kien thuc ON THI Vat li 9 HOC KI I

Trường THPT U Minh Thượng

Nam hoc: 2017 — 2018

DE CUONG ON THI HOC KII

SỞ GD&DT KIEN GIANG
TRUONG THPT U MINH THUONG

NAM HOC: 2017 - 2018
MON: VAT LÍ 9

NOI DUNG ON TAP

(Tái bản lần thứ 2, có chỉnh lí bổ sung)

I.

Các cơng thức cần nhớ:

1. Định luật Om:
-

“Cưởng độ dịng điện qua dây dân ty lé thuận với hiệu điện thế đặt vào hai đầu đây và tỷ lệ

nghịch với điện trở của dáy”
U

-

Cong thuc:|I = R | vo

2.

Các loại đoạn mach:

I: Cường độ dòng điện (A)
U: Hiéu dién thé (V)

.

R: Điện trở (O)

Đoạn mạch nỗi tiến:

Doan mach song song:

[=],=]h

I=li+ls
U=U,=U,

U=U,+U),

Ui _Ri

Lh oR

U, Ry

3.

bh R¿;

Cơng thức tính điện trở:

U
I

I: cường độ dịng điện (A)

U: hiệu điện thế (V)
R: điện trở (O)

* Báng điện trở suất ở 20°C của một số chất:
Kim loại

0 (@m)

Đông

1,7.

Bạc

Nhôm
Vonfam
Sat

Hợp kim

0 (@2m)

1,6. 10

Ni-kê-lin

0,40. 10°

28.10”
5,5.10°
12,0. 10°

Constantan
Nicrom

0,50. 10°
1,10.10°

Đề cương môn: Vật lí 9 - Hoc kil

10°

Manganin

0,43. 10°

-1-


Trường THPT U Minh Thượng

Nam hoc: 2017 — 2018

* “Dién tro cua day dán tỉ lệ thuận với chiêu dai | của đây dán, tì lệ nghich voi tiét dién S cua day
dán và phụ thuộc vào vật liệu làm dây dán ”.

R=pe|
4.

I

p: điện trở suất (O.m)
1: chiêu dài (m)

S:tiết diện (m)

Cơng thức tính cơng SUẤT:
U

Z2=U.I=ỨR-==—

2

SH, Cong suat (W)
`
^ 1a

R

5.

`

I: cường độ dòng điện (A)

U: hiệu điện thế (V)
R: điện trở (©)

Cơng thức tính cơng của dịng điện:
Z? Cơng suất (W)

A=Z⁄t=U.It

t: Thời gian (s)
I: Cường độ dòng điện (A)

U: hiệu điện thế (V)

> A: Cơng của dịng điện J

6.
ce

Định luật Jun — Lenxơ:
hiệt lượng tỏa ra trên dây dân khi có địng điện chạy qua tỉ lệ thuận với bình phương cường độ

dòng điện, tỉ lệ thuận với điện trở va thoi gian dòng điện chạy qua”

I: Cường độ dòng điện (A)

Công thức: Q=.R.t

với J R: Dien tro Q)
t: Thời gian (s)

=> Q: Nhiệt lượng tỏa ra (J)

* Chú ý: Nếu nhiệt lượng Q tính bằng đơn vị calo (cal) thì ta có cơng thức: Q = 0,24.1

1 Jun = 0,24 calo

Đề cương mơn: Vật lí 9 - Hoc kil

.R.(

I calo=4,18 Jun

-2-


Trường THPT U Minh Thượng

Nam hoc: 2017 — 2018

II. Bai tap 6n tap:
Caul:
Điện năng là øì? Tại sao nói dịng điện có mang năng lwong ?
- - Năng lượng dịng điện được gọi là điện năng.
- Dong điện có mang năng lượng vì nó có thể thực hiện cơng, cũng như có thể làm thay đối
nhiệt năng của một vật.

Câu 2: Em hãy nêu bốn biện pháp để sứ dụng tiết kiệm điện năng?
*. .

Cẩn phải tiết kiệm điện năng vì:

- Giam chi tiéu cho giadinh.

-_ Các dụng cụ và thiết bị điện được sử dụng lâu bền hơn.
-_ Giảm bớt các sự cô gây tôn hại chung do hệ thông cung cấp điện bị quá tải, đặc biệt trong những
gid cao diém.
- Dành phần điện năng tiết kiệm cho sản xuất.
*. .

Các biện pháp tiết kiệm điện năng:

- _ Giảm dùng điện trong giờ cao điểm (hạn chế đùng máy bơm nước, bàn di, bình đụn nước, ...).

-

Tat cdc thiét bị điện khi khơng cần thiết (ra khỏi phịng tắt các thiết bị điện khi khơng cần thiết
trong phịng, ...)

- _ Vận dụng ánh sáng mặt trời băng các mở các cửa sô.
-

Su dung den Led, các thiết bị điện tiết kiệm điện năng: tủ lạnh, máy điều hòa, máy vi tính lợp
li để vẫn đảm bảo tiết kiệm điện mà không ảnh hưởng đến công việc trong cuộc sống.

-

Lắp đặt các thiết bị điện hợp lí để tận dụng được khả năng làm việc của các thiết bị điện mà
vân tiệt kiệm điện.

J+++#

+++

k3

Câu 3:
Giái thích số ghi trên một âm điện có ghi ( 220V - 1100W) được sứ dụng hiệu
điện thế 220V.
Bình ấm điện có hiệu điện thế định mức là 220V va công suất của nguôn điện là 1100W.
220V: Cho biết hiệu điện thế định mức của ấm điện là 220V. Nếu sử dụng ấm điện ở mạng
điện có hiệu điện thế :
Lớn hơn 220V thì ấm điện sẽ hỏng

Nhỏ hơn 220V thì ấm điện hoạt động yếu hơn bình thường
Băng 220V thì ấm điện hoạt động bình thường

100W: Cho biết cơng suất định mức của đèn là 100W. Nếu công suất của ấm điện mà :

Lớn hơn 100W thì ấm điện sẽ hỏng
Nhỏ hơn 100W thì ấm điện hoạt động yếu hơn bình thường.
Băng 100W thì ấm điện hoạt động bình thường.

Am điện hoạt động bình thường khi duoc sir dung với nguồn

cơng suất điện qua đèn là 100M.

Đề cương mơn: Vật lí 9 - Hoc kil

điện có hiệu điện thế 220V thì

-3-


Trường THPT U Minh Thượng
Cau4:

Nam hoc: 2017 — 2018

Các dụng cụ điện có tác dụng øì trong việc biến đối năng lượng? Cho 2 vi du.

- _ Các dụng cụ điện có tác dụng biến đối, chuyên hóa điện năng thành các dạng năng lượng khác.
+ Bóng đèn dây tóc nóng sáng biến đổi phần lớn điện năng thành nhiệt năng và một phần năng
lượng ánh sáng.
+_

Quạt điện khi hoạt động biến đổi điện năng thành cơ năng và một phân nhỏ thành nhiệtn ăng

+
+

làm nóng dây dẫn và bầu quạt.
Dén LED: Điện năng biến đối thành quang năng và nhiệt năng.
Nồi cơn điện, bàn là: Điện năng biến đổi thành nhiệt năng và quang năng.

Câu 5:

-

Để an toàn khi sứ dụng điện, theo em cần làm những việc gì?
Chỉ làm thí nghiệm với hiệu điện thế dưới 40V

-

Su dung cac day dẫn có vỏ bọc cách điện đúng tiêu chuẩn.
Phải mắc cầu chì cho mỗi dụng cụ điện để ngắt mạch tự động khi đoản mạch.

-

Nối đất cho vỏ kim loại của các dụng cụ điện

¬
-

Khi tiếp xúc với mạng điện gia đình cần lưu ý cần thận.
Ngắt điện trước khi sửa chữa
Đảm bảo cách điện giữa người và nên nhà trong khi sửa chữa.

Câu 6:

Có hai dụng cụ điện: bếp điện 220 V - 1800 W và nồi cơm điện 220 V — 600 W mặc

song song nhau vào một ơ điện của mạng điện gia đình 220 V. Ô điện này được nối với một
cái ngắt điện tự động ( cái CB).
Hoi nén dung cai CB loai nao : loai 6 A hay 10 A, 15 A, 20 A, 30 A? Tai sao?

- - Nên dùng cái CB loai: 15 A

- Vi: I, = 8,18 A, I, =2,72 A
Cau 7:
Em hãy nêu các cực từ của một nam cham và cho biết sự tương tác giữa hai từ cực
của nam châm khi chúng đặt gân nhau?
- - Nam châm có hai cực từ:

+ Cực Bắc (kí hiệu N, sơn màu đỏ)
+_

Cực Nam (kí hiệu S., sơn màu xanh hoặc trắng ).

+

Khác cực thì hút nhau.

- _ Hai nam châm đặt gần nhau thì tương tác với nhau:
+ Cùng cực thì đây nhau

Khi nằm cân băng, kim nam châm luôn chỉ theo hướng nào?
- - Kim nam châm luôn chỉ hướng S—N:
+

+

Một cực (từ cực) chỉ hướng Bắc.

Cuc kia chi hướng Nam.

Dé cương mơn: Vật lí 9 - Hoc kil

-4-


Trường THPT U Minh Thượng

Nam hoc: 2017 — 2018

Cau 8:
Hay phat biéu quy tac ban tay trai.
- “Pat ban tay trai sao cho cac dudng suc tu hudng vao long ban tay, chiéu tt co tay dén ngén
tay giữa hướng theo chiêu dịng điện thì ngón tay cái chỗi ra 907 chỉ chiêu của lực điện từ”.
Câu 9:
Phát biểu quy tắc năm tay phải.
Nắm bàn tay phải, rồi đặt sao cho bốn ngón tay hướng theo chiều dịng điện chạy qua các vịng dây
thì ngón tay cái chỗi ra chỉ chiều của đường sức từ trong lòng ống dây.

Cau 10:

Tir pho 1a gi?

> Tu pho 14 hinh ảnh cụ thê vê các đường sức từ, có thê thu được từ phô băng răc mạt sắt lên
tâm nhựa trong đặt trong từ trường và gõ nhẹ.

- Nêu cách nhận biết từ trường ?
> Người ta không nhận biết được trực tiếp từ trường băng các giác quan mà phải bằngcaác dụng cụ
riêng, ví dụ như dùng kim nam châm.
- - Thí nghiệm: sgk/61
Nơi nào trong khơng gian có lực từ tác dụng lên kim nam châm thi nơi đó có từ trường.
Câu 11:

Nêu một phương án để xác định tên cực của một thanh nam châm khi màu sơn

đánh dấu cực đã bị tróc hết.

- - Khi màu sơn đánh dấu cực của một thanh nam châm đã bị tróc hết để xác định tên cực, ta dùng
phương án: sử dụng một thanh nam châm khác, đưa cực Bắc vào một đầu của thanh nam
châm, khi nó hút thì đó là cực Nam, đầu kia là cực Bắc. Ngược lại, đưa cực Nam vào một đầu
của thanh nam châm, khi nó hút thì đó là cực Bắc, đầu kia là cực Nam.

Câu 12:

Biến trở là gì?

Biến trở: là điện trở có thê thay đối trị số và được dùng để thay đổi cường độ dịng điện trong mạch.
* Hai bóng đèn có cường độ dịng điện định mức l¡ = 0,6 A, lạ = 0,4 A, hiệu điện thế U¡ =6 V,

U¿ = 3 V. Mắc hai bóng đèn cùng với một biến trở và ngn điện có hiệu điện thế U = 9 V.
Nêu cách mắc hai bóng đèn và biến trở trong mạch điện để hai đèn sáng đúng định mức.
-

Mặc 2 bóng song song rơi nơi tiêp với biên trở.

Nêu tên một số biến trở được phân loại theo bộ điều chỉnh. ;
Trén bién tro cé ghi 20 Q - 2 A. Em hay cho biét, y nghia cua cac so ghi nay la gi?
Các loại biên trở được sử dụng là:

+
+

Biến trở con chạy.

Biến trở tay quay.

+_

Biến trở than (chiết áp).

* Ý nghĩa của hai số ghỉ: 20 © là điện trở lớn nhất của bién trở; 2 A là cường độ dòng điện
lớn nhất mà biến trở chịu được.

Đề cương mơn: Vật lí 9 - Hoc kil

-5-


Trường THPT U Minh Thượng

Nam hoc: 2017 — 2018

Néu cach xac dinh dién tro mot day dan bang vôn kê và ampe kề. Vẽ sơ đồ mạch điện.
Đề xác định điện trở một dây dân, ta đặt điện trở cân xác định trước Ampe kê, và ở giữa Vôn kê.

i

R¿

_

Câu 13:

|

A,

R;

Bb

|

`

Xem bảng điện trở suất ở 20°C của một số kim loại.
Kim loai

Bạc

Dong

Nhơm
Vonfam
Sat

Dién tro suat

p (Ĩ.m)

1,6. 10°

1,7. 10°

2,8. 10°
5,5. 10°
12,0. 10°

- Bac kim loại dẫn điện tốt nhất.
- - Sắt kim loại dân điện kém nhất.

Câu 14: Từ trường tồn tại nơi đâu? Loại lực do từ trường tác dụng lên kim nam châm đặt
trong từ trường có tên là gì? Từ trường được biểu diễn trực quan bằng những đường có
tên gọi là gì? Hãy giải thích vì sao ta không được đứng gân và dưới đường dây điện cao

thế.

- Khơng gian xung quanh nam châm, xung quanh dịng điện có khả năng tác dụng lực từ lên kim nam
châm đặt trong nó. Ta nói khơng gian đó có từ trường.
- Nơi nào trong khơng gian có lực từ tác dụng lên kim nam châm thì nơi đó có từ trường.
- Loại lực do từ trường tác dụng lên kim nam châm đặt trong từ trường có tên là ực fữ (lực tương
tác).

- Từ trường được biểu diễn trực quan bằng những đường có tên gọi là Đường sức từ.

Ta khong duoc ding gan va dưới đường dây điện cao thể là vì: Đó là vì khi con người bước gần đến dòng
điện cao thế, cơ thê của người đứng trên mặt đất sẽ bi cảm ứng cao thế, nếu đứng q gân, tầng khơng khí
giữa người và dây điện cao thế sẽ có khả năng bị xuyên qua. Khơng khí vốn là chất cách điện rất tốt, nhưng
sau khi bị xuyên qua chúng sẽ trở thành chất dẫn điện, nên dòng điện cực lớn sẽ truyền qua cơ thể con người

và làm cho cơ thể chúng ta bị điện giật. Vì vậy khơng nên đứng gân dịng điện cao thế.
Đề cương mơn: Vật lí 9 - Hoc kil

-6-

Trường THPT U Minh Thượng

Nam hoc: 2017 — 2018

Ngoài ra cũng không được dùng tay ướt hoặc khi một phần cơ thể ở dưới nước đề chạm vào công tặc
điện hoặc các đồ điện. Vì trong điều kiện điện thế khơng đối điện trở mà càng nhỏ thì dịng điện càng

lớn. Về cơ bản, điện trở của cơ thể chủ yếu tập trung trên da, nếu tay khơ ráo thì có khoảng vài chục

ngàn ơm. Mặc dù do khơng cần thận chạm vào điện thế 220V bạn sẽ bị giật nhưng khơng ảnh hưởng
đến tính mạng. Nhưng nếu tay ướt hay một phần cơ thể ở dưới nước, do nước là chất dẫn điện rất tốt
nên điện trở của da sẽ nhỏ đi rất nhiều, lúc này nếu chạm vào điện thế 220V bạn chắc chăn sẽ bị giật

và nguy hiểm đến tính mạng.
Khi khơng may gặp phải trường hợp sau: một dây điện cao thế có điện bất ngờ rơi xuống chiếc oto
của bạn đang chạy, lúc này oto sẽ mang điện. Bởi vi dòng đi bánh xe là chât cách điện rất tốt tuy điện
áp trên cơ thể bạn và oto đều rất cao nhưng lại khơng có dịng điện truyền qua cơ thể bạn. Vì vậy ngơi

1m trong xe là tuyệt đối an tồn và khơng bị giật. Nên nhớ răng nếu chân bạn chạm đất, điện trên oto
sẽ truyền xuông đât qua cơ thê bạn và bạn sẽ tạo ra dòng điện cực lớn trong cơ thê bạn, như vậy sẽ rât

nguy hiểm.

Câu 15: Hai thanh A và B có hình dạng giống nhau. Trong hai thanh này, có một thanh sắt và
một thanh nam châm có cực từ ở hai đầu thanh. Chỉ với hai thanh này, hãy nêu cách thực

hiện để nhận biết thanh nào là thanh sắt, thanh nào là nam châm.

> Ta có thể khăng định I trong 2 thanh là nam châm, cịn lại là sắt (Vì ta xoay đầu nào của B thì

cả 2 đều hút nhau).

Câu 16: Cho cuộn dầy và kim nam châm như hình 1. Đóng khố K
a) Xác định các cực từ A, B của cuộn dây.
b) Cuộn dây tác dụng lực lên kim nam châm thế nào? Giải thích?
⁄

Hình l1

Đề cương mơn: Vật lí 9 - Hoc kil

-7-


Trường THPT U Minh Thượng
Câu 17: Kim
như hình
- Hãy xác
- Xác định

Nam hoc: 2017 — 2018

nam châm khi đặt trước dau ống dây dẫn có dịng điện chạy qua đứng yên
bên.
định các từ cực của ống dây ?
cực từ của kim nam châm gần đầu B của ống dây?
Cực Nam

A

Ĩc~Zccc^2

2

can...

B\

‘

`

Cực Nam

`

Câu 18: Bồ sung chiều dòng điện I qua các vòng dây, chiều cúa đường sức từ trong ống
dây, tên các từ cực của ống dây còn thiếu trong hai hình dưới đây.

Va)
VAAL
+

J

—

Câu 19: Kim nam châm khi đặt trước đầu ống dây dẫn có dịng điện chạy qua đứng yên

như hình 1. Hãy xác định tên các từ cực cúa ông dây và của kim nam châm.
Cực Bắc

Đề cương mơn: Vật lí 9 - Hoc kil

Cực Nam

Cực Bắc

-ổ-


Trường THPT U Minh Thượng
Cau 20:

Nam hoc: 2017 — 2018

wa vao hinh 1:

Vẽ chiêu dòng điện, chiêu đường sức từ. Hãy tìm kim nam châm bị sai cực từ.

CS

Hình 1

Cau 21:

Hay xac định chiều của đường sức từ tại các điểm A, B và tên hai từ cực của nam

châm thăng (hình về).

—<_ >

N

S

N

tư

A

b) Cho hình vẽ bên. Hay thực hiện:
- Vẽ và xác định chiều các đường sức từ bên ngồi và trong lịng ống dây.
- Xác định từ cực của ông dây và của kim nam châm.

Đề cương mơn: Vật lí 9 - Hoc kil

-9-