TIỂU LUẬN HỆ THỐNG THÔNG TIN QUẢN LÝ NỀN TẢNG THƯƠNG MẠI ĐIỆN TỬ CỦA CÔNG TY CỔ PHẦN TIKI

ĐẠI HỌC QUỐC GIA TP. HỒ CHÍ MINH
TRƯỜNG ĐẠI HỌC BÁCH KHOA
KHOA QUẢN LÝ CÔNG NGHIỆP

BÁO CÁO BÀI TẬP LỚN

NỀN TẢNG THƯƠNG MẠI ĐIỆN TỬ CỦA
CƠNG TY CỔ PHẦN TIKI
Mơn: Hệ thống thơng tin quản lý
Giảng viên: Trần Thị Tuyết
Nhóm 7
Nguyễn Lê Anh Hoài - 1812242
Huỳnh Thị Mỹ Tiên - 1814300
Võ Thị Giang - 1812009
Dương Vũ Long - 1812849
Trần Thị Minh Huyền – 1810187
Lưu Trương Quốc Thắng - 1713229

Tp. HCM,2 05/2021


LỜI CẢM ƠN
Qua môn học Hệ thống thông tin quản lý với sự giảng dạy của Cô Trần Thị Tuyết, chúng em
đã được học những kiến thức cơ bản về những hệ thống thơng tin khác nhau, cũng như quy
trình phân tích và thiết kế hệ thống, bên cạnh đó còn hiểu được về các giai đoạn của việc phát
triển hệ thống thông tin được diễn ra như thế nào. Đây đều là những kiến thức cơ sở, nền tảng
về lĩnh vực hệ thống thông tin sẽ đồng hành cùng chúng em trong chặng đường sắp tới. Để có
thể hiểu rõ hơn về hệ thống thông tin trong doanh nghiệp thực tế, nhóm 7 xin thực hiện bài
tập lớn này với chủ đề “Nền Tảng Thương Mại Điện Tử Của Cơng Ty Cổ Phần Tiki”.
Nhóm xin gửi lời cảm ơn chân thành nhất đến Cơ Trần Thị Tuyết vì đã ln tận tình giảng
dạy, hướng dẫn, đồng hành cùng tụi em trong suốt quá trình học tập và thực hiện bài tập lớn.

Tuy nhiên, bài tập lớn còn nhiều điểm thiếu sót, rất mong nhận được nhận xét và góp ý từ Cơ.
Một lần nữa, nhóm 7 xin gửi lời cảm ơn chân thành nhất đến Cơ!
Thành phố Hồ Chí Minh, ngày 15 tháng 5 năm 2021,
Tập thể nhóm 7.

i


TÓM TẮT
Cùng với sự phát triển mạnh mẽ của nền kinh tế, các doanh nghiệp được thành lập ngày càng
nhiều. Điều này đã tạo ra cho các doanh nghiệp những áp lực cạnh tranh cực kỳ lớn. Chính vì
vậy, doanh nghiệp luôn cần phải nắm bắt cơ hội và kịp thời xu hướng. Trong đó, hệ thống
thơng tin đóng một vai trò rất lớn vào việc giúp doanh nghiệp phát triển và tạo được vị thế
trên thị trường. Hệ thống thơng tin là một hệ thống đóng vai trị làm vật trung gian giữa các
công ty, doanh nghiệp với môi trường, xã hội. Nó là một hệ thống nằm ở trung tâm của doanh
nghiệp, giúp cho quá trình thu thập, xử lý và cung cấp thông tin một cách thuận lợi nhất.
Có nhiều loại hệ thống thơng tin khác nhau, từ đơn gian đến phức tạp, trong bài tập lớn này sẽ
phân tích tổng quan nhất về nền tảng thương mại điện tử của Tiki tiếp cận trên cơ sở kinh
doanh và quản lý.

ii


BẢNG ĐÁNH GIÁ
Họ và Tên

MSSV

Cơng việc thực hiện

Vai trị

Đánh
giá

Phần bài tập lớn:
+ Phân chia cơng việc.
Nguyễn Lê
1812242
Anh Hồi

Nhóm + Chương 4: phân tích chuỗi giá trị.
trưởng + Hỗ trợ tổng hợp báo cáo.

17%

Phần thực hành worldsoft:
+ Thực hành với tài khoản learning 50.
Phần bài tập lớn:
+ Chương 1: - tổng quan tiki, khái quát lịch sử,
quy mô, đặc điểm nổi bật tiki.
Huỳnh Thị
1814300
Mỹ Tiên

Thành
viên

- Hệ thống e-commerce, các thành phần của hệ
thống, ipo của hệ thống, vẽ sơ đồ quy trình của

hệ thống.

17%

Phần thực hành worldsoft:
+Thực hành với tài khoản learning 50
Phần bài tập lớn:
Võ Thị
Giang

1812009

Thành
viên

+ Chương 5: đánh giá các vấn đề hiện tại và đề
xuất giải pháp.
+ Kết luận.
Phần thực hành worldsoft:
+Thực hành với tài khoản learning 51

iii

17%


Phần bài tập lớn:
+Chương 2: phân tích mơi trường bên ngồi bằng
2 mơ hình pestel và 5f.
Dương Vũ

Long

1812849

Thành
viên

+ Hỗ trợ sửa lại phần đánh giá và giải pháp.
Phần thực hành worldsoft:

17%

+ Thực hành worldsoft với tài khoản learning 51.

Phần bài tập lớn:
Trần Thị
Minh
Huyền

+ Chương 3: chiến lược cạnh tranh.
1810187

Thành
viên

+ Hỗ trợ tổng hợp báo cáo.
Phần thực hành worldsoft:

17%

+Thực hành worldsoft tài khoản learning 52.

Lưu
Trương
Quốc
Thắng

Phần bài tập lớn:
1713229

Thành
viên

Tổng hợp báo cáo.

15%

Tổng hợp powerpoint thuyết trình.

Tổng

iv

100%


MỤC LỤC
Đề mụcof Contents

Trang

Lời cảm ơn................................................................................................................................. i
Tóm tắt ...................................................................................................................................... ii
Bảng đánh giá .......................................................................................................................... iii
Mục lục ..................................................................................................................................... v
Danh mục hình vẽ.................................................................................................................. viii
Danh mục bảng biểu .............................................................................................................viiii
Danh sách các thuật ngữ viết tắt ............................................................................................ ixx
CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN VỀ TIKI VÀ HỆ THỐNG THƯƠNG MẠI ĐIỆN TỬ
CỦA TIKI................................................................................................................................ 1
1.1

GIỚI THIỆU VỀ TIKI............................................................................................. 1

1.1.1

Tổng quan ............................................................................................................. 1

1.1.2

Lịch sử phát triển của Tiki .................................................................................. 1

1.1.3

Lợi thế của Tiki ................................................................................................... 2

1.2

HỆ THỐNG THƯƠNG MẠI ĐIỆN TỬ CỦA TIKI ............................................. 2

1.2.1

Tổng quan ............................................................................................................. 2

1.2.2

Tích hợp nhiều nền tảng công nghệ trong vận hành ............................................ 3

1.2.3

Bùng nổ thơng tin dẫn đến sự thay đổi ................................................................ 4

1.3

PHÂN TÍCH IPO MUA HÀNG CỦA TIKI........................................................... 7

CHƯƠNG 2: PHÂN TÍCH MƠI TRƯỜNG........................................................................ 9
2.1

PHÂN TÍCH MƠI TRƯỜNG VĨ MƠ – MƠ HÌNH PESTEL ............................. 9

2.1.1

Cơ sở lý thuyết ................................................................................................... 10

2.1.2

Phân tích PESTEL vào Tiki ............................................................................... 10

2.2

PHÂN TÍCH MƠI TRƯỜNG VI MƠ – MƠ HÌNH 5 FORCES ....................... 17

2.2.1

Cơ sở lý thuyết ................................................................................................... 17

2.2.2

Phân tích 5 Forces vào Tiki ................................................................................ 18

CHƯƠNG 3: LỢI THẾ CẠNH TRANH ........................................................................... 21
3.1

TÌNH HÌNH THỊ TRƯỜNG ................................................................................. 21
v


3.2

CHIẾN LƯỢC CẠNH TRANH ........................................................................... 24

CHƯƠNG 4: CHUỖI GIÁ TRỊ .......................................................................................... 24
4.1

CƠ SỞ LÝ THUYẾT.............................................................................................. 26

4.2

PHÂN TÍCH CHUỖI GIÁ TRỊ VÀO TIKI ......................................................... 26

4.2.1

Các hoạt động hỗ trợ.............................................................................................. 26

4.2.2

Các hoạt động chính .............................................................................................. 27

CHƯƠNG 5: ĐÁNH GIÁ VẤN ĐỀ HIỆN TẠI VÀ ĐỀ XUẤT CẢI TIẾN ................... 32
5.1

ĐÁNH GIÁ VẤN ĐỀ .............................................................................................. 32

5.1.1

Đánh giá chung ...................................................................................................... 32

5.1.2

Đối với khách hàng ................................................................................................ 34

5.1.3

Đối với nhà bán hàng ............................................................................................. 34

5.2

ĐỀ XUẤT CẢI TIẾN.............................................................................................. 34

5.2.1

Trải nghiệm trên điện thoại thông minh ................................................................ 34

5.2.2

Hỗ trợ bán hàng ..................................................................................................... 34

5.2.3

Dịch vụ hỗ trợ khách hàng..................................................................................... 34

5.2.4

Lịng tin khach hàng .............................................................................................. 35

5.2.5

Bảo mật, an tồn thơng tin ..................................................................................... 35

5.3

KẾT LUẬN.............................................................................................................. 35

vi


DANH MỤC HÌNH VẼ
Tên hình

Trang

Hình 1.1 Sơ đồ hoạt động của các nền tảng cơng nghệ cả Tiki

4

Hình 2.2 Sơ đồ ứng dụng nền tảng tích hợp vào các hoạt động của Tiki

5

Hình 1.3 Sơ đồ hoạt động của các nền tảng dựa trên cơ sở dữ liệu ở Tiki

5

Hình 1.4 Sơ đồ IPO q trính mua hàng ở TiKi

7

Hình 2.1 Mơ hình kinh doanh và các đối thủ hiện tại và tiềm năng của Tiki

18

Hình 3.1 Điểm đánh giá của người tiêu dùng với sàn thương mại điện tử tại Việt Nam 21
Hình 3.2 Định vị chiến lược sản phẩm theo giá của Shopee, Lazada, Tiki

25

Hình 4.1 Sơ đồ mơ tả chuỗi giá trị

26

Hình 4.2 Sơ đồ mơ hình lưu kho

27

Hình 4.3 Sơ đồ mơ hình qua kho

28

vii


DANH MỤC BẢNG BIỂU
Tên bảng

Trang

Bảng 1: Phân tích PESTEL vào Tiki

10

Bảng 2: Phân tích tổng quan Shoppe

22

Bảng 3: Phân tích tổng quan Lazada

23

Bảng 4: Phân tích tổng quan Tiki

24

viii


DANH SÁCH CÁC THUẬT NGỮ VIẾT TẮT
1. TMĐT: Thương mại điện tử

ix


Chương 1: Tổng quan về tiki và hệ thống thương mại điện tử của tiki

CHƯƠNG 1
TỔNG QUAN VỀ TIKI VÀ HỆ THỐNG THƯƠNG MẠI
ĐIỆN TỬ CỦA TIKI
1.1

GIỚI THIỆU VỀ TIKI

1.1.1 Tổng quan
Tiki.vn hiện đang là một trong những sàn thương mại điện tử phát triển mạnh mẽ ở Việt Nam.
Các sản phẩm được bán trên Tiki đều được cam kết là hàng chính hãng 100%. Với khoảng
hơn 30 triệu lượt truy cập từ khách hàng mỗi tháng, đây là kênh bán hàng được rất nhiều cá
nhân, doanh nghiệp, các thương hiệu lựa chọn để phân phối sản phẩm của mình.
Tiki là một hệ sinh thái thương mại tất cả trong một, gồm các công ty thành viên như:
 TikiNOW Smart Logistics cung cấp dịch vụ logistics đầu-cuối;
 Ticketbox mang đến dịch vụ vé sự kiện, xem phim hàng đầu;
 Đơn vị bán lẻ Tiki Trading và Sàn Giao dịch cung cấp 10 triệu sản phẩm từ 26 ngành
hàng phục vụ hàng triệu khách hàng trên toàn quốc.

1.1.2

Lịch sử phát triển của Tiki

Vào tháng 03/2010, Tiki.vn được thành lập bởi ông Trần Ngọc Thái Sơn. Ông Sơn là thạc sĩ
ngành thương mại điện tử ở Đại học New South Wales, Úc. Khi mới thành lập, Tiki chỉ là
trang web bán sách tiếng Anh online cho người Việt.
Năm 2011-2012, Tiki.vn là đơn vị bán sách online số 1 tại Việt Nam. Với 89% khách hàng
hài lòng và đã nhận được giải thưởng Thương mại điện tử: đơn vị giao hàng nhanh nhất và
được khách hàng hài lòng nhất. Vào tháng 03/2012, Tiki cũng được Quỹ đầu tư CyberAgent
Ventures Inc rót vốn và chiếm 20% cổ phần.
Giai đoạn 2013-2014, Tiki mở rộng các ngành hàng kinh doanh như hàng điện tử, hàng tiêu
dùng, thời trang, mỹ phẩm, chăm sóc sức khỏe sắc đẹp,… Giai đoạn này, Tiki cũng đã mở
trung tâm xử lý đơn hàng đầu tiên với diện tích 3000m2. Đồng thời nhận thêm được 2 triệu
đô từ quỹ đầu tư Sumitomo của Nhật Bản.
Vào năm 2015-2016, Tiki lọt TOP 5 doanh nghiệp thương mại điện tử tại Việt Nam. Sở hữu
2 trung tâm xử lý đơn hàng tại Hà Nội và Hồ Chí Minh. Triển khai dịch vụ giao hàng trong
vịng 24h. Và được Công ty Cổ phần VNG đầu tư 15 triệu đô.
Năm 2017, Tiki tiếp tục lọt TOP 10 doanh nghiệp có sức ảnh hưởng đến sự phát triển internet
tại Việt Nam. Nhận được khoản đầu tư lớn khoảng 1000 tỷ đồng từ tập đoàn JD của Trung
Quốc. Tiki đã triển khai dịch vụ giao hàng nhanh trong 2h TikiNOW và mơ hình sàn TMĐT
MarketPlace.

1


Chương 1: Tổng quan về tiki và hệ thống thương mại điện tử của tiki

Năm 2018-2019, Tiki vẫn duy trì vị thế dẫn đầu. Mở rộng 6 trung tâm xử lý đơn hàng. Cung
cấp dịch vụ TikiNOW tại 6 tỉnh thành trên cả nước. Thử nghiệm mơ hình bán hàng xuyên biên

giới.
Tiki lọt Top 1 nơi làm việc tốt nhất Việt Nam trong ngành Internet/E-commerce 2018
(Anphabe bình chọn), Top 50 nơi làm việc tốt nhất châu Á 2019 (HR Asia bình chọn).
1.1.3

Lợi thế của Tiki

Có thể nói, Tiki là nền tảng cung cấp dịch vụ chất lượng nhất tại Việt Nam hiện nay. Hệ thống
TikiNOW xử lý 3000 đơn hàng/ ngày, với 97% giao đúng hạn và chỉ 1% hủy đơn hàng. Thời
gian giao hàng trung bình tồn quốc là 1,7 ngày, trong khi đó Lazada VN là 4,5 ngày.
Tiki có 30.000m2 kho bãi ở 6 thành phố lớn gồm Hà Nội, Hải Phịng, Đà Nẵng, Nha Trang,
Hồ Chí Minh và Cần Thơ.
Tiki sở hữu sự khác biệt, giá trị và có lượng khách hàng mang lại giá trị cao. Trong đó 70%
khách hàng của Tiki là nữ giới. Có thể nói, phụ nữ là tương lai của ngành thương mại điện tử.
Ở Đơng Nam Á, phụ nữ đóng góp tới 80% lượng tiêu dùng và giành hơn 40% thời gian của
mình vào việc mua sắm online.
1.2

HỆ THỐNG THƯƠNG MẠI ĐIỆN TỬ CỦA TIKI

1.2.1 Tổng quan
Trong lĩnh vực TMĐT, công nghệ đóng vai trị nền tảng đối với các hoạt động kinh doanh của
doanh nghiệp. Nó đã dần dần làm thay đổi cách thức trao đổi buôn bán của con người. Cùng
với sự phát triển đó, các nền tảng cơng nghệ cho thương mại điện tử cũng được nâng cấp, mở
rộng không ngừng về cả chiều sâu và chiều rộng. Chiều rộng là số lượng các phân hệ nghiệp
vụ mở rộng theo nhu cầu của doanh nghiệp. Từ một website với tất cả các chức năng cần thiết
cho hoạt động động thương mại điện tử, chia tách thành nhiều các hệ thống chuyên biệt cho
từng nghiệp vụ: quản lý sản phẩm, quản lý giá, đơn hàng, giao vận, kho bãi… Chiều sâu là sự
phát triển nâng cao của hạ tầng lưu trữ đám mây. Đó là một q trình tiến hoá lâu dài, gắn liền
với lịch sử phát triển của Internet và cơng nghệ thơng tin.

Q trình phát triển của hệ thống Tiki cũng khơng nằm ngồi sự phát triển chung. Từ một
trang web bán sách chạy trên Magento, tới nay đã trở thành một hệ thống đồ sộ, phục vụ với
hoạt động kinh doanh đa dạng với đủ các loại mặt hàng, dịch vụ thuộc hàng ngàn chuyên mục.
Hoạt động vận hành cũng trở nên ngày một phức tạp, mua hàng, bán hàng, vận hành kho bãi
giao vận, kế tốn tài chính; đối tượng phục vụ từ khách hàng, hàng ngàn nhân viên công ty,
tới hàng chục ngàn nhà bán tham gia vận hành hệ thống thương mại điện tử. Các nền tảng
cơng nghệ của Tiki cũng theo đó mà không ngừng thay đổi, mở rộng theo thời gian.

2


Chương 1: Tổng quan về tiki và hệ thống thương mại điện tử của tiki

1.2.2 Tích hợp nhiều nền tảng công nghệ trong vận hành
Nền tảng Magento:
Magento, là một mã nguồn mở tạo trang TMĐT đã được ra mắt vào ngày 31 tháng 3 năm
2008, cung cấp dịch vụ backend office - nơi Tiki có thể đăng các sản phẩm, vận hành đơn
hàng, chăm sóc khách hàng, cùng storefront - nơi khách hàng của Tiki có thể tìm kiếm, xem
và thực hiện các giao dịch mua hàng. Có thể nói, Magento đóng một vai trị cực lớn trong việc
phát triển hệ thống của Tiki và giúp cho Tiki tiết kiệm một lượng lớn các tài nguyên phần
mềm cùng với các kiến thức mơ hình giá trị thực thể EAV, giỏ hàng, đơn hàng, khuyến mãi,
cách thiết kế và tổ chức dữ liệu.
Nền tảng Talaria:
Talaria – một framework (là các đoạn code đã được viết sẵn, cấu thành nên một bộ khung và
các thư viện lập trình được đóng gói) đã được phát triển từ cuối năm 2014, cho đến đầu năm
2015 đã thay thế một phần của Magento để xử lý các quyền truy cập của khách hàng. Tất cả
các hoạt động từ trình duyệt, chế độ xem sản phẩm, đến đặt hàng đều sẽ diễn ra trên Talaria.
Talaria cũng chịu các tác động bởi thiết kế của Magento nhưng được làm đơn giản hơn. Các
mơ hình EAV để quản lý sản phẩm, đơn đặt hàng vẫn tương tự như mơ hình Magento. Trong
khi đó, các hoạt động phía backend vẫn do Magento đảm nhiệm, điều này đòi hỏi phải có một

quy trình đồng bộ hóa dữ liệu giữa hai hệ thống để đảm bảo hoạt động vận hành tốt nhất cho
cả hệ thống.
Nền tảng logistics:
Tại thời điểm đầu năm 2013, các hoạt động vận hành Tiki bắt đầu mở rộng sang quản lý vận
hành kho, hậu cần và kế tốn. Mơ hình kinh doanh chính của Tiki là bán lẻ và điều này sẽ phát
sinh các hoạt động quản lý kho và hoạt động hậu cần. Tiki bắt đầu triển khai hệ thống ERP.
Trong 5 năm, hệ điều hành liên tục được nâng cấp và mở rộng, bổ sung thêm nhiều hệ thống
hậu cần để hồn thành cơng việc và cho đến nay từ 1 kho, Tiki đã mở rộng lên 8 kho trên toàn
quốc, quản lý xử lý hàng triệu đơn vị sản phẩm mỗi năm, cung cấp dịch vụ giao hàng phức
tạp như giao hàng 2h.
Hệ thống này là phần cốt lõi của các hoạt động vận tải trên Tiki. Bằng cách tổ chức khéo léo,
dựa trên các nền tảng nguồn mở kết hợp với các giải pháp tự thiết kế , hơn 30 kỹ sư đã xây
dựng toàn bộ hệ thống từ đầu. Nền tảng đã đáp ứng việc mở rộng kinh doanh, thay đổi và nâng
cấp trong 5 năm qua, tạo ra một giá trị cạnh tranh khác trong dịch vụ giao hàng Tiki.
Nền tảng Marketplace:
Từ cuối 2016, TIKI bắt đầu chuyển đổi mơ hình kinh doanh từ Retail (hoạt động đơn thuần là
cung cấp sản phẩm cho khách hàng tiêu dùng) sang Marketplace (cho phép nhiều người bán
hàng đến đăng ký bán sản phẩm của mình. Điều này giúp cho mặt hàng đa dạng dạng hơn và
cần một hệ thống quản lý chặt chẽ hơn). Tới tháng 3/2017, Tiki chính thức mở cửa sàn thương
mại điện tử cho các người bán tham gia kinh doanh trên hệ thống Tiki. Đó là một sự chuyển
đổi lớn làm thay đổi tồn bộ mơ hình hoạt động của tồn bộ hệ thống Tiki. Hệ thống Tiki
khơng chỉ còn phục vụ riêng Tiki mà giờ cho phép các người bán bên ngoài vận hành bán
hàng trên sàn thương mại điện tử Tiki. Điều này làm cho hoạt động vận hành, quản lý trở nên
3


Chương 1: Tổng quan về tiki và hệ thống thương mại điện tử của tiki

rất phức tạp. Các người bán sẽ tham gia vào tất cả các công đoạn để tạo nên một hệ thống bán
hàng cho riêng mình, từ quản lý sản phẩm, vận hành đơn hàng, giao vận, tồn kho, tới thanh

tốn đối sốt tài chính, cơng nợ. Trong 2018, số sản phẩm trên Tiki tăng gấp hơn 5 lần từ gần
200.000 sản phẩm, lên 1 triệu sản phẩm, với hơn 90% sản phẩm của các người bán bên ngoài.
Sự bùng nổ về mặt nghiệp vụ, dẫn tới việc toàn bộ nền tảng của Tiki phải thay đổi. Các nền
tảng Tiki tiếp tục được chia tách nhỏ thành các nền tảng chuyên biệt hơn. Sự chia tách này
cũng là nét nổi bật của tất cả các hệ thống thương mại điện tử trên thế giới. Nó đáp ứng các
tốc độ mở rộng của hoạt động kinh doanh, khi mà mỗi mảng vận hành đều đòi hỏi rất cao về
tính chun biệt của hệ thống.
Customer
Talaria –
Tiki.vn
Warehouse
Employees

Logistic
System

Tiki
Employees
Marketplace
Platform

Magento

Seller

Back Office Employee
Hình 1.1 : Sơ đồ hoạt động của các nền tảng công nghệ cả Tiki

1.2.3 Bùng nổ thông tin dẫn đến sự thay đổi
Nền tảng Tích Hợp

Sự mở rộng của hệ thống làm phát sinh hàng trăm dịch vụ khác nhau, với hàng ngàn chức
năng hoạt động. Việc trao đổi và tích hợp dữ liệu giữa các hệ thống rất quan trọng để đảm bảo
toàn bộ hệ thống Tiki vận hành được. Dữ liệu cần đảm bảo tính chính xác xuyên suốt từ front
office tới back office, từ sản phẩm tới đơn hàng, giao vận và tài chính, kế tốn…

4


Chương 1: Tổng quan về tiki và hệ thống thương mại điện tử của tiki

Catalog Service

Order Service

Datawarehouse Service

Kafka – Message Bus

Seller Service

Datawarehouse

Loyalty Service

Hình 1.2 : Sơ đồ ứng dụng nền tảng tích hợp vào các hoạt động của Tiki
Nền tảng dựa trên cơ sở dữ liệu.
Dữ liệu là cơ sở để ra các quyết định cho mọi hoạt động trong kinh doanh. Nhu cầu báo cáo
đa dạng được tổng hợp từ mọi nguồn dữ liệu có thể có trong hệ thống. Đối tượng người dùng
bao gồm từ các cấp vận hành thấp nhất tới các cấp giám đốc cao nhất. Tính chính xác, sự đa
dạng, tốc độ cập nhật của dữ liệu là các đòi hỏi của hệ thống báo cáo.

Bắt đầu từ cuối 2017 tới đầu 2018, các dữ liệu dần được tập trung lại đưa vào data warehouse,
sử dụng nền tảng cloud Google Bigquery. Cùng với nền tảng tích hợp dựa trên Kafka, việc
tích hợp data giữa các transactional database và data warehouse đạt được mức độ cập nhật dữ
liệu gần như tức thời. Các báo cáo về vận hành kinh doanh trước đây mất nhiều giờ, thậm chí
nửa ngày để tổng hợp, thì nay đã có thể được cập nhật trong vòng 10 phút. Dữ liệu được trực
quan hóa dễ dàng, giúp các bộ phận kinh doanh ở tất cả các cấp nhanh chóng nắm bắt tình
hình, ra quyết định kịp thời. Cũng như xây dựng được các dịch vụ giá trị gia tăng như CRM,
Marketing Optimization…
Calalog Database

Order Database

Business Intelligent
Data
Warehouse

All Department
Employees

ERP Database

CRM

Seller Database

Hình 1.3 : Sơ đồ hoạt động của các nền tảng dựa trên cơ sở dữ liệu ở Tiki
Nền tảng DevOps
5

Chương 1: Tổng quan về tiki và hệ thống thương mại điện tử của tiki

DevOps đóng vai trị cực kỳ quan trọng trong việc đảm bảo quá trình xây dựng và phát triển
phần mềm của Tiki. Tại Tiki, mã nguồn của các hệ thống được quản lý tập trung sử dụng
GitHub (một hệ thống quản lý dự án và phiên bản code, hoạt động giống như một mạng xã
hội cho lập trình viên.) và các cơng cụ khác để triển khai và quản lý. Bất cứ lúc nào, bất kỳ
dịch vụ nào cũng có thể tích hợp và triển khai mã nguồn trên các môi trường từ User
Acceptance Testing (kiểm thử xem phần mềm đã thỏa mãn tất cả yêu cầu của khách hàng và
khách hàng chấp nhận sản phẩm (và trả tiền thanh toán hợp đồng)) đến Production. Điều này
có ý nghĩa rất lớn, đảm bảo tốc độ phát triển, tính năng phát hành của tất cả các đội nhóm đang
hoạt động trên thương mại điện tử Tiki.
Nền tảng Infrastructure
Đây là nền tảng của nền tảng đảm bảo cung cấp đủ tài ngun tính tốn cho tất cả các hệ thống
thương mại điện tử Tiki. Với hàng trăm dịch vụ, hàng ngàn ứng dụng máy chủ lưu trữ và xử
lý hàng trăm dữ liệu mỗi ngày. Từ một vài máy chủ ban đầu, Tiki đã dần dần xây dựng cơ sở
hạ tầng để lưu trữ cơ sở dữ liệu, ảo hóa với chi phí tối ưu, đáp ứng lưu lượng lớn đặc biệt là
vào các mùa mua sắm lớn cuối năm. Xây dựng cơ sở hạ tầng cho hệ thống thương mại điện
tử vơ cùng phức tạp, bởi vì các đặc điểm cụ thể địi hỏi tính ổn định cao và thống nhất dữ liệu
nhưng vẫn phải đáp ứng hiệu suất cao, lưu lượng lớn. Đặc biệt là phải đáp ứng được độ co
giãn lớn, vì lưu lượng truy cập cao bất thường của các hoạt động mua sắm là khơng thể đốn
trước.
Với 10 năm phát triển, nền tảng công nghệ Tiki đã dần thay đổi, phát triển và mở rộng liên
tục để đáp ứng nhu cầu kinh doanh. Đó là một q trình dài của q trình phát triển, với sự
đóng góp trí tuệ của hàng trăm kỹ sư trong những năm qua. Bài học lớn nhất của Tiki là ứng
dụng thông minh các nền tảng nguồn mở như Magento, Odoo và cách phát triển phần mềm
linh hoạt, hiệu quả để sử dụng một tài nguyên nhỏ, từ đó dần dần phát triển hệ thống với tốc
độ tương tự.

6

Chương 1: Tổng quan về tiki và hệ thống thương mại điện tử của tiki

1.3

PHÂN TÍCH IPO MUA HÀNG Ở TIKI

INPUT

PROCESS

OUTPUT

Vào website/app TIKI

Đăng nhập

Tìm kiếm sản phẩm

Thêm vào giỏ

Đặt hàng

Điền địa chỉ

Thanh tốn

Ghi nhận/ kiểm tra thơng tin tài khoản
Ghi nhận dữ liệu liên quan đến các tác vụ
của khách hàng, từ đó đưa ra đề xuất cá

nhân hóa cho khách hàng trong lần truy
cập sau.
Cập nhật dữ liệu, kiểm tra thơng tin, tình
trạng sản phẩm

hết hàng

Khơng thể
đặt hàng

cịn hàng

Ghi nhận, lưu trữ thông tin khách hàng

Tạo mã đơn hàng, hóa đơn

Thơng báo xác
nhận với Khách
hàng đơn hàng
thành cơng

Hình 1.4 : Sơ đồ IPO quá trính mua hàng ở TiKi
Ở q trình mua hàng, Input là những thơng tin mà khách hàng nhập vào, bao thông tin tài
khoản mua hàng (họ và tên, địa chỉ, số điện thoại,…) , các sản phẩm tìm kiếm, sản phẩm thêm
vào giỏ hàng, sản phẩm được đặt hàng, hình thức thanh tốn,… Đây là những thông tin mà
khách hàng cung cấp vào hệ thống của TiKi.
Những thông tin được cung cấp trên được hệ thống của TiKi ghi nhận, kiểm tra, phân tích và
xử lý và phẩn hồi nhanh chơng để khách hàng có thể thực hiện những bước tiếp theo trong
hành trình mua hàng của mình.

7


Chương 1: Tổng quan về tiki và hệ thống thương mại điện tử của tiki

Kết thúc của quá trình mua hàng là hệ thống trả về kết quả đặt sản phẩm của khách hàng
(Output). Khách hàng nhận được thông báo là đơn hàng đã đặt thành công (hoặc thất bại).

8


Chương 2: Phân tích mơi trường

CHƯƠNG 2
PHÂN TÍCH MƠI TRƯỜNG
2.1

PHÂN TÍCH MƠI TRƯỜNG VĨ MƠ – MƠ HÌNH PESTEL

2.1.1 Cơ sở lý thuyết
PESTEL là cơng cụ phân tích hữu ích giúp doanh nghiệp biết được “bức tranh tồn cảnh” về
mơi trường kinh doanh mà doanh nghiệp đang hoạt động, từ đó nhận dạng được những cơ hội
và mối đe dọa tiềm ẩn trong nó.
 Chính trị - luật pháp (Political): ảnh hưởng tới tất cả các ngành kinh doanh trên một
khu vực lãnh thổ. Các yếu tố thể chế, luật pháp có thể ảnh hưởng đến khả năng tồn tại
và phát triển của bất cứ ngành nào. Khi kinh doanh trên một đơn vị hành chính. Các
doanh nghiệp sẽ phải bắt buộc tuân theo các yếu tố thể chế luật pháp tại khu vực đó.Yếu
tố này thường phân tích các khía cạnh như sự bình ổn, chính sách thuế, các đạo luật
liên quan, chính sách,…
 Kinh tế (Economic): Các doanh nghiệp cần chú ý đến các yếu tố kinh tế cả trong ngắn

hạn, dài hạn. Và sự can thiệp của chính phủ tới nền kinh tế. Thơng thường các doanh
nghiệp sẽ dựa trên các phân tích về các yếu tố kinh tế. Sau để quyết định đầu tư vào
các ngành, các khu vực.
 Văn hóa – xã hội (Social): Mỗi quốc gia, vùng lãnh thổ đều có những giá trị văn hóa
và các yếu tố xã hội đặc trưng. Và những yếu tố này là đặc điểm của người tiêu dùng
tại các khu vực đó. Trong các nghiệp vụ tiếp thị và nghiên cứu thị trường. Môi trường
xã hội ảnh hưởng và tác động đến hành vi và nhu cầu người dùng. Cho nên việc xác
định yếu tố customer insight ln có sự hiện diện của việc phân tích mơi trường xã hội
(social).
 Công nghệ (Technological): Cả thế giới vẫn đang trong cuộc cách mạng của công nghệ.
Hàng loạt các cơng nghệ mới được ra đời và được tích hợp vào các sản phẩm, dịch vụ.
Trong lĩnh vực công nghệ thơng tin, cơng nghệ truyền thơng hiện đại thì đã giúp nối
liền các khoảng cách về địa lý, phương tiện truyền tải. Cơng nghệ có thể được phân
tích dựa trên các yếu tố như đầu tư chính phủ, doanh nghiệp vào công tác nghiên cứu
và phát triển (R&D), tốc độ, chu kỳ công nghệ và tỷ lệ công nghệ lạc hậu, cũng như là
ảnh hưởng của công nghệ thông tin, Internet đến hoạt động kinh doanh.
 Pháp lý (Legal): Những yếu tố này có cả bên ngồi và bên trong. Có một số luật nhất
định ảnh hưởng đến mơi trường kinh doanh ở một quốc gia nhất định trong khi có
những chính sách nhất định mà các cơng ty duy trì cho chính họ. Phân tích pháp lý có
tính đến cả hai góc độ này và sau đó vạch ra các chiến lược theo các quy định này. Ví
dụ: luật tiêu dùng, tiêu chuẩn an toàn, luật lao động, v.v.
 Môi trường (Environmental): Những yếu tố này bao gồm tất cả những yếu tố ảnh hưởng
hoặc được xác định bởi mơi trường xung quanh. Khía cạnh này của PESTEL rất quan
trọng đối với một số ngành công nghiệp, đặc biệt là du lịch, nông nghiệp, nông nghiệp.
9


Chương 2: Phân tích mơi trường
2.1.2 Phân tích PESTEL vào Tiki
Bảng 1 : Phân tích PESTEL vào Tiki

Chính trị
+) Các văn bản pháp luật của chính phủ
+) Sự ổn định của chính trị trong nước
+) Chính sách bảo vệ an tồn thơng tin
người tiêu dùng
+) Chính sách thuế
+) Chính sách phê duyệt kế hoạch phát
triển thương mại điện tử quốc gia

Kinh tế
+) Nền kinh tế chugn của đất nước phát
triển
+) Sự suy thoái kinh tế do dịch COVID
19
+) Cơ sở hạ tầng phát triển
+) Mức thu nhập của người lao đọng
ngày càng tăng
+) Chính sách hội nhập, mở cửa giao
thương với các nước
+) Tỷ lệ thất nghiệp

Xã hội
+) Việt Nam có “Cơ cấu dân số vàng”
+) Xu hướng mua sắm trực tuyến, ưa
chuộng hàng ngoại của người tiêu dùng.
+) Người dùng ngày càng thận trọng về
bảo mật thông tin
+) Sự phân hóa đa dạng ngơn ngữ và văn
hóa trên tồn quốc

Cơng nghệ
+) Cơng nghệ kỹ thuật có bước đột phá
và ngày càng phổ biến
+) Sự phát triẻn của dữ liệu và trí thơng
minh nhân tạo AI
+) Các hacker, gián điệp nhắm vào thơng
tin mạng liên quan đến thơng tin tài
chính và dữ liệu người dùng
+) Hoạt động liên tục 24/7 với lượng lớn
truy cập

Pháp luật
+) Quy định mới về chủ thể và cơ chế
quản lý hoạt động TMĐT
+)Yếu tố nước ngoài được đề ra để giải
quyết những vướng mắc, bất cập
Môi trường
+) TMĐT Viêt Nam đang là miền đất
hứa cho các doanh nghiệp.
+) Giao dịch online sẽ phát triển rất
nhanh, được ưa chuộng phần lớn người
tiêu dùng Việt Nam.

Môi trường
+) TMĐT Viêt Nam đang là miền đất
hứa cho các doanh nghiệp.
+) Giao dịch online sẽ phát triển rất
nhanh, được ưa chuộng phần lớn người
tiêu dùng Việt Nam.
Môi trường

+) TMĐT Viêt Nam đang là miền đất
hứa cho các doanh nghiệp.
+) Giao dịch online sẽ phát triển rất
nhanh, được ưa chuộng phần lớn người
tiêu dùng Việt Nam.

 Chính trị - luật pháp (Political)
Các văn bản pháp luật của Chính phủ
10


Chương 2: Phân tích mơi trường
Luật Thương mại, Nghị định về TMĐT, Luật Lao động,… sẽ là những tiêu chuẩn để các doanh
nghiệp quản lý, kiểm soát và điều chỉnh các hành vi thương mại của mình. Nếu quá trình kinh
doanh có bất cứ hành vi nào sai lệch hoặc trái với pháp luật, doanh nghiệp sẽ phải đứng ra
chịu trách nhiệm hoàn toàn tùy theo mức độ vi phạm. Ngược lại, nếu doanh nghiệp hiểu rõ và
chấp hành luật pháp sẽ tận dụng được các cơ hội từ các điều khoản pháp lý mang lại, đồng
thời có những đối sách tuyệt vời, giảm thiệt hại do sự thiếu hiểu biết về pháp lý trong kinh
doanh.
Sự ổn định của chính trị trong nước
Nếu mơi trường kinh doanh có các yếu tố bình ổn liên quan đến xung đột chính trị, ngoại giao
của thể chế pháp luật, doanh nghiệp sẽ có điều kiện thuận lợi cho hoạt động sản xuất kinh
doanh và ngược lại. Hiện nay chính trị tại Việt Nam được xem là khá ổn định, giúp các doanh
nghiệp TMĐT nói chung và Tiki nói riêng có thể tận dụng tốt các nguồn lực để phát triển hoạt
động kinh doanh của mình.
Chính sách bảo vệ an tồn thơng tin người tiêu dùng
Để xác lập và tiến hành giao dịch, người tiêu dùng phải cung cấp cho Tiki những thông tin cá
nhân về mình như họ tên, địa chỉ liên lạc, địa chỉ giao hàng, thơng tin thanh tốn,... Đồng thời
người dùng cũng sẽ bị theo dõi sát sao về hành vi sử dụng mạng để phục vụ cho chiến lược
tiếp thị của tổ chức. Tuy nhiên, quyền riêng tư đến nay đã được thừa nhận rộng rãi là một

quyền con người, được pháp luật các quốc gia và quốc tế bảo vệ. Do đó, bảo vệ dữ liệu cá
nhân nói chung và bảo vệ thơng tin người tiêu dùng nói riêng đã được pháp luật Việt Nam quy
định tại nhiều văn bản khác nhau phải được Tiki tuân theo một cách nghiêm chỉnh, không sử
dụng thông tin người tiêu dùng cho bất cứ mục đích nào khơng rõ ràng. Điều này buộc doanh
nghiệp phải quản lý hoạt động chặt chẽ để tránh việc vi phạm các chính sách bảo vệ người
tiêu dùng.
Chính sách thuế
Trong những năm qua, các quy định pháp luật về thuế của Việt Nam đã được kiện tồn và có
tính bao qt, điều chỉnh đối với TMĐT ngay từ khi hoạt động này mới ra đời, đảm bảo cơ sở
pháp lý cho việc thu thuế. Các doanh nghiệp phải đảm bảo sẽ nắm rõ và chấp hành nghiêm
ngặt đối với mọi loại thuế như thế giá trị gia tăng, thuế thu nhập doanh nghiệp, thuế thu nhập
cá nhân,… riêng đối với các doanh nghiệp nước ngoài tại Việt Nam cũng cần tuân theo một
số điều lệ riêng.
Chính phủ phê duyệt kế hoạch phát triển thương mại điện tử quốc gia
Trong kế hoạch này có mục tiêu đưa thương mại điện tử trở thành một trong các lĩnh vực tiên
phong của nền kinh tế số, điều này đã mở ra những giải pháp toàn diện và nguồn lực cụ thể
làm cơ sở cho việc triển khai nhiều hoạt động liên quan tới thương mại điện tử trong tương
lai.
Nhận xét
11


Chương 2: Phân tích mơi trường
Xã hội Việt Nam duy trì sự ổn định trong suốt 46 năm qua (1975 - 2021) khơng có biến động
xã hội theo hướng bất ổn, xung đột chính trị, tơn giáo, dân chủ ngày càng được phát huy, hội
nhập quốc tế ngày càng mạnh mẽ đã tạo nhiều điều kiện thuận lợi cho sự phát triển của các
doanh nghiệp trẻ nói chung và với Tiki nói riêng. Thể chế chính trị ổn định đem lại môi trường
phát triển thuận lợi so với các nước trên thế giới. Điều này vừa là thuận lợi nhưng cũng là
thách thức đối với mọi doanh nghiệp đang cố chen chân vào miếng bánh thị phần này. Tiki đã
nắm bắt cơ hội này rất tốt và đã đạt được nhiều thành tựu kể từ khi thành lập cho tới nay.

Sự phát triển song song giữa thương mại truyền thống và thương mại điện tử, các vấn đề trong
giao dịch TMĐT phát sinh cũng là bài toán được đặt ra với cơ quan quản lý nhà nước trong
việc quản lý và bảo vệ người tiêu dùng. Các chính sách về luật lao động, luật An ninh mạng,
luật bảo vệ an tồn thơng tin người dùng của chính phủ đã đóng vai trị quan trọng trong việc
kiểm sốt sự an tồn cho cả khách hàng lẫn doanh nghiệp, tạo một khuôn khổ chung để làm
chỗ dựa niềm tin cho cả hai; cụ thể là ở đây, khi nhà nước thúc đẩy các chính sách chống bn
lậu, hàng giả hàng nhái, Tiki đã hưởng ứng bằng các cam kết về chất lượng sản phẩm, định
hướng phát triển sàn TMĐT chuyên cung cấp các sản phẩm chính hãng và chất lượng tuyệt
đối đã đem lại niềm tin cho người dùng.
 Kinh tế (Economic)
Nền kinh tế chung của đất nước đang phát triển
Đây là một yếu tố vơ cùng quan trọng vì khơng một doanh nghiệp nào, khơng một ngành nghề
nào có thể phát triển mạnh mẽ trong một mơi trường có một nền kinh tế lạc hậu. Việc một đất
nước sở hữu nền kinh tế phát triển như Việt Nam hiện nay sẽ khiến Chính phủ dành nhiều
ngân sách hơn cho các lĩnh vực phát triển, mở ra nhiều cơ hội cho doanh nghiệp thương mại
điện tử như Tiki, cụ thể là các chính sách hỗ trợ doanh nghiệp, phát triển cơ sở hạ tầng, hỗ trợ
thu nhập của các ngành nghề, …
Sự suy thoái kinh tế do dịch COVID – 19
Sự ảnh hưởng nặng nề của COVID – 19 đã và đang làm chậm đi sự phát triển của nền kinh tế
Việt Nam, tuy nhiên nó cũng khơng khiến các chỉ số kinh tế về âm khi Việt Nam là một trong
những đất nước kiểm soát dịch tốt. Đa phần các ngành nghề đều bị sụt giảm doanh thu, quy
mô hoạt động, … khiến GDP, PMI (chỉ số quản lý mua hàng), IPI (chỉ số sản xuất công
nghiệp), LF (lực lượng lao động), … của toàn nước giảm đồng loạt theo ảnh hưởng mạnh đến
cung cầu. Tuy nhiên cũng chính vì sự giãn cách xã hội mà thị trường thương mại điện tử rất
sơi động với sự thay đổi nhanh chóng trong hành vi mua của người tiêu dùng khi chuyển sang
mua trực tuyến nhiều hơn bao giờ hết. Xu hướng này đã mang về cho ngành thương mại điện
tử mức tăng trưởng mạnh 18%, đạt 11,8 tỉ USD doanh thu trong năm 2020.
Cơ sở hạ tầng phát triển
Yếu tố này ảnh hưởng lớn đến cơ sở vật chất của Tiki nói riêng và các doanh nghiệp khác nói
chung, kéo theo sự phát triển của các hệ thống chuỗi cung ứng và hệ thống kho hàng, giao

thông vận tải làm cho dịch vụ giao hàng trở nên nhanh chóng và tiện lợi hơn rất nhiều. Bên
12


Chương 2: Phân tích mơi trường
cạnh đó, hạ tầng kỹ thuật số phát triển làm cho các giao dịch thanh tốn, truyền thơng thơng
tin nhanh, chính xác và dễ dàng hơn, …
Mức thu nhập của người lao động ngày càng tăng
Ngoài các sản phẩm thiết yếu, với mức thu nhập cao hơn thì người tiêu dùng có thể thoải mái
chi tiêu nhiều hơn cho các sản phẩm phục vụ đời sống giải trí và sở thích khác mà khơng bị
giới hạn nhiều bởi tài chính.
Chính sách hội nhập, mở cửa giao thương với các nước
Điều này mở ra nhiều cơ hội cho Tiki trong việc nhập khẩu hoặc hợp tác để mở rộng sự đa
dạng sản phẩm và ngành hàng, nhằm phục vụ nhu cầu người tiêu dùng về hàng ngoại. Tuy
nhiên, điều này cũng cấu thành nguy cơ phải đối mặt với sự cạnh tranh mạnh mẽ về các nguồn
lực và trình độ của các doanh nghiệp nước ngồi gia nhập vào thị trường thương mại điện tử
Việt Nam.
Tỷ lệ thất nghiệp
Yếu tố này ảnh hưởng nhiều đến GDP cũng như các chỉ số kinh tế khi người thất nghiệp có
xu hướng tiêu ít hơn, chi ít hơn, đóng góp ít hơn vào nền kinh tế đất nước. Tuy nhiên đây cũng
là một cơ hội khi hiện tại các ngành nghề như nhân viên giao hàng, nhân viên đóng gói hàng
hóa, … đang phát triển mạnh mẽ với số lượng lao động nhiều và Tiki là doanh nghiệp rất cần
nhân lực cho những vị trí này khi những ngành nghề này khơng địi hỏi q nhiều về bằng cấp
hay trình độ học vấn. Vì vậy Tiki có thể biến tỷ lệ thất nghiệp trở thành nguồn lao động chính
của doanh nghiệp mình.
Nhận xét
Đại dịch COVID-19 đã ảnh hưởng tồn diện và sâu rộng đến tất cả quốc gia trên thế giới, cho
tới hiện nay dịch vẫn còn đang tiếp tục diễn biến rất phức tạp; khiến cho nền kinh tế tồn cầu
rơi vào suy thối nghiêm trọng. Nền kinh tế Việt Nam có độ mở lớn, hội nhập quốc tế sâu
rộng đã và đang chịu nhiều tác động, ảnh hưởng nghiêm trọng đến tất cả các lĩnh vực kinh tế

- xã hội, gây gián đoạn chuỗi cung ứng và lưu chuyển thương mại, làm đình trệ các hoạt động
sản xuất, kinh doanh, dịch vụ; … Trong thời kỳnày, hầu hết các công ty đều cắt giảm nhân sự,
ảnh hưởng lương nhân viên khiến mức sống của người dân bị giảm xuống, ảnh hưởng tới sức
mua sản phẩm cũng dẫn tới ảnh hưởng về doanh thu của doanh nghiệp.
Tuy nhiên theo thực tế ghi nhận lại, thì trong thời kỳ nghỉ dịch này doanh số của Tiki đã có sự
tăng trưởng so với các quý trước. Sự tăng doanh thu trong mùa dịch này khơng chỉ ở Tiki, mà
cịn có ở Shopee, Lazada và các trang TMĐT khác. Điều này có nghĩa là tuy dịch bệnh khiến
tình hình kinh tế cả nước đi xuống, nhưng trong tâm lý người dân nó chỉ là tạm thời, cộng với
việc VN kiểm sốt dịch tốt, thời điểm ở nhà khiến người dùng có tâm lý nhàm chán, nên đã
tập trung nhiều vào lướt tìm và mua hàng online. Điều này cũng dẫn đến thói quen mua sắm
online trở nên phổ biến hơn nhiều vào thời điểm sau này, khi mà dịch đã được khống chế.

13


Chương 2: Phân tích mơi trường
Sự phát triển của các dịch vụ giao hàng nhanh cập nhật nhiều hình thức mới, đa dạng khiến
cho việc vận chuyển hàng tới tận tay người mua trở nên dễ dàng, nhanh chóng và giá rẻ tiện
lợi. Tiki hiện nay cịn có dịch vụ TikiNOW: giao nhận trong vòng 2 giờ chứng tỏ rằng nhân
lực về xuất nhập hàng, giao nhận hàng đều dồi dào và thuận lợi.
 Văn hóa – xã hội (Social)
Việt Nam có “cơ cấu dân số vàng”
Độ tuổi lao động từ 25-49 chiếm tỉ lệ cao nhất trong cơ cấu dân số trong nước hiện nay và
đang có xu hướng tăng. Đây là độ tuổi thường có nhu cầu tiêu dùng, mua sắm cao nhất và
cũng là đối tượng có khả năng tự thực hiện hành vi mua cao nhất. Như vậy, ngành thương mại
điện tử đang có cơ hội vô cùng lớn để tiếp cận với đối tượng khách hàng mục tiêu của họ, thúc
đẩy các mục tiêu kinh doanh tạo lợi nhuận cho doanh nghiệp.
Xu hướng mua sắm trực tuyến, ưa chuộng hàng ngoại của người tiêu dùng
Trong những năm vừa qua, mua sắm trực tuyến đã trở nên rất phổ biến trên quy mơ tồn cầu.
Tại thị trường Việt Nam cũng thế, từ xe ôm công nghệ, dịch vụ giao thức ăn đang tràn ngập

trên các tuyến đường thì những người giao hàng cũng chiếm phần khơng hề nhỏ. Điều này
chứng tỏ xu hướng thay đổi hành vi mua hàng hóa, dịch vụ của người tiêu dùng từ phương
thức truyền thống sang sử dụng công nghệ qua các nền tảng trực tuyến. Xu hướng này đang
ngày càng tăng cao bởi sự tiện lợi mà nó mang lại so với một khoản chi phí hợp lý mà người
tiêu dùng cảm thấy thỏa mãn. Đồng thời, diễn biến của dịch Covid – 19 cũng thúc đẩy nhu
cầu mua hàng trực tuyến của mọi đối tượng nhằm chung tay phòng chống dịch bệnh. Bên cạnh
đó, xu hướng ưa chuộng đồ ngoại cũng tạo thuận lợi cho thương mại điện tử hơn phương thức
truyền thống, bởi việc tìm kiếm và mua sắm tại một cửa hàng đồ ngoại khó hơn nhiều so với
việc tìm kiếm trên mạng với nguồn hàng khổng lồ và đa dạng hànghóa các quốc gia khác nhau.
Người dùng ngày càng thận trọng về bảo mật thông tin
Cùng với việc công nghệ ngày càng phát triển và thông tin trở thành một yếu tố quan trọng
hàng đầu, các tổ chức đang liên tục nỗ lực xây dựng một cơ sở dữ liệu phong phú hơn dựa
trên những thông tin khách hàng mà họ thu thập được, từ những thông tin cơ bản cho đến
những thông tin nhạy cảm hơn và các hành vi trên mạng của họ. Do đó, một số người dùng
bắt đầu quan tâm đến việc thông tin cá nhân của họ bị theo dõi, mua bán, được khai thác với
mục đích xấu. Điều này địi hỏi Tiki phải có có phương pháp, cơng cụ bảo mật website và
thông tin khách hàng một cách hiệu quả. Việc nó trở thành một cơ hội hay nguy cơ tùy thuộc
vào cách mà doanh nghiệp nhận thức và thực hiện nó để xây dựng lịng tin cho khách hàng.
Sự phân hóa đa dạng ngơn ngữ và văn hóa trên toàn quốc
Mỗi vùng miền, mỗi dân tộc trên lãnh thổ Việt Nam đều mang những nét đặc trưng văn hóa
riêng, và khi con người phát triển cùng xu hướng đô thị hóa, xu hướng hội nhập, du nhập văn
hóa cùng một số lượng người nước ngoài nhập cư sinh sống tại đây đã tạo nên một sự phân
hóa đa dạng về ngơn ngữ và văn hóa. Điều này đặt ra cơ hội phát triển thêm về ứng dụng và
website Tiki sao cho thương hiệu có thể được tiếp cận và sử dụng bởi đa dạng đối tượng nhất.
14


Chương 2: Phân tích mơi trường
Tuy nhiên điều này cũng khá phức tạp để có thể thực hiện một cách hồn chỉnh, gây nhiều
khó khăn và thách thức cho doanh nghiệp trong việc thấu hiểu và dự báo nhu cầu đa dạng này.

Nhận xét
Nhân lực Việt Nam dồi dào, cả ngắn hạn và dài hạn. Với dân số gần 100 triệu người, tỷ suất
sinh đạt mức thay thế 20 năm liên tục (2000 - 2020) và với chính sách dân số mới của Việt
Nam từ năm 2015, duy trì tỷ suất sinh thay thế lâu dài, thì nhiều khả năng Việt Nam có thể
duy trì tỷ suất sinh thay thế hơn 10 năm nữa. Tức là, Việt Nam là nước duy nhất trên thế giới
có cơ cấu dân số vàng liên tục 30 năm. → Nguồn lao động tại thị trường Việt Nam là rất lớn.
Theo số liệu của Tổng cục Thống kê, quý IV/2019, lực lượng lao động từ 15 tuổi trở lên ước
đạt 56,1 triệu người, tăng 472,2 nghìn người so với quý trước và tăng 501,8 nghìn người so
với cùng kỳ năm trước.
→ Lực lượng này có khả năng cập nhật cơng nghệ mới, thích nghi tốt với q trình chuyển
đổi cơng nghệ và phát triển.
Với quy mơ khách hàng rộng lớn khơng chỉ gói gọn ở các thành phố, mà còn lan tới các vùng
miền tỉnh lẻ địi hỏi Tiki phải có hệ thống chuỗi cung ứng đủ để đáp ứng nhu cầu đa dạng của
người tiêu dùng
 Cơng nghệ (Technological)
Cơng nghệ kỹ thuật số có bước đột phá và ngày càng phổ biến
Sự ra đời, phát triển và bùng nổ của công nghệ vừa tạo ra những sản phẩm, dịch vụ mới phù
hợp hơn với người tiêu dùng nhưng đồng thời tăng sức cạnh tranh, tạo áp lực cho các doanh
nghiệp. Song song với việc Internet dần trở nên một điều thiết yếu, các tổ chức kinh doanh
cũng không ngừng chạy đua về công nghệ đặc biệt là trong thời đại kỹ thuật số ngày nay. Điều
này đặt ra một thách thức quan trọng đòi hỏi doanh nghiệp phải có đủ các nguồn lực để đầu
tư nghiên cứu về công nghệ, tạo những cơ hội phát triển cho riêng mình.
Sự phát triển của dữ liệu và trí thơng minh nhân tạo AI
Khoa học dữ liệu và máy tính là một điều khơng thể thiếu trong hình thức kinh doanh thương
mại điện tử. Lĩnh vực này địi hỏi sự đầu tư cao về trình độ và thiết bị để thu thập lưu trữ,phân
tích dữ liệu và dự báo kinh doanh một cách hiệu quả và chính xác nhất phục vụ cho quá trình
kinh doanh. Đồng thời nó cũng giúp doanh nghiệp theo dõi và cá nhân hóa hành vi người tiêu
dùng, đây là một trong những cách tốt nhất để thúc đẩy mua hàng và làm tăng doanh thu. Do
đó, doanh nghiệp cần xây dựng một hệ thống tiên tiến về mảng này để nắm bắt cơ hội kinh
doanh, tránh trở nên tụt hậu so với đối thủ của mình.

Các hacker, gián điệp nhắm vào thơng tin mạng liên quan đến thơng tin tài chính và dữ liệu
người dùng
Việc thực hiện các giao dịch trực tuyến luôn tiềm ẩn các nguy cơ bị các đối tượng có mục tiêu
xấu tiến hành xâm nhập và đánh cắp thơng tin. Do đó, doanh nghiệp cần xây dựng một hệ
15