Bai 27 Hoi thoai tiep theo

CHÀO MỪNG CÁC THẦY CÔ
GIÁO VÀ CÁC EM HỌC SINH.


Kiểm tra bài cũ
- Vai xã hội là gì?
- Vai xã hội được xác định bằng các quan hệ xã hội
nào?
- Khi tham gia hội thoại cần chú ý điều gì?


Cho đoạn hội thoại sau:
Cô giáo: Sao hôm nay bạn An nghỉ học vậy lớp trưởng?
Lớp trưởng: Thưa cô, bạn An bị ốm ạ!
Cô giáo: Vậy chiều nay cô cùng một số bạn của lớp ta sẽ đi thăm
bạn An.
Hồng: Thế thì chiều nay mình chở lớp trưởng nhé!
Lớp trưởng: Ừ, mình đồng ý.
- Xác định vai xã hội của những người tham gia hội thoại?
- Xác định những quan hệ có trong đoạn hội thoại?


* Vai xã hội của những người tham gia hội thoại:
+ Cô giáo  vai trên.
+ Lớp trưởng, Hồng  vai dưới.
+ Lớp trưởng và Hồng  ngang hàng
* Quan hệ có trong đoạn hội thoại:
+ Quan hệ cơ - trò.
+ Quan hệ bạn bè.

1. Ví dụ: Đoạn trích sgk .
Một hơm cơ tơi gọi tơi đến bên cười hỏi:
- Hồng! Mày có muốn vào Thanh Hố chơi với mẹ mày
khơng?
(…) Nhận ra những ý nghĩ cay độc trong giọng nói và nét
mặt rất kịch của cô tôi kia, tôi cúi đầu không đáp … Nhưng
đời nào tình thương u và lịng kính mến mẹ tôi lại bị
những rắp tâm tanh bẩn xâm phạm đến (…)
Tôi cũng đáp lại cô tôi:
- Không! Cháu không muốn vào. Cuối năm thế nào mợ
cháu cũng về.
Cô tôi hỏi luôn, giọng vẫn ngọt:
-Sao lại không vào? Mợ mày phát tài lắm, có như dạo
trước đâu!
…Rồi hai con mắt long lanh của cơ tơi chằm chặp đưa nhìn
tơi.Tơi lại im lặng cúi đầu xuống đất: lịng tơi càng thắt lại,
khoé mắt tôi đã cay cay. Cô tôi liền vỗ vai tơi cười mà nói
rằng:


- Mày dại quá, cứ vào đi, tao chạy cho tiền tàu. Vào mà bắt mợ
mày may vá sắm sửa cho và thăm em bé chứ.
( …)Tôi cười dài trong tiếng khóc, hỏi cơ tơi:
- Sao cơ biết mợ con có con?
( …)
Cơ tơi bỗng đổi giọng, lại vỗ vai, nhìn vào mặt tơi, nghiêm nghị:
- Vậy mày hỏi cơ Thông – tên người đàn bà họ nội xa kia – chỗ ở
của mợ mày, rồi đánh giấy cho mợ mày, bảo dù sao cũng phải về.
Trước sau cũng một lần xấu, chả nhẽ bán xới mãi được sao?

Tỏ sự ngậm ngùi thương xót thầy tơi, cơ tơi lại chập chừng nói
tiếp:
- Mấy lại rằm tháng tám này là giỗ đầu cậu mày, mợ mày về dù
sao cũng đỡ tủi cho cậu mày, và mày cũng cịn phải có họ, có
hàng, người ta hỏi đến chứ?


Lượt lời

Người cơ

Bé Hồng

1

- Hồng! Mày có muốn vào Thanh - Khơng! Cháu khơng
Hóa chơi với mẹ mày khơng?
muốn vào. Cuối năm
thế nào mợ cháu cũng
về

2

- Sao lại không vào? Mợ mày phát
tài lắm, có như dạo trước đâu!

3

- Mày dại quá, cứ vào đi, tao chạy - Sao cô biết mợ con
cho tiền tàu. Vào mà bắt mợ mày có con?

may vá sắm sửa cho và thăm em bé
chứ.

4

- Vậy mày hỏi cô Thông… Trước sau
cũng một lần xấu, chả nhẽ bán xới
mãi được sao?

5

- Mấy lại rằm tháng tám này là giỗ
đầu cậu mày, … và mày cũng cịn
phải có họ, có hàng, người ta hỏi đến
chứ?

Im lặng

Im lặng



Xét tình huống sau:
TÌNH HUỐNG 1

Cả gia đình ơng Nam đang ngồi uống nước. Ơng nhìn
sang đứa con trai và nói:
- Dạo này, bố thấy điểm mơn Tốn của con hình như
chưa được tốt lắm. Sắp thi học kì rồi, con cần cố gắng
hơn nữa. Hay là con sang …

Ông Nam chưa nói hết câu, cậu con trai đã vùng vằng
đứng dậy và làu bàu:
- Thơi, bố đừng nói đến chuyện học hành của con nữa
!
Trong lĩnh vực hội thoại, hành vi của cậu con trai được
gọi là gì ?
A. Cướp lời
B. Nói chêm
D Cắt lời
C. Nói leo
D.


Xét tình huống sau:
TÌNH HUỐNG 2

Trong một buổi thảo luận của lớp, cô giáo yêu
cầu học sinh A phát biểu ý kiến về vấn đề bảo vệ
môi trường, học sinh A chưa kịp trình bày thì
học sinh B vội vàng đứng lên đưa ra ý kiến của
mình.
Trong lĩnh vực hội thoại, hành vi của B được gọi
là gì ?
A. Nói leo.
B. Cắt lời.
C.
C Tranh lượt lời (cướp lời). D. Nói hỗn.


- Lấy ví dụ về một cuộc hội thoại có bản

thân tham gia.
- Xác định vai xã hội của bản thân và mọi
người tham gia.
- Xác định lượt lời của bản thân trong cuộc
hội thoại đó.


BÀI TẬP 4: THẢO LUẬN (3 phút)
Tục ngữ phương Tây có câu: Im lặng là vàng.
Nhưng nhà thơ Tố Hữu lại viết:
Khóc là nhục. Rên hèn, van yếu đuối
Và dại khờ là những lũ người câm
Trên đường đi như những bóng âm thầm
Nhận đau khổ mà gửi vào im lặng.
- Hai nhận xét trên đúng hay sai?
- Theo các em, khi nào “Im lặng là vàng”? Khi nào
“im lặng” là “dại khờ, hèn nhát”?


ĐÁP ÁN
Cả hai nhận xét trên đều đúng, nhưng mỗi
nhận xét lại đúng với mỗi hoàn cảnh khác
nhau:
- Im lặng là vàng  Khi cần im lặng để giữ bí
mật, thể hiện sự tôn trọng người khác.
- Im lặng là dại khờ, là hèn nhát  Khi im lặng
trước những hành vi sai trái, bất công.


* Bài tập 1: Tính cách nhân vật được thể hiện qua lượt

lời:

Nhân vật
Tính cách

Chị Dậu

Cai lệ

Người nhà
lí trưởng

Anh Dậu


Lượt lời của chị Dậu:
- Thầy em hãy cố ngồi dậy húp ít cháo cho đỡ xót ruột.
- Nhà cháu đã túng lại phải đóng cả suất sưu của chú nó
nữa, nên mới lơi thơi như thế. Chứ cháu có dám bỏ bễ
tiền sưu của nhà nước đâu? Hai ông làm phúc nói với
ơng lí cho cháu khất…
- Khốn nạn! Nhà cháu đã khơng có, dẫu ơng chửi mắng
cũng đến thế thôi. Xin ông trông lại!
- Cháu van ông, nhà cháu vừa mới tỉnh được một lúc,
ông tha cho!
- Chồng tôi đau ốm, ông không được phép hành hạ!
- Mày trói ngay chồng bà đi, bà cho mày xem!


* Bài tập 1:

Nhân vật

Chị Dậu

Tính cách

Đảm đang,
mạnh mẽ

Cai lệ

Người nhà
lí trưởng

Anh Dậu


Lượt lời của cai lệ:
- Thằng kia! Ông tưởng mày chết đêm qua, còn
sống đấy à? Nộp tiền sưu! Mau!
- Mày định nói cho cha mày nghe đó à? Sưu
của nhà nước mà dám mở mồm xin khất!
- Nếu không có tiền nộp sưu cho ơng bây giờ,
thì ơng sẽ dở cả nhà mày đi, chửi mắng thôi à!
- Không hơi đâu mà nói với nó, trói cổ thằng
chồng nó lại, điệu ra đình kia!
- Tha này! Tha này!

Tiết 111: HỘI THOẠI (tt)
B. Luyện tập
* Bài tập 1:
Nhân vật

Chị Dậu

Đảm đang,
Tính cách mạnh mẽ

Cai lệ

Thơ bạo,
độc ác

Người nhà
lí trưởng

Anh Dậu


Lượt lời của người nhà lí trưởng:
- Anh ta lại sắp phải gió như đêm qua đấy!
- Chị khất tiền sưu đến chiều mai phải khơng?
Đấy, chị hãy nói với ông cai, để ông ấy ra đình
kêu với quan cho! Chứ ơng lí tơi thì khơng có
quyền dám cho chị khất một giờ nào nữa!