Tạo hứng thú học tập và giảng dạy nội dung tích hợp phòng, chống tham nhũng trong môn Giáo dục công dân lớp 12 ở trường THPT Buôn Hồ hiện nay

SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO ĐĂK LĂK
TRƯỜNG THPT BN HỒ

Sáng Kiến Kinh Nghiệm

   Đề tài

Tạo hứng thú học tập và giảng dạy nội dung tích  
hợp phịng, chống tham nhũng trong mơn Giáo dục  
cơng dân lớp 12 ở trường THPT Bn Hồ hiện nay. 

                            

                              Giáo viên: Trần Đình Đào

­ 1 ­


1. Lý do chọn đề tài
Trong những năm trở lại đây, việc dạy và học bộ mơn Giáo dục  
cơng dân (GDCD) đang giành được sự  quan tâm của các cấp lãnh đạo 
và quản lý. Điều này khẳng định được tầm quan trọng và vai trị vị trí 
của bộ  mơn GDCD. Tuy nhiên xuất phát từ  thực tiễn dạy và học của 
bộ  mơn GDCD trong trường THPT hiện nay đang cịn nhiều vấn đề 
làm cho người học, người dạy và nhà quản lý cịn trăn trở và nhiều suy 
nghĩ. 
Đó là vị trí thực của bộ mơn GDCD như thế nào ? Tại sao trong  
suy nghĩ và hành động của đa số học sinh, phụ huynh, giáo viên và một 
bộ  phận cán bộ  quản lý lại cho đây là mơn học phụ, mơn học mang  
tính hình thức? Nếu như  vậy nó q mâu thuẫn với chính vai trị của 
bộ mơn GDCD là trang bị thế giới quan và phương pháp luận cho học 

sinh. Ngun nhân của vấn đề đó xuất phát từ đâu? 
Giải pháp để hạn chế những tiêu cực trên, giúp mơn GDCD ngày 
càng lấy lại vị trí của mình và làm trịn trách nhiệm của chính bộ mơn.  
Đây cũng chính là tâm huyết và trăn trở  của bản thân đang trực tiếp  
giảng dạy bộ  mơn này. Chính vì vậy tơi chọn nội dung: “   Tạo hứng  
thú học tập và giảng dạy nội dung tích hợp phịng, chống tham nhũng  
trong mơn Giáo dục cơng dân lớp 12  ở  trường THPT Bn Hồ  hiện  
nay.” làm đề tài sáng kiến kinh nghiệm của mình.

­ 2 ­


2. Mục tiêu và nhiệm vụ nghiên cứu của đề tài
 

 2.1  Mục tiêu nghiên cứu

Qua việc tìm hiểu thực trạng hứng thú học tập tích hợp nội dung 
phịng chống tham nhũng mơn GDCD lớp 12 của học sinh, đề tài tìm ra 
ngun nhân và mạnh dạn đề xuất một số giải pháp nhằm nâng cao 
hứng thú học tập nội dung tích hợp trong mơn GDCD lớp 12 cho học 
sinh. 
2.2  Nhiệm vụ nghiên cứu
Đề tài có một số nhiệm vụ sau:
1. Làm rõ các vấn đề lý  luận về hứng thú học tập và hứng thú  
học tập nội dung tích hợp phịng chống tham nhũng mơn GDCD 
lớp12  
2. Đề xuất, kiến nghị các giải pháp nhằm nâng cao hứng thú học 
tập nội dung tích hợp phịng chống tham nhũng mơn GDCD lớp12  cho 
học sinh.

­ 3 ­


CHƯƠNG 1

NHỮNG VẤN ĐỀ CHUNG VỀ HỨNG THÚ VÀ TÍNH TÍCH CỰC 
CHỦ ĐỘNG SÁNG TẠO CỦA HỌC SINH THPT

I. Một số khái niệm cơ bản.   
1. Hứng thú trong học tập và cuộc sống
Hứng thú gắn liền với đời sống sinh hoạt hàng ngày, chẳng hạn 
khi chúng ta nói về một chủ thể nào đó. Hứng thú nếu được hiểu như 
vậy thì chỉ  là hứng thú trực tiếp hay hứng thú ngắn hạn. Dạng hứng 
thú này xuất hiện chủ  yếu trong sự  chú ý khơng chủ  định của một 
người chứ  khơng phải là một đặc điểm cá nhân của nhân cách. Tuy 
nhiên, hứng thú khơng phải là cái trừu tượng vốn có trong mỗi cá nhân 
mà là kết quả  của sự  hình thành và phát triển nhân cách cá nhân. Nó 
phản ánh một cách khách quan thái độ đang tồn tại của con người. 
Các nhà tâm lý   học đã chỉ ra tính chất phức tạp của hứng thú, 
xem xét hứng thú trong mối tương quan với các thuộc tính khác của 
­ 4 ­


nhân   cách   (nhu   cầu,   xúc   cảm,   ý   chí,   trí tuệ,…). Ở Việt   Nam   cũng 
có nhiều cách hiểu khác nhau về hứng thú. Tiêu biểu là  nhóm của tác 
giả Phạm Minh Hạc – Lê  Khanh ­ Trần Trọng Thuỷ cho rằng: khi ta 
có hứng thú về một cái gì đó thì cái đó bao giờ cũng được ta ý thức, ta 
hiểu ý  nghĩa của nó đối với cuộc sống của ta. Hơn nữa ở ta xuất hiện 
một tình cảm đặc biệt   đối với nó, do đó hứng thú lơi cuốn hấp dẫn 

chúng ta về phía đối tượng của nó tạo ra tâm lý khát khao tiếp cận đi 
sâu vào nó. 
Qua đó có thể  thấy được rằng hứng thú liên quan đến việc cá  
nhân đó có cảm xúc, tình cảm thực sự đối với đối tượng mà mình tiếp 
xúc, qua đó có niềm vui, nhận thức về đối tượng. Từ đó hình thành nên 
động cơ lơi cuốn chủ thể có những mong muốn về trạng thái tình cảm,  
cảm xúc và hành động.
Như vậy với nhiều cách hiểu khác cả trên thế giới và Việt Nam, 
đa số  các tác giả đều hiểu thống nhất hứng thú là thái độ đặc biệt của 
cá nhân đối với đối tượng nào đó, vừa có ý nghĩa đối với cuộc sống,  
vừa có khả  năng đem lại khối cảm cho cá nhân trong q trình hoạt  
động.  Hứng thú tương đối bền vững, nó nói lên xu hướng lâu dài và 
tương đối bền vững của nhân cách đối với một đối tượng, một lĩnh  
vực, một hoạt động nhất định. Có hứng thú sẽ  đem lại khối cảm cho  
cá nhân làm cho hoạt động của mỗi cá nhân có ý nghĩa, hiệu quả hơn.
2. Tầm quan trọng của hứng thú trong học tập và cuộc sống
Trong cuộc sống và hoạt động sản xuất vật chất thường ngày, 
hứng thú tạo nên những yếu tố  tác động, kích thích những hoạt động 
của đời sống con người, từ  đó đem lại hiệu quả  cao trong hoạt động 

­ 5 ­


của mình. Trong cuộc sống thường ngày nhu cầu con người ln hình 
thành và phát triển, vì thế  nếu tạo được hứng thú là nhân tố  tích cực  
làm cho q trình chiếm lĩnh nhu cầu ngày càng dễ  dàng và tác động 
tích cực đến hoạt động sống của mỗi chủ thể. 
Nhu cầu và hứng thú có mối quan hệ tương hỗ, bổ trợ, tác động 
qua lại lẫn nhau, nhu cầu chính là tiền đề, cơ  sở  để  mỗi chủ  thể, cá 
nhân tạo nên hứng thú, từ đó hình thành nên động cơ tích cực, tác động  

đến đối tượng để  thỏa mãn nhu cầu đó. Q trình này ln ln hình 
thành và phát triển đến những mức độ cao hơn trong cuộc sống thường  
ngày.
Sự hứng thú thể hiện ở sự tập trung trong cơng việc, sự say mê, 
u thích của chủ  thể  hoạt động, sự  hứng thú gắn liền với tình cảm  
của con người, là động cơ  thúc đẩy con người tham gia một cách chủ 
động, tích cực vào các hoạt động đó. Khi hình thành tạo ra được hứng 
thú trong cơng việc, chủ thể sẽ cảm thấy u thích, say mê trong cơng  
việc, tạo nên một tình cảm to lớn đối với hoạt động. Từ  đó họ  nhận  
thức được rằng, chính nhờ những cơng việc đó đã mang lại những tình 
cảm, cảm xúc đặc biệt, đây chính là con đường mang lại hiệu quả một  
cách nhanh nhất, thành cơng nhất.
Ngược lại nếu trong hoạt động, chủ  thể  khơng tạo được cho 
bản thân hứng thú, cảm xúc họ  sẽ  cảm thấy nặng nề, gượng ép, mệt 
mỏi, khó khăn trong cơng việc. Đây cũng chính là ngun nhân dẫn đến 
sự  thất bại, hiệu quả  thấp và làm cản trở  con đường thành cơng của  
chủ thể, cá nhân.
Như  vậy, khi đã hình thành và tạo nên sự  hứng thú trong cơng 
việc và trong hoạt động nhận thức, chủ  thể  sẽ  hình thành nên những  

­ 6 ­


cảm xúc, xúc cảm, trạng thái đặc biệt, nó sẽ  giúp chủ  thể  vượt qua  
những thử thách, khó khăn để chiếm lĩnh thành cơng.
3. Hứng thú học tập mơn GDCD lớp 12 và tính tích cực chủ  động  
sáng tạo của học sinh ở trường THPT  
Đối với chủ  thể  là học sinh THPT, việc tạo hứng thú cho bản  
thân trong mơn học là yếu tố  hết sức quan trọng. Nó sẽ  tác động rất  
lớn đến hiệu quả học tập. Hứng thú là yếu tố quyết định đến sự  hình 

thành và phát triển năng lực cá nhân. 
Nhà  tâm lý học L.I.Bơgiơvich đã viết rằng: Đại đa số  học sinh 
kém thường có thái độ tiêu cực với học tập. Do đó, muốn kết quả học 
sinh tốt thì ngồi phương pháp giảng dạy đúng cần phải gây cho họ 
hứng thú trong hoạt động nhận thức và trong hoạt động của bản thân 
học sinh. Khi hoạt động nhận thức của học sinh dựa trên cơ  sở  hứng 
thú, nó sẽ  trở  nên hào hứng, thoải mái và dễ  dàng vượt qua khó khăn 
trở ngại, là cơ  sở  dẫn đến thành cơng. Lúc đó, học sinh sẽ  khơng cần  
đến sự động viên bên ngồi mà làm việc với sức mạnh của sự say mê 
bên trong. Vì vậy, hứng thú học tập được hiểu là thái độ lựa chọn đặc 
biệt của chủ thể đối với đối tượng của hoạt động học tập, vì sự cuốn 
hút về mặt tình cảm, mang lại sự khối cảm và ý nghĩa thiết thực của 
nó trong đời sống của mỗi cá nhân.
 Đối   với   từng   mơn   học   cụ thể,   hứng   thú được   biểu   hiện 
và có những nét đặc thù có tính chất khác nhau. Tuy nhiên, dù được 
hiểu dưới khía cạnh nào và dưới góc độ  của mơn học nào thì trong  
hoạt động học tập nếu chủ thể có hứng thú tức là có sự  quan tâm đặc 
biệt, sự  cuốn hút, say mê, thích thú, hứng khởi, giảm sự  căng thẳng, 
­ 7 ­


nhàm chán để từ  đó mang lại kết quả cao.  Hứng thú học tập trong bộ 
mơn GDCD 12 là thái độ lựa chọn đặc biệt của người học đối với kết  
quả, q trình của sự lĩnh hội và vận dụng những tri thức cũng như kỹ 
năng của mơn học GDCD, do thấy được sự  hấp dẫn và ý nghĩa thiết  
thực của mơn học đối với bản thân. 
 Thái độ  lựa chọn đặc biệt của người học đối với kết quả, q 
trình của sự lĩnh hội và vận dụng những tri thức mơn GDCD 12 được 
biểu hiện: Thơng qua thái độ  chăm chú nghe giảng, ghi chép bài một  
cách đầy đủ, học sinh tập trung chú ý cao khi nghe giáo viên giảng,  

tham gia phát biểu xây dựng bài một cách tích cực, làm bài tập đầy đủ, 
học bài củ trước khi đến lớp, đi học chun cần, đúng giờ, khơng cúp 
tiết, đọc thêm tài liệu GDCD, nắm bắt những thơng tin của xã hội một  
cách đều đặn và kịp thời, nêu thắc mắc về các vấn đề khó hiểu, quyết 
tâm vượt qua khó khăn để đạt được mục đích học tập, tham gia các bài 
tập thực hành, bài tập vận dụng và phát huy tính sáng tạo.
Qua đó khẳng định tầm quan trọng của chủ  thể  học tập là học 
sinh, phải lấy người học làm trung tâm của mọi hoạt động dạy và học, 
từ đó sẽ phát huy hiệu quả tính tích cực chủ động của học sinh.
II. Thực trạng của vấn đề
1. Thuận lợi.
Trong   những   năm   vừa   qua,   được   sự   quan   tâm   của   Ban   giám 
hiệu, nhà trường đã khơng ngừng đầu tư cơ sở vật chất, trang thiết bị 
phục vụ cơng tác giảng dạy và học tập. Đây chính là sự  thuận lợi hết  

­ 8 ­


sức cơ  bản và quan trọng đầu tiên, góp phần cho cơng tác giảng dạy  
chung của nhà trường cũng như giảng dạy bộ mơn Giáo dục cơng dân.
Nhà trường ln tạo mọi thuận lợi để các cán bộ giáo viên được 
tham gia đầy đủ tất cả các buổi tập huấn nâng cao chun mơn nghiệp 
vụ cho mỗi giáo viên nói chung và bộ mơn Giáo dục cơng dân nói riêng.
Bên cạnh đó Ban giám hiệu nhà trường khơng ngừng động viên, 
khuyến khích thầy cơ giáo vững tâm và ngày càng u nghề hơn. Điều 
đó đã từng bước khích lệ những hoạt động giảng dạy và học tập của 
cán bộ giáo viên. 
Mặt khác đối tượng giảng dạy là học sinh lớp 12, các em đã  
phần nào nâng cao ý thức trong học tập và có thái độ  nghiêm túc, coi  
trọng giáo viên. Đa số các em học sinh đều có phẩm chất đạo đức tốt,  

có sự giáo dục và giám sát tương đối chặt chẽ của gia đình vì thế ln 
nghiêm túc trong học tập, q mến thầy cơ. Đây chính là thuận lợi có ý  
nghĩa hết sức quan trọng, góp phần thành cơng cho q trình giảng dạy, 
học tập của giáo viên và học sinh.
Qua đó thấy được những thuận lợi cơ bản, góp phần tạo nên sự 
thành cơng hết sức quan trọng trong cơng tác giảng dạy bộ  mơn Giáo 
dục cơng dân trong trường hiện nay.
 2. Khó khăn
Bộ  mơn giáo dục cơng dân trong suy nghĩ của khơng ít giáo viên 
và học sinh là bộ mơn học phụ, vì thế nó tác động khơng nhỏ đến suy  
nghĩ và hành động của các em học sinh. Điều này  ảnh hưởng khơng 
nhỏ đến sự hứng thú, u thích bộ mơn.
­ 9 ­


Mặt khác nội dung tích hợp phịng chống tham nhũng lại là một  
trong những nội dung rất khó đối với khơng những học sinh mà cả 
chính bản thân giáo viên, người trực tiếp giảng dạy và truyền đạt kiến 
thức. Chính vì thế tạo nên những “rào cản” cho chính người học và cả 
người dạy.
Bên cạnh đó, tài liệu phục vụ  cơng tác giảng dạy dành cho bộ 
mơn Giáo dục cơng dân khơng phải là nhiều. Ngồi những tài liệu sách 
giáo khoa, sách giáo viên, chuẩn kiến thức ra thì rất khó tìm được một  
số tài liệu hay phục vụ cho cơng tác giảng dạy. Đây cũng chính là một  
trong những khó khăn tác động khơng nhỏ đến nội dung và chất lượng 
tiết dạy của giáo viên.
Trong những năm trở lại đây, bộ mơn Giáo dục cơng dân ngồi vị 
trí vai trị và nhiệm vụ  của chính bản thân bộ  mơn, thì cịn phải đảm 
nhận thêm vị trí tích hợp của một số nội dung khác. Điều này tác động 
rất lớn đến chính nội dung của mơn học và tạo cho giáo viên sự  phân 

chia, cân đối rất khó, nếu khơng làm chủ được kiến thức thì sẽ dể dẫn 
đến “chun tâm” vấn đề tích hợp đó.
Một trong những vấn đề  tác động đến việc hình thành hứng thú 
học tập cho bộ  mơn đó chính là đặc trưng của chính bộ  mơn, nó vừa  
mang tính khoa học, vừa mang tính khái qt hóa trừu tượng hóa cao,  
dẫn đến học sinh có tư  tưởng chán nản, khơng thích đọc sách và học 
tập. 
Tất cả  những vấn đề  đó nó tác động rất lớn đến sự  hình thành 
hứng thú học tập của mỗi học sinh và tác động đến q trình giảng  
dạy của giáo viên trong nhà trường hiện nay.
­ 10 ­


Thơng qua nội dung phiếu câu hỏi điều tra về hứng thú học tập 
nội dung tích hợp phịng chống tham nhũng của các em học sinh khối 
12 trước khi áp dụng các phương pháp về  tạo hứng thú cho học sinh 
trong học tập, kết quả khảo sát như sau:
Câu hỏi 1: Em có cảm thấy hứng thú trong học tập mơn Giáo dục cơng  
dân 12 khơng? 
a. Có.
b. Khơng.
c. Khơng quan tâm.
Kết quả: 
A.Có

B.Khơng

C.Khơng quan tâm.

13%

77%

10%

Câu 2:   Em nhận thức như  thế  nào về  tầm quan trọng của mơn Giáo  
dục cơng dân lớp 12?
a.Mơn học bình thường, nên khơng quan tâm về vai trị của nó.
b. Mơn học phụ nên vai trị của nó khơng quan trọng.
c. Mơn học có vai trị quan trọng trong chương trình.
Kết quả:
A
28%

B
54%

C
18%

Câu hỏi 3:  Về  nhà em có hay học bài củ  và đọc trước bài mới mơn  
Giáo dục cơng dân 12 khơng ?
a. Rất ít.
b. Thỉnh thoảng.

­ 11 ­


c. Thường xun .
Kết quả:

A
50%

B
36%

C
14%

Qua kết quả  điều tra 10/12 lớp 12 với gần 400 học sinh về  vấn  đề 
hứng thú học tập nội dung tích hợp phịng chống tham nhũng trong mơn 
Giáo dục cơng dân  ở  nhà trường hiện nay cho thấy đây là một thực  
trạng đáng buồn về  hứng thú đối với mơn học. Qua đó đặt ra vấn đề 
cần nâng cao ý thức học tập và hứng thú cho học sinh đối với bộ mơn 
giáo dục cơng dân lớp 12 hiện nay.   

CHƯƠNG 2

NGUN   NHÂN, GIẢI   PHÁP   NHẰM   TẠO   HỨNG   THÚ   VÀ   PHÁT 
HUY   HIỆU   QUẢ   NỘI   DUNG  TÍCH   HỢP   PHỊNG,   CHỐNG  THAM  
NHŨNG TRONG HỌC TẬP MÔN GDCD LỚP 12 HIỆN NAY

 

­ 12 ­


I. Đặc trưng của bộ mơn GDCD lớp 12 ở trường THPT 
Việc trang bị những kiến thức cơ bản, phổ thơng, cho học sinh 
là u cầu bắt buộc của tất cả  các mơn học trong trường THPT, mơn 

GDCD khơng nằm ngồi u cầu tất yếu  đó. Tuy nhiên do tính đặc thù 
của bộ mơn là trang bị thế giới quan và phương pháp luận cho học sinh 
nên  hệ thống tri thức mơn GDCD  ở THPT mang tính đa dạng, chính 
xác,  được tổng hợp từ  nhiều lĩnh vực, nhiều bộ  mơn khoa học khác 
nhau như  triết học, kinh tế  ­ chính trị  học đạo đức học, chủ  nghĩa xã 
hội khoa học, pháp luật học và chủ  trương, đường lối, chính sách của 
Đảng và Nhà nước. Những nội dung này lại là những nội dung cơ bản, 
có tính khái qt và trừu tượng cao. Những  đặc trưng đó được thể 
hiện:
Hệ thống tri thức mơn GDCD ở THPT mang tính khái qt, trừu  
tượng hóa cao.
Tính khái qt và trừu tượng hóa của hệ thống tri thức GDCD  ở 
THPT thể hiện ở những nội dung, luận điểm được đề  cập trong mỗi 
bài   học   và từng   phần   nội   dung   kiến   thức.   Đó   là những   vấn đề 
lớn ở tầm   vĩ mơ chẳng   hạn   như:   những   vấn đề   cấp   thiết   của   nhân 
loại, pháp luật với hịa bình và sự   phát triển, tiến bộ của nhân loại 
hoặc chính sách quốc phịng và an ninh, chính sách đối ngoại, chính 
sách   dân   số và giải   quyết   việc   làm,   chính   sách   tài   ngun   và bảo 
vệ mơi trường. Tính khái qt trừu tượng của hệ thống tri thức mơn 
GDCD cịn thể  hiện thơng qua hệ thống khái niệm, phạm trù, ngun 
lý, quy luật hết sức đặc thù của triết học, kinh tế ­ chính trị, pháp luật 

­ 13 ­


như: cách thức vận động phát triển của sự vật, thực tiễn và vai trị của  
thực tiễn, phương thức sản xuất, lương tâm, nghĩa vụ…
Nội dung tri thức mơn GDCD mang tính hệ thống, logic.
Chương trình GDCD từ lớp 10 đến lớp 12 là một hệ thống với 
năm phần. Phần thứ  nhất – Hình thành TGQ, PPL khoa học cho cơng 

dân; Phần thứ hai – Cơng dân với đạo đức; Phần thứ ba – cơng dân với 
kinh tế;  Phần thứ  tư  – Cơng dân với các vấn đề  chính trị  ­ xã hội; 
Phần thứ 5 – cơng dân với pháp luật.
Đây là năm phương diện cơ  bản tạo ra những hiểu biết cần  
thiết nhất cho một cơng dân tương lai về các lĩnh vực TGQ, PPL khoa 
học, các chuẩn mực đạo đức, pháp luật thể chế chính trị, lĩnh vực kinh  
tế ­ xã hội, từ đó học sinh THPT nâng cao ý thức trách nhiệm cơng dân. 
Năm phần này là một chỉnh thể  khơng thể  thiếu hoặc xem nhẹ  một  
lĩnh vực nào trong việc hình thành những hiểu biết của cơng dân. Giữa  
các phần đều có mối quan hệ  biện chứng với nhau. Phần thứ  nhất:  
Hình thành TGQ, PPL khoa học cho cơng dân làm cơ sở lý luận cho các 
phần cịn lại. Phần thứ  3: Cơng dân với kinh tế  là cơ  sở  kinh tế  cho  
việc xem xét các phần khác. Các phần: Cơng dân với đạo đức, Cơng 
dân với các vấn đề chính trị ­ xã hội, Cơng dân với pháp luật là những  
phẩm chất đạo đức, chính trị, hiểu biết, ý thức và hành vi pháp luật  
cần phải có của một cơng dân, chúng có liên quan mật thiết với nhau. 
Mỗi một phần trong tồn bộ  chương trình là một hệ  thống lơgic và 
mỗi chương trong từng phần cũng là một hệ  thống có kết cấu lơgic 
biện chứng. 

­ 14 ­


Hệ thống tri thức mơn GDCD  ở THPT gắn liền với tính thực  
tiễn cao
Tri thức của tất cả các mơn học  đều gắn liền với tính thực tiễn 
cuộc sống  ở những khía cạnh khác nhau. Đối với mơn GDCD, đặc 
điểm cơ  bản của nó mang tính thời sự, gắn liền thực tiễn sâu sắc. 
Những tri thức của mơn học dù khái qt, trừu tượng hay cụ  thể  đều 
tập trung phản ánh những vấn đề, những hiện tượng đang nảy sinh 

trong cuộc sống hằng ngày. Từ những vấn đề thách thức tồn cầu như 
chủ  quyền quốc gia (biển đảo), bùng nổ  dân số, dịch bệnh, ơ nhiễm 
mơi trường, đến những vấn đề của một quốc gia đang phải giải quyết  
như  chính sách giải quyết việc làm, chính sách giáo dục, chính sách 
bảo vệ mơi trường. Các sự kiện lớn về chính trị, kinh tế, đạo đức, văn 
hóa, luật pháp diễn ra trong đời sống thường ngày địi hỏi trong q 
trình dạy học, nhất thiết phải được giáo viên đưa vào bài giảng. 
Như  vậy từ  việc xác định những đặc thù của bộ  mơn GDCD ở 
trường THPT chúng ta có thể  rút ra những ngun nhân cơ  bản dẫn 
đến học sinh ít hứng thú đến bộ mơn này.
Thứ nhất   do đặc thù của mơn học, tính trừu tượng và khái qt 
cao, khơ khan là ngun nhân ảnh hưởng nhiều nhất đến hứng thú học  
tập của học sinh. Điều này xuất phát từ  thực trạng dạy và học mơn 
GDCD  ở  bậc phổ  thơng hiện nay. Mặc dù đã thực hiện chương trình 
giảm tải, tuy nhiên chương trình khá dài và nặng nề, nhiều nội dung  
chưa được sắp xếp phù hợp với độ  tuổi và tâm sinh lý của học sinh,  
thời lượng giảng dạy khơng đủ để chuyển tải khối lượng kiến thức.

­ 15 ­


Thứ hai  vị trí và vai trị của bộ mơn GDCD hiện nay chưa được 
coi trọng điều nay có tác động lớn đến thái độ học tập của học sinh và 
tâm lý giảng dạy của giáo viên. Điều này ảnh hưởng rất lớn đến hứng  
thú học tập mơn GDCD. Bởi xuất phát từ  nhận thức sai lệch của học 
sinh về  mơn này sẽ  làm cho các em khơng chú trọng, đầu tư  học tập  
mà chỉ  là học cho qua, học bài kiểu đối phó. Bên cạnh đó giáo viên 
cũng chưa chú trọng đầu tư nhiều cho mỗi giờ giảng.
Thứ ba bộ mơn GDCD đã phải “gánh” thêm q nhiều nội dung 
tích hợp khác, như: Giáo dục giới tính, sức khỏe sinh sản, kế  hoạch  

hóa gia đình, kỹ  năng sống, bảo vệ  mơi trường, giáo dục pháp luật, 
giáo dục phịng chống tham nhũng …Vì thế, nhiều giáo viên cho biết 
việc giảng dạy nhiều lúc rất nặng tính hình thức. Mỗi tuần, chỉ có một 
tiết GDCD trong khi chương trình lồng ghép thì dạy khi bài nào đó có 
nội dung tương tự hoặc liên quan. 
Qua những ngun nhân cơ bản như trên đã tác động rất lớn đến 
hoạt động giảng dạy và học tập của học sinh. Giáo viên có tâm lý  
“dạy cho xong nghĩa vụ” và chưa đầu tư  nhiều cho chun mơn điều 
này tác động rất lớn đến hứng thú học tập của học sinh. Dẫn đến học  
sinh xuất hiện tâm lý học tập đối phó, khơng thích học và mang tính ép 
buộc. Từ đó nó lại tiếp tục tác động đến giáo viên khi thấy tâm lý học  
sinh khơng hứng thú học, cứ như vậy giữa giáo viên và học sinh tự tạo  
ra những rào cản, càng làm cho việc học tập và giảng dạy bộ  mơn 
GDCD ngày càng mất dần vị trí và vai trị của nó. 

­ 16 ­


II. Những giải pháp cơ  bản nhằm tạo hứng thú và phát huy tính 
tích cực, chủ  động của học sinh trong học tập nội dung tích hợp 
phịng chống tham nhũng ở bộ mơn GDCD lớp 12 ở trường THPT  
Bn Hồ hiện nay.
1. Đổi mới phương pháp dạy học nhằm tạo hứng thú và phát huy  
tính tích cực, chủ động của học sinh.
Đổi mới phương pháp dạy học  đối với bộ  mơn GDCD   đang 
được xem là vấn đề  cấp thiết hiện nay. Đa số  các giáo viên đang trực  
tiếp giảng dạy bộ  mơn GDCD đều thấy được vai trị, vị  trí hết sức 
quan trọng của bộ  mơn GDCD và đang từng bước thay đổi phương 
pháp nhằm tạo hứng thú cho học sinh. Tuy nhiên xuất phát từ  thực tế 
do nhiều sự  tác động và góc độ  khác nhau, bộ  mơn GDCD vẫn được 

xem là mơn học phụ, khơ khan, trừu tượng. Đa số giáo viên giảng dạy  
bộ  mơn GDCD vẫn cịn chủ  yếu sử  dụng phương pháp truyền thống 
đọc chép, dạy học chủ yếu một chiều vì thế tạo tâm lý nhàm chán cho  
học sinh. Vậy để  mơn GDCD thực sự  phát huy hiệu quả  vai trị của 
mình, mỗi giáo viên phải thấy được đổi mới phương pháp dạy học lấy  
người học làm trung tâm có ý nghĩa hết sức quan trọng. Nhàm phát huy  
hiệu quả  tính chủ  động, tích cực, sáng tạo và niềm say mê, hứng thú  
cho học sinh.
Sự  thành cơng của mỗi tiết dạy như  thế  nào, yếu tố  có tính 
quyết định là giáo viên. Người dẫn dắt và xây dựng các hoạt động để 
cuốn hút, lơi cuốn, tạo hứng thú cho học sinh trong mỗi giờ giảng. Vì 
thế  người giáo viên được xem như  “tổng đạo diễn” các hoạt động  
chính từ chắt lọc nội dung trong sách giáo khoa như thế nào, lựa chọn  
­ 17 ­


ví dụ sao cho phù hợp, sử dụng và lựa chọn những phương pháp nào là 
chủ  đạo, tổ  chức tiết học thế  nào nhằm cuốn hút nhất sụ  hoạt động 
tích cực của mỗi học sinh.
Trong mỗi giờ học mơn GDCD học sinh phải được cuốn hút, lơi 
cuốn vào các hoạt động tổ chức của giáo viên và cũng chính những nội 
dung đó mỗi học sinh đều làm chủ  các hoạt động một cách tích cực.  
Từ  đó tạo cơ  hội cho học sinh tự thể hiện những năng lực, khả  năng 
của bản thân mình, khai thác tối đa kinh nghiệm sống của học sinh, từ 
đó giúp các em thể  hiện rõ và thẳng thắn quan niệm sống của mình 
như thế nào thơng qua nội dung bài học. 
Chính vì vậy mỗi giáo viên  giảng dạy bộ mơn GDCD 12 muốn  
thu hút, tạo hứng thú tích cực cho học sinh cần nhận thức được rằng 
khơng có một phương pháp nào là tối ưu, mà cần vận dụng một cách  
linh hoạt các phương pháp trong từng bài học, từng đối tượng học  

sinh của từng lớp. Trong những phương pháp mà giáo viên sử  dụng 
trong bài giảng, giáo viên cần phải xác định được rằng đâu là phương  
pháp chiếm  ưu thế  và tạo nên được sự  cuốn hút, thích thú của học  
sinh vào bài giảng thì giáo viên cần tập trung, nghiên cứu, đầu tư  và  
vận dụng một cách hiệu quả  nhất so với các phương pháp đang sử  
dụng khác. Đây chính là điểm nhấn rất quan trọng trong việc sử dụng 
phương pháp vào từng bài dạy của bộ mơn GDCD.
Ví dụ 
Khi giảng dạy  Bài 2: Thực hiện pháp luật của lớp 12 cần xác 
định được những nội dung cơ bản về kiến thức, về kỹ năng về thái độ 
để từ đó xác định được phương pháp đúng, phù hợp
­ 18 ­


Về kiến thức:
­ Người có hành vi tham nhũng là người vi phạm pháp luật, xâm phạm  
quyền, lợi ích hợp pháp của Nhà nước.
­ Để  hiểu được những hành vi nào là hành vi tham nhũng cần hiểu  
được khái niệm tham nhũng.
­ Người có hành vi tham nhũng phải chịu trách nhiệm hình sự theo quy  
định của pháp luật.
Về kĩ năng:
­ Phân biệt hành vi vi phạm pháp luật do tham nhũng với các hành vi vi 
phạm pháp luật khác.
­ Phân biệt trách nhiệm pháp lí đối với vi phạm luật do tham nhũng với  
các loại trách nhiệm pháp lí khác.
Về thái độ:
Đồng tình với việc xử lí vi phạm đối với người có hành vi tham 
nhũng.
Từ  đó xác định được những phương pháp cụ  thể  sử  dụng trong  

bài học:
+ Phương pháp thảo luận nhóm.
+ Phương pháp xử lý tình huống.
+ Phương pháp giải quyết vấn đề
+ Phương pháp thuyết trình
+ Kết hợp cơng nghệ thơng tin

­ 19 ­


Trong   các   phương   pháp   cơ   bản   đó,   giáo   viên   cần   nhận   thức 
được rằng, phương pháp thuyết trình là chủ yếu và giữ vai trị chủ đạo 
xun suốt tồn bộ  bài dạy. Bởi vì bài này thuộc khối kiến thức pháp 
luật nên  trừu tượng mặt khác những vấn đề nội dung về tham nhũng, 
phịng chống tham nhũng mới và khó tiếp cận. Giáo viên cần đưa đến 
học sinh một lượng kiến thức phù hợp với lứa tuổi và thời gian tiết 
dạy. Đây cũng chính u cầu cơ bản nhằm xây dựng hứng thú cho học 
sinh trong tiết dạy.
Mặt khác trong bài này, giáo viên thơng qua một đoạn phim ngắn 
về các vụ án tham nhũng để thu hút sự  chú ý của học sinh, tạo nên sự 
hứng thú ban đầu để  giải quyết những nội dung tiếp theo. Thơng qua 
đó cho học sinh đi vào thảo luận nhóm để bàn bạc và rút ra vấn đề cơ 
bản của bài học, vì thế  giáo viên cần thấy được rằng trong bài này 
phương pháp thảo luận nhóm là cơ  bản và chủ  đạo. Như  vậy thơng 
qua phương pháp thảo luận nhóm giáo viên tăng cường tính chủ động, 
tích cực và hứng thú cho học sinh. Trên cơ sở đó giáo viên khái qt và  
chốt lại một số nội dung chính, cơ bản của bài học.
Thơng qua phương pháp này, giáo viên nêu ra một số  ví dụ  một 
cách cụ  thể  và chính xác những vụ  án mang tính thời sự, trọng điểm  
vừa qua về tham nhũng. Như: Vụ Vinashin, vụ Lã Thị Huyền Như, vụ 

án Ngân hàng ở ĐăkNơng
Trong vụ  “đại án” tham nhũng xảy ra tại Ngân hàng Phát triển 
Việt Nam khu vực Đắk Lắk ­ Đắk Nơng, TAND tỉnh Đắk Nơng đã 
tun 1 án tử  hình, 3 án chung thân. Sáng 25­9, TAND Tối cao tại Đà  
Nẵng đã đưa ra xét xử  phúc thẩm vụ  án Vũ Việt Hùng, nguyên Giám  

­ 20 ­


đốc Ngân hàng phát triển Việt Nam khu vực Đắk Lắk ­ Đắk Nơng 
(VDB Đắk Lăk ­ Đắk Nơng) và đồng phạm về tội nhận hối lộ, chiếm  
đoạt hơn 1.000 tỷ đồng xảy ra tại VDB Đắk Lắk ­ Đắk Nơng
Đại án tham nhũng Cơng ty Vifonthiệt hại cho Nhà nước và các 
cổ  đơng số  tiền gần 20 tỷ  đồng. Các bị  cáo Đàm Tú Liên (53 tuổi), 
ngun kế tốn trưởng 8 năm tù. Hai bị cáo Ka Thị Thu Hồng (55 tuổi),  
ngun thủ  quỹ  và Dương Thị  Mẫn (67 tuổi), ngun kế  toán thanh  
toán, mỗi bị  cáo bị  phạt 7 năm tù cùng về  tội “Cố  ý làm trái các quy  
định của Nhà nước về quản lý kinh tế gây hậu quả nghiêm trọng”.
Vụ  Huỳnh Thị  Huyền Như  và 22 đồng phạm lừa đảo chiếm 
đoạt tài sản lớn nhất từ  trước đến nay, với số  tiền chiếm đoạt gần  
4.000 tỷ đồng.
Như  vậy thơng qua những ví dụ  cụ  thể  mang tính thời sự  và  
điển hình đó, tạo cho học sinh những hứng thú trong tiết học, tránh sự 
nhàm chán, khơ khan của bài học.
Phương  pháp  thảo  luận  nhóm:  Tăng  cường  tính  hợp  tác,   bàn 
luận vấn đề  (Đối với bài này chỉ  sử  dụng trong phần kiến thức đơn  
giản và thời gian ngắn)
Trong q trình giảng dạy giáo viên linh hoạt nêu một số câu hỏi 
mang tính chất liên mơn, vận dụng kiến thức văn học làm sáng tỏ vấn 
đề. Qua đó giúp học sinh nhàm chán, kích thích hứng thú, tìm tịi trong  

bài học. Như:
Em hãy tìm một số  câu ca dao, tục ngữ, văn học nói về  những  
hiện tượng tiêu cực trong xã hội đã có từ xưa?
­ 21 ­


Qua thực tiễn tiết dạy học sinh đã trả lời và tìm được những câu 
ca dao, tục ngữ phù hợp nội dung bài dạy như sau:
“Con ơi nhớ lấy câu này:
Cướp đêm là giặc, cướp ngày là quan.”
“Con vua thì lại làm vua,
Con sãi ở chùa lại qt lá đa.”
“con vua thì lại làm vua
con nhà kẻ khó bắt cua tối ngày”
“Tri phủ Xn Trường được mấy niên,
Nhờ trời hạt ấy được bình n.
Chữ “y” chữ “chiểu” khơng phê đến,
Quan chỉ quen phê một chữ”tiền””(tú xương)
Từ đó có thể nhận thấy được rằng giáo viên sử dụng kiến thức 
liên mơn một cách phù hợp vừa tạo hứng thú cho học sinh, vừa tạo ra 
tính tư duy, sáng tạo, tìm tịi cho học sinh trong tiết học.
Phương pháp trực quan: Kích thích và tạo được hứng thú cho 
học sinh, bước khởi điểm cho sự  nhập cuộc bài học một cách hiệu  
quả.
Bằng những hình  ảnh minh họa mà giáo viên sưu tầm cho học  
sinh quan sát và đưa ra những lời bình luận bức tranh với tiêu chí: Có ý  
­ 22 ­


nghĩa – Hài hước. Qua đó kích thích tính sáng tạo, dí dỏm của các em, 

tạo nên hứng thú trong q trình học tập.
Trong bài phần Trách nhiệm pháp lý có thể  sử  dụng phương 
pháp trực quan thơng qua trị chơi bình luận tranh như sau:
Cho mỗi nhóm học sinh một bức tranh có nội dung châm biếm, 
phê phán, lên án tình trạng tham nhũng, mãi lộ. Từ đó các nhóm sẽ đưa  
ra những bình luận tranh của mình, sau khoảng thời gian nhất định giáo  
viên cử đại diện nhóm trình bày giữa tập thể lớp. Lúc này giáo viên với 
tư cách là trọng tài và đưa ra quyết định, nhận xét xem nhóm nào có câu  
bình luận hay, hóm hĩnh, châm biếm, phù hợp chủ  đề  tranh sẽ  khen  
thưởng trước lớp bằng tràng vỗ tay hoặc cho điểm cả nhóm…
Ví dụ: Qua bức tranh này, u cầu nhóm đưa ra bình luận.

Kết quả thu được thực tế của nhóm học sinh được chọn lọc:
“Con nai vàng ngơ ngác

­ 23 ­


Đạp trên đống tiền đơ”
“Muốn qua phải lót đồng tiền
Muốn no phải lấy nhiều tiền của dân”
“Cơng lý dưới dấu bánh xe”

Kết quả thu được từ nhóm khác qua bức tranh này:

"Đã béo cịn kéo nhau ăn"
"Quan tham lại cịn ăn tham"
“Đất cơng là của các ơng
"Gặm" cho phì má, "béo" hơng rồi kìa!”

­ 24 ­


Như vậy giáo viên phải nhận thức sâu sắc rằng đổi mới phương 
pháp dạy học tích cực, nhằm gây hứng thú và tạo ra tính tích cực chủ 
động cho học sinh khơng có nghĩa là gạt bỏ, thay thế hay loại trừ hồn 
tồn các phương pháp truyền thống. Xuất phát từ  đặc thù của bộ mơn 
GDCD mỗi giáo viên cần biết kế  thừa, kết hợp và phát huy hiệu quả 
các phương pháp dạy học. Bên cạnh đó giáo viên cần thấy được rằng  
khơng có phương pháp dạy học nào là vạn năng, mỗi phương pháp đều 
có mặt mạnh, hạn chế  của nó vì thế  cần biết kết hợp một cách linh 
hoạt, hài hịa, khoa học các phương pháp dạy học. Tuy nhiên cần phải  
thấy được phương pháp nào là cơ  bản, chủ  đạo trong nhóm phương 
pháp đó. Thực hiện được điều này, chắc chắn trong mỗi giờ dạy giáo 
viên sẽ  chủ  động được những tình huống, tạo nên tính hứng khởi, 
tránh tâm lý nhàm chán đối với học sinh. Qua đó ln tạo nên được cái 
mới trong q trình giảng dạy và học tập. Từ đó sẽ kích thích sự hứng 
thú học tập và phát huy được tính năng động, sáng tạo của học sinh 
trong học tập bộ mơn GDCD hiện nay ở trường THPT.
2. Tạo tâm lý thoải mái cho học sinh trong q trình học tập và  
giảng dạy bộ mơn GDCD lớp 12
Bản thân hiện là giáo viên đang trực tiếp giảng dạy bộ  mơn 
GDCD lớp 12 ở trường THPT, tơi nhận thấy yếu tố tâm lý tác động rất  
lớn đến thái độ  học tập, sự lĩnh hội và hứng thú của học sinh đối với  
bộ  mơn. Đặc biệt đối với bộ  mơn GDCDlớp 12, nó gắn liền những 
đặc trưng cơ  bản của nó, cùng với khối lượng kiến thức tương đối 
rộng và nhiều. Tác động đến tâm lý học sinh nhàm chán, nhác học, 
gượng ép, bắt buộc. Chính vì vậy giáo viên cần nắm bắt tâm lý này  

­ 25 ­