Bai 26 Phong trao khang chien chong Phap trong nhung nam cuoi the ki XIX

KIỂM TRA BÀI CŨ
Phong trào Cần Vương đã bùng nổ và phát triển
như thế nào ?
- Sau khi cuộc tấn công quân Pháp thất bại. Tôn Thất Thuyết đưa
vua Hàm Nghi ra Tân Sở (Quảng Trị). Tại đây, ngày 13/7/1885,
vua Hàm Nghi ra Chiếu Cần Vương, kêu gọi văn thân và nhân
dân đứng lên giúp vua cứu.
- Phong trào yêu nước chống xâm lượt hưởng ứng chiếu “Cần
vương” dâng lên sôi nổi, kéo dài đến cuối TK XIX, được gọi là:
Phong trào Cần Vương.

- Phong trào Cần Vương có 2 giai đoạn
 1885 – 1888: Nổ ra ở các tỉnh Trung Kì và Bắc Kì.
 1889 – 1896: Quy tự thành những cuộc khởi nghóa lớn, có
quy mô và có trình độ tổ chức cao.


LỊCH SỬ 8
Việt Nam trong
cuộc kháng
chiến chống
thực dân Pháp
từ năm 1858 đến
cuối TK XIX

Khởi nghóa Bãi Sậy

Khởi nghóa Ba Đình
Khời nghóa
Hương Khê

BÀI 26:
PHONG TRÀO KHÁNG CHIẾN CHỐNG PHÁP
TRONG NHỮNG NĂM CUỐI TK XIX(TT)

II. Những cuộc khởi nghóa lớn trong phong
trào Cần Vương
1. Khởi nghóa Ba Đình (1886 – 1887)
2. Khởi nghóa Bãi Sậy (1883 – 1892)
3. Khởi nghóa Hương Khê (1885 – 1895)


1. Khởi nghóa Ba Đình (1886 – 1887)
 Lãnh đạo:
Phạm Bành
Đinh Công Tráng

“Có chàng Công Tráng họ Đinh
Dựng lũy Ba Đình chống đánh
giặc Tây
Cơ mưu dũng lượt ai tày
Chẳng quản đêm ngày vì nước
lo toan”.


1. Khởi nghóa Ba Đình
(1886 – 1887)
 Lãnh đạo:
- Phạm Bành, Đinh Công
Tráng.

 Địa bàn hoạt động:

- Huyện Nga Sơn tỉnh Thanh
Hóa.

Lượt đồ căn cứ Ba Đình


1. Khởi nghóa Ba Đình
(1886 – 1887)
“Lệnh cho dân chúng chặt tre
Chẻ nan đan sọt, nhặt về cho
nhanh
Kéo quân đến đóng Ba Đình
Đào hào, đắp ụ, can thành tứ vi”.

-Điểm mạnh:
h Án ngữ đường số
1, chiến tuyến phòng thủ kiên
cố.
-Điểm yếu: dễ bị cô lập, khó rút
lui.
Quan sát lượt đồ căn cứ Ba Đình
em hãy cho biết điểm mạnh và
điểm yếu của căn cứ Ba Đình?

Lượt đồ căn cứ Ba Ñình

1. Khởi nghóa Ba Đình
(1886 – 1887)
 Lãnh đạo:

- Phạm Bành, Đinh Công
Tráng.

 Địa bàn hoạt động:
- Huyện Nga Sơn tỉnh
Thanh Hóa.

Chiến thuật đánh
giặc:
- Phòng thủ.

Lượt đồ căn cứ Ba Ñình


1. Khởi nghóa Ba Đình (1886 – 1887)
“ Trông ra dãy phố hai hàng
Đồn đây có tiếng một chàng
cai Mao*
Người này thật đấng anh hào
Quân dư năm vạn, người cao
bằng vời
Bình yên vẫn thương xuống
chơi
Đến ngày loại lạc trấn nơi cửa
rừng”.

Căn cứ Mã Cao do Hà
Văn Mao chỉ huy

Căn cứ Ba Đình

Vị trí Mã Cao


1. Khởi nghóa Ba Đình (1886 –
1887)
 Lãnh đạo:

- Phạm Bành, Đinh Công Tráng.

 Địa bàn hoạt động:

- Huyện Nga Sơn tỉnh Thanh Hóa.

 Chiến thuật đánh giặc:
- Phòng thủ.

 Diễn biến:

- Cuộc chiến đấu quyết liệt từ tháng
12/1886 đến tháng 1/1887.
 Ý nghóa:
- Tiêu biểu cho tinh thần đấu tranh
bất khuất cho nhân dân Thanh
Hóa.

Lượt đồ căn cứ Ba Ñình


2. Khởi nghóa Bãi Sậy
(1883– 1892)
 Lãnh đạo:
Nguyễn Thiện Thuật
Nguyễn Thiện Thuật (1844 – 1926)
“Quan Tán Thuật tài kiêm văn võ
Vốn khi xưa cùng Đức bộ Hoàng*
Kinh thiên nhất tục chi nan
Sơn Tây một dải ngang tàn lưỡi
gươm”.
* Hoàng Tá Vieâm


2. Khởi nghóa Bãi Sậy (1883– 1892)
Lượt đồ khởi nghóa Bãy Sậy

 Lãnh đạo:

- Nguyễn Thiện Thuật.
 Địa bàn hoạt động:
- Huyện Khoái Châu, Yên
Mỹ tỉnh Hưng Yên.

Hà Nội
Văn Giang

Mỹ Hảo

Khoái Châu
Hưng Yên

Vị trí Bãi Sậy có tầm quan trọng
như thế nào ?


Lượt đồ khởi nghóa Bãy Sậy

HàØ Nội
Văn Giang
Khoái Châu
Hưng Yên

Mỹ Hão

Văn chỉ Bình dân (khoái Châu) –
Nơi Nguyễn Thiện Thuật tế cờ
khởi nghóa


2. Khởi nghóa Bãi Sậy (1883– 1892)
Lãnh đạo:

- Nguyễn Thiện Thuật

 Địa bàn hoạt động:

- Huyện Khoái Châu, Yên Mỹ

tỉnh Hưng Yên.

 Chiến thuật đánh giặc:
- Du kích.

 Diễn biến:

Nghóa quân Bãi Sậy đã tận
dụng đặc điểm của vùng Bãi
Sậy để chiến đấu như thế nào ?
“Mẹo thao lượt tài tình lắm vẻ
Xuất sư như xuất quỷ nhập thần
Khi xa, khi lại như gần

- (SGK)

Khi chơi hóa thật, khi Đóng lại
Đoài”

- Tiêu biểu cho cho tinh thần đấu

Khi giả cách làm trai thợ giặt

 Ý nghóa:

tranh bất khuất của nhân dân
Bắc Kì

Khi giấu mình giả bắt tôm cua
Làm cho giặc phải xa cơ...

(Vè tán Thuật)


3. Khởi nghóa Hương Khê (1885– 1895)
 Lãnh đạo:
Phan Đình Phùng.

Phan Đình Phùng (1847 – 1895)


3. Khởi nghóa Hương Khê (1885– 1895)
 Lãnh đạo:
Phan Đình Phùng
Cao Thắng

“Khen thay Cao Thắng tài to
Lấy ngay súng giặc về cho thợ rèn
Đêm ngày tỉ mỉ mở xen
Lại thêm có cả đội Quyên cúng tài
Xưởng trong cho chí xưởng ngoài
Thợ rèn cao tỉnh đều mời hội công
Súng ta chế tạo vừa xong
Đem ra mà bắn nức lòng thắng thay
Bắn cho tiệt giống quân Tây
Cậy nhiều súng ống phen này hết
khoe.”
(Vè Quan Đình)


3. Khởi nghóa Hương Khê (1885– 1895)

 Lãnh đạo:

- Phan Đình Phùng, Cao Thắng.

 Địa bàn hoạt động:

-4 tỉnh: Thanh Hóa, Nghệ An, Hà
Tónh, Quảng Bình.
* Căn cứ chình thuộc huyện
Hương Khê, tỉnh Hà Tónh.

 Chiến thuật đánh giặc:
- Du kích, vận động chiến.

Diễn biến:

+ 1885 – 1888: Xây dựng căn cứ và
lực lượng.
+ 1888 – 1895: Thời kỳ chiến đấu.
Pháp tấn công liên tục vào căn
cứ  Khởi nghóa tan rả.

Hương Khê

Lượt đồ khởi nghóa Hương Khê


3. Khởi nghóa Hương Khê (1885 – 1895)
Thanh Chương

Phan Đình Phùng khóc thương người anh hùng trẻ tuổi
Cao Thắng, hi sinh khi mới 29 tuổi (1893).
“Có chí không thành, anh hùng đã mất.
Chưa thắng đã chết, ý trời ra sao?
Công muốn lập nên, gõ mái nặng thề trừ giặc nước
Việc khôn tính trước, lên yên nay thấy vắng người”.
Hương Khê

Thành Hà Tónh

Lượt đồ khởi nghóa Hương Khê


3. Khởi nghóa Hương Khê (1885– 1895)

Thanh Chương

Vụ Quang

Hương Khê

Lượt đồ khởi nghóa Hương Khê

Thành Hà Tónh


3. Khởi nghóa Hương Khê (1885– 1895)
Bài thơ tuyệt mệnh của Phan Đình Phùng
“ Nhung trường vận mệnh đã mười
đông

Vũ lượt còn chưa lập được công
Dân đói kêu trời, xao xác nhạn.
Quân gian chật đất, rộn ràng ong
Chín lần xa giá noon sông cách
Bốn bề nhân dân nước lửa hồng
Trách nhiệm càng cao càng nặng gánh
Tướng môn riêng thên mặt anh hùng”. Phan Đình Phùng (1847 – 1895)
Bản dịch của Trần Huy Liệu
“Ông chết rồi, nhưng bọn giặc Pháp vẫn không tha, chúng quật mộ ông lên, đốt xác rồi
vức tro đi. Người ta báo thù người đã nằm yên dưới mồ”. (Trần Dân Tiên).


3. Khởi nghóa Hương Khê (1885– 1895)
Nhận xết về cuộc khởi nghóa
Lãnh đạo:
- Phan Đình Phùng, Cao Thắng.
Hương
Khê
?
 Địa bàn hoạt động:
- 4 tỉnh: Thanh Hóa, Nghệ An, Hà
Tónh, Quảng Bình.
* Căn cứ chình thuộc huyện
Hương Khê, tỉnh HàØ Tónh.
 Chiến thuật đánh giặc:
- Du kích, vận động chiến.

Diễn biến:

+ 1885 – 1888: Xây dựng căn cứ

và lực lượng.
+ 1888 – 1895: Thời kỳ chiến đấu.
Pháp tấn công liên tục vào căn cứ
 Khởi nghóa tan rả.

Ý nghóa:

- Là cuộc khởi nghịa tiêu biển nhất
trong phong trào Cần vương.

- Cuộc khởi nghóa Hương Khê
đánh dấu bước phát triển cao nhất
của phong trào Cần vương dưới sự
lãnh đạo của các só phu văn thân
yêu nước.
- Cuộc khởi nghóa Hương Khê
thất bại cũng đánh dấu phong trào
Cần vương kết thúc trong cả nước.