Chủ nghĩa Mác Lênin về giai cấp công nhân, sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân và thực trạng thực hiện sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân Việt Nam hiện nay

1

MỤC LỤC
PHẦN
MỞ ĐẦU...........................................................................................................1
PHẦN NỘI DUNG...........................................................................................3
1. Một số vấn đề lý luận về tham nhũng và cơng tác phịng chống tham nhũng
hiện nay.............................................................................................................3
2. Thực trạng cơng tác phịng chống tham nhũng ở Việt Nam................... 5
3. Đánh giá chung .............................................................................................7
3.1 Tác hại về chính trị ...................................................................................7
3.2 Tác hại về kinh tế ......................................................................................8
3.3 Tác hại về xã hội .......................................................................................9
4. Phương hướng, nhiệm vụ và một số giải pháp nâng cao hiệu quả công
tác phòng chống tham nhũng ở Việt Nam ..................................................10
4.1 Để thực hiện các quan điểm, chủ trương của Đảng về phòng chống tham
nhũng cần thực hiện một số nhiệm vụ trọng tâm như sau...............................10
4.2 Để nâng cao hiệu quả công tác phòng chống tham nhũng trong thời gian
tới cần triển khai thực hiện một số giải pháp như sau.....................................12
PHẦN KẾT LUẬN........................................................................................16
TÀI LIỆU THAM KHẢO............................................................................17


2

PHẦN MỞ ĐẦU
Công cuộc đổi mới đất nước, định hướng xã hội chủ nghĩa do Đảng ta
khởi xướng và lãnh đạo đã đạt được những thành tựu to lớn, có ý nghĩa rất
quan trọng. Giai cấp công nhân đang đi đầu trong xây dựng xã hội mới, nhất
là trong việc xây dựng cơ sở vật chất - kỹ thuật của chủ nghĩa xã hội nhằm
thực hiện mục tiêu dân giàu, nước mạnh, xã hội công bằng, dân chủ, văn

minh. Đảng Cộng sản Việt Nam đặc biệt chú trọng phương hướng xây dựng
giai cấp cơng nhân trong q trình đẩy mạnh cơng nghiệp hố, hiện đại hố
đất nước theo định hướng xã hội chủ nghĩa.
Sứ mệnh lịch sử toàn thế giới của giai cấp công nhân là “nội dung chủ
yếu, điểm căn bản” của chủ nghĩa Mác - vũ khí lý luận của giai cấp công nhân
trong cuộc đấu tranh chống áp bức, bóc lột tư bản chủ nghĩa; là “Cương lĩnh
chính trị chung của các đảng cộng sản” và là cơ sở cho sự thống nhất về tư
tưởng, đoàn kết giai cấp cơng nhân tồn thế giới. Đây cũng là phạm trù trung
tâm của chủ nghĩa xã hội khoa học và cũng là trọng điểm trong cuộc đấu tranh
về tư tưởng, lý luận của giai cấp hiện đại. Nhận thức rõ cơ sở lý luận và thực
tiễn của sứ mệnh này trong thời đãi ngày nay có ý nghĩa quan trọng cho quá
trình phát triển theo định hướng xã hội chủ nghĩa của Việt Nam.
Xuất phát từ thực tế trên, đề tài “Chủ nghĩa Mác - Lênin về giai cấp
công nhân, sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân và thực trạng thực
hiện sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân Việt Nam hiện nay” được em
chọn nhằm làm rõ một số vấn đề thực tiễn đặt ra trên cơ sở lý luận về giai
cấp công nhân và sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân ở Việt Nam làm đề
tài kết thúc môn học Chủ nghĩa xã hội khoa học.
Trong khuôn khổ đề tài đặt ra khơng tránh khỏi những thiếu sót nhất
định, rất mong nhận được sự hướng dẫn và góp ý từ quý thầy cơ để hồn thiện
hơn. Xin chân thành cảm ơn!


3

PHẨN NỘI DUNG
1. Lý luận của chủ nghĩa Mác - Lênin về giai cấp công nhân và sứ
mệnh lịch sử của giai cấp công nhân
1.1 Quan niệm về giai cấp công nhân
Khi sử dụng khái niệm giai cấp công nhân, C.Mác và Ph.Ăngghen đã

dùng một số thuật ngữ khác nhau để biểu đạt khái niệm đó: giai cấp vơ sản,
giai cấp vô sản hiện đại, giai cấp công nhân hiện đại, giai cấp công nhân đại
công nghiệp,… Mặc dù vậy, về cơ bản những thuật ngữ này trước hết đều
biểu thị một khái niệm thống nhất, đó là chỉ giai cấp công nhân hiện đại, con
đẻ của nền sản xuất đại công nghiệp, giai cấp đại biểu cho lực lượng sản xuất
tiên tiến, cho phương thức sản xuất hiện đại.
Trong phạm vi phương thức sản xuất tư bản chủ nghĩa, giai cấp cơng
nhân là giai có có hai đặc trưng cơ bản:
Thứ nhất, về phương thức lao động của giai cấp cơng nhân.
Giai cấp cơng nhân là những tập đồn người lao động trực tiếp hay
gián tiếp vận hành những cơng cụ sản xuất có tính chất cơng nghiệp ngày
càng hiện đại, có trình độ xã hội hóa cao. Đây là một đặc trưng cơ bản phân
biệt người công nhân hiện đại với người thợ thủ công thời trung cổ, với những
người thợ trong công trường thủ công. Giai cấp cơng nhân có một q trình
phát triển từ những người thợ thủ công thời kỳ trung cổ đến những người thợ
trong công trường thủ công và cuối cùng đến những nguời công nhân trong
công nghiệp hiện đại.
Thứ hai, về địa vị của giai cấp công nhân trong hệ thống quan hệ sản
xuất tư bản chủ nghĩa.
Trong hệ thống quan hệ sản xuất của xã hội tư bản chủ nghĩa, người
công nhân khơng có tư liệu sản xuất, họ buộc phải bán sức lao động cho nhà
tư bản để kiếm sống. C.Mác và Ph.Ăngghen đặc biệt chú ý phân tích đặc
trưng này, vì chính nó là đặc trưng khiến cho giai cấp công nhân trở thành giai
cấp vô sản, giai cấp lao động làm thuê cho giai cấp tư sản và trở thành lực
lượng đối kháng với giai cấp tư sản.
Ngày nay, với sự phát triển của chủ nghĩa tư bản, giai cấp cơng nhân
hiện đại có nhiều thay đổi khác trước. Cơ cấu ngành nghề của giai cấp công


4

nhân đã có những thay đổi to lớn. Bên cạnh cơng nhân của nền cơng nghiệp
cơ khí đã xuất hiện cơng nhân của nền cơng nghiệp tự động hố, với việc áp
dụng phổ biến công nghệ thông tin vào sản xuất.
Từ những phân tích trên có thể hiểu giai cấp công nhân theo khái niệm
sau: Giai cấp công nhân là một tập đồn xã hội hình thành và phát triển cùng
với quá trĩnh phát triển của nền công nghiệp hiện đại; là chủ thể sản xuất vật
chất hiện đại, đại biểu cho phương thức sản xuất mang trình độ xắ hội hóa
ngày càng cao; là giai cấp có lợi ích cơ bản đoi lập với lợi ích cơ bản của
giai cấp tư sản; đồng thời, có sứ mệnh lịch sử phủ định chế độ tư bản chủ
nghĩa, xây dựng thành công chủ nghĩa xã hội và chủ nghĩa cộng sản trên tồn
thế giới.
1.2 Đặc điểm của giai cấp cơng nhân
Thứ nhất, về mặt kinh tế - kỹ thuật. Giai cấp công nhân là lực lượng
sản xuất vật chất hàng đầu của xã hội hiện đại. Xã hội nào cũng tồn tại và
phát triển trên cơ sở sản xuất và tiêu thụ của cải vật chất.
Đặc điểm nổi bật của giai cấp cơng nhân, xét từ góc độ kinh tế- kỹ
thuật, là lao động bằng phương thức cơng nghiệp mang tính chất xa hội hóa
ngày càng cao. V.I.Lênin viết: "... đại cơng nghiệp cơ khí khác với các hình
thức cơng nghiệp trước đây, có thể tóm tắt như sau: xã hội hóa lao động... sản
xuất ở trong nước ngày càng được xã hội hóa, và do đấy, làm cho người tham
gia sản xuất cũng ngày càng được xã hội hóa” 1. Chính từ q trình xã hội hóa
này, nhiều tiền đề, nhân tố của chủ nghĩa xã hội dần được hình thành.
Giai cấp công nhân đại diện cho phương thức sản xuất tiên tiến. Do
gắn liền với phương thức lao động cơng nghiệp ngày càng hiện đại, mang
trình độ xã hội hóa và có năng suất lao động cao, giai cấp cơng nhân có được
những phẩm chất của một giai cấp tiên tiến. Đại công nghiệp đã rèn luyện và
tạo ra cho giai cấp cơng nhân những đặc điểm về tính tổ chức, kỷ luật lao
động, tinh thần họp tác, tâm lý lao động công nghiệp.
Thứ hai, về mặt chinh trị - xã hội. Trong chế độ tư bản chủ nghĩa, giai

cấp công nhân là giai cấp làm thuê do không có tư liệu sản xuất, buộc phải
bán sức lao động để sống và lệ thuộc vào thị trường lao động tư bản.
Giai cấp công nhân bị giai cấp tư sản bóc lột giá trị thặng dư. Sở hữu
tư bản tạo ra độc quyền phân chia giá trị thặng dư. Giá trị thặng dư, về bản
chất là lao động không được trả công của người công nhân. Lao động sống
1 V.LLênin: Tồn tập, Nxb.Chính trị quốc gia Sự thật, H.2005, t.3, tr.693-694.


5

của công nhân là nguồn gốc cơ bản của giá trị thặng dư và sự giàu có của giai
cấp tư sản cũng chủ yếu nhờ vào việc bóc lột được ngày càng nhiều giá trị
thặng dư. Đây là mâu thuẫn cơ bản về lợi ích giữa giai cấp cơng nhân và giai
cấp tư sản.
Giai cấp công nhân và giai cấp tư sản vừa đối lập nhau về lợi ích cơ
bản, vừa phụ thuộc nhau về lợi ích hàng ngày trong thị trường sức lao động.
Sức lao động của giai cấp cơng nhân trở thành hàng hóa là điều kiện cần cho
quá trình sản xuất giá trị thặng dư của giai cấp tư sản. Vi mục tiêu tăng thêm
lợi nhuận, giai cấp tư sản có nhu cầu ngày càng tăng về sức lao động của giai
cấp công nhân. Ngược lại, bán được sức lao động cũng là tiền đề cho việc bảo
đảm đời sống của công nhân. Hai bên đều phụ thuộc vào quy luật cung - cầu
của thị trường hàng hóa sức lao động. Tác động qua lại về lợi ích giữa hai giai
cấp này đã tạo nên tính chất phức tạp của cuộc đấu tranh giai cấp hiện đại.
2. Sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân và điều kiện để giai cấp
công nhân thực hiện sứ mệnh lịch sử
2.1 Nội dung sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân
Theo chủ nghĩa Mác - Lênin giai cấp công nhân là giai cấp tiên tiến
nhất và cách mạng nhất, là lực lượng xã hội duy nhất có sứ mệnh lịch sử: xóa
bỏ chủ nghĩa tư bản, xóa bỏ chế độ người bóc lột người, giải phóng giai cấp
cơng nhân, nhân dân lao động và giải phóng tồn thể nhân loại khỏi mọi sự áp

bức, bóc lột, nghèo nàn lạc hậu, xây dựng xã hội mới - xã hội xã hội chủ
nghĩa và cộng sản chủ nghĩa.
Nội dung sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân là những nhiệm vụ
cần phải thực hiện trong quá trình xây dựng hình thái kinh tế - xã hội cộng sản
chủ nghĩa. Xét theo lĩnh vực thể hiện, sứ mệnh này có 3 nội dung cơ bản.
Nội dung kinh tế: Giai cấp cơng nhân dù ở chế độ chính trị nào, cũng
là chủ thể của quá trình sản xuất vật chất bằng phương thức sản xuất xã hội
hóa cao để sản xuất ngày càng nhiều của cải, đáp ứng những nhu cầu ngày
càng tăng của con người. Qua đó, họ tạo ra tiền đề vật chất - kỹ thuật cho sự
ra đời của xã hội mới.
Nội dung kinh tế này là yếu tố sâu xa nhất khẳng định sự cần thiết của
sứ mệnh lịch sừ của giai cấp công nhân đối với quá trình phát triển của văn
minh nhân loại. Thực hiện đầy đủ và thành công nội dung kinh tế này cũng là
điều kiện vật chất để chủ nghĩa xã hội chiến thắng chủ nghĩa tư bản.
Nội dung chinh trị - xã hội: Giai cấp công nhân cùng với nhân dân lao


6

động, dưới sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản, tiến hành cách mạng chính trị lật
đổ chế độ tư bản chủ nghĩa, xác lập, bảo vệ và phát triển chế độ dân chủ xã
hội chủ nghĩa. Nhà nước pháp quyên của giai cấp công nhân và nhân dân lao
động được xác lập và trở thành cơng cụ có hiệu lực để lãnh đạo chính trị,
quản lý kinh té và xã hội trong quá trình cải tạo xã hội cũ và xây dựng xã hội
mới. Đây là những vấn đề cơ bản của tiến trình thực hiện sứ mệnh lịch sử của
giai cấp cơng nhân.
Nội dung văn hóa, tư tưởng: Nhiệm vụ lịch sử trao cho giai cấp công
nhân trong tiến trình cách mạng của mình là xác lập hệ giá trị mới (lao động,
cơng bằng, dân chủ, bình đẳng và tự do...) để thay thế cho hệ giá trị tư sản và
những hệ tư tưởng cũ lạc hậu. Thực chất, đó là một cuộc cách mạng về văn

hóa, tư tưởng, bao gồm cải tạo cái cũ, xây dựng cái mới trong sự kế thừa
những tinh hoa của thời đại và giá trị truyền thống của văn hóa dân tộc.
2.2 Điều kiện để giai cấp công nhân thực hiện sứ mệnh lịch sử
2.2.1 Điều kiện khách quan
Chủ nghĩa Mác-Lênin đã chỉ ra tính tất yếu của sứ mệnh lịch sử của
giai cấp công nhân được biểu hiện trên các phương diện sau:
Thứ nhất, do địa vị kinh tế - xã hội của giai cấp công nhân quy định.
Giai cấp công nhân “là sản phẩm của bản thân nền đại công nghiệp” 2
và là chủ thể của quá trình sản xuất vật chất hiện đại. Vì vậy, giai cấp cơng
nhân đại diện cho phương thức sản xuất tiên tiến và lực lượng sản xuất hiện
đại mang trình độ xã hội hóa cao mà biểu hiện cụ thể của nó là đại cơng
nghiệp - cơng nghiệp hóa và tồn cầu hóa kinh tế.
Thứ hai, do đặc điểm chính trị - xã hội của giai cấp cơng nhân quy
định.
Q trình dân chủ hóa trong đời sống chính trị tư bản chủ nghĩa là hệ
quả của xu thế xã hội hóa sản xuất, là kết quả của cuộc đấu tranh vì dân chủ,
tiến bộ xã hội của giai cấp công nhân và nhân dân lao động. Quá trình này
cũng tạo ra những điều kiện thuận lợi để giai cấp công nhân tập dượt và từng
bước thực hiện sứ mệnh của mình.
Do gắn liền với phương thức lao động cơng nghiệp mang trình độ xã
hội hóa cao, giai cấp cơng nhân có được những phẩm chất của một giai cấp
tiên tiến. Đại công nghiệp và phương thức sản xuất xã hội hóa đã rèn luyện và
tạo ra cho giai cấp cơng nhân có tính tổ chức, kỷ luật lao động cao; tinh thần
2 C.Mác và Ph.Ăngghen: Tồn tập, Nxb.Chính trị quốc gia Sự thật, H.2002, t.4, tr.610.


7

hợp tác, kỹ năng lao động công nghiệp hiện đại; khả năng đồn kết giai cấp
mình và liên minh với các giai cấp, tầng lớp khác trong cuộc đấu tranh vì mục

tiêu chung là được giải phóng khỏi mọi sự áp bức, bóc lột, xây dựng một xã
hội mới mà ở đó, con người được phát triển tồn diện, hài hịa... Những đặc
điểm ấy lại chính là những phẩm chất cần thiết cho một giai cấp làm cách
mạng và lãnh đạo cách mạng.
Trong cuộc đấu tranh để giải phóng mình và giải phóng xã hội khỏi
mọi sự áp bức, bóc lột, xây dựng một xã hội cơng bằng, bình đẳng, giai cấp
cơng nhân có hệ tư tưởng của chủ nghĩa Mác-Lênin - hệ tư tưởng khoa học và
cách mạng soi đường, dẫn lối.
Thứ ba, do mâu thuẫn cơ bản của chủ nghĩa tư bản quy định.
Quá trình sản xuất với trình độ xã hội hóa ngày càng cao đã làm cho
mâu thuẫn cơ bản trong lòng phương thức sản xuất tư bản chủ nghĩa trở nên
gay gắt - đó là mâu thuẫn giữa trình độ xã hội hóa cao của lực lượng sản xuất
với quan hệ sân xuất tư bân chủ nghĩa dựa trên chế độ sở hữu tư nhân về tư
liệu sản xuất chủ yếu. Mâu thuẫn cơ bản của phương thức sản xuất tư bản chủ
nghĩa thể hiện ra về mặt xẫ hội là mâu thuẫn về lợi ích cơ bản giữa giai cấp
công nhân và giai cấp tư sản. Lao động sống của công nhân là nguồn gốc cơ
bản của giá trị thặng dư và sự giàu có của giai cấp tư sản. Mâu thuẫn cơ bản
này khơng thể điều hịa và chỉ có thể được giải quyết bằng cách xóa bỏ chế độ
sở hữu tư nhân tư bản chủ nghĩa và thay thế bằng việc xác lập chế độ sở hữu
xẵ hội về tư liệu sản xuất chủ yếu nhằm thiết lập một quan hệ sản xuất mới,
tiến bộ phù hợp với trình độ xã hội hóa cao của lực lượng sản xuất đã đạt
được. Giải quyết mâu thuẫn đó là động lực chính của cuộc đấu tranh giai cấp
hiện đại và giai cấp công nhân chính là lực lượng xã hội có sứ mệnh lịch sử
ấy.
2.2.2 Những nhân tố chủ quan để giai cấp công nhân thục hiện sứ
mệnh lịch sử
Thứ nhất, sự phát triển của bản thân giai cap công nhân.
Với tư cách là chủ thể thực hiện sứ mệnh lịch sử, sự phát triển của giai
cấp công nhân là yếu tố chủ quan quy định chất lượng và quy mô, tốc độ của
quá trình này. Sứ mệnh lịch sử chỉ được thực hiện “chừng nào mà giai cấp vô

sản chưa được phát hiển đầy đủ để tự cấu thành giai cấp và do đó, chừng nào
ngay cả cuộc đấu tranh của giai cấp vơ sản với giai cấp tư sản cịn chưa mang
một tính chất chính trị, và chừng nào những lực lượng sản xuất còn chưa phát


8

triển đây đủ trong lòng bản thân giai cấp tư sản để hé ra cho người ta thấy
được những điều kiện vật chất cần thiết cho sự giải phóng của giai cấp vô sản
và sự thành lập một xã hội mới...”3.
Sự phát triển giai cấp công nhân được thể hiện trên các phương diện:
phát triển về lượng và phát triển về chất.
Phát triển về lượng của giai cấp công nhân bao gồm sự phát triển về
số lượng và cơ cấu... phù hợp với yêu cầu của sản xuất công nghiệp hiện đại
và cơ cấu kinh tế. Thông qua sự phát triển về lượng của giai cấp cơng nhân có
thể thấy được trinh độ, quy mơ của cơng nghiệp hóa và sự chuẩn bị về lượng
của giai cấp công nhân để thực hiện sứ mệnh lịch sử của mình.
Phát triển về chất của giai cấp công nhân được thể hiện trên hai mặt:
năng lực làm chủ công nghệ hiện đại và ý thức giác ngộ giai cấp, ý thức dân
tộc.
Với tư cách là bộ phận quan trọng nhất của lực lượng sản xuất hiện
đại, năng lực làm chủ công nghệ hiện đại của công nhân xác nhận vị thế đại
diện cho phương thức sản xuất tiên tiến, vì họ là giai cấp thường trực của xã
hội hiện đại gắn liền với những tiến bộ của sản xuất công nghiệp ngày càng
hiện đại.
Với tư cách là chủ thể của sứ mệnh lịch sử, giai cấp cơng nhân cần
phải đạt tới trình độ giác ngộ cao về chính trị. Phẩm chất này được thể hiện
trước hết ở trinh độ giác ngộ về giai cấp. Giai cấp công nhân phải hiểu biết ở
tầm lý luận về “mình là gì và cần phải làm gì với lịch sử” được tập trung
trong nhận thức về sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân.

Thứ hai, Đảng Cộng sản là nhân tố quan trọng nhất để giai cấp công
nhân thực hiện thắng lợi sứ mệnh lịch sử.
Chủ nghĩa Mác-Lênin khẳng định, việc giai cấp công nhân tổ chức
được một chính đảng của mình là dấu hiệu đã trở thành giai cấp tự giác,
trưởng thành về chính trị, tư tưởng và tổ chức để thực hiện sứ mệnh lịch sử:
“Về mặt thực tiễn, những người cộng sản là bộ phận kiên quyết nhất ttong các
đảng công nhân ở tất cả các nước, là bộ phận luôn luôn thúc đẩy phong trào
tiến lên. về mặt lý luận, họ hom bộ phận cịn lại của giai cấp vơ sản ở chỗ là
họ hiểu rõ những điều kiện, tiến trình và kết quả chung của phong trào vô
sản”1.
Quy luật chung của sự hình thành Đảng Cộng sản là sự kết hợp giữa
3 C.Mác và Ph.Ăngghen: Tồn tập, Nxb.Chính trị quốc gia Sự thật, H.2002, t.4, tr.205.


9

chủ nghĩa Mác-Lênin với phong trào công nhân - kết quả xã hội của q trình
cơng nghiệp hóa và đấu tranh giai cấp hiện đại. Ở Việt Nam, quy luật này có
biểu hiện đặc thù: “Chủ nghĩa Mác- Lênin kết hợp với phong trào công nhân
và phong trào yêu nước đã dẫn tới việc thành lập Đảng Cộng sản Đông
Dương vào đầu năm 1930”4 5.
Mục tiêu của Đảng là thực hiện nội dung chính trị trong sứ mệnh lịch
sử của giai cấp công nhân. Tuyên ngôn của Đảng Cộng sản đã chỉ rõ: “Mục
đích trước mắt của những người cộng sản cũng là mục đích trước mắt của tất
cà các đảng vô sản khác: tổ chức những người vô sản thành giai cấp, lật đổ sự
thống trị của giai cấp tư sản, giai cấp vơ sản giành lấy chính quyền”6.
Thứ ba, xây dựng khối liên minh vững mạnh và phát huy chủ nghĩa
quốc tể của giai cấp công nhân là những nhân tố tăng cường sức mạnh của
giai cấp công nhân.
Sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân được quy định một cách

khách quan, song trong cuộc đấu tranh vì dân chủ, hịa bình, tiến bộ xã hội thì
giai cấp công nhân nhất thiết phải tập hợp được đông đảo các lực lượng ủng
hộ mình, vì vậy, xây dựng khối liên minh vững chắc giữa giai cấp công nhân
với giai cấp nông dân và các tầng lốp nhân dân lao động trở thành vấn đề
nguyên tắc, là một trong những nhân tố chủ quan quan trọng để giai cấp công
nhân thực hiện được sứ mệnh lịch sử ấy.
Sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân về thực chất là nhiệm vụ
mang tính chất chung trên bình diện quốc tế của giaỉ cấp công nhân. Sở dĩ
như vậy là do giai cấp này có địa vị kinh tế - xã hội và điều kiện giải phóng
xét về cơ bản là giống nhau dưới chế độ tư bản chủ nghĩa. Do vậy, giai cấp
cơng nhân trên tồn thế giới cần liên hiệp lại để đấu tranh chống chủ nghĩa tư
bản tồn cầu và xây dựng hình thái kinh tế - xã hội cộng sản chủ nghĩa trên
thế giới. C.Mác và Ph.Ăngghen đã từng chỉ rõ: ‘Tình cảnh của cơng nhân tất
cả các nước đều giống nhau, bởi lẽ lợi ích của họ thống nhất, những kẻ thù
của họ cùng là một, cho nên họ cần hiệp lực đấu tranh chung và họ cần đem
liên minh anh em của công nhân tất cả các dân tộc đối lập vói cái liên minh
anh em của giai cấp tư sản tất cả các dân tộc”.
Tóm lại, chủ nghĩa Mác-Lênin đã phản ánh một cách khoa học tồn bộ
4C.Mác và Ph.Ăngghen: Tồn tập, Nxb.Chính trị quốc gia Sự thật, H.1995, t.21, tr.29.
5Hồ Chí Minh: Tồn tập, Nxb.Chính trị quốc gia Sợ thật, H.2011, t.12, tr.406.
6 C.Mac và Ph.Ăngghen: Tồn tip, Nxb.Chính tri quốc gia Sự thật, H.2002, t4, 1r.615.


10

những cơ sở khách quan và điều kiện chủ quan để giai cấp công nhân thực
hiện thành công sứ mệnh lịch sử của mình. Đó là hệ tư tưởng dẫn đường và là
vũ khí lý luận của giai cấp cơng nhân toàn thế giới trong cuộc đấu tranh giai
cấp hiện đại.
3. Quan điểm của Đảng ta về giai cấp công nhân và nội dung sứ

mệnh lịch sử của giai cấp công nhân Việt Nam hiện nay
3.1 Quan điểm của Đảng ta về giai cấp công nhân
Giai cấp công nhân Việt Nam là một lực lượng xã hội to lớn, đang
phát triển, bao gồm những người lao động chân tay và trí óc, làm cơng hưởng
lương trong các loại hình sản xuất kinh doanh và dịch vụ công nghiệp, hoặc
sản xuất kinh doanh và dịch vụ có tính chất cơng nghiệp.
Xây dựng giai cấp công nhân nước ta lớn mạnh trong thời kỳ đẩy
mạnh cơng nghiệp hố, hiện đại hố đất nước là nhiệm vụ quan trọng và cấp
bách của Đảng, Nhà nước, của cả hệ thống chính trị, của mỗi người cơng
nhân và của tồn xã hội. Sự quan tâm của Đảng đối với giai cấp công nhân đã
được khẳng định ngay từ khi thành lập Đảng và được minh chứng ngay trong
các văn kiện của Đảng ta qua các kỳ Đại hội nhất là từ sau Đại hội Đổi mới
toàn diện đất nước đến nay.
Trong Cương lĩnh xây dựng đất nước trong thời kỳ quá độ lên chủ
nghĩa xã hội (CNXH) năm 1991 đã khẳng định: "Phát triển giai cấp công
nhân về số lượng và chất lượng để xứng đáng là giai cấp tiên phong trong sự
nghiệp xây dựng chủ nghĩa xã hội…Đặc biệt coi trọng việc xây dựng một đội
ngũ công nhân lành nghề, những nhà kinh doanh có tài, những nhà quản lý
giỏi và các nhà khoa học, kỹ thuật có trình độ cao”.
Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ VIII của Đảng đã xác định: "Mục
tiêu của CNH, HĐH là xây dựng nước ta thành một nước cơng nghiệp có cơ
sở vật chất - kỹ thuật hiện đại, cơ cấu kinh tế hợp lý, quan hệ sản xuất tiến bộ
phù hợp với trình độ phát triển của lực lượng sản xuất, đời sống vật chất và
tinh thần cao, quốc phòng, an ninh vững chắc, dân giàu, nước mạnh, xã hội
công bằng, văn minh. Từ nay đến năm 2020 ra sức phấn đấu đưa nước ta trở
thành nước công nghiệp theo hướng hiện đại”.
Đại hội đại biểu tồn quốc lần thứ IX của Đảng ta có những bước tiến
mới trong nhận thức, lý luận về giai cấp cơng nhân trong q trình đẩy mạnh
cơng nghiệp hóa, hiện đại hóa (CNH, HĐH), phát triển kinh tế thị trường định
hướng XHCN và hội nhập kinh tế quốc tế. "Đối với giai cấp công nhân, phát

11

triển về số lượng, chất lượng và tổ chức; nâng cao giác ngộ và bản lĩnh chính
trị, trình độ học vấn và nghề nghiệp, xứng đáng là lực lượng đi đầu trong sự
nghiệp cơng nghiệp hố, hiện đại hố đất nước. Giải quyết việc làm, giảm tối
đa số công nhân thiếu việc làm và thất nghiệp. Thực hiện tốt chính sách và
pháp luật về lao động, tiền lương, bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế, bảo hiểm
thất nghiệp, bảo hộ lao động, chăm sóc, phục hồi sức khoẻ đối với cơng nhân;
chính sách ưu đãi nhà ở đối với cơng nhân bậc cao. Xây dựng tổ chức, phát
triển đồn viên cơng đồn, nghiệp đồn đều khắp ở các cơ sở sản xuất kinh
doanh thuộc các thành phần kinh tế. Thường xuyên chăm lo đời sống vật chất
và tinh thần, bảo vệ quyền lợi chính đáng, hợp pháp của cơng nhân và những
người lao động, chú trọng công nhân làm việc ở các khu công nghiệp và đô
thị lớn. Chăm lo đào tạo cán bộ và kết nạp đảng viên từ những công nhân ưu
tú.”
Để giai cấp công nhân Việt Nam hồn thành nhiệm vụ lịch sử của
mình, văn kiện Đại hội X của Đảng tiếp tục chỉ rõ: "Đối với giai cấp công
nhân, phát triển về số lượng, chất lượng và tổ chức, nâng cao giác ngộ và bản
lĩnh chính trị, trình độ học vấn và nghề nghiệp, xứng đáng là lực lượng đi đầu
trong sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước”. Tại Hội nghị lần thứ
sáu Ban chấp hành Trung ương khóa X ngày 28/1/2008, Ban chấp hành Trung
ương đã ban hành Nghị quyết số 20-NQ/TW về tiếp tục xây dựng giai cấp
công nhân Việt Nam thời kỳ đấy mạnh CNH, HĐH đất nước cũng đã nhấn
mạnh mục tiêu: Xây dựng giai cấp công nhân lớn mạnh, phát triển nhanh về
số lượng, nâng cao chất lượng, có cơ cấu đáp ứng yêu cầu phát triển đất nước;
ngày càng được trí thức hố: có trình độ học vấn, chun mơn, kỹ năng nghề
nghiệp cao, có khả năng tiếp cận và làm chủ khoa học - công nghệ tiên tiến,
hiện đại trong điều kiện phát triển kinh tế tri thức; thích ứng nhanh với cơ chế

thị trường và hội nhập kinh tế quốc tế; có giác ngộ giai cấp, bản lĩnh chính trị
vững vàng, có tác phong công nghiệp và kỷ luật lao động cao.
Đến Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XI, Đảng ta tiếp tục khẳng
định: "Quan tâm giáo dục, đào tạo, bồi dưỡng, phát triển giai cấp công nhân
cả về số lượng và chất lượng; nâng cao bản lĩnh chính trị, trình độ học vấn
chuyên môn, kỹ năng nghề nghiệp, tác phong công nghiệp, kỷ luật lao động,
đáp ứng yêu cầu của sự nghiệp cơng nghiệp hóa, hiện đại hóa và hội nhập
quốc tế”.


12

Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XII của Đảng đã xác định: "Quan
tâm giáo dục, đào tạo, bồi dưỡng, phát triển giai cấp công nhân cả về số lượng
và chất lượng; nâng cao bản lĩnh chính trị, trình độ học vấn, chuyên môn, kỹ
năng nghề nghiệp, tác phong công nghiệp, kỷ luật lao động của công nhân;
bảo đảm việc làm, nâng cao thu nhập, cải thiện điều kiện làm việc, nhà ở, các
cơng trình phúc lợi phục vụ cho cơng nhân; sửa đổi, bổ sung các chính sách,
pháp luật về tiền lương, bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế, bảo hiểm thất
nghiệp,... để bảo vệ quyền lợi, nâng cao đời sống vật chất và tinh thần của
công nhân”.
Kế thừa những quan điểm trên, văn kiện Đại hội XIII của Đảng đưa ra
chủ trương: "Phát triển GCCN cả về số lượng và chất lượng; nâng cao bản
lĩnh, trình độ, kỹ năng nhằm thích ứng với cuộc cách mạng công nghiệp
(CMCN) lần thứ tư; đổi mới tổ chức và hoạt động của cơng đồn phù hợp bối
cảnh, điều kiện mới”.
Với tất cả sự quan tâm trên của Đảng ta và cả hệ thống chính trị, giai
cấp cơng nhân đã phát triển mạnh mẽ và tự ý thức được vai trò tiên phong
lãnh đạo cách mạng xây dựng CNXH của mình. Tuy chỉ chiếm tỷ lệ khoảng
14% dân số, 27% lực lượng lao động xã hội, song hằng năm giai cấp công

nhân Việt Nam đã tạo ra trên 65% giá trị tổng sản phẩm xã hội và hơn 70%
giá trị thu ngân sách nhà nước. Về trình độ chun mơn, lực lượng lao động
đã qua đào tạo có văn bằng, chứng chỉ chiếm 22,37% (trong đó, lao động có
trình độ đại học trở lên chiếm 10,82 %; cao đẳng chiếm 3,82%; trung cấp
chiếm 4,65% và sơ cấp chiếm 3,08% (số liệu Tổng cục Thống kê, quý II/
2019).
Xây dựng GCCN lớn mạnh trong điều kiện nước ta tham gia nhiều
hiệp định thương mại tự do thế hệ mới, những rào cản về khơng gian kinh tế,
hàng hóa, dịch vụ, vốn, khoa học - công nghệ, thị trường lao động được gỡ bỏ
thì sự cạnh tranh giữa các nước càng trở nên gay gắt và tác động của cuộc
CMCN lần thứ tư với nhiều thuận lợi, nhưng cũng khơng ít khó khăn, thách
thức; lực lượng lao động dịch chuyển nhiều hơn; số lượng doanh nghiệp nhà
nước giảm, doanh nghiệp ngoài khu vực nhà nước phát triển đa dạng, lao
động khu vực phi chính thức tăng. Do vậy, địi hỏi phải phát huy cao nhất
hiệu quả các chủ trương của Đảng, cơ chế, chính sách của Nhà nước, Quốc
hội, Chính phủ dành cho phát triển GCCN thích ứng với cuộc CMCN lần thứ
tư.


13

3.2 Nội dung sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân Việt Nam
hiện nay
“Giai cấp công nhân nước ta có sứ mệnh lịch sử to lớn: Là giai cấp
lãnh đạo cách mạng thông qua đội tiền phong là Đảng Cộng sản Việt Nam;
giai cấp đại diện cho phương thức sản xuất tiên tiến; giai cấp tiên phong trong
sự nghiệp xây dựng chủ nghĩa xã hội, lực lượng đi đầu trong sự nghiệp cơng
nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước vì mục tiêu dân giàu, nước mạnh, xã hội
cơng bằng, dân chủ, văn minh; lực lượng nòng cốt trong liên minh giai cấp
công nhân với giai cấp nông dân và đội ngũ trí thức dưới sự lãnh đạo của

Đảng”. Trong điều kiện hiện nay, nội dung sứ mệnh lịch sử trên được cụ thể
hóa như sau:
Về nội dung kinh tế
Đại hội XIII của Đảng Cộng sản Việt Nam (2021) khẳng định: “Tiếp
tục đẩy mạnh đồỉ mới mơ hình tăng trưởng kinh tế. chun mạnh nền kinh tế
sang mơ hình tăng trường dựa trên tăng năng suất, tiến bộ khoa học và công
nghệ, đổi mới sáng tạo, nhân lực chất lượng cao, sử dụng tiết kiệm, hiệu quả
các nguồn lực để nâng cao chất lượng, hiệu quả và sức cạnh tranh của nền
kinh tể...”7 8.
Tiếp tục đẩy mạnh cơ cấu lại nền kinh tế. Cơ cấu lại các ngành công
nghiệp, nông nghiệp, dịch vụ theo hướng tập trung phát triển các lĩnh vực, các
sản phẩm có tiềm năng, lợi thế, cơng nghệ cao, giá trị gia tăng cao, sức cạnh
tranh cao trong hội nhập quốc tế...
“Tiếp tục đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa trên nền tảng của
tỉến bộ khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo” 9, xây dựng nền công
nghiệp quốc gia vững mạnh. Đẩy mạnh nghiên cứu, chuyển giao, ứng dụng,
phát triển, làm chủ công nghệ hiện đại; phát triển một số sản phẩm chủ lực có
thương hiệu mạnh, có uy tín trong khu vực và thế giới. Nâng cao tiềm lực
khoa học và công nghệ, chất lương nguồn nhân lực của đất nước, tạo cơ sở
đẩy mạnh chuyển đổi số nền kinh tế quốc gia và phát triển kinh tế số.
Về nội dung chính trị - xã hội
Để hoàn thành sứ mệnh là giai cấp lãnh đạo cách mạng thông qua đội
7 Đảng Cộng sản Việt Nam: Vãn kiện Hội nghị lần thứ sáu Ban Chấp hành Trung ương
khóaX, Nxb.Chính trị quốc gia Sự thật, H.2008, tr.44.
8 Đảng Cộng sản Việt Nam: Văn kiện Đại hội đại biểu tồn quốc lần thứ XIII.
9Nxb. Chính trị quốc gia Sự thật, H.2021, ti, tr. 120,122.


14

tiền phong là Đảng Cộng sản, là giai cấp tiên phong trong xây dựng chủ nghĩa
xã hội và là lực lượng nòng cốt trong khối liên minh giai cấp và đại đoàn kết
toàn dân tộc, cần tiếp tục:
Tăng cường xây dựng, chỉnh đốn Đảng và hệ thống chính trị trong
sạch, vững mạnh, giữ vững bản chất giai cấp công nhân của Đảng; xây dựng
và hoàn thiện nền dân chủ xã hội chủ nghĩa; phát huy hiệu quả vai trò của các
tổ chức chính trị-xã hội của giai cấp cơng nhân và nhân dân lao động; kiên
quyết đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái, thù địch, cơ hội chính trị
nhằm phủ nhận sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân.
Bảo vệ Tổ quốc, chế độ xã hội chủ nghĩa, bảo vệ vững chắc độc lập,
chủ quyền, thống nhất, tồn vẹn lãnh thổ; giữ vững mơi trường hịa bình, ổn
định để phát triển đất nước... cần phải được coi là những nhiệm vụ thường
xuyên, cấp bách.


15

PHẦN KẾT LUẬN
Giai cấp công nhân hiện đại - sản phẩm của nền nền đại công nghiệp
hiện đại quy mô ngày càng lớn, là giai cấp tiên tiến, luôn giữ vị trí trung tâm
của sự phát triển xã hội. Xuất phát từ địa vị kinh tế - xã hội và đặc điểm chính
trị xã hội, giai cấp cơng nhân trở thành giai cấp có sứ mệnh lịch sử cao cả
thực hiện sự chuyển biến cách mạng từ chủ nghĩa tư bản lên chủ nghĩa xã hội
và chủ nghĩa cộng sản không chỉ ở mỗi quốc gia dân tộc mà trên phạm vi toàn
thế giới. Để đảm đương sứ mệnh lịch sử to lớn đó, dù dưới chủ nghĩa tư bản
hay dưới chủ nghĩa xã hội giai cấp công nhân hiện đại phải không ngừng nâng
cao về số lượng, chất lượng và tổ chức; phải nâng cao giác ngộ và bản lĩnh
chính trị, trình độ học vấn và nghề nghiệp xứng đáng là lực lượng đi đầu
trong công cuộc xây dựng xã hội mới.
Hiện nay, lịch sử nhân loại đã có nhiều thay đổi, những biến động của

lịch sử thế giới những năm gần đây vẫn cho thấy con đường nhân loại đang
từng bước quá độ lên chủ nghĩa xã hội trên phạm vi toàn thế giới là một xu
thế khách quan. Xu hướng đó gắn liền với sứ mệnh lịch sử của giai cấp công
nhân hiện đại. Trong bối cảnh mới, học thuyết Mác - Lênin về vai trò sứ mệnh
lịch sử của giai cấp công nhân một lần nữa được khẳng định là lý luận đúng
đắn, có khả năng định hướng cho cuộc cách mạng xã hội chủ nghĩa trong thời
đại ngày nay.
Công cuộc xây dựng đất nước định hướng xã hội chủ nghĩa do Đảng
ta khởi xướng và lãnh đạo đã đạt được những thành tựu to lớn, có ý nghĩa
quan trọng. Giai cấp cơng nhân đang đi đầu trong xây dựng xã hội mới, nhất
là trong việc xây dựng cơ sở vật chất - kỹ thuật của chủ nghĩa xã hội nhằm
thực hiện mục tiêu dân giàu, nước mạnh, xã hội dân chủ, cơng bằng, văn
minh. Đó là bằng chứng chỉ rõ năng lực lãnh đạo của giai cấp cơng nhân nước
ta, vai trị khơng có lực lượng xã hội nào có thể thay thế được.


16

TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. C.Mác và Ph.Ăngghen: Toàn tập, Tập 2, Nxb Chính trị quốc gia.
2. Đảng Cộng sản Việt Nam: Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần
thứ X, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội 2006.
3. Đảng Cộng sản Việt Nam: Văn kiện Đại hội đại biểu tồn quốc lần
thứ XI, Nxb Chính trị quốc gia - Sự thật, Hà Nội 2011.
4. Đảng Cộng sản Việt Nam: Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần
thứ XII, Nxb Chính trị quốc gia - Sự thật, Hà Nội 2016.
5. Đang Công san Viêt Nam: Văn kiện Đại hội đại biểu tồn quốc lần
thứ XIII của Đảng, Nxb Chính trị quốc gia - Sự thật, Hà Nội 2021.
6. Giáo trình mơn Chủ nghĩa xã hội khoa học, Nxb. Lý luận chính trị.