Tài liệu Quản trị công ty gia đình: Kinh nghiệp của "đại gia" –phần1 pdf

Quản trị công ty gia đình: Kinh nghiệp
của "đại gia" –phần1
Có rất nhiều công ty gia đình thành công và lọt vào Fortune
500. Tuy nhiên, theo số liệu điều tra, đại đa số (95%) các
công ty gia đình đã suy giảm mạnh sau thế hệ thứ ba. Bí
quyết của 5% doanh nghiệp thành công còn lại là gì? Câu trả
lời là “hệ thống quản trị công ty tốt”.



Kinh nghiệm thành công của các công ty gia đình lớn

Quản trị công ty tốt là yếu tố quyết định thành công dài hạn của
các công ty gia đình. Kinh nghiệm các công ty gia đình thành
công ở trên thế giới và ở Việt Nam cho thấy ở các công ty này có
sự tách biệt rõ ràng giữa quyền sở hữu và quyền điều hành, thừa
nhận vai trò của một hội đồng quản trị độc lập và xác định rõ ràng
trách nhiệm của chủ sở hữu với hội đồng quản trị và bộ máy điều
hành.

Ngoài ra có thể thấy một số yếu tố quyết định sự thành công của
công ty gia đình, đó là: Hội đồng quản trị giỏi và Ban điều hành
chuyên nghiệp với việc xây dựng những chuẩn mực không thể bị
thoả hiệp trong quyết định nhân sự chủ chốt, phân tán rủi ro và
quản trị một cách năng động vốn đầu tư của doanh nghiệp.

Tách biệt rõ ràng giữa quyền sở hữu và quyền điều hành

Các thành viên gia đình thường có nhiều vai trò: lúc thì là chủ sở
hữu lúc lại là thành viên hội đồng quản trị, Tổng giám đốc. Trong
mọi trường hợp cần xác định rõ ràng lúc nào thành viên gia đình

đóng vai trò gì, tránh lẫn lộn.

Chìa khoá để công ty gia đình tồn tại và thành công là sự tận tuỵ
tuyệt đối với những giá trị được truyền qua các thế hệ và sự nhận
thức nhạy bén về ý nghĩa của việc làm chủ.

Một số những vấn đề cốt lõi của quản trị công ty cần được thể
chế hóa bằng hoạt động và hoạt động giống như Hiến pháp của
công ty gia đình, như: Thỏa thuận gia đình về thành phần Hội
đồng quản trị và cách để bầu cử thành viên Hội đồng quản trị;
những điều kiện khi nào các thành viên gia đình có thể tham gia
kinh doanh; số lượng cổ phiếu có thể được bán trong và ngoài
gia đình; giới hạn cho các chiến lược của công ty cũng như giới
hạn tài chính.

Những thoả thuận này thường được xây dựng qua nhiều năm sẽ
giúp đặt nền tảng cho việc đáp ứng hai điều kiện chính cho thành
công dài hạn của bất cứ một công ty gia đình nào:

(1) quản lý một cách chuyên nghiệp
(2) sự tận lực của gia đình trong việc tiếp tục làm chủ.

Dựa vào cái neo là những thoả thuận và quy định nội bộ rõ ràng
những bất đồng giữa các thành viên trong gia đình được giải
quyết ổn thoả, công ty có thể tập trung cho những chiến lược
nhằm tới thành công dài hạn của mình.

Hội đồng quản trị giỏi và Ban điều hành chuyên nghiệp

Những thành viên trong gia đình tham gia vào hoạt động của

công ty cần phải nhận thức rằng họ phải là những chuyên gia
xuất sắc trong quản trị doanh nghiệp. Ngay cả khi gia đình nắm
giữ tất cả cổ phần trong công ty, Hội đồng quản trị cũng có thể
bao gồm một lượng lớn các thành viên không thuộc gia đình.

Có công ty gia đình thành công đã tự đưa ra quy định là một nửa
số ghế trong Hội đồng quản trị và Ban điều hành phải được nắm
giữ các thành viên không thuộc gia đình và đặt ra tiêu chuẩn là
phải cần đưa vào Hội đồng những người đã tham gia quản trị và
điều hành các công ty lớn gấp 3 lần công ty của gia đình.

Một công ty gia đình thành công khác đã lập riêng một ban độc
lập chuyên đề cử và bầu chọn 1/3 số thành viên Hội đồng quản trị
và Ban điều hành với phương châm là thuê những người giỏi
nhất tham gia quản trị và điều hành công ty.

Phân tán rủi ro

Các công ty gia đình thành công thường được tổ chức dưới dạng
tập đoàn với các công ty độc lập tương đối lớn. Các công ty độc
lập này có thể được niêm yết trên sàn giao dịch chứng khoán
trong khi công ty hạt nhân của gia đình thì khép kín và gia đình
cử người trực tiếp điều hành những công ty quan trọng trong tập
đoàn.

Bằng việc giữ quyền sở hữu công ty hạt nhân, các gia đình tránh
được áp lực từ phía các cổ đông bên ngoài đòi hỏi lợi nhuận cao
trong thời gian ngắn, do vậy có thể theo đuổi các chiến lược làm
đa dạng hoá đầu tư để đạt được lợi nhuận ổn định và vượt qua
được những biến đổi theo các chu kỳ kinh tế. Nhiều công ty gia

đình không bảo đảm nợ cho các công ty họ nắm giữ phần vốn và
tuyên bố công khai nguyên tắc này.

Việc công ty gia đình không đứng ra bảo lãnh làm công ty độc
lập có thể phải chị lãi suất và chi phí cao hơn khi vay nợ nhưng
việc phân tán rủi ro sẽ giúp bảo vệ tài sản của gia đình.

Tập trung vào lĩnh vực kinh doanh cốt lõi của gia đình

Các công ty gia đình thành công đều là các công ty kinh doanh đa
ngành nghề, một vài gia đình có một mạng lưới các công ty có
lĩnh vực hoạt động không liên quan tới nhau, nhưng tập trung
vào từ hai đến bốn lĩnh vực kinh doanh chính với sự pha trộn
giữa các hoạt động có mức độ rủi ro cao và các hoạt động có thu
nhập ổn định.

Rất nhiều gia đình bổ sung lĩnh vực kinh doanh truyền thống
thông qua việc sáp nhập, mua lại (M&A) hoặc đầu tư khoảng 10
đến 20% vốn điều lệ cho các doanh nghiệp hoạt động trong các
lĩnh vực mới. Bí quyết của tăng trưởng nằm ở chỗ kết hợp hài
hoà giữa táo bạo thay đổi danh mục đầu tư với chuyển đổi dần
dần từ khu vực đã phát triển sang khu vực đang tăng trưỏng để
bảo toàn tài sản của gia đình.

Nhiều công ty gia đình đã rời bỏ ngành kinh doanh chính và đó
luôn là một quyết định gây hậu quả tai hại. Để công ty gia đình
tồn tại và phát triển, cần phải tập trung vào toàn bộ cả nhóm công
ty với chiến lược tổng thể và không quá chú tâm vào từng công ty
con.

Ngoài những kinh nghiệm chiến lược kể trên, có thể kể ra một số
cách thức để tăng cường hiệu quả hoạt động của công ty gia
đình:

- Bên cạnh các cuộc họp của công ty, có thể tổ chức các cuộc
họp gia đình để bàn về các vấn đề kinh doanh với sự tham gia
của tất cả thành viên.

- Có thể xây dựng một quy chế nghiêm túc, được viết thành văn
bản rõ ràng để điều tiết hành vi của từng thành viên trong gia
đình có tham gia vào công việc kinh doanh của công ty.

- Đánh giá kết quả, thành tích làm việc của từng thành viên là
điều cần thiết.

- Công khai việc phân chia quyền sở hữu, thẩm quyền quyết định
trong kinh doanh với sự đồng ý của đa số các thành viên trong
gia đình.