ỨNG DỤNG GIS XÂY DỰNG HỆ THỐNG QUẢN LÝ CHẤT THẢI SINH HOẠT TẠI THÀNH PHỐ ĐỒNG HỚI

ỨNG DỤNG GIS XÂY DỰNG HỆ THỐNG QUẢN LÝ CHẤT THẢI SINH
HOẠT TẠI THÀNH PHỐ ĐỒNG HỚI
Hồng Đình Tuyền, Lê Minh Thắng
Tóm tắt. GIS là một cơng cụ hỗ trợ mang lại sự thành công của nhiều hoạt động kinh tế - xã hội,
quốc phòng cho nhiều quốc gia trên thế giới. Hệ thống thống tin địa lý (GIS) có khả năng quản lý và phân
tích dữ liệu theo khơng gian và thời gian. GIS thực sự là một công cụ hỗ trợ đắc lực cho công tác quản lý
lãnh thổ, tài ngun - mơi trường [1]...Bài báo trình bày kết quả nghiên cứu ứng dụng GIS xây dựng hệ
thống để quản lý rác thải trên địa bàn Thành phố Đồng Hới đem lại hiệu quả.
Từ khóa: GIS; Bản đồ số; Chất thải; Giải thuật

1. ĐẶT VẤN ĐỀ
N
ự
N
GIS

T
ị ù

ớ
d
ù

ự ự
Vệ N

ứ
ọ ỹ
Vệ q
q
ớ ủ

ổ
ớ

ị
T H :Ứ

ơ
dụ

T

ó
Đồ

ồ
ý

dụ
ệ

ú

í
dị

ị

ụ ủ

ị ý

GIS í
ệ
ắ
ụ

ỉ è
S L ỗ
í
ệ
q
ý ó
ọ [3]

Hớ

ớ ự

ỉ
ệ

dụ

ự ở TP H
q
ổ
dụ GIS
dự
ê

ê
ị ủ Vệ

ở

ệ ứ

ệ GIS

ự ó ù
íM :Ứ

ú

ý
ắ
ệ

ệ
ở
T TP Hồ
lý TR q
ủ
ồ
q

ẩ

ĩ

ự

ắ
[5]
ắ ự

q
Vị í

q
ỗ

ổ
ó

ữ

ê

ủ ỉ
ự

Q

B

Đồ

ễ

d
Q

ý
ễ

q

ữ
ớ
ơq

ồ

é
ệ GIS

dụ
ọ

ớ
ơ ị
ệ q
dự
ệ

ê

ủ

ữ
B
q

ớ
ý

ệ
ớ Đ
H
ệ

ó
ứ

ủ

ệ

ệ
ệ q

ệ

ơ

2. XÂY DỰNG MƠ HÌNH DỮ LIỆU GIS QUẢN LÝ CHẤT THẢI SINH HOẠT
2.1. Phân tích mơ hình dữ liệu

ê
ị
ứ
ý


Đầu vào của hệ thống: Là các dữ liệ ê q
n ch t th i sinh ho t và các dữ liệu
khác phục vụ cho công tác qu
ý
: N ồn phát th
ng ch t th i, thành ph n, tỷ trọng
ch t th i, th
ơ
ện và nhân lực, vị í
m t p trung ch t th i [5] …
xây dựng các lớp b
ồ chuyên ngành; s liệu v dân s và m
d
tính tốn các dự báo. B
ồ n n (b
ồ giao thơng, hành chính, thủ
… ủ TP Đồng
Hới) phục vụ cho công tác qu
ý
m t p trung ch t th i, tuy n thu gom, thi t k và xây
dựng dữ liệu khơng gian, dữ liệu thu c tính v ch t th i.
Đầu ra của hệ thống: K t qu cu i cùng sẽ nh

cm

ơ ở dữ liệu (CSDL) GIS v

m
ớ
m thu gom, t p trung rác, tuy n thu gom rác th i, [6] …
ơ
q
ý ơ
sở v t ch t, trang thi t bị và nhân lự
M
Đ
ị Qu ng Bình bằng cơng
nghệ GIS. Sơ ồ minh họa ho
ng cho ở Hình 1.

Q

Q

ý T

ắ

T

M

ệ GIS

T

ứ

S L
C

ằ

ê

S L ị ý

ắ
Đ

ự

Báo cáo

Đ

ị

P

Đ

/

R
R
Đ

N

ớ

ị

ồ
T ủ

B

ử ý

Đ

Đ

e

Bãi chơn rác
Thùng rác

L

í

Hình 1. Sơ ồ

ọ

q

ệ

ữ

ệ

q

ý T

2.2. Thiết kế cơ sở dữ liệu GIS
CSDL GIS phục vụ qu n lý CT sinh ho
c thi t k thành hai ph n: CSDL n n: ranh
giớ
í
d
ủ
S L
ê
T:
ơ ị qu n
lý mơi
ng; M

ớ
m thu gom, t p trung rác, thùng rác công c ng; M
ới tuy n
quét, thu gom, v n chuy n rác và m
ới bãi xử lý rác [2].
2.2.1. Thiết kế dữ liệu không gian
ơ ở dữ liệu không gian của QB-GIS

c thi t k

ơ ồ Hình 2.

12. Lớp bãi xử lý
11. Lớp tuyến vận chuyển
10. Lớp tuyến thu gom
9. Lớp tuyến quét rác
8. Lớp thùng rác công cộng

CSDL
chuyên ngành

7. Lớp điểm tập trung rác
6. Lớp điểm thu gom
5. Lớp công ty môi trường

q

4. Lớp thủy văn

CSDL

ý T

3. Lớp khu dân cư
2. Lớp giao thơng

CSDL
ị ý

Hình 2. M

ổ

ứ dữ ệ

1. Lớp phường/xã

S L GIS q

ý T


− Lớp phường/xã: L
dữ liệu củ
: Tê
ng, diện tích, dân s ...

ơ

− Lớp giao thơng: L

ị hành chính thu c TP Đồng Hới
ê

− Lớp khu dân cư: L

d

− Lớp thủy văn: L

ng, chi u dài, chi u r

…

…

h

ồ, sông trong n i thành

− Lớp công ty môi trường: L
− Lớp điểm thu gom: L
s n xu
d

ị
ê

i tv

ơ ở

ng học...

− Lớp điểm tập trung rác: L
e ẩy tay

m t p k t rác của công nhân thu gom bằng

− Lớp thùng rác công cộng: L
tuy
ng.

s

L
gom rác bằ
giới:

ù

ặt ở ơ

c ng dọc các

c chia thành: L trình quét rác trên các tuy
ng; L trình thu
m t p trung; L trình thu gom v n chuy n rác bằ
e ơ

e ẩ

− Lớp tuyến quét rác: L
c các tuy
ng

t v các l trình quét rác của công nhân trên t t

− Lớp tuyến thu gom: L
các tuy
ng nhỏ, hẻ

t v các l trình thu gom bằ
m t p trung

chuy n v

− Lớp tuyến vận chuyển: L
m t p trung rác v bãi xử lý
− Lớp bãi xử lý: L

e ẩy tay trên

t v các l trình v n chuy n rác từ

t v các bãi xử lý, chơn l
: Lớp ranh giớ

Ngồi ra, cịn có m t s lớp dữ liệ
lớp l ới tọ
, lớ ịa danh.

T ê

m thu

ịa bàn thành ph

ng/xã, lớp chú thích,

2.2.2. Thiết kế dữ liệu thuộc tính
Dữ liệu thu c tính bao gồm các thơng tin, s liệu, hình nh v cơng tác qu
ý T
:
ng rác phát sinh, tình hình thu gom, kh
ng thu gom, th i gian thu gom, lự
ng,
ơ
ện, v n chuy n, l trình thu gom, bãi chôn l … H ện tr ng v
:
chi u dài, chi u r ng, gi
m, chi
…
ữ ệ
ồ

í

dự
ý

ổ ử

ữ

ổ

ừ

ự
ý
ị

:

ị
ý

ơ

ệ

ổ


CSDL được thiết kế theo kiến trúc đối ngẫu: phần dữ liệu không gian được cài đặt trong
các lớp bản đồ có cấu trúc dữ liệu vector, phần dữ liệu thuộc tính được cài đặt trong hệ quản trị
CSDL SQL server [6].
2.3. Xây dựng bản đồ quản lý chất thải

Q

Xây dựng b
−B
ồm

ồ qu n lý ch t th i sinh ho t gồm:
ới nguồn phát sinh CT sinh ho t

−B

ồm

ớ

−B

ồm

ới tuy n quét, thu gom, v n chuy n rác

−B

ồm

ới bãi xử lý rác;hệ th ng kí hiệu, b ng chú gi i

m t p trung và tr m trung chuy n rác

ệ : ữ ệ
ử ý

[3]…
ú
í
dữ ệ
ó
e q
H
3

ằ
dữ ệ

ị ị

ị ệ
ồ
ê

ù
GPS

ó
q

ý T


Hình 3. Q

ử ý dữ ệ

dự

ồ

ê


Hình 4. B

ồ hành chính Thành ph Đồng Hới.

3. THIẾT KẾ HỆ THỐNG QB-GIS
3.1 Biểu đồ ca sử dụng tổng quát của hệ thống
Bi
ồ ca sử dụng của hệ th ng cho ở Hình 5.


Hình 5. B

ồ

ử dụ

ủ

ệ

QB-GIS.

3.2 Thiết kế cơ sở dữ liệu thuộc tính
ự
ê
ệ
dự
ơ ở dữ ệ
ồ
ơ
:
B
TG
dù
m thu gom rác. B ng tbTramTrungChuyen,
dù
m t p trung và tr m trung chuy n rác. B
L T
dù
các l trình thu gom rác. B
B R dù
các bãi rác
[6].
Đ
dự
ệ
ó
ủ
ứ
í ở ê
dự

ơ ở dữ ệ

í

q

ệ

ữ

H

6


Hình 6. Sơ ồ q

ệ

ữ

ơ ở dữ ệ

í


4. PHÁT TRIỂN ỨNG DỤNG
Vớ
dự

ữ
ồ :

P

ứ

ê

ữ
H

í
dụ
#

ở
e

GIS ớ ê
V
d

ớ

ệ

QB-GIS

: QB-GIS Q

B
GIS
2010
ụ M e e e [4] ớ

dự
dệ

7

Hình 7. G

dệ

ệ

QB-GIS.

5. KẾT LUẬN
B
ê

ị

T
ệ
ễ
ệ

ệ

ê
ê
ồ

eé

ổ q
Đồ Hớ Hệ
e
ỉ Q
B
dễ d
e dõ
ồ [6] H
ệ
ứ
dữ ệ
ú

ứ

dụ

GIS
ử dụ

q
ẽ e

ý

ệ q

ứ ừ ó ệ
ó
ị
H ớ
dự
ắ ặ
ị ị
ị ệ
GPS
ơ
ựd
ủ
e é rác trong q trình
ê
ứ
ó ủ ệ
ồ
ổ
ớ
ồ
dự
ứ
dẫ
ê
ị
ẵ

TÀI LIỆU THAM KHẢO

[1]
[2]

N ễ T ị ệ 2010 Xây dựng cơ sở dữ liệu quản lý rác thải ở Thành phố Đà Nẵng dưới sự
trợ giúp của GIS T
í
ọ
ệ Đ ọ Đ Nẵ S 5
40
P
Hữ Đứ 2005 Cơ sở dữ liệu và hệ thống thông tin địa lý GIS N
X dự


[3]
[4]
[5]
[6]

H H 2011 TP Hồ Chí Minh ứng dụng GIS vào thu gom chất thải rắn ứng dụng GIS vào công
tác quản lý chất thải rắn và quy hoạch các tuyến thu gom T
í P W d VN 30/5/2011
Ph m Hữ K
H
Đức H i (2006), C# 2005 Lập trình Windows Forms, Nhà xu t b n
L
ng Xã h i.
N ễ T H
Lê B T
2010 Ứng dụng GIS sắp xếp lại hệ thống thu gom chất thải

rắn tại TP Huế T
í
ọ Đ ọ H S 59
49
Bùi T n Ngọc (2011), Ứng dụng công nghệ GIS xây dựng hệ thống quản lý chất thải sinh hoạt
tại Thành phố Quảng Ngãi, Báo cáo t t nghiệp Th
ĩ
KHMT Đ i họ Đ Nẵng, Khoá
2011-2013.