Tài liệu Phòng bệnh cho người cao tuổi lúc giao mùa pdf

Phòng bệnh cho người cao
tuổi lúc giao mùa
Khi thời tiết giao mùa, cơ thể người cao tuổi dễ bị
nhiễm bệnh do hệ miễn dịch đã suy giảm. Việc dùng
thuốc có thể gây nhiều tác dụng phụ; vì vậy, cách tốt
nhất để bảo vệ sức khỏe lúc này là phòng bệnh và áp
dụng các biện pháp điều trị không dùng thuốc.
Các biện pháp phòng bệnh bao gồm tăng cường cơ chế
miễn dịch bằng chất chống oxy hóa, chẳng hạn dùng thuốc
bổ sung dinh dưỡng với thành phần Beta caroten, vitamin
C, vitamin E, sélénium, kẽm. Tăng cường rau quả chứa
nhiều vitamin C thiên nhiên như cam, chanh, bưởi, cà chua,
quýt, su hào, xà lách, giá đậu nhằm làm tăng sức đề
kháng của cơ thể, chống lại tình trạng dễ bị các virus (nhất
là nhóm Rhinovirus) và vi khuẩn xâm nhập, gây cảm và các
bệnh nhiễm trùng đường hô hấp.
Người cao tuổi cần tránh để cơ thể bị lạnh đột ngột bằng
cách giữ ấm khi thời tiết chuyển lạnh, lau khô và làm ấm cơ
thể khi bị mắc mưa, ăn các thực phẩm giàu năng lượng khi
trời trở lạnh để duy trì cân bằng thân nhiệt. Một điều cần
thiết khác là giữ giấc ngủ yên trong đêm vì việc thường
xuyên mất ngủ (thường gặp ở người cao tuổi) sẽ làm giảm
khả năng đề kháng của cơ thể. Có thể đi bộ thong thả
20-30 phút lúc chiều tối, tắm nước ấm để tạo thư giãn khi
đi ngủ, uống một ly sữa ấm trước lúc lên giường để khỏi hạ
đường huyết trong đêm, gây rối loạn giấc ngủ. Nên ăn
nhiều khoai, củ, bí, bầu, mướp, khổ qua, mồng tơi, bồ ngót,
rau muống, xà lách. Những thực phẩm này giúp cơ thể hấp
thu tryptophan, một amino acid có lợi cho giấc ngủ. Ngược
lại, ăn nhiều thịt, cá có nhiều tyrosin sẽ gây hưng phấn dẫn
đến khó ngủ

Các biện pháp giải cảm không dùng thuốc
- Gừng: Chứa tinh dầu diệt nấm, diệt khuẩn, hiệu quả với
các chứng viêm nhiễm đường hô hấp, viêm họng nên
thường được dùng để trừ cảm lạnh dưới dạng trà gừng
nóng, cháo gừng. Mứt gừng, gừng muối có tác dụng ôn
dương (làm ấm), tán hàn (chống lạnh), tiêu đàm. Gừng
thường được nấu canh ăn giải cảm với hành 15 g, gừng tươi
6 g, lá tía tô 6 g hoặc gừng tươi 10 g xắt lát, cải bẹ xanh
500 g xắt đoạn. Nấu với nước, sắc 4 chén thành 2 chén,
thêm muối vừa miệng, uống làm hai lần. Cũng có thể lấy
giấm 500 ml, gừng tươi và tỏi lớn mỗi thứ 100 g rửa sạch,
xắt lát ngâm trong giấm, đậy kín trong 30 ngày. Khi
bị cảm dùng thức ăn kèm với 2 muỗng cà phê 10 ml
giấm ngâm gừng tỏi.
- Tỏi: Chất kháng sinh Allicin trong tỏi có tính kháng
khuẩn, trị các bệnh nhiễm trùng, lại có tính tiêu đàm nên
được dùng để trị các bệnh đường hô hấp thường gặp khi bị
cảm như viêm họng, viêm phế quản. Canh hành, tỏi, gừng
ăn nóng giúp toát mồ hôi, giải cảm.
- Hành: Làm lợi ngũ tạng, giúp tăng cường hệ miễn dịch
chống lại sự xâm nhập của vi khuẩn đường hô hấp, tham
gia quá trình thành lập testosteron và giúp ăn ngon. Riêng
hành tây chứa các men tiêu hóa chất đường và lượng
vitamin C lớn (đáp ứng được 20% nhu cầu mỗi ngày) cùng
một lượng canxi đáng kể. Vì thế, hành thường được dùng
phối hợp để giải cảm.
- Lá xông: Nguyên liệu thường dùng là lá hương nhu tía,
chanh, bưởi, sả, kinh giới, tía tô, gừng, lá lốt Các loại lá
trên thường chứa tinh dầu có các hoạt chất như Eugenol,
limonen, phellandren , giúp sát trùng đường hô hấp khi

bốc hơi do đun nóng. Cho các lá vào nồi, đổ nước ngập,
đậy kín, đun sôi. Sau đó mang ra, trùm chăn kín, mở nắp
nồi từ từ cho hơi nước chứa tinh dầu bốc lên, hít thở thật
sâu và chậm để sát trùng đường hô hấp và giúp mồ hôi toát
ra. Tuy nhiên, những người tổng trạng yếu hoặc quá ốm, bị
mất nước nhiều thì không nên xông.
Thận trọng khi dùng thuốc
Trên thị trường có rất nhiều thuốc trị cảm, trị ho và thuốc
phối hợp trị cảm ho. Tất cả đều là những thuốc thông
thường nhưng nếu không hiểu rõ tác dụng phụ thì vẫn có
thể gây hại, nhất là với cơ địa đặc biệt của người cao tuổi
(thường cao huyết áp, đau dạ dày ).
Với thuốc cảm chứa Chlorphéniramine, không nên dùng
liều cao, kéo dài trên hai tuần vì có thể gây ra nhịp tim
nhanh, tim co bóp mạnh, huyết áp tăng. Không dùng cho
những người bị bệnh nặng ở gan, thận, cao huyết áp, tăng
nhãn áp, bí tiểu tiện, bệnh tim bẩm sinh vì thuốc làm giảm
hiệu lực dược phẩm trị cao huyết áp, tăng hiệu lực thuốc tê
mê, nguy hiểm khi uống chung với thuốc kháng viêm giảm
đau không steroid như aspirin, diclofenac, indomethacin
Thuốc ho, long đờm làm giảm ho mạnh, gây ức chế trung
tâm hô hấp, ngăn cản phản xạ ho. Những thuốc giảm ho
mạnh có hàm lượng codein 25 mg/viên không nên dùng
cho người bị suy hô hấp, hen suyễn. Thuốc giảm ho chứa
dextromethorphan khi dùng cho người suy gan và cao tuổi
cần giảm 50% liều lượng dùng lần đầu để xem xét khả
năng dung nạp. Nhóm thuốc giảm đau thông thường chứa
aspirin không dùng được cho người bị loét dạ dày, tá tràng
và các bệnh xuất huyết.
Người cao tuổi cũng cần thận trọng với các nhóm thuốc

cảm kết hợp với thuốc kháng viêm giảm đau không chứa
nội tiết tố steroid như ibuprofenòmlurbiprofen, ketoprofen,
piroxicam, phenylbutazone, diclofenac Đa số chúng
không dùng cho người có nghi ngờ hoặc đã viêm loét tá
tràng, hen suyễn, hay bị chảy máu, suy chức năng gan thận,
cao huyết áp hoặc suy tim. Đây là những thuốc có công
dụng trị đau nhức thấp khớp nhưng khó dung nạp với người
cao tuổi, có nhiều chống chỉ định và tương kỵ với nhiều
loại thuốc.