Ngu van 7

Kiểm tra bài cũ:

Thế nào là dùng cụm chủ vị để mở rộng câu?
Cho ví dụ và phân tích.


Đáp án: Khi nói hoặc viết, có thể dùng những
cụm từ có hình thức giống câu đơn bình thường,
gọi là cụm chủ-vị (cụm c-v), làm thành phần của
câu hoặc của cụm từ để mở rộng câu.
Ví dụ:
Các em chăm học // làm cho cha mẹ vui lòng.
CN

CN

VN
ĐT

CN

VN

VN


+Các em chăm học: Cụm c-v làm
chủ ngữ (Chủ ngữ được mở rộng
bằng cụm c-v)
+Cha mẹ vui lòng: Cụm c-v làm bổ

ngữ cho động từ làm cho


Tiết 114

LIỆT KÊ

I.THẾ NÀO LÀ PHÉP LIỆT KÊ ?
1.Ví dụ:Cấu tạo và ý nghĩa của các bộ phận trong
câu ( in đậm) dưới đây có gì giống nhau?
Bên cạnh ngài, mé tay trái, bát yến hấp đường phèn,
để trong khay khảm, khói bay nghi ngút; tráp đồi mồi
chữ nhật để mở, trong ngăn bạc đầy những trầu vàng,
cau đậu, rễ tía, hai bên nào ống thuốc bạc, nào đồng
hồ vàng, nào dao chi ngà, nào ống vơi chạm, ngốy
tai, ví thuốc, quản bút, tăm bơng trơng mà thích mắt.
[...] Ngồi kia, tuy mưa gió ầm ầm, dân phu rối rít,
nhưng trong này xem chừng tĩnh mịch, nghiêm trang
lắm[... ].
(Phạm Duy Tốn)


 

                                            


Tiết 114

LIỆT KÊ

I.THẾ NÀO LÀ PHÉP LIỆT KÊ ?
1.Ví dụ:1.Cấu tạo và ý nghĩa của các bộ phận trong câu ( in
đậm) dưới đây có gì giống nhau?

Bên cạnh ngài, mé tay trái, bát yến hấp đường
phèn, để trong khay khảm, khói bay nghi ngút; tráp
đồi mồi chữ nhật để mở, trong ngăn bạc đầy những
trầu vàng, cau đậu, rễ tía, hai bên nào ống thuốc bạc,
nào đồng hồ vàng, nào dao chi ngà, nào ống vơi
chạm, ngốy tai, ví thuốc, quản bút, tăm bơng trơng
mà thích mắt.[...] Ngồi kia, tuy mưa gió ầm ầm, dân
phu rối rít, nhưng trong này xem chừng tĩnh mịch,
nghiêm trang lắm[... ].


Tiết 114

LIỆT KÊ

I.THẾ NÀO LÀ PHÉP LIỆT KÊ ?
1.Ví dụ:
Bên cạnh ngài, mé tay trái, bát yến hấp đường phèn,
để trong khay khảm, khói bay nghi ngút; tráp đồi mồi
chữ nhật để mở, trong ngăn bạc đầy những trầu vàng,
cau đậu, rễ tía, hai bên nào ống thuốc bạc, nào đồng
hồ vàng, nào dao chuôi ngà, nào ống vôi chạm, ngốy
tai, ví thuốc, quản bút, tăm bơng trơng mà thích mắt.
[...] Ngồi kia, tuy mưa gió ầm ầm, dân phu rối rít,
nhưng trong này xem chừng tĩnh mịch, nghiêm trang

lắm[... ].
(Phạm Duy Tốn)


LIỆT KÊ

Tiết 114

I.THẾ NÀO LÀ PHÉP LIỆT KÊ ?
2.Nhận xét:
- Cấu tạo: * Có kết cấu tương tự nhau,
* Sắp xếp nối tiếp hàng loạt các vấn đề.
- Ý nghĩa: Kể ra các đồ vật được bày biện xung quanh quan
lớn để diễn tả sự phong phú của các đồ vật.
- Tác dụng: => Làm nổi bật sự xa hoa của viên quan, đối
lập với cảnh dân phu đang lam lũ ngồi mưa gió.
*Ghi nhớ 1:(SGKtr 105)


Tiết 114

LIỆT KÊ

I.THẾ NÀO LÀ PHÉP LIỆT KÊ ?
II. CÁC KIỂU LIỆT KÊ
Ví dụ1:Xét về cấu tạo, các phép liệt kê dưới
đây có gì khác nhau?
a) Tồn thể dân tộc Việt Nam quyết đem tất cả tinh thần,
lực lượng, tính mạng, của cải để giữ vững quyền tự
do, độc lập ấy. (Hồ Chí Minh)

b) Tồn thể dân tộc Việt Nam quyết đem tất cả tinh thần
và lực lượng, tính mạng và của cải để giữ vững
quyền tự do, độc lập ấy. (Hồ Chí Minh)
* Xét về cấu tạo:
Câu a: Liệt kê theo từng sự việc => Liệt kê không theo cặp
Câu b: Có quan hệ từ “và” => Liệt kê theo cặp


Tiết 114

LIỆT KÊ

I.THẾ NÀO LÀ PHÉP LIỆT KÊ ?
II. CÁC KIỂU LIỆT KÊ
Ví dụ 2: Thử đảo thứ tự các bộ phận trong những phép liệt kê dưới đây
rồi rút ra kết luận: Xét về ý nghĩa, các phép liệt kê ấy có gì khác nhau?
a)

Tre, nứa, trúc, mai, vầu mấy chục loại khác nhau, nhưng cùng
một mầm non mọc thẳng. (Thép Mới)
b) Tiếng Việt của chúng ta phản ánh sự hình thành và trưởng thành
của xã hội Việt Nam và của dân tộc Việt Nam, của tập thể nhỏ là gia
đình, họ hàng, làng xóm và của tập thể lớn là dân tộc, quốc gia.
(Phạm Văn Đồng)

* Xét về ý nghĩa:

Câu a: Có thể dễ dàng thay đổi thứ tự các bộ phận liệt kê.
-> Liệt kê không tăng tiến
Câu b: Không thể dễ dàng thay đổi các bộ phận liệt kê.

-> Liệt kê tăng tiến


Tiết 114

LIỆT KÊ

I.THẾ NÀO LÀ PHÉP LIỆT KÊ ?
II. CÁC KIỂU LIỆT KÊ

Từ việc giải hai bài tập trên, hãy trình bày kết quả
phân loại phép liệt kê bằng sơ đồ hoặc bảng phân
loại?
Sơ đồ:

Liệt kê
Cấu tạo

Không theo cặp Theo cặp
2.Ghi nhớ: (SGK tr105)

Ý nghĩa

Tăng tiến

Không tăng tiến


Tiết 114

LIỆT KÊ

III.LUYỆN TẬP:
• Bài tập 1: Tìm những phép liệt kê trong bài “Tinh thần
yêu nước của nhân dân ta”:
*Tổ 1,3:
- “Từ xưa đến nay (...), nó kết thành một làn sóng vơ cùng
mạnh mẽ, to lớn, nó lướt qua mọi sự nguy hiểm, khó
khăn, nó nhấn chìm tất cả lũ bán nước và lũ cướp nước”.
* Tổ 2,4:
- “Chúng ta có quyền tự hào vì những trang lịch sử vẻ vang
thời đại Bà Trưng, Bà Triệu, Trần Hưng Đạo, Lê Lợi,
Quang Trung...”
(Hồ Chí Minh)


Tiết 114

LIỆT KÊ

III.LUYỆN TẬP:
Bài tập 1:

Những phép liệt kê trong bài “Tinh thần
yêu nước của nhân dân ta”:
*Từ xưa đến nay (...), nó kết thành một làn sóng

vơ cùng mạnh mẽ, to lớn, nó lướt qua mọi sự
nguy hiểm, khó khăn, nó nhấn chìm tất cả lũ bán
nước và lũ cướp nước.

-> Liệt

kê tăng tiến về sức mạnh
của tinh thần u nước
*“Chúng ta có quyền tự hào vì những trang lịch sử
vẻ vang thời đại Bà Trưng, Bà Triệu, Trần
Hưng Đạo, Lê Lợi, Quang Trung...”

->Tự hào về những trang sử vẻ vang qua
tấm gương của các vị anh hùng dân tộc
-> Liệt kê tăng tiến về thời gian


Tiết 114

Tiếng Việt

LIỆT KÊ

• Bài tập:2(b)Tìm phép liệt kê trong đoạn trích sau đây:
Tỉnh lại em ơi, qua rồi cơn ác mộng
Em đã sống lại rồi, em đã sống!
Điện giật, dùi đâm, dao cắt, lửa nung
Không giết được em, người con gái anh hùng!
(Tố Hữu)

Đáp án:
Phép liệt kê: Điện giật, dùi đâm, dao cắt, lửa nung
+ Cấu tạo: Sắp xếp nối tiếp hành động tra tấn dã man của bọn
giặc đối với chị Trần Thị Lí.

+ Ý nghĩa: Thể hiện sự tàn bạo của quân thù và sự kiên cường
của chị Lí - người con gái Việt Nam anh hùng.


Tiết 114
III.LUYỆN TẬP:
Bài tập 3:
HĐNhóm theo
bàn: a/

Em hãy quan
sát bức tranh
sau và đặt câu
có sử dụng
phép liệt kê để
tả một số hoạt
động diễn ra
trên sân
trường trong
giờ ra chơi.

LIỆT KÊ


Tiết 114

LIỆT KÊ

III.LUYỆN TẬP:

1.Các bạn học sinh chơi rất nhiều trị chơi
nào cầu lơng, nhảy dây, đá bóng...
-> liệt kê khơng theo cặp, tăng tiến từ trị
chơi đơn lẻ, đến tập thể nhỏ, đến tập thể lớn.
2.Trên sân trường, có đủ các màu sắc của
quần áo: xanh, đỏ, trắng, vàng...
-> liệt kê không theo cặp, không tăng tiến


Tiết 114

LIỆT KÊ
Em hãy quan sát
bức tranh bên và
đặt câu có sử
dụng phép liệt
kê .

Bức tranh có rất nhiều hoa quả thơm ngon và bổ dưỡng: nào đu đủ, bí
đỏ, nho, chuối, cam, quýt, xoài, bơ, táo , đào, mận... trông thật hấp dẫn.


Tiết 114

LIỆT KÊ
Bài tập trắc nghiệm
1. Liệt kê là gì?
A. Là việc kể ra hàng loạt sự vật, hiện
tượng.
B. Là việc sắp xếp từ, cụm từ nhằm diễn tả

sự phong phú của đời sống tư tưởng, tình
cảm.
C.
C. Là
Là sắp
sắp xếp
xếp nối
nối tiếp
tiếp hàng
hàng loạt
loạt từ
từ hay
hay cụm
cụm
từ
từ cùng
cùng loại
loại để
để diễn
diễn tả
tả được
được đầy
đầy đủ
đủ hơn,
hơn, sâu
sâu
sắc hơn những khía cạnh khác nhau của
tưởng,tình
tìnhcảm.
cảm.

thực tế hay của tư tưởng,
D. Là sự xen kẽ các từ hay cụm từ nhằm
thể hiện ý đồ của người viết.


Tiết 114

LIỆT KÊ
2. Phép liệt kê có tác dụng gì?
A. Diễn tả sự phức tạp, rắc rối
của sự vật, hiện tượng.
B. Diễn tả sự giống nhau của các
sự vật, hiện tượng.
C. Diễn tả sự tương phản của các
sự vật, hiện tượng.
D. Diễn tả đầy đủ hơn, sâu sắc
hơn những khía cạnh khác nhau
của sự vật, hiện tượng.