Bai 5 Tim hieu chung ve van bieu cam

Kính chào
chào quý
quý thầy
thầy cô
cô
Kính
về dự
dự giờ
giờ chuyên
chuyên đề
đề
về

Tiết 20: Tìm hiểu chung về văn biểu cảm

Đỗ Thị Thuyết


Kiểm tra bài cũ
HÃy nêu các bớc để tạo lập một văn bản?
Gồm 4 bớc:
1- Định hớng văn bản;( đối tợng, mục đích, nội dung,
cách thức)
2- Tìm ý, lập dàn ý để có bố cục rành mạch.
3- Viết thành bài văn trong sáng, có mạch lạc và liên kết
chặt chẽ
4- KiÓm tra


Tiết 20:

Tìm hiểu chung về văn biểu cảm

Đọc những câu ca dao sau :
*
Thơng thay con cuốc giữa trời
Dầu kêu ra máu có ngời nào nghe
-> Tiếng kêu của con cuốc -> gợi sự liên tởng tiếng kêu nÃo lòng,
vô vọng của thân phận ngời lao động, gợi sự xót thơng, đồng cảm
*Đứng bên ni đồng, ngó bên tê đồng, mênh mông bát ngát
Đứng bên tê đồng, ngó bên ni đồng, bát ngát mênh mông
Thân em nh chẽn lúa đòng đòng
Phất phơ dới ngọn nắng hồng ban mai
-> Bày tỏ niềm vui, hồn nhiên trong trẻo pha chút bâng khuâng,
xao xuyến
Tóm lại: Ngời ta cần biêủ cảm khi : Biểu dạt tình cảm, cảm xúc,
nói lên những rung động, sự đánh giá, khêu gợi lòng đồng cảm
với ngời đọc


Tiết 20:

Tìm hiểu chung về văn biểu cảm

* Văn biểu cảm:
Là văn bản viết ra nhằm biểu đạt tình cảm, cảm xúc,
sự đánh giá của con ngời đối với thế giới xung quanh
và khêu gợi lòng dồng cảm nơi ngời đọc.

Còn gọi là văn trữ tình; bao gồm các thể loại văn
học nh thơ trữ tình, ca dao trữ tình, tuỳ bút...

Tiết 20: Tìm hiểu chung về văn biểu cảm
VD1: Thảo thơng nhớ ơi! Mới ngày nào Thảo còn ngồi chung một bàn với
Hồng, Minh,Ngọc, thế mà nay, Thảo đà theo cha mẹ vào Thành phố Hồ Chí
minh, để cho bọn mình xiết bao mong nhớ. Thảo có nhớ những lần chúng
mình cùng dạo Hồ Tây, cùng chơi Thủ lệ, cùng tham quan Ao Vua? Thảo có
nhớ một lần mình ốm dài, Thảo chép bài cho mình?
VD2: Trên đài, một ngời con gái nào đó vừa hát một bài dân cacủa đất nớc ta
trong đêm khuya. Bây giờ tất cả im lặng rồi, giọt sao ngoài khung cửa đọng
lại, đứng im, không nháy nữa, đêm đà đi vào chiều sâu mà vẫn còn nghe âm
vang mÃi giọng hát của ngời con gái lúc nÃy. Một giọng hát dân ca, ngân nga
bát ngát nh cánh cò trên đồng lúa miền Nam chạy tíi ch©n trêi, cã lóc rơt rÌ,
e thĐn nh kh mắt ngời yêu mới gặp , có lúc tinh nghịch, duyên dáng nh
những đôi chân nhỏ thoăn thoắt gánh lúa chạy trên những con đờng làng
trộn lẫn bóng tre và bóng nắng... Có lẽ không phải là ngời con gái đà hát trên
đài. Đó chính là quê hơng ta đang lên tiếng hát. Tiếng ngân nga dội lên từ
lòng đất, ở trong đó một góc vờn có đôi cây sầu đông và một giàn bầu đong đ
a quả nặng, một ngày đà xa,mẹ ta đà chôn núm rau của ta thuở ta mới lọt
lòng. Đó là tiếng ngân nga của mặt đất, của dòng sông, của những xóm làng
và những cánh đồng sau ngày lao động và chiến đấu.


Tiết 20:

Tìm hiểu chung về văn biểu cảm

VD1: Thảo thơng nhớ ơi! Mới ngày nào Thảo còn ngồi chung một
bàn với Hồng, Minh,Ngọc, thế mà nay, Thảo đà theo cha mẹ vào
Thành phố Hồ Chí minh, để cho bọn mình xiết bao mong nhớ.

Thảo có nhớ những lần chúng mình cùng dạo Hồ Tây, cùng chơi
Thủ Lệ, cùng tham quan Ao Vua? Thảo có nhớ một lần mình ốm
dài, Thảo chép bài cho mình?

-> Biểu đạt nỗi nhớ bạn gắn liền kỷ niệm
(Đoạn văn đợc bày tỏ tình cảm một c¸ch trùc
tiÕp)


Tiết 20:

Tìm hiểu chung về văn biểu cảm

VD2: Trên đài, một ngời con gái nào đó vừa hát một bài dân cacủa đất nớc
ta trong đêm khuya. Bây giờ tất cả im lặng rồi, giọt sao ngoài khung cửa
đọng lại, đứng im, không nháy nữa, đêm đà đi vào chiều sâu mà vẫn còn
nghe âm vang mÃi giọng hát của ngời con gái lúc nÃy. Một giọng hát dân
ca, ngân nga bát ngát nh cánh cò trên đồng lúa miền Nam chạy tới chân
trời, có lúc rụt rè, e thẹn nh khoé mắt ngời yêu mới gặp , có lúc tinh nghịch,
duyên dáng nh những đôi chân nhỏ thoăn thoắt gánh lúa chạy trên những
con đờng làng trộn lẫn bóng tre và bóng nắng... Có lẽ không phải là ngời
con gái đà hát trên đài. Đó chính là quê hơng ta đang lên tiếng hát. Tiếng
ngân nga dội lên từ lòng đất, ở trong đó một góc vờn có đôi cây sầu đông và
một giàn bầu đong đa quả nặng, một ngày đà xa,mẹ ta đà chôn núm rau
của ta thuở ta mới lọt lòng. Đó là tiếng ngân nga của mặt đất, của dòng
sông, của những xóm làng và những cánh đồng sau ngày lao động và chiến
đấu.

-> Biểu đạt t/c gắn bó với quê hơng, đất nớc.
(Bày tỏ cảm xúc gián tiếp qua tiếng hát đêm khuya)

Tiết 20:

Tìm hiểu chung về văn biểu cảm

im khỏc nhau:
Tự sự: k mt cõu chuyn hon chnh
Miêu tả Chỉ có miêu tả
Biểu cảm: khụng k hon chnh cõu chuyn cú sử dụng
miêu tả để so sánh liên tưởng và gợi cảm xúc


Tiết 20: Tìm hiểu chung về văn biểu cảm
* Tình cảm trong văn biểu cảm
Tình cảm trong văn biểu cảm thờng là những tình
cảm đẹp, thấm nhuần t tởng nhân văn (nh yêu con ng
ời, yêu thiên nhiên, yêu tổ quốc, ghét những thói tầm
thờng, độc ác....)
Ngoài cách biểu cảm trực tiếp nh tiếng kêu, lời than,
văn biểu còn sử dụng các biện pháp tự sự, miêu tả để
khêu gợi tình cảm.


II- Luyện tập:
Bài tập 1/73: So sánh hai đoạn văn sau và cho biết đoạn văn nào là biểu cảm.
Vì sao? HÃy chỉ ra nội dung biểu cảm của đoạn văn ấy
a- Hải đờng: Loài cây nhỡ, họ chè, lá dày, mặt trên bóng, mép có nhiều răng
ca. Hoa mọc từ 1 đến 3 đoá ở gần ngọn cây, ngọn cành, có cuống dài, tràng
hoa màu đỏ tía, nhị đực rất nhiều. Hoa nở ở Việt Nam vào dịp Tết âm lịch,

đẹp, không thơm. Thờng trồng làm cảnh.
b- Từ cổng vào, lần nào tôi cũng phải dừng lại ngắm những cây hải đờng
trong mùa hoa của nó, hai cây đứng đối nhau trớc tấm bình phong cổ, rộ lên
hàng trăm đoá ở đầu cành phơi phới nh một lời chào hạnh phúc. Nhìn gần,
hải đờng có một màu đỏ thắm rất quý, hân hoan, say đắm. Tôi vốn không
thích lối văn hoa của các nhà nho cứ tôn xng hoa hải đờng bằng hình ảnh của
những ngời đẹp vơng giả. Sự thực ở nớc ta, hải đờng đâu phải chỉ mọc nơi sân
nhà quyền quý, nó sống ở khắp vờn dân, sân đình, chùa, nhà thờ họ. Dáng
cây cũng vậy, lá to thật khoẻ , sống lâu nên cội cành thờng sần lên những lớp
rêu da rắn màu gỉ đồng, trông dân dà nh cây chè đất đỏ. Hoa hải đờng rạng
rỡ, nồng nàn, nhng không có vẻ gì yểu điệu thục nữ, cánh hoa khum khum nh
muốn phong lại cái nụ cời má lúm đồng tiền. Bỗng nhớ năm xa,lần đầu từ
Nam ra Bắc lên thăm Đền Hùng, tôi đà ngẩn ngơ đứng ngắm hoa hải đờng nở


Tiết 20:

Tìm hiểu chung về văn biểu cảm

Bài tập 2: HÃy chỉ ra nội dung biểu cảm trong bài thơ Sông
núi nớc Nam và Phò giá về kinh
Bài: Sông núi nớc Nam: Khẳng định chủ quyền về lÃnh thổ
của đất nớc. Nêu cao ý chí quyết tâm bảo vệ tổ quốc trớc
mọi kẻ thù xâm lợc
Bài: Phò giá về kinh: Thể hiện hào khí chiến thắng của
quân dân ta và khát vọng thái bình thịnh trị của dân tộc.


Bài tập củng cố:
Đâu là định nghĩa đúng về văn biểu cảm?

A- Là văn bản đợc viết ra nhằm xác nhËn cho ngêi ®äc, ngêi
nghe mét t tëng, quan ®iĨm nào đó.
B- Là văn bản đợc viết ra để cung cấp tri thức về đặc điểm,
tính chất, nguyên nhân của các hiện tợng, sự vật.
C- Là văn bản viết ra để trình bày thiệt hại hay mức độ trách
nhiệm của ngời trình bày.
D- Là văn bản viết ra nhằm biểu đạt tình cảm, cảm xúc, sự
đánh giá của ngời viết, khơi gợi sự đồng cảm ở ngơì đọ.


Dặn dị
• Học thuộc lịng ghi nhớ làm bài tập 3. SGK/ 74
• Đọc văn bản “Bài ca Cơn Sơn”. Đọc chú thích
và trả lời các câu hỏi phần đọc- hiểu văn bản
trang 78-79-80
• Chuẩn bị tự học văn bản: “Buổi chiều đứng ở
phủ Thiên Trường trông ra” .Đọc phiên âm, dịch
nghĩa, dịch thơ, chú thích và trả lời các câu hỏi
phần đọc- hiểu văn bản trang 75-76-77


Cảm ơn quý thầy, cô

Chúc các em học tốt