TAP HUAN PHUONG PHAP DAY HOC TICH CUC O VIEN TIEU HOC BO GD DT

Tập huấn giáo viên về
Phương pháp dạy học tích cực ở cấp tiểu học
12/2017
PGS.TS Nguyễn Thị Hạnh và nhóm chuyên gia Vụ
Giáo dục Tiểu học


Bối cảnh GD hiện nay và vấn đề sử dụng
những PP DHTC
Mục tiêu chung của DHTC : tích cực hóa hoạt động học
của HS
 DHTC là điều kiện quan trọng để thực hiện mục tiêu GD
Phát triển năng lực của HS
 DHTC vừa đáp ứng thực hiện tốt mục tiêu GD theo
chương trình và SGK hiện tại, vừa đáp ứng hướng tới
thực hiện mục tiêu GD của chương trình và SGK mới theo
Nghị quyết 29


Quan niệm về DHTC
DHTC là một quan điểm, một xu thế đổi mới GD của toàn
cầu từ cuối thế kỷ XX
DHTC được hiểu như là một tổ hợp các PPDH nhằm tích
cực hóa hoạt động học tập của HS. Bản chất của PP DHTC
là tác động để HS học bằng hoạt động và chủ động trong
học tập.
 DHTC được hiểu là những kỹ thuật DH (phương pháp dạy
học cụ thể) trong các tình huống GD nhằm thực hiện và điều
khiển quá trình giáo dục

Những đặc điểm của DHTC
1. Dạy và học thông qua tổ chức các hoạt động học tập của
học sinh (so sánh với DH truyền thống)
2. Dạy và học chú trọng rèn luyện phương pháp tự học (so
sánh với DH truyền thống)
3. Tăng cường học tập cá thể, phối hợp với học tập hợp tác (so
sánh với DH truyền thống)
4. Kết hợp đánh giá của GV với tự đánh giá của HS (so sánh với
DH truyền thống)


Những đặc điểm của DHTC
DH truyền thống
1. Học là quá trình tiếp thu, lĩnh
hội KT, KN, KX
2. Bản chất của việc DH là
truyền thụ tri thức
3. Mục tiêu của DH là cung cấp
KT, KN, KX
4. Nội dung học có trong SGK và
những tài liệu GV cung cấp
5. PPDH chủ yếu là diễn giảng,
truyền thụ. Môi trường học chủ
yếu là không gian lớp học
6. GV giữ quyền ĐG KQ GD

DHTC
1. Học là q trình kiến tạo, HS tự tìm tịi, khám phá
để hình thành NL, PC dưới sự hướng dẫn của GV
2. Bản chất của DH là tổ chức HĐ nhận thức và HĐ

sáng tạo
3. Mục tiêu của DH là phát triển NL, PC cho HS,
hướng tới đáp ứng nhu cầu trong cuộc sống của HS
ở hiện tại và tương lai
4. Nội dung học có trong SGK , trong những nguồn
khác nhau do HS tự tìm tịi gắn với cuộc sống của HS
(sách, mạng …), gắn với bối cảnh sống của HS,
những điều HS quan tâm
5. PPDH chủ yếu là điều tra, khám phá, giải quyết
vấn đề, học bằng tương tác. Môi trường học đa
dạng : lớp học, hiện trường, đời sống ngoài lớp
6. GV và HS cùng tham gia ĐG KQ GD


Một số PP / kỹ thuật DHTC
1. Kỹ thuật đặt câu hỏi
 Là việc GV đặt câu hỏi để HS trả lời hoặc để HS dặt
câu hỏi cho GV để nhận thức KT, KN, KX và phát triển
NL, PC
 Dùng trong hầu hết các môn học và nhiều loại bài
học (lý thuyết, thực hành)
 Dùng trong tất cả các pha của quá trình học (trải
nghiệm để Khởi động, Khám phá, Luyện tập, Vận dụng,
Mở rộng)
Clip 1 - Tiếng Anh Đặt câu hỏi về thời gian


Một số PP / kỹ thuật DHTC
Nguyên tắc đặt câu hỏi

1. CH phải hỏi về nội dung cốt lõi của bài học
2. CH sử dụng từ nghi vấn chính xác
3. CH phù hợp với trình độ tư duy của lứa tuổi HS
Clip 2 – Toán : CH kiểm tra các bước làm phép nhân một số với số có 5
chữ số


Một số PP / kỹ thuật DHTC
4. CH phải kích thích HS suy nghĩ (khơng nên chỉ nhắc lại thuần
túy)
5. Đặt CH đúng lúc và đúng chỗ (đúng lúc HS đang suy nghĩ, đúng
chỗ có vấn đề trong bài học)
6. Mỗi CH chỉ hỏi 1 vấn đề
7. Dùng từng CH một, không dùng nhiều CH để hỏi cùng lúc
Clip 3 – Đặt câu hỏi đọc hiểu lớp 1 (CGD)


Một số PP DHTC
2. PP chia nhóm và tổ chức hoạt động nhóm
Clip 4 hoạt động nhóm (phản VD) Tốn
 Là việc HS được học hợp tác theo nhóm để thực hiện những nhiệm
vụ cụ thể được giao
 Nhóm được chia thành nhiều loại tùy thuộc vào mục đích của nhiệm
vụ học tập :
- Nhóm ngẫu nhiên (gồm những HS ngồi gần nhau, hoặc HS ở vị trí
đầu bàn bên phải, ở vị trí đầu bàn bên trái …)
- Nhóm có chủ định : HS cùng trình độ, HS có đủ các trình độ (nhóm
hỗn hợp), HS có cùng sở thích …
Clip 5 - Mơn Tiếng Việt 4 về câu cảm
Clip 6 :- Hoạt động nNhóm của mơn địa lý

Một số PP / kỹ thuật DHTC
Tổ chức hoạt động nhóm
Bước 1 : Làm việc chung cả lớp
- GV chia nhóm
- GV giao nhiệm vụ
- GV hướng dẫn cách làm việc nhóm
Bước 2 : HS làm việc theo nhóm
 Bước 3 : Đại diện nhóm báo cáo kết quả


Một số PP DHTC
Hướng dẫn cách làm việc trong nhóm bằng một số Kỹ
thuật DHTC
 Kỹ thuật đặt câu hỏi (GV hỏi, HS hỏi)
 Kỹ thuật Chúng em biết 3
 Kỹ thuật đóng vai
 Kỹ thuật trình bày 1 phút

Clip 7 – Khoa học : Bài sự lan truyền của âm thanh (dùng các kỹ thuật : chúng
em biết 3, trình bày 1 phút)


Một số PP / kỹ thuật DHTC
3. Kỹ thuật KWL – KWLH
 K : kiến thức / hiểu biết HS đã có;
 W : những điều HS muốn biết;
 L : những điều HS tự giải đáp / trả lời ;
 H : cách thức để HS tìm tịi nghiên cứu mở rộng thêm

về chủ đề học)
Lúc mới xuất hiện, Kỹ thuật này dùng để dạy đọc hiểu.
Hiện nay được dùng trong nhiều môn học


Một số kỹ thuật DHTC
Biểu đồ KWL phục vụ cho các mục đích tự học sau :
1. Tìm hiểu kiến thức có sẵn của học sinh về bài đọc
2.Đặt ra mục tiêu cho hoạt động đọc
3.Giúp học sinh tự giám sát quá trình đọc hiểu của các em
4. Cho phép học sinh đánh giá quá trình đọc hiểu của các
em.
5. Tạo cơ hội cho học sinh diễn tả ý tưởng của các em vượt
ra ngồi khn khổ bài đọc.
Kỹ thuật KWWL phát triển thành KWLH


Một số PP / kỹ thuật DHTC
Hướng dẫn HS tự học bài bằng kỹ thuật KWLH
K

W
L
- Ghi các từ, cụm - Ghi những điều Sau khi đọc bài và
từ có liên quan đến HS muốn biết suy nghĩ, HS ghi :
thành câu hỏi
- Những câu trả lời
chủ đề.
cho câu hỏi ghi ở
- HS thảo luận

cột W
hoặc giải thích về GV gợi ý :
những điều đã ghi - Các em muốn - Những điều em
GV gợi ý : Các em biết gì về … trong thích trong bài đọc
bài học này?
- Thảo luận về
biết gì về … ?
- Em có muốn biết những câu trả lời
thêm gì về một đã ghi ở cột L
điều em ghi ở cột GV gợi ý : Câu trả
K không?
lời nào đầy đủ,
câu trả lời nào cần
bổ sung gì ?

H
Ghi những thơng
tin trong bài em
muốn tìm hiểu
thêm, cách em sẽ
tiếp tục tìm hiểu.
GV gợi ý : Em
muốn biết thêm
điều gì trong bài?
Em sẽ làm cách
nào để tìm hiểu
thêm ?


Một số PP / Kỹ thuậtDHTC

Clip 8 VD tĩnh
Ví dụ về hướng dẫn HS đọc bài Chú Đất Nung (Tiếng Việt 4 tập Một). GV dùng kỹ thuật này để
giao nhiệm vụ cho HS chuản bị bài trước khi học.
K ( Đã biết)

W ( muốn biết)

- Những đồ chơi - Đồ chơi làm bằng
nặn bằng đất : con đất nặn khi gặp nước
chó, con cá, cái có bị hỏng khơng?
nồi, búp bê
- Làm thế nào để đồ
- Trẻ em ở quê chơi bằng đất chơi
ngày xưa chơi đồ được lâu và khơng
chơi nặn bằng đất giây bẩn?
có sơn màu xanh,
- Bây giờ người ta còn
đỏ, vàng
làm đồ chơi bằng đất
nung khơng? Ở đâu
làm những thứ đó?

L ( Đã học được)

H ( cần biết thêm)

- Đồ chơi làm - Tham quan làng nghề gốm
bằng đất nặn mà để biết đồ dùng, đồ chơi bằng
gặp nước thì bị đất nặn được nung thế nào.
nhão ra và hỏng

- Tìm hiểu trên mạng để biết
- Để đồ chơi bằng được có những đồ chơi nào
đất chơi được lâu, làm bằng đất nung? Bây giờ
bền thì phải nung có những người nào dùng thứ
nó bằng lửa
đồ chơi đó?
- Xin bố mẹ mua cho một vài
đồ chơi bằng đất nung


Một số PP / kỹ thuật DHTC
4. Phương phápđóng vai

Clip 9 – Mỹ thuật làm con rối và đóng vai diễn của từng con rối
 Là việc tổ chức cho học sinh thực hành một số cách ứng xử nào đó
trong một tình huống giả định.
 Ưu điểm :
- HSđược rèn luyện thực hành những kỹ năng ứng xử và bày tỏ thái độ
trong mơi trường an tồn trước khi thực hành trong thực tiễn.
- Gây hứng thú và chú ý cho học sinh.
- Tạo điều kiện làm nảy sinh khả năng sáng tạo của học sinh.
- Khích lệ sự thay đổi thái độ, hành vi của học sinh theo chuẩn mực.
- Có thể thấy ngay tác động và hiệu quả của lời nói hoặc việc làm của các
vai diễn.


Một số PP / kỹ thuật PP DHTC
Cách tổ chức HS đóng vai

- Bước 1 : GV giao nhiệm vụ cho HS : yêu cầu

đóng vai cho nhóm, thời gian cho việc chuẩn bị đóng
vai
- Bước 2 : Các nhóm chuẩn bị đóng vai : phần lời
của từng vai cần nhớ, phần diễn của từng vai, phối hợp
diễn thử các vai
- Bước 3 : Từng nhóm trình bày đóng vai (diễn)


Một số kỹ thuật DHTC
- Bước 4 : Nhận xét / thảo luận về việc đóng vai theo các
tiêu chí về lời và hành động diễn có thể hiện đúng nội dung
chính của bài và gây cảm xúc tích cực cho người xem không.
- Bước 5 : Kết luận được rút ra từ nhiệm vụ đóng vai tập
trung vào hiểu, vận dụng kiến thức kỹ năng mới của bài vào
thực tiễn.
Bước 4, 5 quan trọng hơn cả
Clip 10 – Tiếng Anh đóng vai Quạ và cáo (GV Hiền)
Clip 11 – Tiếng Việt lớp 5 – Đóng vai kịch Lịng dân


Một số PP / kỹ thuật DHTC
5. Kỹ thuật Trình bày một phút
 Kỹ thuật này dùng trong quá trình HS học bài trên lớp vào cuối
mỗi bài để HS ghi nhớ nội dung cốt lõi của bài và điều thu hoạch
được từ bài học.
 Cách thực hiện :
- GV đặt câu hỏi : Bài này các em đã học được cái gì mới? Có
điều quan trọng gì các em muốn giải đáp thêm?
- HS suy nghĩ, viết ra giấy ý kiến của cá nhân
- Mỗi HS được trình bày ý kiến của mình trong 1 phút

Clip 12 – Tiếng Anh HS trình bày một phút về chủ đề quê hương và gia đình


Một số PP / kỹ thuật DHTC
6. Kỹ thuật Chúng em biết 3
 Kỹ thuật này dùng trong thảo luận nhóm nhằm tập hợp
những thơng tin được chọn lọc từ thảo luận. Nó tạo cơ
hội cho HS khá hỗ trợ HS trung bình hoặc yếu.
 Cách thực hiện :
- Bước 1 : GV nêu chủ đề thảo luận (có thể bằng câu kể
hoặc câu hỏi, Ví dụ : Học sinh đi đường an toàn / Học
sinh đi đường thế nào để đảm bảo an toàn?)