của
mình. Khơng những vậy mà cơng nhân Việt Nam còn chủ động tham gia giải quyết
các vấn đề quốc tế có tính thời đại như: dân số, mơi trường, văn hoá, năng lượng,
lương thực, bệnh tật, chiến tranh và hồ bình .
Với những chuyển biến mang tính tích cực của mình, giai cấp cơng nhân
đang đóng vai trị ngày một quan trọng trong sự nghiệp xây dựng đắt nước. Về mặt
sản xuất giai cấp công nhân là lực lượng cơ bản, chủ yếu có vai trị to lớn trong nền
kinh tế quốc dân. Mặc dù về số lượng, giai cấp công nhânchiếm một tỷ lệ không lớn
trong tổng số dân cư và chỉ chiếm khoảng 13% lao động xã hội nhưng lại nắm giữ
những cơ sở vật chất và các phương tiện sản xuất hiện đại của xã hội, quyết định
phương hướng phát triển của nền kinh tế, học cũng là lực lượng lao động đóng góp
nhiều nhất vào ngân sách nhà nước. Giai cấp công nhân đi đầu trong lao động sáng

tạo, xây dựng đất nước. Chúng ta tự hào về sự thay đổi bộ mặt kinh tế - xã hội của
đất nước với các thành tựu về kinh tế, văn hóa, cơ sở hạ tầng. Đội ngũ cơng nhân
Việt Nam đã có mặt trong tất cả các lĩnh vực sản xuất, các thành phần, các ngành
kinh tế. Thực tế này trái ngược với nhận định của một số người cho rằng vai trị của
giai cấp cơng nhân ngày càng giảm đi trong xã hội hiện đại. Giai cấp công nhân là
lực lượng kiên định bảo vệ Đảng, bảo vệ chế độ XHCN, không chấp nhận đa
nguyên chính trị, đa đảng đối lập. Lịng tin của giai cấp công nhân vào sự lãnh đạo
của Đảng, vào sự nghiệp đổi mới ngày càng được củng cố và giữ vững. Tham gia
vào đủ các thành phần kinh tế phong phú, đa dang và phức tạp nhưng giai cấp công
nhân luôn giữ vững được bản chất cách mạng, bản lĩnh chính trị của mình, lấy mục
tiêu dân giàu nước mạnh, xã hội công bằng dân chủ văn minh để phấn đấu, lấy việc
xây dựng nền kinh tế độc lập tự chủ, chủ động hội nhập kinh tế quốc tế làm phương
châm và nguyên tắc hoạt động. Giai cấp công nhân nước ta là lực lượng tích cực,
kiên quyết đi tiên phong trong mặt trận đấu tranh chống tiêu cực, tham nhũng và các
tệ nạn xã hội, là lực lượng chính trị - xã hội quan trọng bảo vệ Tổ quốc, giữ gìn an
ninh chính trị, trật tự an tồn xã hội, xây dựng nền quốc phịng tồn dân, nhất là
trong nền cơng nghiệp quốc phịng. giai cấp cơng nhân Việt Nam rất nhạy cảm
chính trị, khơng hoang mang dao động, luôn cảnh giác với mọi âm mưu thủ đoạn
của các thế lực thù địch, làm thất bại mọi âm mưu "diễn biến hịa bình", giữ vững
mục tiêu lý tưởng độc lập dân tộc và CNXH, kiên định con đường đi lên CNXH
dưới sự lãnh đạo của Đảng Cộng Sản Việt Nam.
Qua hơn 20 năm đổi mới cùng với quá trình CNH - HĐH đất nước, giai cấp
công nhân nước ta đã có những chuyển biến tích cực. Tuy nhiên sự phát triển của
giai cấp công nhân chưa đáp ứng được yêu cầu về số lượng, cơ cấu cũng như trình
độ học vấn, chun mơn cho sự nghiệp cơng nghiệp hố, hiện đại hóa và hội nhập
kinh tế quốc tế. Đội ngũ công nhân nước ta đang thiếu nghiêm trọng các chuyên gia
kỹ thuật, cán bộ quản lý giỏi, công nhân lành nghề; tác phong công nghiệp và kỷ


15

luật lao động cịn nhiều hạn chế. Đa phần cơng nhân xuất thân từ nông dân, chưa
qua đào tạo cơ bản. Giai cấp cơng nhân cịn hạn chế về phát huy vai trị nịng cốt
trong liên minh cơng - nơng - trí thức. Giác ngộ giai cấp và bản lĩnh chính trị của
cơng nhân khơng đồng đều, sự hiểu biết về chính sách, pháp luật cịn nhiều hạn chế.
Tỉ lệ Đảng viên và cán bộ lãnh đạo xuất thân từ cơng nhân cịn thấp. Một bộ phận
cơng nhân chưa thiết tha phấn đấu vào Đảng và tham gia hoạt động trong các tổ
chức chính trị - xã hội. Đời sống vật chất và tinh thần của cơng nhân đang có nhiều
khó khăn, bức xức, đặc biệt là ở bộ phận công nhân lao động giản đơn tại các doanh
nghiệp tư nhân và doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngồi.

3. Vai trị lãnh đạo giai cấp cơng nhân trong cách mạng Việt Nam
Đảng Cộng sản Việt Nam ra đời là sản phẩm của sự kết hợp chủ nghĩa MácLênin với phong trào công nhân và phong trào yêu nước ở nước ta vào đầu năm
1930 của thế kỷ XX. Đảng đã đem yếu tố tự giác vào phong trào công nhân, làm
cho phong trào cách mạng nước ta có một bước phát triển nhảy vọt về chất.
Giai cấp công nhân Việt Nam lãnh đạo cách mạng thông qua đội tiên phong
của nó là Đảng Cộng sản Việt Nam. Khi nói giai cấp cơng nhân lãnh đạo là nói đến
tồn bộ giai cấp như một chỉnh thể chứ không phải từng nhóm, từng người. Để có
thể lãnh đạo, giai cấp cơng nhân phải có lực lượng, có tổ chức tiêu biểu cho sựtự
giác và bản chất giai cấp của mình. Lực lượng đó là Đảng Cộng sản. Xét về thành
phần xuất thân thì nước ta có nhiều đảng viên khơng phải là công nhân. Nhưng, bất
cứ đảng viên nào cũng phải đứng trên lập trường giai cấp công nhân thể hiện ở lý
tưởng, ở lý luận Mác-Lênin và đường lối cách mạng, ở tinh thần kiên quyết cách
mạng trong cuộc đấu tranh để thực hiện sứ mệnh của giai cấp công nhân vì lợi ích
của giai cấp cơng nhân, của nhân dân lao động và của cả dân tộc. Điều này được
Đảng ta khẳng định rất rõ: "Đảng Cộng sản Việt Nam là đội tiên phong của giai cấp
công nhân, đồng thời là đội tiên phong của nhân dân lao động và của dân tộc Việt
Nam; đại biểu trung thành lợi ích của giai cấp công nhân, nhân dân lao động và của
dân tộc". Đảng của giai cấp công nhân nước ta đã lãnh đạo toàn dân hoàn thành
thắng lợi trọn vẹn cuộc cách mạng giải phóng dân tộc và đang tiến hành công cuộc
xây dựng chủ nghĩa xã hội và bảo vệ Tổ quốc xã hội chủ nghĩa. Đây là nhiệm vụ

lịch sử khó khăn, phức tạp nhất.
Trong cơng cuộc xây dựng đất nước quá độ lên chủ nghĩa xã hội hiện nay,
đội ngũ công nhân Việt Nam bao gồm những người lao động chân tay và lao động
trí óc hoạt động sản xuất trong ngành công nghiệp và dịch vụ thuộc các doanh
nghiệp nhà nước, hợp tác xã, hay thuộc khu vực tư nhân, hợp tác liên doanh với
nước ngồi, tạothành một lực lượng giai cấp cơng nhân thống nhất đại diện cho
phương thức sản xuất tiên tiến dưới sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam được
vũ trang bằng chủ nghĩa Mác - Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh đang lãnh đạo cơng
cuộc đổi mới và phát triển đất nước. Họ là lực lượng đi đầu trong sự nghiệp cơng
nghiệp hố, hiện đại hố, là cơ sở xã hội chủ yếu nhất của Đảng và Nhà nước ta, là
hạt nhân vững chắc trong liên minh công nhân - nơng dân - trí thức, nền tảng của
khối đại đoàn kết toàn dân tộc.
Tuy nhiên, do hoàn cảnh hình thành, điều kiện kinh tế - xã hội quy định, giai
cấp cơng nhân Việt Nam cịn có những nhược điểm (như số lượng cịn ít, chưa được


16
rèn luyện nhiều trong cơng nghiệp hiện đại, trình độ văn hố và tay nghề cịn
thấp...). Nhưng điều đó khơng thể là lý do để phủ nhận sứ mệnh lịch sử của giai cấp
công nhân Việt Nam. Để khắc phục những nhược điểm ấy, Nghị quyết Hội nghị lần
thứ bảy Ban Chấp hành Trung ương khoá VII của Đảng ta, một Nghị quyết gắn trực
tiếp vấn đề cơng nghiệp hố, hiện đại hoá với vấn đề xây dựng phát triển giai cấp
công nhân đã chỉ rõ phương hướng xây dựng giai cấp công nhân nước ta trong giai
đoạn hiện nay là: "Cùng với q trình phát triển cơng nghiệp và cơng nghệ theo xu
hướng cơng nghiệp hố, hiện đại hố đất nước, cần xây dựng giai cấp công nhân
phát triển về số lượng, giác ngộ về giai cấp, vững vàng về chính trị, tư tưởng, có
trình độ học vấn và tay nghề cao, có năng lực tiếp thu và sáng tạo công nghệ mới,
lao động đạt năng suất, chất lượng, hiệu quả cao, vươn lên làm tròn sứ mệnh lịch
sử của mình"
Cơng cuộc đổi mới đất nước, định hướng xã hội chủ nghĩa do Đảng ta khởi

xướng và lãnh đạo đã thu được những thành tựu to lớn, có ý nghĩa rất quan trọng.
Giai cấp công nhân đang đi đầu trong xây dựng xã hội mới, nhất là trong việc xây
dựng cơ sở vật chất - kỹ thuật của chủ nghĩa xã hội nhằm thựchiện dân giàu, nước
mạnh, xã hội cơng bằng, dân chủ, văn minh. Đó là bằng chứng chỉ rõ năng lực lãnh
đạo của giai cấp công nhân nước ta, vai trị khơng có lực lượng xã hội nào có thể
thay thế được trong sự nghiệp... “lãnh đạo thành cơng cơng cuộc xây dựng một xã
hội mới,trong đó nhân dân lao động làm chủ, đất nước độc lập và phồn vinh, xố bỏ
áp bức bất cơng, mọi người đều có điều kiện phấn đấu cho cuộc sống ấm no, tự do,
hạnh phúc".

4. Phương hướng xây dựng giai cấp công nhân Việt Nam hiện nay
Một là, chiến lược xây dựng giai cấp công nhân lớn mạnh phải gắn kết
chặt chẽ với chiến lược phát triển kinh tế - xã hội của đất nước. Kinh tế thị
trường định hướng xã hội chủ nghĩa và hội nhập kinh tế quốc tế ngày càng
sâu rộng vừa tạo ra điều kiện phát triển mới, vừa tạo nhiều áp lực cạnh tranh
và tác động trực tiếp đến việc làm và đời sống của công nhân. Theo đó, cần
phải xử lý đúng đắn các mối quan hệ giữa tăng trưởng kinh tế với thực hiện
tiến bộ và công bằng xã hội; chăm lo xây dựng giai cấp cơng nhân; đảm bảo
hài hồ các lợi ích của người lao động, người sử dụng lao động, của doanh
nghiệp và tồn xã hội; khơng ngừng nâng cao đời sống vật chất, tinh thần,
quan tâm giải quyết kịp thời những vấn đề bức xúc, cấp bách của người lao
động ...
Hai là, xây dựng giai cấp công nhân Việt Nam nâng cao cả về số lượng,
chất lượng, bản lĩnh chính trị vững vàng, được trí tuệ hóa và thích ứng nhanh
với cơ chế thị trường, hội nhập quốc tế. Đào tạo, bồi dưỡng, nâng cao trình độ


17
mọi mặt cho cơng nhân, khơng ngừng “trí thức hố” giai cấp công nhân là
nhiệm vụ chiến lược. Đặc biệt quan tâm xây dựng thế hệ cơng nhân trẻ có học

vấn, chuyên môn và kỹ năng nghề nghiệp cao, ngang tầm khu vực và quốc tế, có
lập trường giai cấp và bản lĩnh chính trị vững vàng…
Ba là, xây dựng giai cấp công nhân lớn mạnh là trách nhiệm của cả hệ
thống chính trị, của tồn xã hội và sự nỗ lực vươn lên của mỗi người công
nhân. Sự lãnh đạo của Đảng và quản lý của Nhà nước có vai trị quyết định,
cơng đồn có vai trị quan trọng trực tiếp trong chăm lo xây dựng giai cấp
công nhân. Xây dựng nền dân chủ xã hội chủ nghĩa, nhà nước pháp quyền xã
hội chủ nghĩa Việt Nam của dân, do dân, vì dân; tăng cường khối liên minh
giữa giai cấp công nhân với giai cấp nông dân và đội ngũ trí thức để làm hạt
nhân cho khối đại đồn kết tồn dân tộc… chính là những biện pháp để tạo ra cơ
sở chính trị - xã hội cho quá trình thực hiện sứ mệnh lịch sử của giai cấp cơng
nhân Việt Nam.
Bốn là, phát huy truyền thống văn hóa của dân tộc, kế thừa những giá
trị nhân loại làm cho hệ giá trị, lối sống và tác phong của giai cấp công nhân
trở thành hệ giá trị chủ đạo của xã hội Việt Nam… là những nhiệm vụ cơ bản
trong q trình xây dựng đời sống văn hóa tinh thần của xã hội mới.
Năm là, xây dựng giai cấp công nhân lớn mạnh phải gắn liền với xây
dựng Đảng cộng sản Việt Nam trong sạch, vững mạnh về chính trị, tư tưởng
và tổ chức. Giữ vững, tăng cường tính chất giai cấp công nhân của Đảng, đổi
mới nội dung, phương thức lãnh đạo, nâng cao tính chiến đấu của Đảng;
không ngừng nâng cao đạo đức cách mạng, phẩm chất cộng sản… để Đảng
đảm bảo quyền lãnh đạo và uy tín chính trị trong q trình lãnh đạo thực hiện
sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân.


18

KẾT LUẬN
Giai cấp công nhân Việt Nam là một bộ phận của giai cấp cơng nhân
quốc tế, có địa vị kinh tế - xã hội và mang đầy đủ đặc điểm của giai cấp công

nhân. Giai cấp công nhân Việt Nam ra đời trong một dân tộc có truyền thống
yêu nước đấu tranh kiên cường bất khuất nên luôn mang trong mình truyền
thống đấu tranh tốt đẹp đó. Xuất thân từ nơng dân nên có quan hệ máu thít với
nơng dân, sớm xây dựng khối liên minh cơng nơng trí thức tạo nên sức mạnh
chiến thắng chủ nghĩa đế quốc và thực dân xâm lược.
Giai cấp công nhân Việt Nam ra đời muộn khi Cách mạng XHCN tháng
Mười Nga đã thành công, Quốc tế cộng sản ra đời, chủ nghĩa cơ hội đã bị
đánh bại nên không bị ảnh hưởng của chủ nghĩa cơ hội và có điều kiện học
hỏi, tiếp thu kinh nghiệm đấu tranh của phong trào cộng sản và công nhân
quốc tế.
Ngày nay, trong thời kỳ đổi mới và hội nhập quốc tế, dưới ánh sáng tư
tưởng Chủ nghĩa Mác-Lênin và Tư tưởng Hồ Chí Minh, phát huy vai trị sức
mạnh của khối đại đồn kết tồn dân, kết hợp sức mạnh dân tộc và thời đại,
giai cấp công nhân Việt Nam ngày càng lớn mạnh về qui mơ, về số lượng và
chất lượng. Với vai trị Thủ đô Hà Nội là trái tim của cả nước, phong trào
cơng nhân của Thủ đơ nói chung, phong trào cơng nhân của cơng đồn ngành
Cơng thương nói riêng là nịng cốt trong phong trào cơng nhân cả nước có vai
trị to lớn trong sự nghiệp cơng nghiệp hóa, hiện đại hóa, hội nhập kinh tế
quốc tế theo định hướng xã hội chủ nghĩa, giai cấp công nhân tiếp tục giác
ngộ, nâng cao bản lĩnh chính trị, trình độ học vấn, chuyên môn và nghề
nghiệp xứng đáng là lực lượng đi đầu trong sự nghiệp cơng nghiệp hóa, hiện
đại hóa đất nước.
Chúng ta tin tưởng chắc chắn rằng: “Cái gì đem đến thắng lợi cho
chúng ta trong chiến tranh, ắt cũng sẽ đem đến thắng lợi cho chúng ta trong
hoà bình” và nhất định một nước Việt Nam dân giàu, nước mạnh, dân chủ,
công bằng, văn minh, sẽ ngày càng khẳng định vị thế của mình trong cộng
đồng quốc tế.


19

TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Học viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh: Giáo trình cao cấp lý
luận chính trị: Chủ nghĩa Xã hội Khoa học, NXB Lý luận chính trị
(tái bản lần thứ 2). H.2020.
2. C.Mác và Ph.Ăngghen: Toàn tập, Nxb. Chính trị quốc gia, H1995,
t.21, tr43-129.
3. Đảng Cộng sản Việt Nam: Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần
thứ XII, Nxb. Chính trị quốc gia, H.2016.