QUAN điểm của CHỦ NGHĨA mác LÊNIN về

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM KỸ THUẬT TP. HỒ CHÍ MINH
KHOA LÝ LUẬN CHÍNH TRỊ
BỘ MÔN CHỦ NGHĨA XÃ HỘI KHOA HỌC


Tiểu luận cuối kỳ
QUAN ĐIỂM CỦA CHỦ NGHĨA MÁC- LÊNIN VỀ
SỨ MỆNH LỊCH SỬ CỦA GIAI CẤP CƠNG NHÂN
VÀ VAI TRỊ, SỨ MỆNH LỊCH SỬ CỦA GIAI CẤP
CÔNG NHÂN VIỆT NAM

MÃ MÔN HỌC: LLCT120405_05
THỰC HIỆN: Nhóm 8
GÍÁO VIÊN HƯỚNG DẪN: PGS.TS. Đồn Đức Hiếu

Tp. Hồ Chí Minh, tháng 10 năm 2021


DANH SÁCH NHÓM THAM GIA VIẾT TIỂU LUẬN
HỌC KỲ I, NĂM HỌC 2021-2022
Nhóm 8
Tên đề tài: Quan điểm của chủ nghĩa Mác- Lênin về sứ mệnh lịch sử của giai
cấp cơng nhân và vai trị, sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân Việt Nam
STT

HỌ VÀ TÊN

MÃ SỐ SINH

TỶ LỆ %

VIÊN

HỒN THÀNH

1

SINH VIÊN
Đỗ Huy Hịa

19131055

100%

2

Lê Minh Kha

19161245

100%

3

Lê Phạm Hiếu Linh

19131077

100%

4

Trần Thị Hoài Linh

19131081

100%

5

Lâm Ngọc Khánh Quỳnh

19131116

100%

6

Nguyễn Lê Thiên Thanh

19131125

100%

7

Nguyễn Văn Quốc Trọng

19133060

100%

Nhận xét của giáo viên:
............................................................................................................................
..............................................................................................................................
..............................................................................................................................
..............................................................................................................................
Ngày … tháng 11 năm 2022
Giáo viên chấm điểm


1.
2.
3.
4.

1.1.
1.1.1.
a)
b)
1.1.2.
a)
b)
c)
d)
1.2.
1.2.1.
1.2.2.
1.3.
1.3.1.

1.3.2.

Mục lục
Phần 1: Mở đầu ......................................................................................... 1
Lí do chọn đề tài ....................................................................................... 1
Mục tiêu .................................................................................................... 1
Đối tượng và nhiệm vụ ............................................................................. 1
Phương pháp nghiên cứu .......................................................................... 2
Phần 2: Nội dung ...................................................................................... 3
CHƯƠNG 1: QUAN ĐIỂM CỦA CHỦ NGHĨA MÁC – LENIN VỀ SỨ
MỆNH LỊCH SỬ CỦA GIAI CẤP CÔNG NHÂN ............................. 3
Quan điểm cơ bản của chủ nghĩa Mác -Lenin về giai cấp công nhân và
sứ mệnh lịch sử thế giới của giai cấp công nhân .................................. 3
Khái niệm giai cấp công nhân................................................................ 3
Giai cấp công nhân trên phương diện kinh tế - xã hội ............................. 3
Giai cấp công nhân trên phương diện chính trị - xã ................................ 4
Nội dung và đặc điểm sứ mệnh lịch sử của giai cấp của công ............ 4
Nội dung kinh tế ........................................................................................ 5
Nội dung chính trị - xã hội ........................................................................ 5
Nội dung văn hóa, tư tưởng ...................................................................... 5
Đặc điểm sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân .................................. 6
Những điều kiện quy định sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân . 6
Điều kiện khách quan quy định sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân
................................................................................................................... 6
Điều kiện chủ quan để giai cấp công nhân thực hiện sứ mệnh lịch sử 8
Giai cấp công nhân và việc thực hiện sứ mệnh lịch sử của giai cấp công
nhân hiện nay .......................................................................................... 8
Giai cấp công nhân hiện nay .................................................................. 8
Thực hiện sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân trên thế giới hiện nay
................................................................................................................... 9

a) Về nội dung kinh tế - xã hội .................................................................. 9
b) Về nội dung chính trị- xã hội ................................................................ 10
c) Về nội dung văn hóa, tư tưởng ............................................................. 10
CHƯƠNG 2: VAI TRÒ, SỨ MỆNH LỊCH SỬ CỦA GIAI CẤP CÔNG
NHÂN VIỆT NAM ................................................................................. 11
2.1. Đặc điểm của giai cấp công nhân Việt Nam .................................. 11
2.2. Nội dung sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân Việt Nam ....... 13
2.3 Phương hướng và một số giải pháp chủ yếu để xây dựng giai cấp
công nhân Việt Nam hiện nam .............................................................. 15
2.3.1. Phương hướng ................................................................................ 15
2.3.2. Một số giải pháp chủ yếu ................................................................ 16


Phần 3: Kết luận ..................................................................................... 18
TÀI LIỆU THAM KHẢO ...................................................................... 18



Phần 1: Mở đầu
1. Lí do chọn đề tài
Kể từ khi xã hội có sự phân chia giai cấp , qua từng thời đại khác nhau, các
giai cấp đều có những vai trò nhất định đối với lịch sử của dân tộc và cả thế giới.
Một trong những cống hiến vĩ đại nhất của chủ nghĩa Mác- Lênin là phát hiện ra
sứ mệnh lịch sử và vai trò của giai cấp công nhân. Dưới chế độ tư bản chủ nghĩa,
giai cấp cơng nhân là những người khơng có tư liệu sản xuất, bị buộc phải làm
thuê và bị giai cấp tư sản bóc lột. Sau khi cách mạng vơ sản thành công, giai cấp
công nhân trở thành giai cấp thống trị, lãnh đạo cuộc đấu tranh cải tạo xã hội cũ,
xây dựng xã hội mới – xã hội xã hội chủ nghĩa. Chủ nghĩa Mác-Lênin đã chứng
minh, khẳng định giai cấp công nhân là lực lượng xã hội duy nhất có sứ mệnh lịch
sử: xóa bỏ chủ nghĩa tư bản, xóa bỏ chế độ người bóc lột người, giải phóng giai

cấp cơng nhân, nhân dân lao động và giải phóng tồn thể nhân loại khỏi mọi sự
áp bức, bóc lột, nghèo nàn lạc hậu, xây dựng xã hội mới – xã hội xã hội chủ nghĩa
và cộng sản chủ nghĩa. Liên hệ với nước ta là nước đang đi lên chủ nghĩa xã hội,
chúng em nhận thấy vai trò, sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân Việt Nam có
ý nghĩa vơ cùng quan trọng. Vì thế chúng em đã chọn đề tài: “Quan điểm của chủ
nghĩa Mác- Lênin về sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân và vai trị, sứ mệnh
lịch sử của giai cấp cơng nhân Việt Nam”.
2. Mục tiêu
Tìm hiểu, làm rõ quan điểm của chủ nghĩa Mác- Lênin về sứ mệnh lịch sử
của giai cấp cơng nhân và vai trị, sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân Việt
Nam.
3. Đối tượng và nhiệm vụ
Đối tượng: quan điểm của chủ nghĩa Mác- Lênin về sứ mệnh lịch sử của
giai cấp công nhân và vai trị, sứ mệnh lịch sử của giai cấp cơng nhân Việt Nam.
Nhiệm vụ:

1


- Làm rõ quan điểm của chủ nghĩa Mác- Lênin về sứ mệnh lịch sử của giai
cấp công nhân.
- Làm rõ vai trò, sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân Việt Nam.
4.Phương pháp nghiên cứu
- Phương pháp thu thập và xử lý tư liệu.
- Phương pháp phân tích, tổng hợp, phương pháp logic về lịch sử.
- Phương pháp diễn dịch và quy nạp.
- Phương pháp so sánh đối chiếu.

2

Phần 2: Nội dung
CHƯƠNG 1: QUAN ĐIỂM CỦA CHỦ NGHĨA MÁC- LÊNIN VỀ SỨ
MỆNH LỊCH SỬ CỦA GIAI CẤP CÔNG NHÂN
1.1. Quan điểm cơ bản của chủ nghĩa Mác-Lênin về giai cấp công nhân và
sứ mệnh lịch sử thế giới của giai cấp công nhân
1.1.1. Khái niệm giai cấp công nhân
“C.Mác và Ph.Ăngghen đã sử dụng nhiều thuật ngữ khác nhau để chỉ giai
cấp công nhân như giai cấp vô sản hiện đại, giai cấp công nhân hiện đại,… Dù
diễn đạt bằng các thuật ngữ khác nhau, giai cấp công nhân được các nhà kinh
điển xác định trên hai phương diện cơ bản: kinh tế - xã hội và chính trị - xã
hội”.1
a) Giai cấp công nhân trên phương diện kinh tế - xã hội
Thứ nhất, trong nền sản xuất tư bản chủ nghĩa giai cấp công nhân là
những lao động trực tiếp hay gián tiếp vận hành các công cụ sản xuất có tính
chất cơng nghiệp ngày càng hiện đại và xã hội hóa cao.
Thứ hai, giai cấp cơng nhân trong quan hệ sản xuất tư bản chủ nghĩa.
Theo C.Mác và Ph.Ăngghen “giai cấp công nhân làm thuê hiện đại, vì mất các
tư liệu sản xuất của bản thân, nên buộc phải bán sức lao động của mình để
sống”2. Cuộc sống và số phận của họ phụ thuộc sự cạnh tranh trong công việc
làm ăn và những biến đổi của thị trường. Trong khi đó, thu nhập của các nhà tư

Bộ giáo dục và đào tạo (2019), Giáo trình chủ nghĩa xã hội khoa học (dành cho bậc đại học- khơng chun lý
luận chính trị), Nxb. Chính trị quốc gia, Hà Nội, tr.27.
1

2

C.Mác và Ph.Ăngghen (1995), Toàn tập, T.4, Nxb. Chính trị quốc gia, Hà Nội, tr.596.

3


bản lại dựa trên sự bóc lột của họ đối với các cơng nhân. Vì vậy, giữa giai cấp
cơng nhân với giai cấp tư sản có những mâu thuẫn khơng thể điều hịa.
b) Giai cấp cơng nhân trên phương diện chính trị - xã hội
Trong chế độ tư bản chủ nghĩa, sự thống trị của giai cấp tư sản, đặc biệt
của bộ phận tư sản đại công nghiệp là điều kiện ban đầu cho sự phát triển giai
cấp công nhân. “Nói chung, sự phát triển của giai cấp vơ sản công nghiệp được
quy định bởi sự phát triển của giai cấp tư sản cơng nghiệp. Chỉ có dưới sự thống
trị của giai cấp này thì sự tồn tại của giai cấp vơ sản cơng nghiệp mới có được
một quy mơ tồn quốc, khiến nó có thể nâng cuộc cách mạng của nó lên thành
một cuộc cách mạng tồn quốc…”1.
Những đặc điểm chủ yếu của giai cấp công nhân từ phương diện chính
trị - xã hội:
- Đặc điểm nổi bật của giai cấp công nhân là lao động bằng phương
thức công nghiệp với đặc trưng công cụ lao động là máy móc, tạo ra năng suất
lao động cao, q trình lao động mang tính chất xã hội hóa.
- Giai cấp cơng nhân là sản phẩm của bản thân nền đại công nghiệp, là
chủ thể của quá trình sản xuất vật chất hiện đại. Giai cấp công nhân là đại biểu
cho lực lượng sản xuất tiên tiến, cho phương thức sản xuất tiên tiến, quyết định
sự tồn tại và phát triển của xã hội hiện đại.
- Nền sản xuất đại công nghiệp và phương thức sản xuất tiên tiến đã rèn
luyện cho giai cấp công nhân những phẩm chất đặc biệt về tính tổ chức, kỷ luật
lao động, tinh thần hợp tác và tâm lý lao động công nghiệp.
Những đặc điểm ấy chính là những phẩm chất cần thiết để giai cấp cơng nhân có
vai trị lãnh đạo cách mạng.
1.1.2. Nội dung và đặc điểm sứ mệnh lịch sử của giai cấp của công nhân
Với tư cách là giai cấp tiên phong, là lực lượng đi đầu trong cuộc cách
mạng xác lập hình thái kinh tế - xã hội cộng sản chủ nghĩa, nội dung sứ mệnh

1

C.Mác và Ăngghen (1993), Toàn tập, T.7, Nxb. Chính trị quốc gia, Hà Nội, tr.29.

4


lịch sử của giai cấp cơng nhân chính là những nhiệm vụ mà giai cấp công nhân
cần phải thực hiện. Nói như V.I. Lênin “vai trị lịch sử thế giới của giai cấp vô
sản là người xây dựng xã hội xã hội chủ nghĩa”1.
a) Nội dung kinh tế
Là nhân tố hàng đầu của lực lượng sản xuất xã hội hóa cao, giai cấp
công nhân cũng là đại biểu cho quan hệ sản xuất mới, tiên tiến nhất dựa trên chế
độ công hữu về tư liệu sản xuất, đại biểu cho phương thức sản xuất tiến bộ nhất
thuộc về xu thế phát triển của lịch sử xã hội. Do đó, để thực hiện sứ mệnh lịch
sử của mình về nội dung kinh tế, giai cấp cơng nhân phải đóng vai trị nịng cốt
trong q trình giải phóng lực lượng sản xuất, thúc đẩy lực lượng sản xuất phát
triển để tạo cơ sở cho quan hệ sản xuất mới, xã hội chủ nghĩa ra đời.
b) Nội dung chính trị - xã hội
Giai cấp công nhân và nhân dân lao động sử dụng nhà nước của mình,
do mình làm chủ như một cơng cụ có hiệu lực để cải tạo xã hội cũ và tổ chức
xây dựng xã hội mới, phát triển kinh tế và văn hóa, xây dựng nền chính trị dân
chủ - pháp quyền, quản lý kinh tế - xã hội và tổ chức đời sống xã hội phục vụ
quyền và lợi ích của nhân dân lao động, thực hiện dân chủ, cơng bằng, bình
đẳng và tiến bộ xã hội, theo lí tưởng và mục tiêu của chủ nghĩa xã hội.
c) Nội dung văn hóa, tư tưởng
Giai cấp cơng nhân thực hiện cuộc cách mạng về văn hóa, tư tưởng bao
gồm các nội dung: cải tạo cái cũ lạc hậu, xây dựng cái mới, tiến bộ trong lĩnh
vực ý thức tư tưởng, trong đời sống tinh thần xã hội. Một trong những nội dung
căn bản mà cách mạng xã hội chủ nghĩa trên lĩnh vực văn hóa tư tưởng đặt ra

đối với sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân hiện đại là xây dựng con người
mới xã hội chủ nghĩa, đạo đức và lối sống mới xã hội chủ nghĩa. Tất cả những

1

V.I.Lênin (1980), Toàn tập, T.23, Nxb. Tiến bộ, Mátxcơva, tr.1.

5


điều đó đều được xây dựng trên hệ giá trị: lao động, cơng bằng, dân chủ, bình
đẳng và tự do.
d) Đặc điểm sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân
Sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân xuất phát từ những tiền đề kinh
tế-xã hội của sản xuất mang tính xã hội hóa với hai biểu hiện nổi bật là:
- Thứ nhất, xã hội hóa sản xuất làm xuất hiện những tiền đề vật chất,
thúc đấy sự phát triển của xã hội, thúc đẩy sự vận động của mâu thuẫn cơ bản
trong lòng phương thức sản xuất tư bản chủ nghĩa.
- Thứ hai, quá trình sản xuất mang tính chất xã hội hóa đã sản sinh ra
giai cấp cơng nhân và rèn luyện nó thành chủ thể thực hiện sứ mệnh lịch sử.
Thực hiện sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân là sự nghiệp cách
mạng của bản thân giai cấp công nhân cùng với đông đảo quần chúng và mang
lại lợi ích cho đa số.
Sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân không phải là thay thế chế độ
sở hữu tư nhân này bằng một chế độ sở hữu tư nhân khác mà là xóa bỏ triệt để
chế độ tư hữu về tư liệu sản xuất.
Việc giai cấp công nhân giành lấy quyền lực thống trị xã hội là tiền đề
để cải tạo hoàn thiện, sâu sắc và triệt để xã hội cũ và xây dựng thành công xã hội
mới với mục tiêu cao nhất là giải phóng con người.
1.2 Những điều kiện quy định sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân

1.2.1 Điều kiện khách quan quy định sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân
Thứ nhất, do địa vị kinh tế - xã hội của giai cấp công nhân quy định.
Trong lực lượng sản xuất ở bất kỳ xã hội nào, người lao động cũng là yếu tố
quan trọng nhất. Giai cấp công nhân lao động trong nền sản xuất đại cơng
nghiệp, có quy mơ sản xuất ngày càng lớn, sự phụ thuộc lẫn nhau trong quá trình
sản xuất ngày càng nhiều, họ lại thường sống ở những thành phố lớn, những khu
6


công nghiệp tập trung. Điều kiện làm việc, điều kiện sống của giai cấp công
nhân đã tạo điều kiện cho họ có thể đồn kết chặt chẽ với nhau trong cuộc đấu
tranh chống chủ nghĩa tư bản, từ đó tạo ra khả năng cho giai cấp này có thể đồn
kết với các giai cấp, tầng lớp lao động khác trong cuộc đấu tranh chống lại giai
cấp tư sản để giải phóng mình và giải phóng tồn xã hội.
Thứ hai, do địa vị chính trị - xã hội của giai cấp công nhân quy định.
Địa vị kinh tế - xã hội đã tạo cho giai cấp cơng nhân có những đặc điểm chính trị
- xã hội mà những giai cấp khác khơng thể có được.
Thứ ba, giai cấp cơng nhân là giai cấp tiên phong cách mạng vì họ đại
biểu cho phương thức sản xuất tiên tiến, gắn liền với những thành tựu khoa học
và công nghệ hiện đại.
Thứ tư, giai cấp cơng nhân là giai cấp có tinh thần cách mạng triệt để
nhất thời đại ngày nay. Trong Tuyên ngôn của Đảng cộng sản, C.Mác và
Ph.Ăngghen đã chỉ rõ: “Trong tất cả các giai cấp hiện đang đối lập với giai cấp
tư sản thì chỉ có giai cấp vơ sản là giai cấp thực sự cách mạng. Tất cả các giai
cấp khác đều suy tàn và tiêu vong cùng với sự phát triển của đại cơng nghiệp,
cịn giai cấp vơ sản lại là sản phẩm của bản thân nền đại công nghiệp".1
Thứ năm, giai cấp công nhân là giai cấp có ý thức tổ chức kỷ luật cao.
Giai cấp cơng nhân lao động trong nền sản xuất đại công nghiệp với hệ thống
sản xuất mang tính chất dây chuyền và nhịp độ làm việc khẩn trương buộc giai
cấp này phải tuân thủ nghiêm ngặt kỷ luật lao động; cùng với cuộc sống đơ thị

tập trung đã tạo nên tính tổ chức, kỷ luật chặt chẽ cho giai cấp công nhân.
Thứ sau, giai cấp cơng nhân có bản chất quốc tế. Chủ nghĩa Mác Lênin cho rằng, giai cấp tư sản là một lực lượng quốc tế. Giai cấp tư sản khơng
chỉ bóc lột giai cấp cơng nhân ở chính nước họ mà cịn bóc lột giai cấp cơng

1

C. Mác và Ph. Ăng-ghen(1995), Tồn tập, T.4, Nxb. Chính trị quốc gia - Sự thật, Hà Nội, tr.624.

7


nhân ở các nước khác. Vì thế, phong trào đấu tranh của giai cấp cơng nhân có sự
gắn bó giữa phong trào công nhân các nước.
1.2.2. Điều kiện chủ quan để giai cấp công nhân thực hiện sứ mệnh lịch sử
- Sự phát triển của bản thân giai cấp công nhân cả về số lượng và chất
lượng. Sự phát triển của giai cấp công nhân là kết quả của quá trình phát triển tự
thân, chủ động. Với tư cách là chủ thế thực hiện sứ mệnh lịch sử, sự phát triển
giai cấp công nhân là yếu tố chủ quan quy định chất lượng và quy mơ, tốc độ
của q trình này. Sự phát triển giai cấp công nhân được thể hiện ở sự phát triển
về lượng và phát triển về chất. Phát triển về lượng của giai cấp công nhân thể
hiện sự tăng trưởng về số lượng cũng như tỷ lệ lao động công nghiệp trong nền
kinh tế. Sự phát triển về chất của giai cấp công nhân được thể hiện ở năng lực
làm chủ công nghệ hiện đại và ý thức giác ngộ giai cấp, giác ngộ dân tộc.
- Đảng Cộng sản là nhân tố chủ quan quan trọng nhất để giai cấp công
nhân thực hiện thắng lợi sứ mệnh lịch sử của mình. Giai cấp cơng nhân coi Đảng
cộng sản là hạt nhân chính trị của mình và sự ra đời của Đảng là mốc đánh dấu sự
trưởng thành của giai cấp công nhân. Đảng cộng sản là đội tiên phong đấu tranh
cho lợi ích của giai cấp công nhân và của dân tộc.
- Để cuộc cách mạng thực hiện sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân
đi tới thắng lợi, phải có sự liên minh giai cấp giữa giai cấp công nhân với giai cấp

nông dân và các tầng lớp lao động khác do giai cấp cơng nhân thơng qua đội tiên
phong của nó là Đảng Cộng sản lãnh đạo. Sức mạnh của Đảng thể hiện ở bản chất
giai cấp công nhân và ở mối liên hệ mật thiết giữa Đảng với nhân dân, với quần
chúng lao động đông đảo trong xã hội.

8


1.3. Giai cấp công nhân và việc thực hiện sứ mệnh lịch sử của giai cấp công
nhân hiện nay
1.3.1. Giai cấp công nhân hiện nay
- Giai cấp công nhân hiện nay có điểm tương đồng và khác biệt với giai
cấp công nhân truyền thống thế kỷ XIX.
+ Điểm tương đồng: Giai cấp cơng nhân về cơ bản vẫn khơng có tư
liệu sản xuất, vẫn phải bán sức lao động cho các nhà tư bản.
+ Điểm khác biệt: Về phương thức lao động, nếu lao động của người
công nhân trong thế kỷ XIX chủ yếu là lao động cơ khí, lao động chân tay, thì
nay đã có một bộ phận cơng nhân của những ngành ứng dụng cơng nghệ ở trình
độ phát triển cao. Về phương diện đời sống, công nhân ở các nước tư bản phát
triển đã có một bộ phận cơng nhân đã có một số tư liệu sản xuất nhỏ để cùng với
gia đình làm thêm, một bộ phận nhỏ cơng nhân đã có cổ phần trong các xí
nghiệp.
- Những biến đổi của giai cấp cơng nhân hiện đại: "Giai cấp cơng nhân
là một tập đồn xã hội ổn định, hình thành và phát triển cùng với quá trình phát
triển của nền cơng nghiệp hiện đại, với nhịp độ phát triển của lực lượng sản xuất
có tính chất xã hội hóa ngày càng cao; là lực lượng sản xuất cơ bản tiên tiến,
trực tiếp hoặc tham gia vào quá trình sản xuất, tái sản xuất ra của cải vật chất và
cải tạo các quan hệ xã hội; là lực lượng chủ yếu của tiến trình lịch sử quá độ từ
chủ nghĩa tư bản lên chủ nghĩa xã hội "1.

1

Bộ Giáo dục và đào tạo(2009), Giáo trình Những nguyên lý cơ bản của chủ nghĩa Mác - Lênin, Nxb. Chính trị
quốc gia, Hà Nội, tr.366.

9


1.3.2. Thực hiện sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân trên thế giới hiện
nay
a) Về nội dung kinh tế - xã hội
Sự phát triển sản xuất của chủ nghĩa tư bản trong thế giới ngày nay với
sự tham gia trực tiếp của giai cấp công nhân và các lực lượng lao động- dịch vụ
trình độ cao lại chính là nhân tố kinh tế- xã hội thúc đẩy sự chín muồi các tiền đề
của chủ nghĩa xã hội trong lịng chủ nghĩa tư bản.
b) Về nội dung chính trị- xã hội
Đối với các nước xã hội chủ nghĩa, nơi Đảng cầm quyền , nội dung
chính trị - xã hội của sứ mệnh lịch sử giai cấp công nhân là lãnh đạo thành công
sự nghiệp đổi mới, giải quyết nhiệm vụ trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã
hội, đặc biệt xây dựng Đảng cầm quyền trong sạch , vững mạnh, đưa đất nước
phát triển nhanh và bền vững.
c) Về nội dung văn hóa, tư tưởng
Cần có cuộc đấu tranh ý thức hệ. Đó là cuộc đấu tranh giữa chủ nghĩa
xã hội và chủ nghĩa tư bản. Cuộc đấu tranh này diễn ra phức tạp và quyết liệt
nhất là trong nền kinh tế thị trường phát triển. Đấu tranh để bảo vệ nền tảng tư
tưởng của Đảng cộng sản, giáo dục nhận thức và củng cố niềm tin, giáo dục và
thực hiện chủ nghĩa quốc tế chân chính của giai cấp công nhân trên cơ sở phát
huy chủ nghĩa yêu nước.

10

CHƯƠNG 2: VAI TRÒ, SỨ MỆNH LỊCH SỬ CỦA
GIAI CẤP CƠNG NHÂN VIỆT NAM
2.1. Đặc điểm của giai cấp cơng nhân Việt Nam
Cùng với quá trình phát triển của cách mạng, giai cấp công nhân Việt
Nam sớm trở thành bộ phận của đội ngũ giai cấp công nhân quốc tế. Ngồi
những đặc điểm chung của giai cấp cơng nhân quốc tế, giai cấp cơng nhân Việt
Nam cịn có những đặc điểm riêng:
- Thứ nhất, giai cấp công nhân Việt Nam ra đời từ trong cuộc khai thác
thuộc địa lần thứ nhất của thực dân Pháp, trước giai cấp tư sản vào đầu thế kỷ
XX. Giai cấp công nhân Viêt Nam là sản phẩm trực tiếp của chính sách khai
thác thuộc địa của thực dân Pháp, lớp công nhân đầu tiên xuất hiện gắn liền với
cuộc khai thác thuộc địa lần thứ nhất (1897) và thực sự trở thành giai cấp công
nhân Việt Nam từ thời kỳ khai thác thuộc địa của thực dân Pháp lần thứ hai
(1924 - 1929). Giai cấp công nhân Viêt Nam ra đời muộn và chiếm 1 tỷ lệ ít
trong thành phần dân cư, nhưng do kế thừa được truyền thống đấu tranh anh
dũng, bất khuất của dân tộc mà giai cấp công nhân nước ta luôn tỏ rõ là một giai
cấp kiên cường. Tuy nhiên, giai cấp cơng nhân Việt Nam phát triển chậm vì nó
sinh ra và lớn lên ở một nước thuộc địa, nửa phong kiến, dưới ách thống trị của
thực dân Pháp. Sinh ra và lớn lên từ một nước vốn là thuộc địa, nửa phong kiến,
có truyền thống yêu nước, ý thức tự tơn dân tộc, dù cịn non trẻ, nhỏ bé, song
giai cấp công nhân đã sớm trở thành giai cấp duy nhất được lịch sử, dân tộc thừa
nhận và giao phó sứ mệnh lãnh đạo cách mạng Việt Nam từ sau các phong trào
cứu nước theo lập trường Cần Vương, lập trường tư sản và tiểu tư sản thất bại.
- Thứ hai, giai cấp công nhân Việt Nam trực tiếp đối kháng với tư bản
thực dân Pháp. Giai cấp cơng nhân Việt Nam bị ba tầng áp bức bóc lột: Pháp,
địa chủ phong kiến, tư sản. Ra đời trong nỗi đau mất nước cộng với nỗi khổ vì
ách áp bức bóc lột của giai cấp tư sản đế quốc khiến động cơ cách mạng, nghị
11

lực cách mạng của giai cấp này được nhân lên gấp bội. “Trong cuộc đấu tranh
chống tư bản thực dân đế quốc và phong kiến để giành độc lập chủ quyền, xóa
bỏ ách bóc lột và thống trị thực dân, giai cấp cơng nhân đã tự thể hiện mình là
lực lượng chính trị tiên phong để lãnh đạo cuộc đấu tranh giải phóng dân tộc,
giải quyết mâu thuẫn cơ bản giữa dân tộc Việt Nam với đế quốc thực dân và
phong kiến thống trị, mở đường cho sự phát triển của dân tộc trong thời đại cách
mạng vô sản”1.
- Thứ ba, giai cấp công nhân Việt Nam trưởng thành nhanh chóng về ý
thức chính trị của giai cấp, sớm giác ngộ sứ mệnh lịch sử của giai cấp mình, nhất
là từ khi Đảng ra đời. Giai cấp công nhân Việt Nam ra đời trước giai cấp tư sản
VN, lại có Đảng lãnh đạo nên ln giữ được sự đồn kết và giữ vững vai trị
lãnh đạo của mình. Giai cấp công nhân được tiếp thu chủ nghĩa Mác - Lênin, hệ
tư tưởng của giai cấp công nhân quốc tế, nhanh chóng trở thành lực lượng chính
trị tự giác thống nhất, đã sớm giác ngộ, mục tiêu, lý tưởng chân lý của thời đại:
độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội, giai cấp cơng nhân Việt Nam ln ln có
tinh thần và bản chất cách mạng triệt để. “Do ảnh hưởng sâu sắc của cách mạng
Tháng Mười Nga năm 1917 và sự truyền bá Chủ nghĩa Mác - Lênin vào phong
trào cơng nhân Việt Nam đã có bước chuyển biến sâu sắc về chất. Giai cấp công
nhân đã từng bước giác ngộ về địa vị, vai trị của mình trong xã hội, trong cách
mạng Việt Nam và ngày càng tiến tới sự tự giác. Sự ra đời của Công hội đỏ Bắc
Kỳ (28/7/1929) và Đảng Cộng sản Việt Nam (3/2/1930) là mốc lịch sử đánh dấu
bước phát triển mới về chất của giai cấp công nhân Việt Nam: từ sự tự phát lên
sự tự giác”2.

Bộ giáo dục và đào tạo(2019), Giáo trình chủ nghĩa xã hội khoa học (dành cho bậc đại học- khơng chun lý
luận chính trị), Nxb. Chính trị quốc gia, Hà Nội, tr.40.
2
Phạm Công Nhất, Xây dựng và phát triển giai cấp công nhân Việt Nam theo tinh thần Nghị quyết Đại hội XI

của Đảng, truy cập Thứ Tư, 30/9/2015.
1

12


- Thứ tư, giai cấp công nhân Việt Nam gắn bó mật thiết với các tầng
lớp nhân dân trong xã hội. Giai cấp công nhân Việt Nam đa số xuất thân từ nông
dân-những người bị chiếm đoạt ruộng đất, buộc phải lên thành phố để làm trong
các xí nghiệp kiếm sống. Mối liên hệ máu thịt với nông dân là điều kiện hết sức
thuận lợi để thực hiện sự liên minh giai cấp, trước hết là đối với giai cấp nơng
dân, giữa họ có một mối liên hệ chặt chẽ về lợi ích, nguyện vọng và khát vọng
đấu tranh giải phóng đất nước. Chính mối liên hệ này tạo nên động lực thúc đẩy
đại đoàn kết dân tộc, là nguồn động lực chính để có thể chiến thắng trong mọi
thời kỳ đấu tranh cách mạng, từ cách mạng giải phóng dân tộc đến cách mạng xã
hội chủ nghĩa.
2.2 Nội dung sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân Việt Nam hiện nay
Đảng ta đã xác định vai trò và sứ mệnh lịch sử to lớn của giai cấp công
nhân ở nước ta trên các phương diện: kinh tế, chính trị-xã hội, văn hóa tư tưởng.
- Về kinh tế: C. Mác đã khẳng định: “Chính từ q trình sản xuất vật
chất bằng phương thức công nghiệp, giai cấp công nhân được xác định là giai
cấp quyết định sự tồn tại và phát triển của xã hội hiện đại và thông qua đó,
chuẩn bị những tiền đề vật chất cho xã hội tương lai”1. Giai cấp công nhân Việt
Nam là giai cấp tiên phong trong sự nghiệp xây dựng chủ nghĩa xã hội và là lực
lượng đi đầu trong sự nghiệp cơng nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước vì mục tiêu
dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh. “Giai cấp cơng nhân Việt
Nam có cơ cấu ngành nghề đa dạng, hoạt động trong lĩnh vực sản xuất và dịch
vụ công nghiệp ở mọi thành phần kinh tế, với chất lượng ngày một nâng cao về
kỹ thuật và công nghệ ”2. Giai cấp cơng nhân Việt Nam có trình độ học vấn và

Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh(2018),Giáo trình Cao cấp lý luận chính trị, “Chủ nghĩa xã hội khoa
học”, Nxb. Lý luận Chính trị, Hà Nội, t. 3, tr. 34
2
Bộ giáo dục và đào tạo(2019), Giáo trình chủ nghĩa xã hội khoa học (dành cho bậc đại học- khơng chun lý
luận chính trị), Nxb. Chính trị quốc gia, Hà Nội, tr.42.
1

13


trình độ chun mơn, nghề nghiệp, chính trị ngày càng được cải thiện. Số lượng
cơng nhân có tri thức, nắm vững khoa học - công nghệ tiên tiến tăng lên.
Giai cấp cơng nhân là nịng cốt trong việc thực hiện mục tiêu cơng
nghiệp hóa, hiện đại hóa, làm cho nước ta trở thành một nước công nghiệp hiện
đại, định hướng xã hội chủ nghĩa trong một, hai thập kỷ tới. Cơng nghiệp hóa,
hiện đại hóa ở Việt Nam phải gắn liền với bảo vệ tài nguyên môi trường và phát
triển tri thức. Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ II của Đảng Cộng sản Việt Nam
khẳng định: “Trí thức là một trong những động lực đáng kể của cách mạng Việt
Nam: Họ là bạn đồng minh tin cậy được của giai cấp công nhân”.
Đây là điều kiện làm cho giai cấp cơng nhân hiện đại được hình thành
và phát triển đầy đủ trong môi trường xã hội hiện đại, phương thức lao động cơng
nghiệp hóa, giúp cho giai cấp công nhân Việt Nam khắc phục được những hạn
chế (tâm lý tiểu nơng, thói quen tập tính lạc hậu…). Việc đẩy mạnh cơng nghiệp
hóa hiện đại hóa là một q trình tạo ra sự phát triển và trưởng thành đối với giai
cấp công nhân, giai cấp nông dân và nâng cao chất lượng, hiệu quả của khối liên
minh công – nơng – trí thức.
- Về chính trị - xã hội: C. Mác đã chỉ ra mâu thuẫn giữa công nhân và tư
bản: “Trong xã hội ấy, những người lao động thì khơng được hưởng, mà những
kẻ được hưởng lại khơng lao động”1. Nội dung chính trị - xã hội của sứ mệnh lịch
sử của giai cấp công nhân được xác định là cuộc đấu tranh vì các mục tiêu của

chủ nghĩa xã hội, như cơng bằng, bình đẳng, dân chủ và tập trung nhất vào việc
xác lập chế độ chính trị - xã hội mới do giai cấp công nhân lãnh đạo - chế độ xã
hội chủ nghĩa.
Một số nội dung chính yếu thể hiện sứ mệnh lịch sử giai cấp cơng nhân
Việt Nam hiện nay về phương diện chính trị xã hội: giữ vững và tăng cường sự
lãnh đạo của Đảng; Giữ vững bản chất giai cấp công nhân của Đảng, vai trị tiên
1

C.Mác và Ph.Ăng-ghen(1995), Tồn tập, T.4, Nxb. Chính trị quốc gia, Hà Nội, tr.619.

14


phong, gương mẫu của cán bộ đảng viên; tăng cường xây dựng, chỉnh đốn Đảng
thực sự trong sạch vững mạnh, ngăn chặn, đẩy lùi sự suy thoái về tư tưởng chính
trị, đạo đức, lối sống, “tự diễn biến”, “tự chuyển hố” trong nội bộ”. Do đó, đội
ngũ cán bộ đảng viên trong giai cấp công nhân phải nêu cao trách nhiệm tiên
phong, góp phần củng cố và phát triển cơ sở chính trị - xã hội quan trọng của
Đảng, bảo vệ Đảng và bảo vệ chế độ xã hội chủ nghĩa để bảo vệ nhân dân.
- Về văn hóa tư tưởng:
Một số nội dung trực tiếp về văn hóa tư tưởng thể hiện sứ mệnh lịch sử
của giai cấp công nhân : Xây dựng và phát triển nền văn hóa Việt Nam tiên tiến,
đậm đà bản sắc dân tộc cốt lõi là xây dựng con người mới xã hội chủ nghĩa, giáo
dục đạo đức cách mạng, rèn luyện lối sống, tác phong công nghiệp, văn minh,
hiện đại, xây dựng hệ giá trị văn hóa và con người Việt Nam, hồn thiện nhân
cách. Giai cấp công nhân tham gia vào cuộc đấu tranh bảo vệ nền tảng tư tưởng
của Đảng- chủ nghĩa Mác-Lênin, chống lại sự xuyên tạc của các thế lực thù địch,
kiên định độc lập dân tộc gắn liền với chủ nghĩa xã hội. Muốn thực hiện được sứ
mệnh lịch sử này, giai cấp công nhân Việt Nam phải thường xuyên giáo dục cho
các thế hệ công nhân và lao động trẻ ở nước ta biết kết hợp sức mạnh dân tộc với

sức mạnh thời đại để bảo vệ tổ quốc, bảo vệ Đảng, chế độ xã hội chủ nghĩa, nhân
dân.
2.3 Phương hướng và một số giải pháp chủ yếu để xây dựng giai cấp công
nhân Việt Nam hiện nay
2.3.1 Phương hướng
Tại Đại hội lần thứ X của Đảng Cộng sản Việt Nam đã xác định phương
hướng để xây dựng giai cấp công nhân Việt Nam hiện nay: “Đối với giai cấp công
nhân, phát triển về số lượng, chất lượng và tổ chức, nâng cao giác ngộ và bản lĩnh
chính trị, trình độ học vấn nghề nghiệp, xứng đáng là là lực lượng đi đầu trong sự
nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước. Giải quyết việc làm, giảm tối đa
15


số công nhân thiếu việc làm và thất nghiệp. Thực hiện tốt chính sách và pháp luật
đối với cơng nhân và lao động, như Luật Lao động, Luật Cơng đồn, chính sách
tiền lương, bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế, bảo hiểm thất nghiệp, bảo hộ lao động,
chăm sóc, phục hồi sức khỏe đổi với cơng nhân; có chính sách ưu đãi nhà ở đối
với công nhân bậc cao. Xây dựng tổ chức, phát triển đồn viên cơng đồn, nghiệp
đoàn đều khắp ở các cơ sở sản xuất kinh doanh thuộc các thành phần kinh tế.
Chăm lo đào tạo cán bộ và kết nạp đảng viên từ những công nhân ưu tú”.
Hội nghị lần thứ sáu Ban Chấp hành Trung ương (khóa X) đã ra Nghị
quyết về "Tiếp tục xây dựng giai cấp công nhân Việt Nam thời kỳ đẩy mạnh cơng
nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước". (Nghị quyết số 20-NQ/TW, ngày 28-1-2008)
Đại hội lần thứ XI của Đảng khẳng định: Đảng và Nhà nước phải “quan tâm giáo
dục, đào tạo, bồi dưỡng, phát triển giai cấp công nhân cả về số lượng và chất
lượng; nâng cao bản lĩnh chính trị, trình độ học vấn, chun mơn, kỹ năng nghề
nghiệp, tác phong công nghiệp, kỷ luật lao động của công nhân; bảo đảm việc làm,
nhà ở, các công trình phúc lợi phục vụ cho cơng nhân; sửa đổi, bổ sung các chính
sách, pháp luật về tiền lương, bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế, bảo hiểm thất
nghiệp,... để bảo vệ quyền lợi, nâng cao đời sống vật chất và tính thần của cơng

nhân”.
2.3.2. Một số giải pháp chủ yếu
Giai cấp cơng nhân nước ta đang có nhiều thuận lợi để phát triển, nhưng
cũng phải đối mặt với nhiều khó khăn, thách thức. Nghị quyết Trung ương đã đề
ra một số giải pháp chủ yếu sau:
Một là, nâng cao nhận thức kiên định quan điểm giai cấp công nhân là
giai cấp lãnh đạo cách mạng thông qua đội tiền phong là Đảng Cộng sản
Việt Nam.
Hai là, xây dựng giai cấp công nhân lớn mạnh gắn với xây dựng và phát
huy sức mạnh của liên minh giai cấp công nhân với giai cấp nơng dân và đội ngũ
trí thức và doanh nhân, dưới sự lãnh đạo của Đảng. Phát huy vai trị giai cấp cơng
16


nhân trong khối đại đoàn kết toàn dân tộc - động lực chủ yếu của sự phát triển đất
nước; đồng thời tăng cường quan hệ đoàn kết, hợp tác quốc tế với giai cấp cơng
nhân trên tồn thế giới.
Ba là, chiến lược xây dựng giai cấp công nhân lớn mạnh phải gắn kết
chặt chẽ với chiến lược phát triển kinh tế - xã hội, cơng nghiệp hóa, hiện đại hóa
đất nước, hội nhập quốc tế. Xử lý đúng đắn mối quan hệ giữa tăng trưởng kinh tế
với thực hiện tiến bộ và công bằng xã hội và chăm lo xây dựng giai cấp cơng
nhân; đảm bảo hài hịa lợi ích giữa công nhân, người sử dụng lao động, Nhà nước
và tồn xã hội; khơng ngừng nâng cao đời sống vật chất, tinh thần của công nhân,
quan tâm giải quyết kịp thời những vấn đề bức xúc, cấp bách của giai cấp cơng
nhân
Bốn là, đào tạo, bồi dưỡng, nâng cao trình độ mọi mặt cho cơng nhân,
khơng ngừng trí thức hóa giai cấp công nhân. Đặc biệt quan tâm xây dựng thế hệ
cơng nhân trẻ, có học vấn, chun mơn và kỹ năng nghề nghiệp cao, ngang tầm
khu vực và quốc tế, có lập trường giai cấp và bản lĩnh chính trị vững vàng, trở
thành bộ phận nòng cốt của giai cấp công nhân.

Năm là, xây dựng giai cấp công nhân lớn mạnh là trách nhiệm của cả hệ
thống chính trị, của toàn xã hội và sự nỗ lực vươn lên của bản thân mỗi người
cơng nhân, sự tham gia đóng góp tích cực của người sử dụng lao động. Sự lãnh
đạo của Đảng và quản lý của Nhà nước có vai trị quyết định, cơng đồn có vai
trị quan trọng trực tiếp trong chăm lo xây dựng giai cấp công nhân. Xây dựng
giai cấp công nhân lớn mạnh gắn liền với xây dựng Đảng trong sạch, vững mạnh
về chính trị, tư tưởng, tổ chức và đạo đức, xây dựng tổ chức Cơng đồn, Đồn
Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh và các tổ chức chính trị - xã hội khác trong
giai cấp công nhân.

17


Phần 3: Kết luận
Tóm lại, qua những trình bày ở trên đã làm rõ quan điểm của chủ nghĩa máclênin về sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân và vai trị, sứ mệnh lịch sử của
giai cấp cơng nhân Việt Nam. Cùng với sự phát triển của Cách mạng công
nghiệp 4.0 và kinh tế sáng tạo, giai cấp cơng nhân ngày càng chiếm vị trí chủ
đạo trong lực lượng lao động xã hội, sứ mệnh lịch sử của giai cấp cơng nhân có
những thay đổi trong giai đoạn mới. Là những sinh viên sẽ trở thành một phần
của lực lượng giai cấp công nhân trong tương lai, chúng em cần phải không
ngừng nâng cao kiến thức chuyên môn, kỹ năng tay nghề, rèn luyện kỹ năng
mềm để vận dụng vào thực tiễn cơng việc để có bản lĩnh vượt qua mọi thử
thách, thích nghi với mọi hồn cảnh để thực hiện tốt vai trò sứ mệnh lịch sử giai
cấp của mình.

18


TÀI LIỆU THAM KHẢO
1.Bộ Giáo dục và đào tạo (2019), Giáo trình chủ nghĩa xã hội khoa học (dành

cho bậc đại học- khơng chun lý luận chính trị), Nxb. Chính trị Quốc gia, Hà
Nội, tr.27.
2. Bộ giáo dục và đào tạo, Giáo trình Những nguyên lý cơ bản của chủ nghĩa
Mác - Lênin, Nxb. Chính trị quốc gia, Hà Nội, tr.366.
3. Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh(2018), Giáo trình Cao cấp lý luận
chính trị,“Chủ nghĩa xã hội khoa học”, Nxb. Lý luận Chính trị, Hà Nội, T.3,
tr.34.
4. Bộ giáo dục và đào tạo ( 2019), Giáo trình chủ nghĩa xã hội khoa học (dành
cho bậc đại học- khơng chun lý luận chính trị), Nxb. Chính trị quốc gia, Hà
Nội, tr.40.
5. Bộ giáo dục và đào tạo(2019), Giáo trình chủ nghĩa xã hội khoa học (dành
cho bậc đại học- khơng chun lý luận chính trị), Nxb. Chính trị quốc gia, Hà
Nội, tr.40.
6. C.Mác và Ph.Ăngghen (1995), Toàn tập, T.4, Nxb. Chính trị quốc gia, Hà
Nội, tr.596.
7. C.Mác và Ăngghen (1993), Tồn tập, T.7, Nxb. Chính trị quốc gia, Hà Nội,
tr.29.
8. V.I.Lênin (1980), Toàn tập, T.23, Nxb. Tiến bộ, Mátxcơva, tr.1.
9. C.Mác và Ph.Ăng-ghen (1995), Toàn tập, T.4, Nxb. Chính trị quốc gia - Sự
thật, Hà Nội, tr.624.
10. C.Mác và Ph.Ăng-ghen (1995), Tồn tập, T.4, Nxb. Chính trị quốc gia, Hà
Nội, tr.619.

19


11. Phạm Công Nhất, Xây dựng và phát triển giai cấp công nhân Việt Nam theo
tinh thần Nghị quyết Đại hội XI của Đảng,
cập Thứ Tư,
30/9/2015.

20