Bai 21 Nhung bien doi cua nha nuoc phong kien trong cac the ky XVIXVIII

CHƯƠNG III:
VIỆT NAM TỪ THẾ KỶ XVI ĐẾN THẾ KỈ XVIII

BÀI 21

NHỮNG BIẾN ĐỔI CỦA NHÀ NƯỚC
PHONG KIẾN TRONG CÁC THẾ KỈ XVI - XVIII


1/ Sự sụp đổ của triều Lê sơ. Nhà Mạc được
thành lập

2/ Đất nước bị chia cắt

3/ Nhà nước phong kiến ở Đàng Ngồi

4/ Chính qùn ở Đàng Trong


1. SỰ SỤP ĐỔ CỦA TRIỀU LÊ SƠ. NHÀ MẠC ĐƯỢC
THÀNH LẬP:

Lê sơ (Hậu Lê)

Triều Lê sơ (Hậu Lê) được coi là vương triều thịnh trị, vì:

Hồ
Trần
Lý
Tiền Lê
Đinh

Ngơ

Bộ
máy
nhà
nước
hồn
chỉnh
nhất

Pháp
luật
chặt
chẽ
nhất

Giáo
dục
phát
triển
đạt
đến
cực
thịnh

Kinh
tế
được
phục
hồi

và
phát
triển


Tại sao thế kỷ XVI,
nhà Lê sơ suy yếu?
Biểu hiện của sự
suy yếu đó.


Tiết 27 - Bài 21:
NHỮNG BIẾN ĐỔI CỦA NHÀ NƯỚC PHONG KIẾN TRONG CÁC THẾ KỈ XVI - XVIII
1. SỰ SỤP ĐỔ CỦA TRIỀU LÊ SƠ. NHÀ MẠC
ĐƯỢC THÀNH LẬP:

a. Sự sụp đổ của triều Lê sơ:

Vua Lê Tương Dực

Vua
Lê -Uy
Mục
(1495
1516)
Là vị vua
thứ 9 -của
nhà Hậu Lê.
(1488
1509)

Quê
ở làng Dực
Cổ Trai
Hải bỏ bê
Lê Tương
chơi(Nghi
bời xaDương
xỉ truỵ– lạc,
Lànước.
vịxuất
vua
thứ
8nghề
của
nhà
Hậu
Phịng),
thân
đánh
cá,
thi
việc
Ơng
saitừmột
người
thợ
làsau
VũLê.
Như
đỗ

lực
được
vào
đội
Túc vệ.đế
Ơng
được
xem
là một
vị hồng
Tơ
xâysĩđại
điệntuyển
100 nóc,
xâyqn
Cửu
Trùng
Đài.
Dựa
vào
cơng
lao
đánhsa
dẹp
các
thế
lựckhơng
phong
Qn
dân

làm
trong
mấy
năm
trời
tàn
bạo,
ăn
chơi
đọa
nhất
trong
kiến
được
lên sức
chức
Thái
xong,
haonên
tổnđược
tiền phong
của, cơng
của
nhân
lịch
sử.
phó,
chếDực
chỉ huy
đạo

thủy
dân.rồi
Lê Tiết
Tương
giết 13
chết
15qn
vương
cơng
bộ.
KHỞI NGHĨA NƠNG DÂN ĐẦU THẾ KỈ XVI

 Đầu thế kỉ XVI, triều Lê sơ suy
sụp: + Các vua Lê như: Uy Mục,
Tương Dực không cịn quan tâm
đến việc triều chính và đời sống
của nhân dân.
+ Quan lại, địa chủ ở địa
phương ra sức chiếm đoạt ruộng
đất.
+ Đời sống nhân dân cực khổ
nên họ đã vùng dậy đấu tranh.
+ Một số thế lực phong kiến
cũng hợp quân, đánh nhau. Mạnh
hơn cả là thế lực của Mạc Đăng
Dung.


Tiết 27 - Bài 21:
NHỮNG BIẾN ĐỔI CỦA NHÀ NƯỚC PHONG KIẾN TRONG CÁC THẾ KỈ XVI - XVIII

1. SỰ SỤP ĐỔ CỦA TRIỀU LÊ
SƠ. NHÀ MẠC ĐƯỢC THÀNH
LẬP:
a. Sự sụp đổ của triều Lê sơ:
- Đầu thế kỉ XVI, triều Lê sơ suy sụp:
+ Các vua Lê như: Uy Mục,
Tương Dực khơng cịn quan tâm đến
việc triều chính và đời sống của nhân
dân.
+ Quan lại, địa chủ ở địa phương
ra sức chiếm đoạt ruộng đất.
+ Đời sống nhân dân cực khổ
nên họ đã vùng dậy đấu tranh.
+ Một số thế lực phong kiến
cũng hợp quân, đánh nhau. Mạnh
hơn cả là thế lực của Mạc Đăng Dung.

b. Sự thành lập nhà Mạc:

 Năm 1527, Mạc Đăng Dung ép vua Lê phải
nhường ngôi và lập ra nhà Mạc.
 Thay thế nhà Lê sơ, nhà Mạc đã thực hiện
một số chính sách:
+ Xây dựng lại chính quyền theo mơ hình cũ
của nhà Lê sơ.


Tiết 27 - Bài 21:
NHỮNG BIẾN ĐỔI CỦA NHÀ NƯỚC PHONG KIẾN TRONG CÁC THẾ KỈ XVI - XVIII
1. SỰ SỤP

LÊLê
SƠ.
BộĐỔ
máyCỦA
nhà TRIỀU
nước thời
sơ NHÀ
(Hậu MẠC
Lê)
ĐƯỢC THÀNH LẬP:
a. Sự sụp đổ của triều
Lê sơ:
Vua
- Đầu thế kỉ XVI, triều Lê sơ suy sụp:
+ Các vua Lê như: Uy Mục, Tương Dực khơng cịn quan
tâm đến việc triều chính và đời sống của nhân dân.
+ Quan ương
lại, địa chủ ở địa phương ra
đoạt ruộng
Ở Trung
Ởsức
địachiếm
phương

đất.

Chia thành
6 Bộnhân dân cực
Chia
thành

tuyên
+ Đời sống
khổ
nên họ13đãĐạo
vùngThừa
dậy đấu
tranh.
+ Một số thế lực phong kiến cũngMỗi
hợp quân,
đánh
nhau.
Đạo có
3 Ti
Mạnh hơn cả là thế lực của Mạc Đăng Dung.

Lại

Lễ Hộ Binh HìnhCơng

Do vua trực tiếp quản lí

Đơ
Ti

Thừa
Ti

Hiến
Ti

Phủ
Quốc
sử
viện

Hàn
lâm
viện

Ngự
sử
đài

Các cơ quan giúp việc cho 6 Bộ

Huyện (Châu)

Xã

b. Sự thành lập nhà Mạc:

 Năm 1527, Mạc Đăng Dung ép
vua Lê phải nhường ngôi và lập
ra nhà Mạc.
 Thay thế nhà Lê sơ, nhà Mạc
đã thực hiện một số chính sách:
+ Xây dựng lại chính quyền theo
mơ hình cũ của nhà Lê sơ.

Tiết 27 - Bài 21:
NHỮNG BIẾN ĐỔI CỦA NHÀ NƯỚC PHONG KIẾN TRONG CÁC THẾ KỈ XVI - XVIII
1. SỰ SỤP ĐỔ CỦA TRIỀU LÊ
SƠ. NHÀ MẠC ĐƯỢC THÀNH
LẬP:
a. Sự sụp đổ của triều Lê sơ:
- Đầu thế kỉ XVI, triều Lê sơ suy sụp:
+ Các vua Lê như: Uy Mục,
Tương Dực khơng cịn quan tâm đến
việc triều chính và đời sống của nhân
dân.
+ Quan lại, địa chủ ở địa phương
ra sức chiếm đoạt ruộng đất.
+ Đời sống nhân dân cực khổ
nên họ đã vùng dậy đấu tranh.
+ Một số thế lực phong kiến cũng
hợp quân, đánh nhau. Mạnh hơn cả
là thế lực của Mạc Đăng Dung.

b. Sự thành lập nhà Mạc:

 Năm 1527, Mạc Đăng Dung ép vua Lê phải
nhường ngôi và lập ra nhà Mạc.
 Thay thế nhà Lê sơ, nhà Mạc đã thực hiện
một số chính sách:
+ Xây dựng lại chính quyền theo mơ hình cũ
của nhà Lê sơ.
+ Tổ chức thi cử đều đặn để tuyển chọn quan
lại.
+ Giải quyết vấn đề ruộng đất cho nhân dân.

+ Tổ chức lại quân đội.
 Những chính sách trên của nhà Mạc đã
bước đầu ổn định lại tình hình đất nước.


Trong thời gian trị
vì của mình, nhà
Mạc gặp khó khăn
gì?


Phía Bắc:
Giặc Minh đem quân
tiến sát biên giới, đe
dọa xâm lược nước ta.
Kinh đơ của nhà Mạc

Phía Nam:
Các quan lại cũ
của nhà Lê sơ nổi
dậy chống lại nhà
Mạc

Lược đồ nước ta thời kì
Nam triều – Bắc triều


Tiết 27 - Bài 21:
NHỮNG BIẾN ĐỔI CỦA NHÀ NƯỚC PHONG KIẾN TRONG CÁC THẾ KỈ XVI - XVIII
1. SỰ SỤP ĐỔ CỦA TRIỀU LÊ

SƠ. NHÀ MẠC ĐƯỢC THÀNH
LẬP:
a. Sự sụp đổ của triều Lê sơ:
b. Sự thành lập nhà Mạc:
 Năm 1527, Mạc Đăng Dung ép vua
Lê phải nhường ngôi và lập ra nhà
Mạc.
 Thay thế nhà Lê sơ, nhà Mạc đã
thực hiện một số chính sách:
+ Xây dựng lại chính quyền theo mơ
hình cũ của nhà Lê sơ.
+ Tổ chức thi cử đều đặn để tuyển
chọn quan lại.
+ Giải quyết vấn đề ruộng đất cho
nhân dân.
+ Tổ chức lại quân đội.
 Những chính sách trên của nhà
Mạc đã bước đầu ổn định lại tình
hình đất nước.

2. ĐẤT NƯỚC BỊ CHIA CẮT:
a. Chiến tranh Nam – Bắc triều:

 Không chấp nhận chính quyền của nhà
Mạc, một số quan lại cũ của nhà Lê đã tập hợp
lực lượng ở Thanh Hóa (sử cũ gọi là Nam
triều) chống lại nhà Mạc (sử cũ gọi là Bắc
triều).

Kinh đơ của nhà Mạc

Phía Nam:
Các quan lại cũ
của nhà Lê sơ nổi
dậy chống lại nhà
Mạc

Lược đồ nước ta thời kì
Nam triều – Bắc triều


Tiết 27 - Bài 21:
NHỮNG BIẾN ĐỔI CỦA NHÀ NƯỚC PHONG KIẾN TRONG CÁC THẾ KỈ XVI - XVIII
1. SỰ SỤP ĐỔ CỦA TRIỀU LÊ
SƠ. NHÀ MẠC ĐƯỢC THÀNH
LẬP:
a. Sự sụp đổ của triều Lê sơ:

2. ĐẤT NƯỚC BỊ CHIA CẮT:
a. Chiến tranh Nam – Bắc triều:

+ Xây dựng lại chính quyền theo mơ
hình cũ của nhà Lê sơ.

 Khơng chấp nhận chính quyền của nhà
Mạc, một số quan lại cũ của nhà Lê đã tập hợp
lực lượng ở Thanh Hóa (sử cũ gọi là Nam
triều) chống lại nhà Mạc (sử cũ gọi là Bắc
triều).

+ Tổ chức thi cử đều đặn để tuyển
chọn quan lại.

 Chiến tranh diễn ra (1545 - 1592).

b. Sự thành lập nhà Mạc:
 Năm 1527, Mạc Đăng Dung ép vua
Lê phải nhường ngôi và lập ra nhà
Mạc.
 Thay thế nhà Lê sơ, nhà Mạc đã
thực hiện một số chính sách:

+ Giải quyết vấn đề ruộng đất cho
nhân dân.
+ Tổ chức lại quân đội.
 Những chính sách trên của nhà
Mạc đã bước đầu ổn định lại tình
hình đất nước.


Chiến tranh Nam - Bắc triều (1545 - 1592)


Tiết 27 - Bài 21:
NHỮNG BIẾN ĐỔI CỦA NHÀ NƯỚC PHONG KIẾN TRONG CÁC THẾ KỈ XVI - XVIII
1. SỰ SỤP ĐỔ CỦA TRIỀU LÊ
SƠ. NHÀ MẠC ĐƯỢC THÀNH
LẬP:
a. Sự sụp đổ của triều Lê sơ:

b. Sự thành lập nhà Mạc:
 Năm 1527, Mạc Đăng Dung ép vua
Lê phải nhường ngôi và lập ra nhà
Mạc.
 Thay thế nhà Lê sơ, nhà Mạc đã
thực hiện một số chính sách:
+ Xây dựng lại chính quyền theo mơ
hình cũ của nhà Lê sơ.
+ Tổ chức thi cử đều đặn để tuyển
chọn quan lại.
+ Giải quyết vấn đề ruộng đất cho
nhân dân.
+ Tổ chức lại quân đội.
 Những chính sách trên của nhà
Mạc đã bước đầu ổn định lại tình
hình đất nước.

2. ĐẤT NƯỚC BỊ CHIA CẮT:
a. Chiến tranh Nam – Bắc triều:

 Không chấp nhận chính quyền của nhà
Mạc, một số quan lại cũ của nhà Lê đã tập hợp
lực lượng ở Thanh Hóa (sử cũ gọi là Nam
triều) chống lại nhà Mạc (sử cũ gọi là Bắc
triều).
 Chiến tranh diễn ra (1545 - 1592). Kết quả,
năm 1592, nhà Mạc bị lật đổ. Đất nước bước
đầu được thống nhất lại.

Thế lực nhà Mạc cịn
sót lại. Đến năm 1677
mới sụp đổ hoàn toàn

Cao Bằng

Bản đồ nước ta năm 1650


Thành Nhà Mạc ở Lạng Sơn
Dấu tích hiện nay cịn lại gồm 2 đoạn tường xây bằng đá giữa hẻm núi.
Năm 1991 di tích thành Nhà Mạc đã được xếp hạng di tích lịch sử Quốc gia.


Tiết 27 - Bài 21:
NHỮNG BIẾN ĐỔI CỦA NHÀ NƯỚC PHONG KIẾN TRONG CÁC THẾ KỈ XVI - XVIII
1. SỰ SỤP ĐỔ CỦA TRIỀU LÊ
SƠ. NHÀ MẠC ĐƯỢC THÀNH
LẬP:
a. Sự sụp đổ của triều Lê sơ:
b. Sự thành lập nhà Mạc:
2. ĐẤT NƯỚC BỊ CHIA CẮT:
a. Chiến tranh Nam – Bắc triều:
 Khơng chấp nhận chính quyền của
nhà Mạc, một số quan lại cũ của nhà
Lê đã tập hợp lực lượng ở Thanh Hóa
(sử cũ gọi là Nam triều) chống lại nhà
Mạc (sử cũ gọi là Bắc triều).
 Chiến tranh Nam – Bắc triều diễn
ra (1545 - 1592). Kết quả, đến năm

1592, nhà Mạc bị lật đổ. Đất nước
bước đầu được thống nhất lại.

b. Chiến tranh Trịnh – Nguyễn:

 Sau khi chiến tranh Nam – Bắc triều kết
thúc, một thế lực phong kiến mới của họ
Nguyễn lại hình thành ở phía Nam.


Thế lực của

Thăng Long

Vua Lê – Chúa Trịnh

Quảng Bình

Thế lực của
Chúa Nguyễn

Phú Yên

Bản đồ nước ta năm 1650


Tiết 27 - Bài 21:
NHỮNG BIẾN ĐỔI CỦA NHÀ NƯỚC PHONG KIẾN TRONG CÁC THẾ KỈ XVI - XVIII
1. SỰ SỤP ĐỔ CỦA TRIỀU LÊ
SƠ. NHÀ MẠC ĐƯỢC THÀNH

LẬP:
a. Sự sụp đổ của triều Lê sơ:
b. Sự thành lập nhà Mạc:
2. ĐẤT NƯỚC BỊ CHIA CẮT:
a. Chiến tranh Nam – Bắc triều:
 Khơng chấp nhận chính quyền của
nhà Mạc, một số quan lại cũ của nhà
Lê đã tập hợp lực lượng ở Thanh Hóa
(sử cũ gọi là Nam triều) chống lại nhà
Mạc (sử cũ gọi là Bắc triều).
 Chiến tranh Nam – Bắc triều diễn
ra (1545 - 1592). Kết quả, đến năm
1592, nhà Mạc bị lật đổ. Đất nước
bước đầu được thống nhất lại.

b. Chiến tranh Trịnh – Nguyễn:

 Sau khi chiến tranh Nam – Bắc triều kết
thúc, một thế lực phong kiến mới của họ
Nguyễn lại hình thành ở phía Nam.
 Chiến tranh Trịnh – Nguyễn diễn ra từ năm
1627 đến năm 1672,