BÀI GIẢNG THẦN KINH CAO CẤP

THẦN KINH CAO CẤP
Nguyễn Trung Kiên


Mục tiêu
• Trình bày được về phản xạ
có điều kiện
• Trình bày được một số hoạt
động thần kinh cao cấp


Thần kinh cao cấp là gì?


PHẢN XẠ CÓ ĐIỀU
KIỆN
• Phản xạ
– Bộ phận nhận cảm
– Dây thần kinh hướng tâm
(cảm giác)
– Trung tâm phản xạ (TK trung
ương)
– Dây thần kinh ly tâm (vận
động)
– Bộ phận đáp ứng


PXKĐK
• Cố
định

Con
ngư
ời

PXCĐK
• Mềm
dẻo

Tồn tại và thích nghi


Phân biệt PXKĐK và
PXCĐK
PXKĐK

PXCĐK

Bẩm sinh

Tập luyện

Chủng loài

Cá thể

T/c KT và BPNC

Sự củng cố

TT ở dưới vỏ

TT ở vỏ não

Suốt đời

Tạm thời

Di truyền

Không di truyền


Cơ chế thành lập
PXCĐK
Đường liên lạc
tạm thời


Các loại PXCĐK
• PXCĐK
• PXCĐK
trong
• PXCĐK
• PXCĐK
• PXCĐK

tự nhiên và nhân tạo
cảm thụ ngoài và
do tác nhân thời gian
do tác nhân dược lý

cấp cao


Các q trình ức chế
• ức chế khơng điều kiện (ức chế ngoài)
– Ức chế ngoài
– Ức chế trên giới hạn

• ức chế có điều kiện (ức chế trong)
– Ức chế dập tắt
– Ức chế phân biệt
– Ức chế làm chậm phản xạ
– Ức chế có điều kiện


• Hiện tượng tan ức chế
• Ý nghĩa của quá trình ức chế


CÁC QUI LUẬT HOẠT ĐỘNG
TKCC
• Qui luật tương quan giữa cường độ kích thích
và cường độ đáp ứng
• Qui luật khuếch tán và tập trung của quá trình
hưng phấn và ức chế
– Khuếch tán
– Tập trung

• Qui luật cảm ứng
– Cảm ứng trong khơng gian

– Cảm ứng trong thời gian

• Qui luật phân tích và tổng hợp
• Qui luật động hình


+-

+ + +
+
+
+ + +

-


MỘT SỐ HOẠT ĐỘNG
TKCC
• Tư duy
• Ngôn ngữ
• Học tập
• Trí nhớ
• Hành vi và động cơ
• Xúc cảm


1. Tư duy
• Nhận thức ở vỏ não
– Nâng cấp thông tin: Ngoại biên - vùng cấp I vùng cấp II – vùng cấp III – vùng cấp IV - .......

Thùy
Lưỡi Da
đỉnh
Thùy
Mắt
chẩm
I
I

II

I

II

II
III

IV

III
I

II

Mũi trán
Thùy
Thùy thái
Tai

dương

I

II


Đặc điểm chức năng 2
bán cầu đại não
Bán cầu ưu thế
thế

Bán cầu không ưu

Bán cầu minh bạch
cầu biểu tượng

Bán

1+1=2

Ngôn
ngữ

Trừu
tượng


Ý thức
Đang tồn tại, đang tư duy

Các giai đoạn hình thành tư duy
• Nhận thức cảm tính
– Cảm giác
– Tri giác
– Biểu tượng

• Nhận thức lý tính
– Khái niệm
– Phán đốn
– Suy luận


2. Ngôn ngữ
Hệ thống tín
hiệu thứ nhất

Hệ thống tín
hiệu thứ hai

Cụ thể: sờ, nhìn, Trừ tượng: ngôn
nghe, nếm, ngửi ngữ
KTCĐK và KTKĐK

KTCĐK, tín hiệu
của tín hiệu

Loài người và
động vật

Loài người


Rối loạn ngôn ngữ
• Mất ngôn ngữ
nghe (điếc)
• Mất ngôn ngữ
nhìn (mù)
• Mất ngôn ngữ
• Mất ngôn ngữ
• Mất ngôn ngữ

nhận cảm
nhận cảm
vận động
cảm giác
toàn bộ


3. Học tập
• Điều kiện hóa đáp ứng (PavLov, typ I)
• Điều kiện hóa hành động (Skinner, typ II)


4. Trí nhớ
• Thí nghiệm của Connel

• Phân loại trí nhớ

5. Hành vi và động cơ
• Hệ viền
• Chức năng hành vi của hệ viền:
– Hành vi ăn uống
– Hành vi sinh dục
– Hành vi xúc cảm
– Các hành vi khác


• Chức năng thúc đẩy động cơ:
– Trung tâm thưởng
– Trung tâm phạt


6. Xúc cảm
• Đáp ứng thân thể
• Đáp ứng thực vật
• Đáp ứng chủ quan

Hưng cảm
Trầm cảm