SKKN một số phương pháp giúp học sinh lớp 4 và 5 học tốt phân môn tập đọc nhạc

SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM

ĐỀ TÀI:
“MỘT SỐ PHƯƠNG PHÁP GIÚP HỌC SINH LỚP 4 VÀ
5 HỌC TỐT PHÂN MÔN TẬP ĐỌC NHẠC”


Phần I. MỞ ĐẦU

1. Lí do chọn đề tài
Âm nhạc là một loại hình nghệ thuật nhằm phản ánh hiện thực khách quan
bằng những hình tượng có sức biểu cảm của âm thanh. Ở bậc tiểu học mục tiêu
của môn học là thông qua việc giảng dạy một số vấn đề sơ giảng về nghệ thuật
âm nhạc, nhằm hình thành và phát triển năng lực cảm thụ âm nhạc của học sinh,
tạo một “trình độ văn hố âm nhạc” nhất định, từ đó góp phần đào tạo có chất
lượng những lớp người có ích cho xã hội.
Từ mục tiêu của môn học chúng ta hiểu rằng: Môn âm nhạc ở trường tiểu học
không nhằm đào tạo những người làm nghề âm nhạc chuyên nghiệp, những diễn
viên, những nhạc sĩ mà mục đích chính là thơng qua mơn học này để tác động
vào đời sống tinh thần của các em nhằm thực hiện nhiệm vụ giáo dục đạo đức,
giáo dục thẩm mĩ cho học sinh. Muốn làm được điều đó nhất thiết các em phải
được tiếp cận với âm nhạc đích thực, bản thân các em phải là người trực tiếp
tham gia ca hát. Tuy môn âm nhạc trong trường tiểu học là một mơn học riêng lẻ.
Song mục đích của nó nhằm trang bị cho các em những kiến thức kĩ năng giúp
khơi dậy sự say mê sáng tạo trong hoạt động âm nhạc, làm cho đời sống tinh
thần của các em thêm phong phú, tạo điều kiện để các em tham gia vào các hoạt
động khác của nhà trường.
Trong những năm gần đây, nắm bắt tình hình thực tế những đòi hỏi của sự
phát triển xã hội, Bộ Giáo dục và Đào tạo đã điều chỉnh nội dung giáo dục nghệ
thuật trong nhà trường và coi đây là môn học bắt buộc. Âm nhạc là phương tiện
hiệu quả nhất trong giáo dục thẩm mỹ trong nhà trường phổ thông, đặc biệt là ở

bậc tiểu học, thông qua môn học này đã hình thành cho các em những kiến thức
ban đầu về ca hát, về kiến thức Âm nhạc, đặc biệt là trang bị cho các em có một


thế giới tinh thần thoải mái hơn, giúp các em phát triển tồn diện hơn, từ đó giúp
các em học tốt các môn học khác.
Bản thân tôi là giáo viên được phân công giảng dạy bộ môn, tôi nhận thấy
rằng:Khả năng âm nhạc của học sinh Tiểu học có sự phát triển rõ rệt từ lớp 1 đến
lớp 5. Ví dụ học sinh lớp 1, 2 có trí nhớ cịn hạn chế, các em khó học thuộc
những bài hát có lời ca tương đối dài hoặc có nhiều lời ca. Đến lớp 4, 5, khả
năng ghi nhớ của học sinh đã được nâng cao hơn so với giai đoạn trước. Biểu
hiện về năng lực âm nhạc của học sinh rất khác biệt, mỗi lớp thường có cả những
em học khá giỏi, trung bình và học yếu.Trong chương trình Âm nhạc ở Tiểu
học ,đối với các lớp 1,2,3 thì chương trình mơn học Nghệ thuật (trong đó có âm
nhạc )khơng có nội dung dạy tập đọc nhạc. Đến lớp 4 và lớp 5 , khi môn âm nhạc
được tách riêng thành một mơn học đọc lập thì học sinh mới được học phần này.
Nội dung tập đọc nhạc cũng là nội dung quan trọng được thực hiện từ lớp 4 đến
lớp 5, đây cũng là phân mơn học sinh đang cịn hạn chế và chưa hứng thú khi
học. Nhìn chung,đại đa số các em rất thích ca hát nhưng lại ngán ngại tập đọc
nhạc. Qua thực tế giảng tôi nhận thấy rằng trước một bài tập đọc nhạc, để các em
hiểu, nắm được và thực hiện tốt yêu cầu của bài thì người giáo viên cần có một
phương pháp truyền đạt, hướng dẫn thật tốt , đơn giản nhưng lại hiệu quả nhất,
để giúp các em nắm bắt, tiếp thu nhanh nhất kiến thức bài học.
2. Phạm vi nghiên cứu
Các bài tập đọc nhạc lớp 4, 5 trong chương trình trường tiểu học.
3. Điểm mới của sáng kiến
Sáng kiến này nhằm ghi lại những kinh nghiệm, những biện pháp nâng cấp chất
lượng tập đọc nhạc cho học sinh Tiểu học mà bản thân tơi đã áp dụng có hiệu
quả trong những năm học qua. Đặc biệt, trường tôi thực hiện nghiêm túc nội
dung dạy học của Bộ Giáo dục và Đào tạo nên tôi mạnh dạn chọn lọc, đổi mới

một số giải pháp trong việc dạy tập đọc nhạc cho học sinh khối 4-5 nhằm giúp
các em phát triển tồn diện hơn và em có một tinh thần thoải mái hơn hứng thú
hơn để học tốt các môn học khác. Đây cũng là nội dung mang một ý nghĩa giáo
dục sâu sắc , góp phần nâng cao chất lượng cảm thụ âm nhạc và tri giác âm nhạc
cho học sinh.

Phần II. NỘI DUNG
I. Thực trạng việc dạy học tập đọc nhạc trong trường tiểu học.
1. Thực trạng chương trình, nội dung dạy tập đọc nhạc trong chương trình
tiểu học.
Chương trình của Bộ Giáo dục và Đào tạo
Theo sách giáo khoa hiện hành, học sinh Tiểu học được học 16 bài tập đọc nhạc đó
là:

Lớp
4
4
4
4
4
4
4
4
5
5
5
5
5

5
5
5

Tên bài TĐN
TĐN 1: Son la son
TĐN 2: Nắng vàng
TĐN 3: Cùng bước đều
TĐN 4: Con chim ri
TĐN 5: Hoa bé ngoan
TĐN 6: Múa vui
TĐN 7: Đồng lúa bên song
TĐN 8: Bầu trời xanh
TĐN 1: Cùng vui chơi
TĐN 2: Mặt trời lên
TĐN 3: Tôi hát son la son
TĐN 4: Nhớ ơn Bác
TĐN 5: Năm cánh sao vui
TĐN 6: Chú bộ đội
TĐN 7: Em tập lái ôtô
TĐN 8: Mây chiều

2. Thực trạng giảng dạy của giáo viên

Nhịp
2/4
2/4
2/4
2/4
2/4

2/4
2/4
2/4
2/4
3/4
2/4
2/4
2/4
2/4
2/4
3/4

Tuần dạy
6
9
11
13
20
22
27
29
2
5
11
13
20
22
25
27

Những năm trước đây việc giảng dạy bộ môn này giao cho giáo viên đứng lớp
giảng dạy, khơng có giáo viên chuyên biệt. Bên cạnh đó là đồ dùng dạy học còn
thiếu, đặc biệt là nhạc cụ, cùng với những phương pháp giảng dạy cũ, chủ yếu là
dạy hát và dạy đọc nhạc theo phương pháp truyền miệng. Do đó kết quả đạt được
chưa cao, ít gây hứng thú cho các em trong việc học tập và tiếp thu kiến thức của
bộ mơn. Từ thực tế đó, tơi xin đưa ra một vài biện pháp dạy tập đọc nhạc cho học
sinh Tiểu học. Đây là những kinh nghiệm mà tôi đã đúc kết được trong những
năm giảng dạy tại trường.
Các bài tập đọc nhạc trong chương trình tiểu học thường là những khúc nhạc
ngắn , không quá phức tạp , thường là những khúc trích đoạn trong các bài hát.
Tuy vậy, một số giáo viên chưa thực sự quan tâm đến nội dung này, chỉ dạy qua
loa mang tính hình thức , chưa thực sự quan tâm đến đối tượng học sinh nên dẫn
đến việc truyền đạt kiến thức cho học sinh còn hạn chế .
Việc sử dụng đồ dùng dạy học sử dụng nhạc cụ( như ; Đàn piano kĩ thuật
số,tranh ảnh,bảng phụ có dịng kẻ nhạc, các nốt nhạc rời các nhạc cụ….) chưa
được giáo viên chú trọng đúng mức nên cũng ảnh hưởng không nhỏ đến việc tiếp
thu, nhận biết .
3. Thực trạng việc học tập đọc nhạc của học sinh:
- Đối tượng học sinh: Ngoài những học sinh có năng khiếu đặc biệt thì đại đa
số các em đọc tập đọc nhạc (TĐN) chưa đúng, nhiều em đọc rất phô cao độ,
trường độ các nốt ,việc gõ tiết tấu cũng chưa chính xác.
Đa số những em hát tốt có chất giọng thì đọc được tập đọc nhạc đúng cao độ ,
trường độ , tiết tấu và ngược lại những em khơng có năng khiếu, khơng có chất
giọng thì đọc tập đọc nhạc cũng rất hạn chế. Nên xem ra chưa có hiệu quả như
mong muốn, chưa mang lại sự thích thú trong q trình tìm hiểu và học tập đọc
nhạc của các em.


- Khả năng đọc đúng: Đa số các em chưa nắm được kĩ năng đọc đúng tên nốt,

đúng cao độ, đúng trường độ , chưa biết cách thể hiện các tiết tấu thơng qua kí
hiệu hình nốt.Cá nhân đọc chưa chuẩn xác.
4. Thực trạng thiết bị dạy học
Những năm gần đây tuy đã được lãnh đạo các cấp tạo điều kiện cơ sở vật chất
cho bộ mơn âm nhạc nói chung ,thiết bị dạy và học còn rất nghèo nàn, thiếu
thốn. Một số trường chưa có phịng dạy âm nhạc riêng. Nhạc cụ, băng đĩa nhạc
còn kém chất lượng, tranh ảnh phục vụ dạy học còn thiếu tuy đã được giáo viên
tự làm nhưng vẫn chưa đáp ứng cho việc dạy và học.
Bên cạnh đó một số trường đã được đầu tư đúng mức nhưng việc sử dụng của
giáo viên chỉ dừng lại ở mức đối phó, qua loa, chưa tận dụng hết được điều kiện
có sẵn.
Ví dụ: Sở giáo dục đã trang cấp cho các trường tiểu học ở Huyện Lệ thuỷ 35 đàn
Piano kỹ thuật số, trong đàn piano này các Voice của đàn đã được “Số hoá”
giống nhạc cụ thật.Tuy vậy giáo viên chưa thực sự tận dụng tối đa nó ,điều đó
góp phần ảnh hưởng khơng nhỏ đến việc yêu thích đọc TĐN của các em học
sinh.
Chính vì vậy tơi xin mạnh dạn đưa ra một số giải pháp để nâng cao chất lượng
tập đọc nhạc cho học sinh như sau:
II. Một số giải pháp nâng cao chất lượng dạy tập đọc nhạc cho học sinh Tiểu
học.
1. Giải pháp 1:Vận dụng một cách hợp lý phương pháp dạy học.
Phương pháp dạy học là cách thức truyền đạt và các hoạt động của giáo
viên giảng dạy cho học sinh nắm được kiến thức, kỹ năng, kỹ xảo, phát triển năng


lực nhận thức, hình thành thế giới quan khoa học và phát triển nhân cách tồn
diện.
Phương pháp giảng dạy có ảnh hưởng trực tiếp đến kết quả chất lượng dạy học.
Trong phương pháp dạy học cần đảm bảo phát huy tính tích cực, tự giác, độc lập
của học sinh trong quá trình học tập; giảng dạy và học tập phải gắn liền với đời

sống xã hội; học đi đôi với hành.
Xuất phát từ thực trạng giảng dạy Âm nhạc cho học sinh ở lứa tuổi Tiểu học.
Vấn đề học và kết quả học tập của các em là hết sức quan trọng, điều đó khơng chỉ
phụ thuộc vào chương trình giảng dạy phù hợp mà còn phụ thuộc vào phương
pháp truyền thụ của người thầy. Hơn nữa còn phụ thuộc vào ý thức học tập của các
em cùng với sự quan tâm chăm sóc, tạo điều kiện của gia đình và toàn thể xã hội.
Như chúng ta đã biết, Âm nhạc là một mơn học mang tính nghệ thuật cao,
nó khác rất nhiều so với mơn học khác, tuy nó khơng địi hỏi sự chính xác một
cách tuyệt đối như những con số nhưng lại đòi hỏi người học phải có sự u thích,
sự đam mê thậm chí là một chút cái gọi là “năng khiếu”, điều này không phải học
sinh nào cũng có được. Học Âm nhạc mang đến cho học sinh những phút giây thư
giãn, thoải mái, học mà chơi, chơi mà học. Thông qua những câu nhạc, những lời
ca, Âm nhạc giúp các em nhận thức những hình tượng âm thanh, giai điệu, kích
thích cảm xúc của các em, giúp các em cảm thụ những giai điệu qua từng bài nhạc,
từng câu nhạc.
Vậy làm thế nào để các em đọc đúng được bài tập đọc nhạc? Trước tiên các
em phải nắm vững kiến thức về Âm nhạc, vị trí các nốt nhạc trên khng nhạc
tương ứng với độ cao âm thanh, các hình nốt nhạc tương ứng độ dài, giúp các em
hiểu và phân biệt được những âm thanh cao, thấp, dài, ngắn với lực độ khác
nhau, tốc độ thể hiện khác nhau. Để các em có hứng thú trong học tập, người
giáo viên cần tạo cho các em có một tâm trạng thoải mái, một hứng thú tràn đầy


khi học âm nhạc. Để làm được việc đó, một trong nhiều yếu tố quan trọng là
người giáo viên phải truyền tải chính xác các kiến thức về Âm nhạc.
Là giáo viên được bồi dưỡng chuyên ngành Âm nhạc Tiểu học, qua thời gian
trực tiếp giảng dạy bộ môn, bản thân ít nhiều đã đúc kết được những kinh
nghiệm trong công tác, tôi nhận thấy thực tế việc học tập và tiếp thu các kiến
thức của môn học, đặc biệt là kiến thức đọc tập đọc nhạc của các em là chưa cao,
nhiều em còn rất lúng túng. Đứng trước những hạn chế thực tại, tôi xin đưa ra

một số kinh nghiệm hướng dẫn các em học tập đọc nhạc khá hiệu quả mà tôi đã
tiến hành dạy mấy năm qua.
Vì vậy, trong phạm vi sáng kiến này, tơi đã vận dụng cơ sở lý luận về phương
pháp dạy học theo hướng tích cực để ứng dụng vào tiến trình dạy tập đọc nhạc cho
học sinh. Nếu có phương pháp tổ chức và giảng dạy tốt, chắc chắn sẽ mang lại kết
quả giúp cho học sinh rèn luyện tốt kỹ năng đọc TĐN,góp phần nâng cao chất
lượng cảm thụ âm nhạc và tri giác cho học sinh
- Phương pháp thuyết trình
Phương pháp thuyết trình cịn được gọi là phương pháp giảng giải, giảng
thuật. Luôn được sử dụng rộng rãi trong các giờ học. Đối với dạy âm nhạc, dùng
lời không nhiều như dạy các môn học khác nhưng vẫn là phương pháp cơ bản
quan trọng không thể thiếu.
Khi giới thiệu về bài tập đọc nhạc , giáo viên không chỉ dùng phương pháp
thuyết trình mà cịn phải dùng một số phương pháp khác thì giờ học mới sinh
động và học sinh dễ tiếp thu bài như: kết hợp phương pháp thuyết trình với
phương pháp nêu vấn đề. Giáo viên hướng dẫn, khơi gợi, dẫn dắt những kiến
thức, kỹ năng mới với học sinh để học sinh suy nghĩ thực hiện. Phương pháp này
ngoài việc cung cấp kiến thức cho học sinh còn chú trọng đến việc tạo hứng thú


trong học tập của học sinh, như vậy sẽ tạo được động lực bên trong cho việc học
tập của các em.
- Phương pháp trực quan
Khi nhận thức sự vật, con người thường đi từ “trực quan sinh động” đến tư
duy trừu tượng”. Điều này không chỉ đúng với quy luật nhận thức nói chung mà
trong dạy học người ta thường sử dụng triệt để nó với tư cách là một phương
pháp đầy hiệu lực. Trong dạy học âm nhạc, âm thanh vô cùng trừu tượng, yêu
cầu trực quan là tối cần thiết, các phương tiện đồ dùng dạy học như nhạc cụ,
tranh ảnh, băng hình... rất tốt cho việc giới thiệu, giúp các em tiếp thu bài nhanh
hơn.

- Phương pháp thị phạm, làm mẫu
Đối với nghệ thuật nói chung và âm nhạc nói riêng thì q trình dạy học ln
phải dùng đến phương pháp thị phạm hay làm mẫu để người học dễ nắm bắt. Với
việc truyền dạy âm nhạc thì phương pháp này trở nên vơ cùng quan trọng bởi
văn bản không thể thể hiện hết được tinh thần của nó. Mặt khác, nghệ thuật là sự
sáng tạo khơng tĩnh tại nên phương pháp thị phạm chính là người giáo viên đã
thổi hồn vào cho tác phẩm, cho làn điệu âm nhạc để từ đó học sinh được tiếp
nhận tác phẩm một cách sống động, tạo tiền đề cho sự sáng tạo tiếp theo nếu có
khả năng.
-Phương pháp kiểm tra, đánh giá.
Đây cũng là một phương pháp vô cùng quan trọng được diễn ra trong quá
trình dạy học, người giáo viên phải biết sử dụng một cách hợp lý để tạo biết
được khả năng nắm bắt của học sinh trong giờ học, từ đó điều chỉnh hành vi
cũng như các phương pháp dạy học cho phù hợp hơn nhằm nâng cao chất lượng
dạy học. Nếu giáo viên ít quan tâm đến phương pháp này sẽ không đánh giá
được chất lượng giờ học, không nắm bắt được khả năng của học sinh và giờ học
mang tính chất thụ động. một chiều kém hiệu quả.


2. Giải pháp 2: Xây dựng quy trình dạy và học tập đọc nhạc.
Có nhiều phương pháp và cách thức tiến hành dạy cho học sinh tập đọc nhạc
.Sau đây là một trong các cách thức cơ bản tiến hành dạy học sinh thực hiện bài
tập đọc nhạc theo trình tự như sau :
Bước 1: Giáo viên giới thiệu bài.
Bước 2: Cho học sinh xác định tên nốt hình nốt.
Bước 3: Tập đọc cao độ các nốt có trong bài theo thứ tự từ âm chủ đi lên và đi
xuống (đọc thang âm của bài).
Bước 5: Giáo viên đàn giai điệu bài tập đọc nhạc (từng câu ngắn) và học sinh tập
đọc theo sau khi nghe đàn (Chú ý khi đọc kết hợp gõ phách).
Bước 6: Đọc ghép cao độ với lời ca.

Bước 7: Kiểm tra nhóm , cá nhân.
Để có một tiết học nhạc hiệu quả, gây hứng thú cho học sinh trước tiên người
giáo viên phải xây dựng nề nếp học tập ngay từ bài học đầu tiên. Cụ thể như xác
định thái độ, ý thức học tập đối với môn Âm nhạc. Ở lớp 3, các em đã được làm
quen với các kí hiệu Âm nhạc: các hình nốt, khng nhạc, khóa Son, đọc 8 bài
tập đọc nhạc ở lớp 4, sang lớp 5, các kỹ thuật đó được duy trì và nâng cao hơn
một bước. Vì vậy, giáo viên phải nắm vững các phương pháp và các bước trong
giảng dạy
để truyền thụ lại cho các em các kiến thức của bài học cũng như phát triển các kỹ
năng đã có của các em một cách tốt nhất.
Ở lớp 3, học sinh mới làm quen với các kí hiệu ghi nhạc: khóa Son, khng
nhạc, một số hình nốt nhạc, vị trí các nốt nhạc trên khng nhạc, … đặc biệt vị
trí các nốt nhạc trên khng nhạc rất quan trọng, nó quyết định cho việc đọc


nhạc của học sinh ở các lớp trên, vì vậy để cho dễ nhớ tôi đã cho học sinh ghi
nhớ bằng các câu văn như sau:
Nốt Đơ: ở dịng kẻ phụ dưới
Nốt Rê: sát dưới dòng kẻ thứ nhất
Nốt Mi: ở dòng kẻ thứ nhất
Nốt Pha: ở khe thứ nhất
Nốt Son: ở dòng kẻ thứ hai
Nốt La: ở khe thứ hai
Nốt Si: ở dịng kẻ thứ ba.
Ta thường xun ơn tập củng cố cho học sinh ghi nhớ vị trí các nốt nhạc trên
khuông nhạc bằng các câu văn này kết hợp sử dụng khuông nhạc bàn tay trái để
khắc sâu kiến thức cho học sinh.
Ở lớp 4, do mới được tiếp xúc nên yêu cầu của phân môn tập đọc nhạc đặt ra
cho các em là hết sức nhẹ nhàng, đơn giản. Ở giai đoạn đầu tiếp cận với phân
môn này, các em phải thực hành các bài tập về cao độ, về tiết tấu, người giáo

viên phải giúp các em nhận ra được âm thanh cao, thấp tương ứng với vị trí các
nốt nhạc trên khng trong phạm vi 1 quãng 8.
Sang lớp 5, phân môn tập đọc nhạc cũng dựa trên cơ sở các kiến thức đã học
ở lớp 4 nhưng nâng cao hơn. Cả năm, các em được học 8 bài tập đọc nhạc đều
viết ở nhịp 2/4 và 3/4 dựa trên cao độ của thang 5 âm: Đô, Rê, Mi, Son, La hoặc
thang 7 âm: Đô, Rê, Mi, Pha, Son, La, Si.

3.Giải pháp 3 : Phương pháp rèn luyện tiết tấu và cao độ


Về tiết tấu, các em tiếp tục được củng cố lại trường độ với các hình móc đơn,
nốt đen, nốt trắng, lặng đen và chấm dôi. Cách dạy thực hành các hình nốt có thể
thực hiện gõ theo tiết tấu, cũng có thể cho học sinh tập đọc bằng tên gọi các hình
nốt: đơn, đen, trắng, giáo viên có thể cho học simh vừa đọc vừa kí hiệu các hình
nốt( ví dụ : Nốt trắng vừa đọc và vừa kết hợp gõ và xịe tay ra kí hiệu bằng 2
phách..)
Việc giúp học sinh tập đọc 1 bài tập đọc nhạc muốn thu được kết quả cũng
phải được thực hiện theo đúng các bước theo trình tự nhất định. Sau khi giới
thiệu bài tập đọc nhạc, nếu như ở tập hát, bước đầu tiên là luyện thanh thì ở tập
đọc nhạc sẽ phải là luyện tập cao độ. Cho các em đọc lại cao độ của các nốt nhạc
không chỉ giúp các em khởi động giọng mà còn giúp các em nhớ vị trí các nốt
trên khng nhạc và cảm nhận cao độ các nốt so với nhau. Muốn các em thực
hiện tốt bài tập, giáo viên phải đưa ra yêu cầu để các em tìm hiểu, nhận xét
bài nhạc, bài tập đọc nhạc có mấy nốt? gồm nốt gì? Rút ra thang âm cho học
sinh đọc, có thể hốn đổi vị trí các nốt nhạc để học sinh tìm tịi ở mức độ cao
hơn nhằm kiểm tra tai nghe của các em. Về trường độ gồm những hình nốt
gì? Rút ra hình tiết tấu chung của bài tập cho học sinh đọc tiết tấu. Trong bài
có sử dụng các ký hiệu Âm nhạc nào? mục tiêu của giai đoạn này là làm thế
nào để các em nắm và thể hiện được hình tiết tấu chủ đạo của bài. Việc thể
hiện tiết tấu phải được kết hợp theo nhiều hình thức, có thể là vừa đọc vừa

vỗ tay, vừa đọc vừa gõ đệm nhạc cụ. Hình thức thể hiện cũng có thể là cả
lớp, theo tổ nhóm, cá nhân xen kẽ. Khi các em đã thực hiện tốt tiết tấu của
bài, giáo viên đàn để các em nghe và cảm nhận giai điệu theo tiết tấu, Đây là
lúc bắt đầu tập đọc bài nhạc, tập đọc từng câu theo đàn, giáo viên sửa lỗi
truyền miệng. Luyện tập củng cố theo nhóm, tổ hoặc cá nhân. Khi các em
đọc đúng cao độ, trường độ của bài, mới chuyển sang ghép lời ca. Để các em
có cảm nhận tốt hơn trong việc ghép lời ca với nhạc, giáo viên nên cho các


em tự ghép lời, sau đó, giáo viên đàn giai điệu và hát mẫu lời ca để các em
nghe, so sánh. Giáo viên bắt nhịp, học sinh đọc lại nhạc và ghép lời ca. Giáo
viên đàn lại từng câu, sửa lỗi cho các em. Giai đoạn này đòi hỏi sự kết hợp
luyện tập nhịp nhàng giữa đọc nhạc, hát lời và gõ đệm nhạc cụ.
4.Giải pháp 4: Hướng dẫn học sinh đọc tồn bài TĐN
Để tiết học được sơi nổi và gây hào hứng cho các em trong tiết học tơi ln
kết hợp với trị chơi hay đố vui. Gõ tiết tấu để đoán bài . Rèn luyện cho học sinh
có thói quen nhận biết vị trí các nốt nhạc trên khng nhạc ( khe, dịng, nốt đen,
nốt trắng, nốt móc đơn, nốt móc kép). Tập cho các em gõ phách đều đặn, nhiều
lần.
Cho các em đọc lại cao độ của các nốt nhạc không chỉ giúp các em khởi động
giọng mà cịn giúp các em nhớ vị trí các nốt trên khuông nhạc và cảm nhận cao
độ các nốt so với nhau. Muốn các em thực hiện tốt giáo viên phải đưa ra yêu
cầu để các em tìm hiểu, nhận xét bài tập đọc nhạc, bài nhạc có mấy nốt?
gồm nốt gì? Rút ra thang âm cho học sinh đọc, có thể hốn đổi vị trí các nốt
nhạc để học sinh tìm tịi ở mức độ cao hơn nhằm kiểm tra tai nghe của các
em. Về trường độ gồm những hình nốt gì? Rút ra hình tiết tấu chung của bài
tập cho học sinh đọc tiết tấu. Trong bài có sử dụng các ký hiệu Âm nhạc
nào? mục tiêu của giai đoạn này là làm thế nào để các em nắm và thể hiện
được hình tiết tấu chủ đạo của bài. Việc thể hiện tiết tấu phải được kết hợp
theo nhiều hình thức, có thể là vừa đọc vừa vỗ tay, vừa đọc vừa gõ đệm nhạc

cụ. Hình thức thể hiện cũng có thể là cả lớp, theo tổ nhóm, cá nhân xen kẽ.
Khi các em đã thực hiện tốt tiết tấu của bài, giáo viên đàn để các em nghe và
cảm nhận giai điệu theo tiết tấu, Luyện tập củng cố theo nhóm, tổ hoặc cá
nhân.Để các em có cảm nhận tốt hơn trong việc ghép lời ca với nhạc, giáo
viên nên cho các em tự ghép lời, sau đó, giáo viên đàn giai điệu và hát mẫu
lời ca để các em nghe, so sánh. Giáo viên bắt nhịp, học sinh đọc lại nhạc và


ghép lời ca. Giáo viên đàn lại từng câu, sửa lỗi cho các em. Giai đoạn này
đòi hỏi sự kết hợp luyện tập nhịp nhàng giữa đọc nhạc, hát lời và gõ đệm
nhạc cụ. Cuối cùng là việc đánh giá, đây là giai đoạn động viên khích lệ các
em học tập. Phải thường xuyên động viên học sinh, việc động viên giúp cho
các em chưa thể hiện bài tập đọc nhạc tốt sẽ cố gắng học tập hơn.
Với cách làm như vậy, tơi nhận thấy khơng khí lớp học sinh động, sôi nổi
hẳn lên. Em nào cũng muốn đọc bài tập đọc nhạc vừa được học, đồng thời cũng
vui vẻ sửa lại lỗi hát chưa chuẩn. Điều đó chứng tỏ giờ học đạt hiệu quả cao hơn.
5. Giải pháp 5: Xây dựng phương pháp ghi chép nhạc:
Ghi chép lại các bài nhạc đã học giúp các em nắm chắc vị trí các nốt trên
khng cũng như nhớ các hình nốt, ký hiệu đã học. Nếu như tập đọc nhạc mang
nhiều tính chất trừu tượng vì nó cịn phụ thuộc vào tai nghe của từng em thì ghi
chép nhạc mang tính cụ thể hơn, hiện thực hơn. Do vậy, việc hướng dẫn các em
ghi chép đơn giản và dễ thực hiện. Tuy nhiên, đơn giản khơng có nghĩa là khơng
quan trọng, ngược lại tập ghi chép nhạc là sự đúc kết giữa 2 phân môn tập hát và
tập đọc nhạc để khắc sâu kiến thức. Do đó địi hỏi phải có sự chính xác tuyệt đối
từng vị trí nốt trên khng nhạc, quan trọng hơn nữa là qua chép nhạc các em
phải nhớ được tên các nốt nhạc là gì, nằm ở vị trí nào, cách viết các hình nốt ra
sao, các hình nốt đó có ý nghĩa gì và phải thể hiện thế nào. Việc ghi chép nhạc
còn giúp các em ghi nhớ các ký hiệu khác về âm nhạc. Các kiến thức đó hổ trợ
cho việc tập đọc nhạc hoặc thực hiện các bài hát theo yêu cầu của tác giả như:
dấu luyến, dấu chấm dôi, dấu quay lại, dấu hồi đoạn, dấu lặng đen, lặng đơn,

ngắt câu, ...
Việc ghi chép nhạc là cơng việc địi hỏi phải hướng dẫn các em thực hiện một
cách thường xuyên. Tuy nhiên không nhất thiết lúc nào cũng phải thực hiện ngay
tại lớp vì như thế sẽ mất rất nhiều thời gian. Ở lớp chỉ hướng dẫn các em cách


thực hiện việc ghi chép, nhận ra cách trình bày thế nào cho đúng, cho đẹp còn
việc ghi chép lại bài nên cho các em thực hiện ở nhà.
6. Giải pháp 6: Thành lập Câu lạc bộ và tổ chức sinh hoạt thường xun
* Mục đích:
- Giúp học sinh có thêm những hiểu biết về kiến thức âm nhạc , giúp các em
mạnh dạn và tự tin hơn .
- Rèn luyện kỹ năng hát, biểu diễn và tham gia hoạt động văn nghệ trong nhà
trường.
*Công tác tổ chức:
- Tham mưu với nhà trường xây dựng ban chủ nhiệm câu lạc bộ trong đó giáo
viên âm nhạc đóng vai trị chủ chốt.
- Xây dựng kế hoạch hoạt động thường kỳ của câu lạc bộ.
- Xây dựng nội quy của câu lạc bộ.
- Tuyển chọn các thành viên cho câu lạc bộ: bằng cách các lớp giới thiệu, đề xuất
các bạn có năng khiếu, yêu thích âm nhạc tham gia với số lượng: từ 15 đến 20
người .
- Chuẩn bị địa điểm, nhạc cụ, tài liệu … dùng cho các buổi sinh hoạt.
* Hình thức sinh hoạt:
- Thơng qua các buổi sinh hoạt tập hát.
- Tổ chức trò chơi Âm nhạc (Như: đốn và tìm tên nốt, vận động nhanh chậm
theo tiết tấu âm nhạc , theo cao độ lên xuống của các nốt nhạc...)
- Các thành viên của Câu lạc bộ sau khi đã biết và nắm được các kiến thức cơ
bản về âm nhạc có thể truyền đạt, tập lại cho các bạn khác hay cho các em trong
trường qua các buổi sinh hoạt, tập văn nghệ

* Thời gian sinh hoạt:
Sinh hoạt mỗi tuần một lần vào buổi chiều Thứ 4 trong tuần.


Khi các em đã cảm nhận được chính bằng mắt thấy, tai nghe rồi dẫn đến cảm
nhận, qua đó biết cách sáng tạo với khả năng của các em, thì việc u thích âm
nhạc sẽ được hình thành dần trong tâm trí của các em .
III. KẾT QUẢ ĐẠT ĐƯỢC, BÀI HỌC KINH NGHIỆM
1. Kết quả đạt được
a. Về mặt định tính:
- Học sinh đã nắm được nội dung các bài tập đọc nhạc mà giáo viên đã triển
khai.Các em có thái độ học tập nghiêm túc, thể hiện sự u thích thong qua các
giờ học hát. Bên cạnh đó các em đã biết luyện tập nhớ vị trí nốt nhạc trên
khng.
- Các em được rèn kỹ năng phán đốn, tổng hợp, phát triển tư duy sáng tạo rất
tốt. các em làm quen dần với việc quan sát, đưa ra nhận xét lẫn nhau hướng tới
mục đích để cơng việc của bản thân hoặc nhóm tốt hơn.
B. Về mặt định lượng:
Các mức độ yêu cầu

Hoàn thành

Xác định đúng tên nốt, hình nốt

Hồn thành 100%

Gõ được tiết tấu bài

Hồn thành 100%

Đọc được cao độ các nốt (thang âm của

Hoàn thành 100%

bài)
Đọc ghép co độ và lời ca

Hồn thành 100%

u thích các bài tập đọc nhạc

Hoàn thành 100%

c. Kết quả đánh giá chất lượng học kì 1
Xếp loại HK 1theo Thơng tư 22/2016/TT-BGDĐT
Số học sinh xếp Hồn thành tốt mơn học: Chưa điền được số liệu
Số học sinh xếp Hồn thành mơn học: 100 % .
Số học sinh chưa hồn thành mơn học: 0%.


So sánh đối chiếu với chất lượng đầu năm học thì HS nhớ vị trí các nốt trên
khng nhạc, đọc cao độ , trường độ , gõ tiết tấu đã tiến bộ rõ rệt.
2. Bài học kinh nghiệm
Để học sinh yêu thích và đọc được các bài tập đọc nhạc, trong quá trình thực
hiện dạy tập đọc nhạc cho học sinh tiểu học cùng với thực tế giảng dạy Âm nhạc
của bản thân tôi rút ra được một số bài học kinh nghiệm sau:
- Giáo viên phải khơng ngừng tìm tịi, học hỏi, bồi dưỡng vốn kiến thức của
mình về
âm nhạc.Mỗi một giáo viên nói chung, mơn âm nhạc nói riêng cần có trách
nhiệm đối với hoạt động này. Giáo viên cần có những phương pháp , tìm tịi

những cách thức , hình tượng để học sinh liên tưởng , ghi nhớ khắc sâu những kí
hiệu đó trong trí nhớ.
- Phải rèn luyện kỹ năng đọc tốt các bài tập đọc nhạc, giúp các e luyện nhớ vị trí
nốt trên khuông nhạc , đọc đúng cao độ , trường độ , tiết tấu , tiến tới bài đọc
nhạc trên khuông nhạc với phần giai điệu và sau đó đọc ghép với lời ca.
- Phải nắm chuẩn kiến thức, kỹ năng của từng tiết học để có thể xem xét và lồng
ghép một cách linh hoạt khi dạy các bài tập đọc nhạc.
- Phải nắm được khả năng âm nhạc của học sinh, hiểu rõ trình độ và năng lực,
hồn cảnh và sở thích của từng em cũng như tâm sinh lí lứa tuổi học sinh. Phân
loại được học sinh, người giáo viên mới có thể áp dụng những pháp dạy học phù
hợp với từng nhóm đối tượng học sinh, với từng cá thể học sinh. Có kế hoạch,
chương tình cụ thể cho các hoạt động, các biện pháp của mình.
- Giáo viên phải lập kế hoạch dạy học và thiết kế giáo án một cách khoa học,
phối hợp hoạt động học Âm nhạc với các hoạt động ngoài giờ lên lớp để làm
phong phú hình thức, nội dung học tập, đồng thời phát hiện khả năng âm nhạc
của cá nhân. Phải thường xuyên tuyên dương, khen ngợi khích lệ kịp thời.


- Mạnh dạn đề xuất với BGH hội đồng sư phạm nhà trường trang bị tài liệu tham
khảo, đồ dùng dạy học để phục vụ cho việc giảng dạy bộ mơn. Đầu tư xây dựng
phịng học chức năng để HS có khơng gian hoạt động nghệ thuật. Đề xuất Phịng
GD&ĐT tổ chức lớp chuyên đề về bộ môn Âm nhạc để GV có điều kiện học hỏi,
giao lưu, trao đổi kinh nghiệm và phương pháp giảng dạy được tốt hơn nữa.
Phần III. KẾT LUẬN, KIẾN NGHỊ
1. KẾT LUẬN
- Sáng kiến kinh nghiệm này được xây dựng không chỉ dựa vào kinh nghiệm cá
nhân, mà còn căn cứ vào cơ sở lí luận và cơ sở thực tiễn việc dạy học Âm nhạc ở
Tiểu học cũng như tham khảo một số tài liệu về dạy âm nhạc cho học sinh Tiểu
học.
- Sáng kiến kinh nghiệm đã trình bày về phương pháp và một số kĩ thuật dạy tập

đọc nhạc cho học sinh Tiểu học nhằm gây hứng thú cho học sinh, giúp các em
phát triển tai nghe nhạc , làm quen và biết phân biệt được các âm thanh và độ
cao – thấp, dài – ngắn, nhanh – chậm…. Nhằm hỗ trợ cho việc ca hát đúng và
chuẩn xác.
- Kết quả cho thấy, đó là những vấn đề có tính khả thi và phù hợp với điều kiện
dạy học hiện nay. Giáo viên có thể dễ dàng thực hiện, học sinh tiếp thu kiến thức
dễ dàng, hầu hết các em hoàn thành mục tiêu tiết học.
2. KIẾN NGHỊ
Để sáng kiến kinh nghiệm trên phát huy được hiệu quả cao hơn trong hoạt
động dạy tập đọc nhạc cho học sinh Tiểu học, tôi đề nghị lãnh đạo trường và
ngành giáo dục tiếp tục trang bị những phương tiện dạy học cần thiết như: Bảng
phụ có dịng kẻ nhạc, các nốt nhạc rời, thước chỉ bảng, nhạc cụ thông dụng. Việc
dạy tập đọc nhạc có thể đạt hiệu quả cao hơn nếu được thực hiện trên giáo án
điện tử, điều này giúp học sinh được học bằng đa giác quan: nghe, nhìn, cảm
nhận, …


Dạy phân môn tập đọc nhạc cũng mang một ý nghĩa giáo dục sâu sắc ,góp
phần nâng cao chất lượng cảm thụ âm nhạc và tri giác âm nhạc cho học sinh.
Nhận thức được vấn đề này, tôi đã suy nghĩ và có nhiều tìm tịi trong việc dạy tập
đọc cho học sinh. Trên đây là một số kinh nghiệm tơi thu được trong q trình
dạy học, chúng hồn tồn có tính khả thi, phù hợp với điều kiện dạy học thực tế.
Nhờ thực hiện những kinh nghiệm này, học sinh của chúng tôi đã biết đọc được
các bài tập đọc nhạc đúng cao độ , trường độ , tiết tấu.

Tài liệu tham khảo
1. Sách giáo khoa Âm nhạc lớp 4, 5. Nhà xuất bản Giáo dục.
2. Sách Giáo viên Âm nhạc lớp 4, 5. Nhà xuất bản Giáo dục.
3. Phương pháp dạy học các môn học ở Tiểu học, Nhà xuất bản Giáo dục,
2007.Và một số tài liệu khác.