Bài giảng môn Tư tưởng Hồ Chí Minh - Chương 7: Tư tưởng Hồ Chí Minh về văn hoá, đạo đức và xây dựng con người mới

28-Mar-20

I. NHỮNG QUAN ĐIỂM CƠ
BẢN CỦA HCM VỀ VĂN HÓA

II. TTHCM VỀ ĐẠO ĐỨC

CHƯƠNG VII
III. TTHCM VỀ XÂY DỰNG
CON NGƯỜI MỚI

TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH VỀ VĂN HỐ,
ĐẠO ĐỨC VÀ XÂY DỰNG CON NGƯỜI MỚI

KẾT LUẬN
1

I. NHỮNG QUAN ĐIỂM CƠ BẢN CỦA HCM VỀ VĂN HĨA

2

a. Định nghĩa văn hóa

1. Định nghĩa về văn hóa và quan điểm
về xây dựng nền văn hóa mới

Nguồn gốc
của văn
hóa

a. Định nghĩa văn hóa

“Vì lẽ sinh tồn cũng như mục đích của cuộc sống, lồi người
mới sáng tạo và phát minh ra ngơn ngữ, chữ viết, đạo đức,
pháp luật, khoa học, tôn giáo, văn học, nghệ thuật, những
công cụ cho sinh hoạt hằng ngày về mặc, ăn, ở và các
phương thức sử dụng. Toàn bộ những sáng tạo, phát minh
đó tức là văn hố. Văn hoá là tổng hợp mọi phương thức
sinh hoạt cùng với những biểu hiện của nó mà lồi người
đã sản sinh ra nhằm thích ứng những nhu cầu đời sống và
đòi hỏi của sự sinh tồn”.

Ý nghĩa

Định nghĩa
thể hiện

Mục tiêu
và động lực
của văn
hóa

Cấu trúc
của văn
hóa
3

2. Quan điểm của HCM
về các vấn đề chung của
văn hoá

Xây dựng tâm lý

b. Quan
điểm về xây
dựng một
nền văn hoá
mới

4

Xây dựng luân lý
Xây dựng xã hội
a. Quan điểm về vị
trí và vai trị của
văn hố trong đời
sống xã hội

Xây dựng chính trị

b. Quan điểm về
tính chất của nền
văn hóa

c. Quan điểm về
chức năng của
văn hố

Xây dựng kinh tế
5

6

1


28-Mar-20

a. Quan điểm về vị trí và vai trị của văn hoá
trong đời sống xã hội

a. Quan điểm về vị trí và vai trị của văn hố
trong đời sống xã hội

- VH khơng thể đứng ngồi mà phải ở trong KT
và CT, phải phục vụ nhiệm vụ CT và thúc đẩy
sự phát triển KT
+ VH phải tích cực, chủ động tham gia thực hiện
những nhiệm vụ CT, thúc đẩy xây dựng và phát
triển KT
+ Làm kinh tế và chính trị cũng phải có tính văn
hóa

- Văn hóa là đời sống tinh thần của xã hội, thuộc
KTTT
+ Trong quan hệ với CT- XH:
• CT, XH được giải phóng thì VH mới được giải
phóng
• CT giải phóng mở đường cho văn hóa phát triển
+ Trong quan hệ với KT: Xây dựng KT để tạo điều
kiện cho việc xây dựng và phát triển VH. Phải đẩy
mạnh xây dựng KT trước

7

8

b. Quan điểm về tính chất của nền văn hóa

b. Quan điểm về tính chất của nền văn hóa

Tính hiện đại, tiên tiến, thuận với trào lưu tiến
hóa của thời đại

Mang đặc trưng của dân tộc

Tính
dân tộc

Giữ gìn, kế thừa, phát huy những
truyền thống dân tộc

Đấu tranh với những gì trái khoa học,
phản tiến bộ

Tính
khoa
học

Gạn đục, khơi trong, kế thừa truyền thống
tốt đẹp của dân tộc và tiếp thu
tinh hoa văn hóa nhân loại

Phát triển những truyền thống dân tộc cho phù
hợp với điều kiện lịch sử mới của đất nước

9

10

b. Quan điểm về tính chất của nền văn hóa

c. Quan điểm về chức năng của văn hoá
Phải phục vụ nhân dân

- Bồi dưỡng tư tưởng đúng đắn và những tình cảm cao đẹp
+ Mục đích: Bồi dưỡng, nêu cao tư tưởng đúng đắn và tình
cảm cao đẹp cho nhân dân, loại bỏ những tư tưởng sai lầm,

Phù hợp với nguyện vọng của nhân dân
Tính đại
chúng

tình cảm thấp hèn có thể có trong tư tưởng, tình cảm mỗi
người

Đậm đà tính nhân văn

+ Văn hóa phải đặc biệt quan tâm đến những tư tưởng và
tình cảm lớn, chi phối đời sống tinh thần của mỗi người và cả
dân tộc

Do nhân dân xây dựng nên

+ Chức năng này phải được tiến hành thường xuyên liên tục

11

12

2


28-Mar-20

c. Quan điểm về chức năng của văn hoá
c. Quan điểm về chức năng của văn hoá

- Bồi dưỡng những phẩm chất, phong cách và lối sống
tốt đẹp, lành mạnh, hướng con người đến chân, thiện,
mỹ để hoàn thiện bản thân

- Mở rộng hiểu biết, nâng cao dân trí
+ Dân trí là trình độ hiểu biết, kiến thức của người dân
+ Nội dung của nâng cao dân trí là bắt đầu từ chỗ biết
đọc, biết viết, tiếp đó là sự hiểu biết các lĩnh vực khác
nhau của đời sống xã hội như kinh tế, chính trị, khoa
học, kỹ thuật, thực tiễn Việt Nam và thế giới
+ Nâng cao dân trí nhằm hướng vào mục tiêu chung là
độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội

+ HCM đề ra phẩm chất, phong cách cần thiết để mỗi

người tự tu dưỡng, đặc biệt quan tâm đến phẩm chất
đạo đức - chính trị của cán bộ, đảng viên
+ Văn hóa giúp con người làm nảy nở cái tốt đẹp,
giảm bớt cái lạc hậu, xấu xa, bảo thủ, vươn tới cái
chân, thiện, mỹ để hồn thiện bản thân
+ Phải làm cho văn hóa thấm sâu vào tâm lý quốc
dân. Văn hóa phải soi đường cho quốc dân đi
13

14

3. Quan điểm của HCM về một số lĩnh vực chính của văn hóa

b. Văn hóa văn nghệ

a. Văn hóa giáo dục

- Quan điểm
của HCM về
nền giáo dục
phong kiến
và thực dân

- Văn hóa - văn nghệ là một mặt trận, nghệ sĩ là chiến sĩ, tác
phẩm văn nghệ là vũ khí sắc bén trong đấu tranh cách mạng

- Quan điểm của HCM về nền giáo dục
mới
+ Xây dựng nền giáo dục mới là một
nhiệm vụ cấp bách, có ý nghĩa chiến lược

cơ bản và lâu dài
+ Mục tiêu của văn hóa giáo dục
+ Nội dung giáo dục
+ Phương châm, phương pháp giáo dục
+ Về đội ngũ giáo viên

+ Văn hóa – văn nghệ là một mặt trận có tầm quan trọng
như các mặt trận khác (chính trị, quân sự, kinh tế …)
+ Nghệ sĩ là chiến sĩ trên mặt trận văn nghệ
• Phải biết dùng tác phẩm và ngịi bút thành vũ khí sắc
bén để tố cáo tội ác của thực dân, đế quốc; thức tỉnh, cổ
vũ tinh thần đấu tranh của quần chúng nhân dân
• Phải có lập trường vững, tư tưởng đúng, biết đặt lợi ích
của kháng chiến, của nhân dân và Tổ quốc lên trên hết

15

b. Văn hóa văn nghệ

16

b. Văn hóa văn nghệ

- Văn nghệ phải gắn với thực tiễn của đời sống nhân dân
+ Thực tiễn là nguồn nhựa sống, là sinh khí và là chất
liệu vơ tận cho văn nghệ sáng tác. Do vậy, văn nghệ
phải gắn liền với thực tiễn
+ Văn nghệ sĩ phải thật hịa mình vào quần chúng, gần
gũi và đi sâu vào đời sống của quần chúng để hiểu
được tâm tư, nguyện vọng, tình cảm của nhân dân và

miêu tả cho hay, cho chân thực và cho hùng hồn thực
tiễn đời sống nhân dân

- Phải có những tác phẩm văn nghệ xứng đáng với thời đại
mới của đất nước và dân tộc
+ Tác phẩm văn nghệ xứng đáng phải đạt đến độ thống nhất
hài hòa về nội dung và hình thức
+ Phải diễn đạt vừa đủ những điều đáng nói, ai đọc cũng hiểu
được, khi đọc xong phải suy ngẫm
+ Phải kế thừa tinh hoa văn hóa dân tộc và mang hơi thở thời
đại
+ Phải phản ánh chân thật cuộc sống, hướng con người đến
chân, thiện, mỹ

17

18

3


28-Mar-20

c. Văn hóa đời sống

c. Văn hóa đời sống
+ Lối sống mới

- Văn hóa đời sống là đời sống tinh thần của xã hội được thể
hiện ngay trong cuộc sống hàng ngày của mỗi người

• Lối sống mới là lối sống có lý tưởng, có đạo đức, kết hợp
hài hịa truyền thống tốt đẹp của dân tộc với tinh hoa văn
hóa nhân loại
• Xây dựng lối sống mới tức là xây dựng phong cách sống
(sinh hoạt ứng xử) và phong cách làm việc

- Nội dung của văn hóa đời sống bao gồm: Đạo đức mới, lối
sống mới và nếp sống mới
+ Đạo đức mới

+ Nếp sống mới

• Đạo đức là những tiêu chuẩn, nguyên tắc được dư luận xã
hội thừa nhận, quy định hành vi, quan điểm của con người
với nhau và với xã hội
• Xây dựng đời sống mới trước hết là xây dựng đạo đức mới
bằng cách thực hiện CẦN, KIỆM, LIÊM, CHÍNH

• Xây dựng nếp sống mới là quá trình làm cho lối sống mới
dần dần thành thói quen, thành phong tục tập qn tốt đẹp
• Xây dựng nếp sống mới phải kế thừa và phát triển những
thuần phong mỹ tục của dân tộc, đấu tranh chống những
cái xấu tiêu cực một cách kiên trì, gian khổ
19

II. TƯ TƯỞNG HCM VỀ ĐẠO ĐỨC

20

a. Quan điểm về vai trò và sức mạnh của đạo đức

1. Nội dung cơ bản của TTHCM về đạo đức

- Đạo đức là nhân tố tạo nên sức hấp dẫn của CNXH
+ Sức hấp dẫn của CNXH thể hiện ở những giá trị đạo đức cao
đẹp mà nó hướng tới
+ Sức hấp dẫn của CNXH thể hiện ở phẩm chất của những
người cộng sản ưu tú, bằng tấm gương sống và hành động của
mình, chiến đấu cho lý tưởng đó trở thành hiện thực
+ PTCS và CNQT trở thành lực lượng quyết định vận mệnh của
lồi ngồi cịn do những phẩm chất cao q làm cho CNCS trở
thành sức mạnh vô địch
+ Tấm gương đạo đức trong sáng của HCM có sức hấp dẫn
mạnh mẽ với nhân dân Việt Nam và nhân dân thế giới

a. Quan điểm về vai trò và sức mạnh của đạo đức
- Đạo đức là cái gốc của người cách mạng
+ Đạo đức là nền tảng của Người cách mạng, là nguồn
nuôi dưỡng phát triển con người như gốc của cây, ngọn
nguồn của sông suối
+ Trong điều kiện Đảng cầm quyền, Đảng phải là đạo
đức, là văn minh. Vì thế, mỗi cán bộ, đảng viên phải thật sự
thấm nhuần đạo đức cách mạng
+ Tư tưởng đạo đức HCM là đạo đức hành động, lấy
hiệu quả thực tế làm thước đo.Vì thế, đạo đức luôn được
đặt bên cạnh tài năng

21

b. Quan điểm về những chuẩn mực đạo đức cách mạng

Những phẩm chất
đạo đức cơ bản
của con người Việt
Nam mới

- Trung với nước, hiếu với dân
+ “Trung - Hiếu” là những khái niệm đạo đức cũ được Hồ Chí
Minh sử dụng và đưa vào nội dung mới mang tính cách mạng

Trung với
nước, hiếu với
dân

Tinh thần quốc
tế thuỷ chung
trong sáng

22

+ Nội dung của trung với nước

Cần, kiệm,
liêm, chính, chí
cơng vơ tư

u thương con
người, sống có
nghĩa tình

23

• Tuyệt đối trung thành với sự nghiệp
dựng nước và giữ nước, trung thành
với con đường đi lên của đất nước
• Suốt đời phấn đấu cho Đảng, cho
cách mạng, đặt lợi ích của đất nước lên
trên hết
• Quyết tâm phấn đấu thực hiện mục
tiêu của cách mạng

24

4


28-Mar-20

- Cần, kiệm, liêm, chính, chí cơng vơ tư

- Trung với nước, hiếu với dân
+ Nội dung của hiếu với dân
• Phải thương dân, tin dân, phục vụ nhân dân hết lịng
muốn vậy phải gần dân, kính trọng và học tập nhân dân,
phải dựa vào dân và lấy dân làm gốc
• Đối với cán bộ lãnh đạo: nắm vững dân tình, hiểu rõ
dân tâm, thường xuyên, quan tâm cải thiện dân sinh,
nâng cao dân trí
+ Trung với nước phải gắn liền hiếu với dân vì nước là
nước của dân cịn dân là chủ nhân của đất nước

+ Phẩm chất đạo đức gắn liền
với hoạt động hằng ngày của mỗi
người, là đại cương đạo đức HCM

CẦN
CHÍ
CƠNG
VƠ TƯ

CHÍNH

CÁC
ĐỨC
TÍNH

KIỆM

LIÊM

+ Là một biểu hiện cụ thể, một
nội dung của phẩm chất "trung với
nước, hiếu với dân"
+ Là những khái niệm đạo đức
cũ được HCM tiếp thu, chọn lọc,
đưa vào những nội dung mới.

25

26

+ Cần, kiệm, liêm, chính là bốn đức tính mà

- Cần, kiệm, liêm, chính, chí cơng vơ tư

mỗi con người khơng thể thiếu

+ Cần: Siêng năng, chăm chỉ, lao động có hiệu quả, có năng
suất cao với tinh thần tự lực cánh sinh
+ Kiệm: Tiết kiệm của cải, thời gian, công sức, "khơng xa
xỉ, khơng hoang phí, khơng bừa bãi" khơng phơ trương
hình thức, khơng liên hoan, chè chén lu bù
+ Liêm: Tôn trọng của công và của dân, không tham lam
tiền của, địa vị, danh tiếng

Trời có bốn mùa: Xuân, Hạ, Thu, Đơng.
Đất có bốn phương: Đơng, Tây, Nam, Bắc.
Người có bốn đức: Cần, Kiệm, Liêm, Chính.
Thiếu một mùa, thì khơng thành trời.
Thiếu một phương, thì khơng thành đất.
Thiếu một đức thì khơng thành người.
(Hồ Chí Minh)

27

- Cần, kiệm, liêm, chính, chí cơng vơ tư

28

- Cần, kiệm, liêm, chính, chí cơng vơ tư

+ Chính: Thẳng thắn, đứng đắn
• Đối với mình: Khơng tự cao, tự đại, khiêm tốn học hỏi
• Đối với người: Khơng nịnh người trên, khinh người dưới,
thật thà
• Đối với việc: Quyết tâm làm đến nơi đến chốn, việc thiện
dù nhỏ mấy cũng làm, việc ác dù nhỏ mấy cũng tránh
+ Chí cơng vơ tư
• Là cơng bằng, cơng tâm, khơng thiên tư, thiên vị, làm
việc gì cũng nghĩ cho dân, cho nước
• Thực hành chí cơng vơ tư đòi hỏi phải nêu cao chủ nghĩa
tập thể, trừ bỏ chủ nghĩa cá nhân
29

+ Mối quan hệ giữa cần, kiệm, liêm, chính, chí cơng
vơ tư
• Các đức tính cần, kiệm, liêm, chính có mối quan
hệ chặt chẽ với nhau. Cần, kiệm, liêm là gốc rễ
của chính
• Cần, kiệm, liêm, chính sẽ dẫn đến chí cơng vơ tư
và ngược lại đã chí cơng vơ tư thì nhất định sẽ
thực hiện được cần, kiệm, liêm, chính và cịn
nhiều đức tính khác

30

5


28-Mar-20

- Có tinh thần quốc tế trong sáng

- Thương yêu con người, sống có tình nghĩa
+ Theo HCM thì tình yêu thương con người là một trong
những phẩm chất đạo đức cao đẹp nhất
+ Tình yêu thương con người của HCM là một tình cảm
rộng lớn có đối tượng cụ thể
+ Tình u thương con người của HCM địi hỏi mỗi người
phải nghiêm khắc với mình, rộng rãi, độ lượng với người
khác
+ Tình u thương con người của HCM khơng chung
chung trừu tượng mà được xây dựng trên lập trường giai
cấp công nhân

+ CNQT là một trong những phẩm chất đạo đức quan
trọng nhất của đạo đức cộng sản chủ nghĩa
+ Nội dung của CNQT trong TTHCM rất rộng lớn và sâu
sắc
• Sự tơn trọng, hiểu biết, thương u, đồn kết với giai
cấp vơ sản tồn thế giới, với tất cả các dân tộc và nhân
dân các nước, với những người tiến bộ trên tồn cầu
• Là đấu tranh chống lại mọi sự chia rẽ, hằn thù, bất bình
đẳng và phân biệt chủng tộc
+ Đoàn kết quốc tế nhằm thực hiện mục tiêu lớn của
thời đại

31

32

- Nói đi đơi với làm, phải nêu gương về đạo đức
c. Những nguyên tắc xây dựng
đạo đức mới

Nói đi đơi với
làm, phải nêu
gương về đạo
đức

Xây đi đơi với
chống

+ Nói đi đơi với làm
• Là nguyên tắc quan trọng bậc nhất trong xây dựng một
nền đạo đức mới, là đặc trưng bản chất của tư tưởng đạo
đức HCM – đạo đức cách mạng
• Đối lập với hồn tồn với thói đạo đức giả của giai cấp
bóc lột nói một đằng làm một nẻo, thậm chí nói mà
khơng làm
• Nói về đạo đức phải đi đơi với thực hành đạo đức có
hiệu quả

Phải tu dưỡng
đạo đức suốt
đời

33

- Nói đi đơi với làm, phải nêu gương về đạo đức

34

- Xây đi đôi với chống

+ Nêu gương về đạo đức
• Là nét đẹp của truyền thống văn hóa phương Đơng
• Xây dựng nền đạo đức mới phải đặc biệt chú trọng "đạo làm
gương" bằng cách phải chú ý phát hiện, xây dựng những
điển hình người tốt, việc tốt để nêu gương và nhân rộng
“Lấy gương người tốt, việc tốt để hằng ngày giáo dục lẫn
nhau là một trong những cách tốt nhất để xây dựng
Đảng, xây dựng các tổ chức cách mạng, xây dựng con
người mới, cuộc sống mới”
(Hồ Chí Minh)

35

+ Xây dựng đạo đức mới
• Trước hết phải được tiến hành bằng việc giáo dục
những phẩm chất, chuẩn mực đạo đức mới
• Tiến hành giáo dục đạo đức cho phù hợp với từng giai
đoạn cách mạng, từng đối tượng cụ thể (lứa tuổi, ngành
nghề, giai cấp, tầng lớp) và trong từng mơi trường khác
nhau
• Phải khơi dậy được ý thức đạo đức lành mạnh ở mỗi
người

36

6


28-Mar-20

- Xây đi đôi với chống

- Phải tu dưỡng đạo đức suốt đời

+ Chống nghĩa là loại bỏ cái sai, cái xấu, cái vơ đạo đức.
Có ba kẻ thù lớn cần phải chống: Chủ nghĩa đế quốc;
Thói quen truyền thống lạc hậu; Chủ nghĩa cá nhân
+ Xây dựng nền đạo đức mới cần phải kết hợp chặt chẽ
giữa xây và chống, xây phải đi đơi với chống, chống
nhằm mục đích xây
+ Để xây và chống có hiệu quả: Phải phát hiện sớm
những biểu hiện phi đạo đức, tuyên truyền, vận động
hình thành phong trào quần chúng rộng rãi đấu tranh
cho sự trong sạch về đạo đức

+ Sự tự giác tu dưỡng đạo đức của mỗi người là cơ sở để
xây dựng nền đạo đức mới
+ Mỗi người phải tự giác rèn luyện đạo đức thông qua
hoạt động thực tiễn, qua công việc, trong các mối quan hệ
hàng ngày bởi đạo đức cách mạng là đạo đức trong hành
động, chỉ thông qua hành động đạo đức cách mạng mới
bộ lộ rõ những giá trị của mình
+ Việc rèn luyện đạo đức cách mạng phải kiên trì, bền bỉ
và tu dưỡng suốt đời như công việc rửa mặt hàng ngày

37

38

2. Sinh viên học tập và làm theo tư tưởng, tấm gương
đạo đức HCM
b. Nội dung học tập theo tấm gương đạo đức HCM

Tu dưỡng đạo đức có vai
trị vơ cùng quan trọng đối
với sinh viên

a. Học tập và làm
theo tư tưởng đạo đức
HCM

- Thực trạng đạo đức, lối sống trong SV hiện nay

Các phẩm chất đạo đức
sinh viên cần rèn luyện

- Học tập và làm theo tấm gương đạo đức HCM
Tu dưỡng rèn luyện theo
tư tưởng đạo đức HCM

39

40

- Học tập và làm theo tấm gương đạo đức HCM

- Thực trạng đạo đức, lối sống trong sinh viên hiện nay

+ Học

trung với nước, hiếu với dân, suốt đời đấu tranh cho sự
nghiệp giải phóng DT, giải phóng GC, giải phóng con người

- Ưu điểm

- Nhược điểm

+ Sống tình nghĩa, trong
sạch, lành mạnh
+ Cần cù và sáng tạo trong
học tập
+ Có bản lĩnh, năng động
nhạy bén dám đối mặt với
khó khăn, thử thách
+ Có ý thức phấn đấu cho sự
nghiệp dân giàu, nước
mạnh, dân chủ, công bằng,
văn minh

+ Phai nhạt niềm tin, lý tưởng,
mất phương hướng phấn đấu
khơng có chí lập thân, lập
nghiệp
+ Sống thực dụng, dựa dẫm,
thiếu trách nhiệm, thờ ơ với

gia đình và xã hội
+ Sa vào nghiện ngập, thiếu
trung thực, gian lận trong thi
cử, chạy điểm, chạy thầy, mua
bằng cấp…
41

+ Học cần, kiệm, liêm, chính, chí cơng vơ tư, đời riêng trong
sáng, nếp sống giản dị và đức khiêm tốn phi thường

+ Học đức tin tuyệt đối vào sức mạnh của nhân dân, kính trọng
nhân dân và hết lịng, hết sức phục vụ nhân dân; luôn nhân ái,
vị tha, khoan dung và nhân hậu với con người
+ Học tấm gương về ý chí và nghị lực tinh thần to lớn, quyết
tâm vượt qua thử thách, gian nguy để đạt được mục đích
cuộc sống
42

7


28-Mar-20

III. TTHCM VỀ XÂY DỰNG CON NGƯỜI MỚI

2. Quan điểm của HCM về vai trò của con người và
chiến lược "trồng người"
a. Quan điểm của Hồ Chí Minh về vai trò của con người

1. Quan niệm của HCM về con người

a. Con người
được nhìn nhận
như một chỉnh thể

b. Con người cụ
thể, lịch sử

c. Bản chất con
người mang tính
xã hội

- Con người là
vốn quý nhất,
nhân tố quyết
định thành công
của sự nghiệp
cách mạng

ND là người sáng tạo ra mọi giá trị
vật chất và tinh thần: "vơ luận việc
gì, đều do người làm ra, và từ nhỏ
đến to, từ gần đến xa, đều thế cả"
Dân tài năng, trí tuệ và sáng tạo,
có lịng sốt sắng, hăng hái để thực
hiện con đường CM

43

44

a. Quan điểm của HCM về vai trò của con người

a. Quan điểm của HCM về vai trò của con người

- Con người vừa là mục tiêu vừa là động lực của CM;
phải coi trọng, chăm sóc, phát huy nhân tố con người

- Con người vừa là mục tiêu vừa là động lực của CM;
phải coi trọng, chăm sóc, phát huy nhân tố con người

Con người là
mục tiêu của
CM

• Giải phóng con người là mục tiêu
cao nhất trong TTHCM với nội dung
con người phải được sống tự do,
hạnh phúc và phát triển tồn diện
• Con người là mục tiêu được xác
định trong điều kiện cụ thể của từng
giai đoạn CM
• Con người là mục tiêu của cách
mạng nên mọi chủ trương, đường
lối, chính sách của Đảng, NN đều vì
lợi ích chính đáng của con người

Con người là
động lực của
CM

• Được nhìn nhận trên phạm vi cả
nước, toàn thể đồng bào, song trước
hết là ở giai cấp cơng nhân và nơng
dân
• Con người là động lực phải có bản
lĩnh, văn hóa, đạo đức, được ni
dưỡng trên nền truyền thống lịch sử
và văn hóa của dân tộc Việt Nam
• Con người là động lực chỉ có thể
thực hiện được khi được giác ngộ,
hoạt động có tổ chức, có lãnh đạo

45

a. Quan điểm của HCM về vai trò của con người
- Con người vừa là mục tiêu vừa là động lực của CM; phải coi
trọng, chăm sóc, phát huy nhân tố con người
+ MQH giữa con người - mục tiêu và con người động lực: Chăm lo cho con người – mục tiêu tốt bao
nhiêu thì sẽ tạo thành con người - động lực tốt bấy
nhiêu và ngược lại

46

b. Quan điểm của HCM về chiến lược “trồng người"
- “Trồng người” là yêu cầu khách quan,vừa cấp bách, vừa
lâu dài của cách mạng
+ Trồng người phải được đặt ra ngay từ đầu trong tiến
trình đi lên chủ nghĩa xã hội
+ Trồng người phải thường xuyên được đẩy mạnh trong

mỗi bước, mỗi thời kỳ đi lên của cách mạng
+ Trồng người là việc làm thường xuyên, lâu dài và phải
làm cơng phu, tỉ mỉ vì thế phải được đặt ra trong suốt
cuộc đời mỗi người

+ Điều kiện để phát huy con người - mục tiêu và con
người - động lực: kiên quyết khắc phục kịp thời các
phản động lực trong con người và tổ chức - Đó là chủ
nghĩa cá nhân
47

48

8


28-Mar-20

b. Quan điểm của HCM về chiến lược “trồng người

b. Quan điểm của HCM về chiến lược “trồng người

- Muốn xây dựng CNXH trước hết cần có những con người
XHCN
+ Ngay từ đầu bắt tay vào xây dựng CNXH cần phải đặt ra
nhiệm vụ xây dựng con người mới XHCN
+ Mỗi bước xây dựng con người XHCN là một nấc thang
xây dựng CNXH
+ Con người mới XHCN có hai mặt gắn bó chặt chẽ với
nhau vừa có đức vừa có tài, vừa hồng vừa chuyên

49

- Chiến lược “trồng người” là một trọng tâm, một bộ phận hợp
thành của chiến lược phát triển KT-XH
+ Thực hiện chiến lược trồng người cần có nhiều biện pháp nhưng
giáo dục - đào tạo là biện pháp quan trọng nhất
+ Nội dung và phương pháp giáo dục:
• Phải tồn diện cả về đức, trí, thể, mỹ
• Phải đặt đạo đức, lý tưởng và tình cảm CM, lối sống XHCN lên
hàng đầu
• Phải thống nhất hai mặt đức, tài với nhau trong đó đức là gốc, là
nền tảng cho tài năng
• Phải kết hợp giữa nhận thức và hành động, lời nói và việc làm
+ Trồng người là cơng việc "trăm năm" khơng thể nóng vội, một
sớm, một chiều cũng không được tùy tiện, đến đâu hay đến đó
50

KẾT LUẬN
- Trong lĩnh vực văn hóa:
+ Sớm nhận ra vai trị và sức mạnh của văn hóa, sớm đưa văn hóa vào chiến lược
phát triển của đất nước
+ Xác lập được những luận điểm có giá trị xây dựng nền văn hóa mới Việt Nam
- Trong lĩnh vực đạo đức:
+ HCM tạo nên một cuộc cách mạng trong lĩnh vực đạo đức ở Việt Nam
+ HCM đã phát triển hoàn thiện tư tưởng đạo đức học Macxit về vai trò và sức
mạnh của đạo đức, về chuẩn mực đạo đức cơ bản và những nguyên tắc xây
dựng một nền đạo đức mới phù hợp với Việt Nam
- Xây dựng con người mới:
+ Về mặt lý luận: TTHCM về xây dựng con người mới với nội dung sâu sắc, mới

mẻ, có ý nghĩa quan trọng đối với sự nghiệp giáo dục, đào tạo con người Việt
Nam
+ Về mặt thực tiễn: Dưới ánh sáng TTHCM, Đảng ta nhấn mạnh việc chăm lo
cho hạnh phúc của con người, tất cả vì con người, do con người là mục tiêu
phấn đấu cao nhất của chế độ ta
51

9