TÍNH THỐNG NHẤT VỀ CHỦ ĐỀ CỦA VĂN BẢN

T
Ấ
H
N
G
N
Ố
H
T
H
N
Tiết 05 : TÍ
N
Ả
B
N
Ă
V
A
Ủ
C
VỀ CHỦ ĐỀ


Tiết 5.TLV

I. Chủ đề của văn bản
HAI CON DÊ
(1) Hai con dê cùng qua một chiếc cầu hẹp.
(2)Dê Đen đi đằng này lại, Dê Trắng đi đằng
kia sang, không con nào chịu nhường con

nào. (3)Chúng húc nhau. (4)Cả hai đều rơi
tõm xuống suối.

- Đối tượng
- Vấn đề chính
- Chủ đề văn bản


Tiết 5.TLV

I. Chủ đề của văn bản
HAI CON DÊ
(1) Hai con dê cùng qua một chiếc cầu hẹp.
(2)Dê Đen đi đằng này lại, Dê Trắng đi đằng
kia sang, không con nào chịu nhường con
nào. (3)Chúng húc nhau. (4)Cả hai đều rơi
tõm xuống suối.
Chủ đề văn bản: sự
- Đối tượng: Hai con dê
nhường nhịn cùng biết
- Vấn đề chính: Hai con dê không nhún nhường người khác
biết nhường nhịn dẫn đến kết cục để cả hai cùng đạt được
mục đích của mình.
khơng mong muốn.
Chủ đề là đối tượng và vấn
đềchính mà văn bản biểu đạt.


Tiết 5.TLV

Khi nào văn bản
có tính thống
nhất về chủ đề?

I. Chủ đề của văn bản
II. Tính thống nhất về chủ đề của văn bản
HAI CON DÊ
(1) Hai con dê cùng qua một chiếc cầu hẹp.
(2)Dê Đen đi đằng này lại, Dê Trắng đi đằng
kia sang, không con nào chịu nhường con
nào. (3)Chúng húc nhau. (4)Cả hai đều rơi
tõm xuống suối.
(1) Mở đoạn: Giới thiệu sự việc
Các phần

(2), (3) Thân đoạn: Diễn biến
củasự việc
(4) Kết đoạn: Kết cục

Nhan đề
Từ ngữ
then chốt
lặp lại
Các câu đều
nhắc đến đối
tượng và sự
việc chính


Tiết 5.TLV

I. Chủ đề của văn bản
II. Tính thống nhất về chủ đề của văn bản
- Điều kiện: văn bản chỉ biểu đạt chủ đề đã
xác định.
- Yêu cầu: xác định chủ đề văn bản thể hiện
qua: nhan đề, đề mục, các phần, các từ ngữ
then chốt,…

III. Luyện tập
1. Bài tập 1

Phân tích tính thống nhất
về chủ đề của văn bản
Rừng cọ quê tôi của
Nguyễn Thái Vận:?
-Đối tượng:
- Vấn đề chính:


RỪNG CỌ Q TƠI
Chẳng có nơi nào đẹp như sơng Thao quê tôi, rừng cọ trập trùng.
Thân cọ vút thẳng trời hai ba chục mét cao, gió bão khơng thể quật
ngã. Búp cọ vuốt dài như thanh kiếm sắc vung lên. Cây non vừa trồi, lá đã
xoà sát mặt đất. Lá cọ trịn x ra nhiều phiến nhọn dài, trơng xa như một
rừng tay vẫy, trưa hè lấp loá nắng như rừng mặt trời mới mọc. Mùa xuân,
chim chóc kéo về từng đàn. Chỉ nghe tiếng hót líu lo mà khơng thấy bóng
chim đâu.
Căn nhà tơi núp dưới rừng cọ. Ngôi trường tôi học cũng khuất trong rừng
cọ. Ngày ngày đến lớp, tôi đi trong rừng cọ. Không đếm được có bao nhiêu

tàu lá cọ x ơ lợp kín trên đầu. Ngày nắng, bóng râm mát rượi. Ngày mưa,
cũng chẳng ướt đầu.
Cuộc sống q tơi gắn bó với cây cọ. Cha làm cho tôi chiếc chổi cọ để
quét nhà, quét sân. Mẹ đựng hạt giống đầy móm lá cọ, treo lên gác bếp để
gieo cấy mùa sau. Chị tôi đan nón lá cọ, lại biết đan cả mành cọ và làn cọ
xuất khẩu. Chiều chiều trăn trâu, chúng tôi rủ nhau đi nhặt những trái cọ rơi
đầy quanh gốc về om, ăn vừa béo vừa bùi.
Q tơi có câu hát:
Dù ai đi ngược về xuôi
Cơm nắm là cọ là người sông Thao.
Người sông Thao đi đâu rồi cũng nhớ về rừng cọ quê mình.
(Nguyễn Thái Vận)


Tiết 5.TLV

I. Chủ đề của văn bản
II. Tính thống nhất về chủ đề của văn bản
III. Luyện tập
1. Bài tập 1 Văn bản: Rừng cọ quê tôi
a. - Đối tượng: Rừng cọ q tơi (sơng Thao)
- Vấn đề chính: Vẻ đẹp và lợi ích, sự gắn bó của cây cọ.
- Trình tự sắp xếp các đoạn văn:
+ Vẻ đẹp của cây cọ, sự gắn bó của nó với tuổi thơ tác giả.
+ Lợi ích của cây cọ, sự gắn bó của nó với người dân.
b. Chủ đề: Niềm tự hào về vẻ đẹp và ý nghĩa của rừng
cọ quê tôi.


RỪNG CỌ Q TƠI

Chẳng có nơi nào đẹp như sơng Thao quê tôi, rừng cọ trập trùng.
Thân cọ vút thẳng trời hai ba chục mét cao, gió bão khơng thể quật
ngã. Búp cọ vuốt dài như thanh kiếm sắc vung lên. Cây non vừa trồi, lá đã
xoà sát mặt đất. Lá cọ trịn x ra nhiều phiến nhọn dài, trơng xa như một
rừng tay vẫy, trưa hè lấp loá nắng như rừng mặt trời mới mọc. Mùa xuân,
chim chóc kéo về từng đàn. Chỉ nghe tiếng hót líu lo mà khơng thấy bóng
chim đâu.
Căn nhà tơi núp dưới rừng cọ. Ngôi trường tôi học cũng khuất trong rừng
cọ. Ngày ngày đến lớp, tôi đi trong rừng cọ. Không đếm được có bao nhiêu
tàu lá cọ x ơ lợp kín trên đầu. Ngày nắng, bóng râm mát rượi. Ngày mưa,
cũng chẳng ướt đầu.
Cuộc sống q tơi gắn bó với cây cọ. Cha làm cho tôi chiếc chổi cọ để
quét nhà, quét sân. Mẹ đựng hạt giống đầy móm lá cọ, treo lên gác bếp để
gieo cấy mùa sau. Chị tôi đan nón lá cọ, lại biết đan cả mành cọ và làn cọ
xuất khẩu. Chiều chiều trăn trâu, chúng tôi rủ nhau đi nhặt những trái cọ rơi
đầy quanh gốc về om, ăn vừa béo vừa bùi.
Q tơi có câu hát:
Dù ai đi ngược về xuôi
Cơm nắm là cọ là người sông Thao.
Người sông Thao đi đâu rồi cũng nhớ về rừng cọ quê mình.
(Nguyễn Thái Vận)


Tổng kết
Chủ đề văn bản

Vấn đề chủ yếu của văn bản

Đối tượng của văn bản

- Nhan đề văn bản

Đề mục

Tính thống nhất về chủ
đề của văn bản

Mối quan hệ
giữa các phần

Từ ngữ then
chốt


Bài 2+3: Một bạn dự định viết một số ý sau cho bài văn chứng minh
luận điểm : “ Văn chương làm cho tình yêu quê hương đất nước
trong ta thêm phong phú và sâu sắc”. Em hãy chọn những ý nào em
cho là lạc đề ?

Văn chương làm cho những hiểu biết của ta về quê hương
đất nước thêm phong phú sâu sắc.
Văn chương lấy ngôn từ làm phương tiện biểu hiện.
Văn chương làm ta thêm tự hào về vẻ đẹp của quê hương đất nước ,
về truyền thống tôt đẹp của ông cha ta .
Văn chương giúp ta yêu cuộc sống , yêu cái đẹp.

Văn chương nung nấu trong ta lòng căm thù bọn giặc cướp nước, bọn bán
nước và hun đúc ý chí quyết tâm hi sinh bảo vệ nền độc lập tự do của Tổ quốc

Để phân tích dịng cảm xúc thiết tha, trong trẻo của nhân vật
‘tôi ’ trong văn bản: Tôi đi học, có bạn dự định triển khai một
số ý sau. Tìm và khoanh vào ý lạc chủ đề nếu có
Cứ mỗi độ thu về, mỗi lần thấy các em nhỏ núp dưói nón mẹ
lần đầu tiên đến trường, lịng tơi lại náo nức, rộn rã, xốn xang .
Con đường đến trường trở nên lạ.
Mẹ nắm tay dẫn đến trường
Muốn thử cố gắng tự mang sách vở như một cậu học trò thực sự.

Sân trường rộng, ngôi trường cao hơn.
Sợ hãi chơ vơ trong hàng người bước vào lớp.
Ông đốc và thầy giáo trẻ trìu mến đón tiếp học trị .


Lựa chọn , điều chỉnh lại cho
sát với yêu cầu đề tài ?

A.Cứ mỗi độ thu về , mỗi lần thấy các em nhỏ núp dưói nón
mẹ lần đầu tiên đến trường , lịng tơi lại náo nức , rộn rã ,
xốn xang .
B. Cảm thấy con đường thường di lại lắm lần tự nhiên cũng
thấy lạ, nhiều cảnh vật thay đổi .
C..Muốn thử cố gắng tự mang sách vở như một cậu học trị
thực sự.
D. Cảm thấy ngơi trường qua lại nhiều lần cũng có biến đổi.
E. Ơng đốc và thầy giáo trẻ trìu mến đón tiếp học trị .


HƯỚNG DẪN HỌC TẬP
-Nắm được khái niệm, điều kiện, yêu cầu

- Xem lại bài tập
-Chuẩn bị: Bố cục của văn bản