Bai 24 Hanh dong noi tiep theo

KIỂM TRA BÀI MIỆNG
- Thế nào là hành động nói ?
- Nêu các hành động nói thường gặp ?

ĐÁP ÁN
- Hành động nói là hành động được thực hiện bằng lời
nói nhằm mục đích nhất định.
- Các hành động nói thường gặp là hành động hỏi, trình
bày (báo tin, kể, tả, nêu ý kiến, dự đoán …), điều khiển
(cầu khiến, đe dọa, thách thức…), hứa hẹn, bộc lộ cảm
xúc.



CÁC THẦY CÔ GIÁO ĐẾN DỰ GIỜ

MÔN NGỮ VĂN 8


TIẾT : 106


1. Ví dụ

Câu 1
Câu 2
Câu 3
Câu 4
Câu 5

Kiểu câu

Mục đích nói

Hành động nói Cách dùng

Trần thuật

Trình bày

Trình bày

Trực tiếp

Trần thuật
Trần thuật

Trình bày
Trình bày

Trình bày
Trình bày

Trực tiếp
Trực tiếp

Trần thuật
Trần thuật

Yêu cầu

Yêu cầu

Điều khiển

Gián tiếp

Điều khiển

Gián tiếp


Bài tập nhanh:

HÃy trình bày quan hệ giữa các kiểu câu trần thuật, nghi vấn, cầu
khiến, cảm thán với những kiểu hành động nói mà em biết bằng cách
đánh dấu (+) vào ô thích hợp vào bảng dới đây.
Ki
Hà
Trần
ể
nh
uc
thuật
độ
â
u
ng
nó
i
Hỏi

Trình bày

+T T

Điều khiển

+ GT

Hứa hẹn
Bộc lộ cảm xúc

+

Cầu
khiến

Nghi vấn Cảm thán

+
+

TT

TT

+ GT

TT

+ GT

+ GT

+

TT



Bài tập :
- Ơi chao, hồng hơn đẹp thật!
(Câu
cảm
thángiúp
thựctơi
hiện
hành
bộc
lộ cảm xúc)
- Anh
đóng
cánh
cửađộng
được
khơng?
Cách dùng trực tiếp
(Câu nghi vấn nhưng được dùng để ra lệnh,điều khiển,
cầu khiến)
Cách dùng gián tiếp

2. Ghi nhí:
Mỗi hành động nói có thể được thực hiện bằng
kiểu câu có chức năng chính phù hợp với hành
động đó (cách dùng trực tiếp) hoặc bằng kiểu câu
khác (cách dùng gián tiếp).


* Cn nh :
Hành động nói

Khái niệm

Hỏi

Trình
bày

Các kiểu hành
động nói

Điều
khiển

Hứa
hẹn

Cách thực hiện hành

động nói

Bộc lộ
cảm
xúc

Trực

Gián

tiếp

tiếp


II. Luyện tập
Bài 1: Tìm các câu nghi vấn trong bài "Hịch tớng sĩ" của Trần
Quốc Tun. Cho biết những câu ấy đợc dùng để làm gì?

Trả lời:
1. Từ xa các bậc trung thần nghĩa sĩ bỏ mình vì nớc, đời nào
không có ?
(thực hiện hành động khẳng định)
2. Lúc bấy giờ, dẫu các ngơi muốn vui vẻ phỏng có đợc
không? ( thực hiện hành động phủ định)
3. Lúc bấy giờ, dẫu các ngơi không muốn vui vẻ phỏng có
đợc không ? (thực hiện hành động khẳng định)
4. Vì sao vậy ? (thực hiện hành động gây sự chú ý)
5. Nếu vậy, rồi đây sau khi giặc già dẹp yên, muôn đời để
thẹn, há còn mặt mũi nào đứng trong trời đất nữa? (thực

hiện hành động phủ định)


Bi 2 :
a. Vì vậy, nhiệm vụ thiêng liêng của toàn dân ta lúc này là
phải nâng cao tinh thần quyết chiến quyết thắng, quyết
tâm giải phóng miền Nam, bảo vệ miền Bắc, tiến tới hoà
bình thống nhất Tổ quốc.
Hễ còn một tên xâm lợc trên đất nớc ta, thì ta còn phải
tiếp tục chiến đấu, quét sạch nó đi.
Đồng bµo vµ chiÕn sÜ miỊn Nam anh hïng, díi ngän cờ vẻ
vang của mặt trận Dân tộc Giải phóng, liên tục tiến công,
liên tục nổi dậy, kiên quyết tiến lên, giành lấy thắng lợi
hoàn toàn.
Quân và dân miền Bắc ra sức thi đua yêu nớc, xây dựng
chủ nghĩa xà hội và làm tròn nghĩa vụ của mình đối với
đồng bào miỊn Nam rt thÞt(…).


b. Cuối cùng, tôi để lại muôn vàn tình thân yêu cho toàn
dân, toàn Đảng, cho toàn thể bộ đội, cho các cháu thanh
niên và nhi đồng.
() Điều mong muốn cuối cùng của tôi là : Toàn Đảng,
toàn dõn ta đoàn kết phấn đấu, xây dựng một nớc Việt
Nam hoà bình, thống nhất, độc lập, dân chủ và giu mạnh,
và góp phần xứng đáng vào sự nghiệp cách mạng thế giới.
( Di chỳc )
=> Cách dùng gián tiếp này nh những lời tâm sự của Bác
với mọi ngời, tạo ra sự đồng cảm sâu sắc, nó khiến cho
những nguyện vọng của lÃnh tụ trở thành nguyện vọng

của mỗi ngời.


Bài 3: Tìm các câu có mục đích cầu khiến trong đoạn trích sau. Mỗi
câu ấy thể hiện mối quan hệ giữa các nhân vật và tính cách nhân vật
nh thế nào?
-

-

-

Dế Choắt trả lời tôi bằng một giọng rất buồn rầu:
Tha anh, em cũng muốn khôn nhng khôn không đợc. Đụng đến việc là em thở
rồi, không còn hơi sức đâu mà đào bới nữa [.]. Hay bây giờ em nghĩ thế
này.Song anh cho phép em mới dám nói..
Rồi Dế Choắt loanh quanh, băn khoăn. Tôi phải bảo:
Đợc, chú mày cứ nói thẳng thừng ra nào.
Dế Choắt nhìn tôi mà rằng:
Anh đà nghĩ thơng em nh thế thì hay là anh đào giúp cho em một cái ngách
sang bên nhà anh, phòng khi tt lửa ti đèn có đứa nào đến bắt nạt thì em
chạy sang
Cha nghe hết câu , tôi đà hếch răng lên, xì một hơi rõ dài. Rồi, với bộ điệu
khinh khỉnh, tôi mắng:
Hức ! Thông ngách sang nhà ta? Dễ nghe nhỉ! Chú mày hôi nh cú mèo nh thế
này, ta nào chịu đợc. Thôi, im cái điệu hát ma dầm sùi sụt ấy đi. Đào tổ nông
thì cho chết!
Tôi về, không một chút bận tâm

=> Dế Choắt yếu đuối nên cầu khiến nhà nhặn, mềm mỏng, khiêm

tốn. Dế Mèn ỷ thế mạnh giọng ra lệnh, hách dịch.


Bài 4:
Trong những cách hỏi đờng sau đây, em nên
dùng những cách nào để hỏi ngời lớn?
a. Bác có biết bu điện ở đâu không ạ?
b. Bác làm ơn chỉ giùm cháu bu điện ở đâu ạ.
c. Bu điện ở đâu, hả bác?
d. Chỉ giùm cháu bu điện ở đâu với!
e. Bác có thể chỉ giúp cháu bu điện ở đâu không
ạ?


Bµi 5:
Trong qn ăn, một người nói với người bên cạnh : “ Anh
có thể chuyển giúp tơi lọ gia vị không ạ ?”. Theo em, trong
những hành động dưới đây, người nghe nên chọn hành
động nào ?
a. Lẳng lặng đưa lọ gia vị cho người kia.
b. Trả lời người kia : “ Có chứ ạ. Cái lọ ấy khơng nặng
đâu mà !”.
c. Đưa lọ gia vị cho người kia và nói: “ Mời anh”.
( Hoặc “Mời chị”, “ Mời bác”,...)


Hướng dẫn chuẩn bị bài :
- Học ghi nhớ, cho được ví dụ.
- Làm tất cả các bài tập vào vở.
- Chuẩn bị bài mới : Hội thoại.

+ Đọc kĩ đoạn trích và trả lời các câu hỏi :
* Quan hệ giửa các nhân vật ?
* Tìm những chi tiết nói lên sự kiềm
chế của chú bé Hồng ?