Giải pháp nâng cao hiệu quả trong việc dạy thực hành Microsoft Word

GIẢI PHÁP NÂNG CAO HIỆU QUẢ TRONG VIỆC DẠY THỰC HÀNH
MICROSOFT WORD
Pham Thi Huyen
Hanoi University
Tóm tắt: Trong thời đại cơng nghệ số hiện nay việc thành thạo các kỹ năng tin học đang
được nước ta ngày càng chú trọng nhằm nâng cao cơ hội học hỏi và hội nhập với thế giới. Việc
đưa Tin học cơ sở vào môi trường giảng dạy đã được triển khai trên các cấp đào tạo, đặc biệt là
cấp Đại học/ Cao đẳng. Thực hành Microsoft Word là một phần quan trọng trong chương trình
Tin học cơ sở giúp sinh viên nắm vững kiến thức về lý thuyết và thành thạo hơn trong kỹ năng
thực hành. Tài liệu hướng dẫn thực hành Microsoft Word của Bộ môn Tin học Cơ sở - Khoa
CNTT Trường Đại học Hà Nội là giải pháp nhằm hỗ trợ sinh viên rèn luyện tốt hơn kỹ năng thực
hành soạn thảo Word..
Từ khóa: tài liệu hướng dẫn thực hành, Microsoft Word, Tin học cơ sở, Khoa CNTT.

I. ĐẶT VẤN ĐỀ
Tin học là môn học liên quan chặt chẽ với sử dụng máy tính, thao tác trên các ứng
dụng phần mềm. Đối với môn tin học đặc trưng quan trọng là kiến thức lý thuyết đi đôi
với các thao tác thực hành. Ngồi việc phải nghiên cứu lý thuyết để có thể ứng dụng
thành thạo Tin học ở bên ngoài thực tế hoặc với những sinh viên còn hạn chế về khả
năng thực hành thì cần phải luyện tập các kỹ năng thực hành thường xuyên. Để đảm bảo
công tác giảng dạy, Bộ môn Tin học Cơ sở - khoa CNTT đã nghiên cứu, biên soạn
Chương trình mơn học Tin học cơ sở cùng hệ thống giáo trình lý thuyết và bài tập thực
hành nhằm cung cấp đủ kiến thức lý thuyết, các dạng bài tập thực hành giúp sinh viên
rèn luyện kỹ năng thực hành tốt hơn. Thực hành Microsoft Word là một phần quan
trọng trong chương trình Tin học cơ sở. Việc đổi mới hoạt động giảng dạy trong thực
hành là việc làm có ý nghĩa rất thiết thực. Nếu trong thực hành tin học cơ sở chỉ có bài
tập, sinh viên sẽ tự thực hành dẫn đến hiệu quả không cao.Việc vận dụng lý thuyết để
luyện các kỹ năng thực hành bài tập sẽ tạo cơ hội cho sinh viên bổ sung kiến thức, nắm
vững nội dung bài học lý thuyết, đồng thời giúp sinh viên rèn luyện kỹ năng soạn thảo
Word được thành thạo. Xây dựng tài liệu hướng dẫn các bài tập thực hành trong môn
Tin học cơ sở nói chung và phần soạn thảo văn bản Word nói riêng giúp nâng cao hiệu

quả trong hoạt động thực hành của sinh viên trong quá trình học tập.
II. ĐỀ XUẤT SỬ DỤNG TÀI LIỆU HƯỚNG DẪN THỰC HÀNH
MICROSORFT WORD TRONG MÔN TIN HỌC CƠ SỞ TẠI KHOA CNTT TRƯỜNG ĐẠI HỌC HÀ NỘI
1. Thực trạng tài liệu thực hành
Hiện nay, Nhà trường đã có tất cả những giáo trình biên soạn, những cơng trình
nghiên cứu được cơng bố... đều là những kho kiến thức đáng quý, là cơ sở nền tảng cho

136


mỗi người học để có thể nghiên cứu và có những đóng góp, bổ sung tri thức. Điều này
cũng đặt ra tình huống trái ngược cho những người thầy đang đứng trên giảng đường:
truyền đạt những kiến thức chung theo yêu cầu phát triển của xã hội thì phù hợp với
giáo trình; nhưng đối với những yêu cầu cụ thể đặt ra của người học, đáp ứng nghề
nghiệp chuyên môn cụ thể của họ, đáp ứng cho yêu cầu tuyển dụng lao động của người
có nhu cầu thì kết quả đạt được hay chưa thì cần phải xem xét và đánh giá một cách
nghiêm túc.
Thực trạng đã chứng minh, sinh viên học lực khá giỏi, thậm chí cả những người
học tốt nghiệp từ những trường nghề, khi đi vào thực tế công việc đều chưa đáp ứng
một cách căn bản, phần lớn họ đều phải trải qua một giai đoạn làm việc thực tế, thậm
chí một số người học sau khi được tiếp nhận, người tuyển dụng phải cho đi đào tạo lại,
hoặc bản thân người học phải tự đi học thêm những khóa đào tạo ngắn hạn ở các trung
tâm, đáng lẽ ra những chương trình này họ phải được tiếp thu ngay trong thời gian khi
họ đang ngồi trên giảng đường đại học. Một trong những nguyên nhân đó chính là sự
thiếu sót trong cập nhật phần mềm, đi sâu vào những nội dung “gần gũi đối với thực tế”
trong giáo trình. Những thiếu sót này, theo tơi, hầu hết các cơ sở đào tạo đều nhận thấy
nhưng chưa có giải pháp khắc phục tận gốc. Những giải pháp mà các cơ sở đào tạo và
đội ngũ giảng viên đang cố gắng thực hiện trong thời gian qua là tăng cường các học
phần thực hành, nhưng lại thiếu sót tiền đề căn bản để đảm bảo thống nhất nội dung
cũng như nâng cao chất lượng là tài liệu học tập được nghiên cứu đảm bảo tính khoa

học, chính là các giáo trình mang nội dung và bài tập thực hành phù hợp.
Để phục vụ cho việc giảng dạy và học tập của giảng viên và sinh viên, nhà trường
đã ban hành hệ thống giáo trình lý thuyết và bài tập cho môn tin học cơ sở. Theo thời
gian, hệ thống giáo trình lý thuyết cũng như bài tập thực hành tin học cơ sở khơng cịn
phù hợp sử dụng trong giai đoạn hiện nay, mà phải đòi hỏi biên soạn lại dựa trên phiên
bản phần mềm cập nhật cao hơn. Vì vậy, khi thực hành mơn học này sinh viên chưa có
hệ thống giáo trình lý thuyết và bài tập thực hành cập nhật phù hợp với phần mềm hiện
nay để phục vụ cho học tập.
Qua thời gian trực tiếp giảng dạy chương trình mơn Tin học cơ sở nói chung, phần
ứng dụng Microsoft Word nói riêng, tơi nhận thấy rằng nhiều sinh viên còn lúng túng
trong vấn đề vận dụng lý thuyết vào thực hành, cũng như phải hoàn thành các bài tập
rèn luyện kỹ năng thực hành Word. Từ thực tế trên, tôi luôn mong muốn tìm ra biện
pháp hỗ trợ sinh viên trong quá trình thực hành, giúp các em sau những giờ thực hành
đạt được kỹ năng theo yêu cầu đề ra. Vì vậy trong q trình giảng dạy, tơi cung cấp cho
sinh viên tài liệu hướng dẫn thực hành, trong tài liệu đã có tóm tắt nội dung lý thuyết và
bài tập thực hành có hướng dẫn cụ thể từng bước nhằm giúp sinh viên thao tác nhanh,
nắm bắt được kỹ thuật trình bày chuẩn, đạt hiệu quả cao hơn trong học tập.
2. Giải pháp biên soạn tài liệu hướng dẫn thực hành Microsoft Word
Biên soạn tài liệu hướng dẫn thực hành Microsoft Word sử dụng cho sinh viên

137


trong giai đoạn hiện nay có thể được xem là lựa chọn tốt nhất giúp hỗ trợ nâng cao hiệu
quả giảng dạy thực hành Microsoft Word nói riêng và mơn Tin học cơ sở nói chung tại
Khoa CNTT Trường Đại học Hà Nội. Tài liệu có thể được xem như là một giải pháp
nâng cao hiệu quả trong việc rèn luyện kỹ năng thực hành Word cho sinh viên.

III. KẾT LUẬN
Qua thực tế áp dụng tài liệu hướng dẫn thực hành Microsoft Word trong môn Tin

học cơ sở cho sinh viên tôi nhận thấy rằng tài liệu đã hỗ trợ đắc lực cho các em rèn
luyện các thao tác, các kỹ năng trong thực hành Word. Đồng thời, khi sử dụng tài liệu
đó sinh viên đã hạn chế được những sai sót, hồn thiện được nhanh chóng các bài tập
thực hành theo đúng yêu cầu đề ra. Việc áp dụng tài liệu này vào các giờ thực hành của
môn Tin học cơ sở, tơi thấy nó đem lại hiệu quả rõ rệt, giúp sinh viên thực hành tốt hơn
các kỹ năng cơ bản trên Word, góp một phần nâng cao hiệu quả trong công tác giảng
dạy của bộ môn tại Khoa CNTT của Trường Đại học Hà Nội.

IV. PHỤ LỤC
Một số bài tập trong bộ tài liệu hướng dẫn thực hành Microsoft Word.
Bài 1: Soạn thảo văn bản và định dạng Font chữ theo văn bản sau.
PHƯƠNG PHÁP HỌC TẬP Ở ĐẠI HỌC
Tài liệu, sách vở, khối lượng kiến thức cần tiếp thu ở bậc
Đại học (ĐH) rất đồ sộ. Thông thường, ở buổi học mở đầu
của môn học, thầy cô sẽ giới thiệu các quyển sách cần
dung, các quyển tham khảo cho học phần. Bạn không cần
mua tất cả những quyển sách, nhưng nên họp nhóm và
chia nhau mua mua đầy đủ các sách mà thầy cơ nêu ra.
Có một nhóm bạn cùng nhau học và hỗ trợ nhau trong học tập, sinh hoạt đời sống
sinh viên (SV) là điều nên và cũng có thể nói là cần thiết. Nhóm học tập sẽ giúp nhau
cùng ơn bài khi thi, cùng nhau mua tài liệu. Học cùng nhau có thể tăng sự hứng thú
khi lên lớp.
Nhiều SV vẫn than phiền cách dạy ĐH ở Việt Nam vẫn còn mang nặng lý
thuyết, thiếu thực hành. Không thể phủ nhận nhưng thực tế, đã cơ những
chương trình, hội nhóm, câu lạc bộ (CLB) tại các trường được lập ra để
SV trau dồi và rèn luyện những kỹ năng của mình. Ở các trường khối kinh
tế - xã hội có CLB Doanh nghiệp trẻ, CLB Sinh viên ngiên cứu khoa học,…
Vì vậy, học ở ĐH, SV cần chủ động đi tìm và bổ xung kiến thức cho mình. Nhìn lại,
chìa khóa thành cơng ở bậc ĐH khơng ở đâu xa, nó nằm trong chính bản thân người

138


SV, chính là cách học chủ động, thái độ sống tích cực, lành mạnh và trách nhiệm với
bản thân mình.
Hướng dẫn:
1. Thiết lập lề và khổ giấy cho trang văn bản.
Bước 1: Chọn Tab Layout 
Bước 2: Click vào nút ở góc dưới phải của phần Page Setup. Các thiết lập cơ bản
trong tab Margin trong bảng thoại này như sau:
-

Chọn Margins:
Margin: Thiết lập căn lề:
+ Top: 2cm
+ Bottom: 2cm
+ Left: 3cm
+ Right: 2cm

Orientation: thiết lập khổ giấy đứng hoặc
ngang.
Chọn Pages: Xác định khổ giấy: A4
Bước 3: Chọn Ok
2. Soạn thảo nội dung văn bản
3. Thay đổi định dạng Font chữ
Bước 1: Chọn văn bản cần thay đổi
Bước 2: Vào Home  Chọn Font (Ctrl+D)
+ Tab Font: Thay đổi font chữ, cỡ chữ,…
+ Tab Advanced: Thay đổi khoảng cách, tỉ lệ,
vị trí của văn bản

Bước 3: Chọn Ok.

139


Bài 2: Tạo văn bản có dạng dưới đây và lưu tên
PHẦN MỀM XỬ LÝ VĂN BẢN

W
V

ord là cách nói gọn của từ Wordprocessor (phần mềm xử lý văn bản).
Quá trình xử lý văn bản bao gồm hai giai đoạn chính: Soạn thảo (Editing)
và xử lý (Processing). Soạn thảo văn bản là cơng việc rất thường gặp

trong văn phịng và là cơng việc rất nhàm chán khi người ta cịn dùng máy đánh chữ
(typewriter) để thực hiện.
ới máy đánh chữ, mỗi lần bạn

phải canh bằng tay và mắt. Một văn bản

gõ một phím thì lập tức các ký

đã được tạo xong, nếu có lỗi thì phải gõ

tự được in ra giấy. Khi gõ hết

lại từ đầu và có thể mắc phải khuyết điểm

một hàng, bạn phải kéo cần để xuống

như lần trước (càng gõ càng sai).

hàng. Muốn canh lề cho ngay ngắn, bạn
màn hình để bạn kiểm tra

những cơng cụ (tool) xử lý

và hiệu chỉnh cho đúng.

văn bản như: Tìm và thay

đến lúc bạn ra

Mỗi khi bạn gõ đến cuối

thế (Find and Replace), sắp

lệnh in, có thể

hàng, chế độ Wordwrap sẽ

xếp

vẫn chưa có vết nào trên

tự động mang trọn từ

(Copy),

giấy mà đòi hỏi bạn phải

(word) xuống hàng và tự

(Move),… làm cho Word

xác nhận lại lần nữa mới

động sắp xếp các mức canh

in. văn bản chỉ hiện ra trên

lề (margin) đã được khai

hành khơng thể thiếu của

báo trước đó. Ngồi ra, với

người thư ký văn phịng

ới máy vi tính

V

và Word, mãi

(Sort),
di

sao

chép
chuyển

trở thành người bạn đồng

Hướng dẫn:
1. Thiết lập khổ giấy
2. Soạn thảo văn bản
3. Định dạng đoạn văn bản
4. Chia chột văn bản: Layout  Columns: Chọn kiểu cần chia
5. Tạo chữ hoa đầu đoạn: Insert  Drop Cap Dropped
Bài 3: Tạo các bảng sau và định dạng đường viền bảng
1. Tạo Table như sau:
Họ và tên
Nguyễn Văn A
Lê Thị B

Mức lương
333
359

140

Phụ cấp
12.00
13.50

Thực lĩnh
?

?


Trần Viết C
Nguyễn Trần D
Lê Thanh E
Tổng cộng:

333
405
333
?

10.00
18.50
19.00
?

?
?
?
?

2. Chèn thêm một cột vào trước cột đầu tiên có tiêu đề là STT và đánh số thứ tự
cho danh sách Hướng dẫn: Home / Bullets and Numbering.
3. Dùng cơng thức tính cột Thực lĩnh = Mức lương + Phụ cấp.
Hướng dẫn: chọn Layout trong Table Tools / Formula… =SUM(left)
4. Sắp xếp danh sách theo thứ tự Mức lương tăng dần, đối với những người có
cùng mức lương thì sắp xếp theo thứ tự Phụ cấp giảm dần.
Hướng dẫn: Chọn Layout trong Table Tools  Sort

5. Tính dịng Tổng cộng (Hướng dẫn: Layout trong Table Tools / Formula…).
Bài 4: Dùng Mail Merge để trộn văn bản sau:
1. Tạo tệp với tên csdl.docx lưu bảng dữ liệu sau:
Ho_ten
Co_Quan
Phạm Thị Vân Anh
Công ty cổ phần & thương mại Thành Long
Phan Thanh Tùng
Công ty TNHH Hưng Thịnh
Nguyễn Văn Hạnh
Công ty TNHH công nghệ Phạm Minh
Trần Duy Linh
Trung tâm phát triển công nghệ ASIA
Lê Thị Nụ
Công ty TNHH thương mại Đức Nghĩa
Nguyễn Thị Thanh Hoa
Công ty phần mềm ADHN
Đặng Cao Tùng
Cơng ty máy tính Cao Tùng
Hồng Đức Quang
Viện nghiên cứu & phát triển khoa học

Dia_chi
Hà Nội
Đà Nẵng
Thanh Hóa
Hà Nội
Tp. HCM
Đà Nẵng
Quảng Ninh

Hà Nội

2. Mẫu văn bản:
CỘNG HÒA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM
Độc lập – Tự do – Hạnh phúc
-----o0o-----

Công ty Công nghệ tin học Bắc Hà Trân trọng kính mời
Ơng (bà):
Đơn vị:
Địa chỉ:
Tới dự buổi lễ ra mắt sản phẩm máy tính cá nhân thương hiệu Việt nam của
chúng tôi!

141


Vào lúc 8 giờ 30 phút ngày ..... tháng ..... năm 2019
Tại trụ sở chính số 81 phố Mai Dịch - Cầu Giấy - Hà Nội.
Sự có mặt của Quý vị là niềm vinh dự và là sự cổ vũ lớn cho chúng tơi trong sự
nghiệp phát triển máy tính Việt Nam!
Xin chân thành cảm ơn!
Hà nội, ngày .... tháng .... năm 2019.
T/M CÔNG TY
GIÁM ĐỐC

Hướng dẫn:
1. Soạn thảo mẫu văn bản 1 lưu thành csdl.docx
2. Soạn thảo mẫu văn bản 2 lưu thành giaymoi.docx
3. Mở văn bản giaymoi.docx và thực hiện các bước:

B1: Vào Maillings Chọn Start Mail Merge Chọn Step by Step Mail Merge
Wizard…

B2: Xuất hiện cửa sổ Mail Merge: Thực hiện lần lượt 6 bước
trong cửa sổ:
+ Tạ bước 1: Chọn Next chuyển bước 2
+ Tại bước 2: Chọn Next chuyển bước 3
+ Tại bước 3: Chọn Brown để mở file danh sách
Xong chọn Next chuyển bước 4
+ Tại bước 4:
-

Đặt con trỏ tại vị trí cần chèn

-

Chọn More Items…, Chọn tên trường cần chèn

142


- Chọn Insert, chọn Close.
- Lặp lại cho các vị trí cịn lại.
- Chọn Next chuyển bước 5

+ Tại bước 5: Kiểm tra các vị trí chèn và đinh dạng
Chọn Next chuyển bước 6
+ Tại bước 6: Chọn Edit indidual letters để trộn
Xuất hiện hộp thoại và chọn một số hoặc tất cả để trộn
Chọn Ok.

143