Tiet 20 Tim hieu chung ve van bieu cam

Tiết 20: Tìm hiểu chung về văn biểu cảm
Giaựo vieõn daùy: Nguyễn Thị Ph ơng Lan
Kính chào quý thầy cô
về dự giờ chuyên đề

Kiểm tra bài cũ
Hãy nêu các b ớc để tạo lập một văn bản?
Gồm 4 b ớc:
1- Định h ớng văn bản;( đối t ợng, mục đích, nội dung,
cách thức)
2- Tìm ý, lập dàn ý để có bố cục rành mạch.
3- Viết thành bài văn trong sáng, có mạch lạc và liên kết
chặt chẽ
4- Kiểm tra

Tiết 20: Tìm hiểu chung về văn biểu cảm
Đọc những câu ca dao sau :
* Th ơng thay con cuốc giữa trời
Dầu kêu ra máu có ng ời nào nghe
-> Tiếng kêu của con cuốc -> gợi sự liên t ởng tiếng kêu não lòng,
vô vọng của thân phận ng ời lao động, gợi sự xót th ơng, đồng cảm
*Đứng bên ni đồng, ngó bên tê đồng, mênh mông bát ngát
Đứng bên tê đồng, ngó bên ni đồng, bát ngát mênh mông
Thân em nh chẽn lúa đòng đòng
Phất phơ d ới ngọn nắng hồng ban mai
-> Bày tỏ niềm vui, hồn nhiên trong trẻo pha chút bâng khuâng,
xao xuyến
Tóm lại: Ng ời ta cần biêủ cảm khi : Biểu dạt tình cảm, cảm xúc,
nói lên những rung động, sự đánh giá, khêu gợi lòng đồng cảm với
ng ời đọc

Tiết 20: Tìm hiểu chung về văn biểu cảm
* Văn biểu cảm:
Là văn bản viết ra nhằm biểu đạt tình cảm, cảm
xúc, sự đánh giá của con ng ời đối với thế giới xung
quanh và khêu gợi lòng dồng cảm nơi ng ời đọc.
Còn gọi là văn trữ tình; bao gồm các thể loại văn
học nh thơ trữ tình, ca dao trữ tình, tuỳ bút

VD1: Thảo th ơng nhớ ơi! Mới ngày nào Thảo còn ngồi chung một bàn với
Hồng, Minh,Ngọc, thế mà nay, Thảo đã theo cha mẹ vào Thành phố Hồ Chí
minh, để cho bọn mình xiết bao mong nhớ. Thảo có nhớ những lần chúng
mình cùng dạo Hồ Tây, cùng chơi Thủ lệ, cùng tham quan Ao Vua? Thảo có
nhớ một lần mình ốm dài, Thảo chép bài cho mình?
VD2: Trên đài, một ng ời con gái nào đó vừa hát một bài dân cacủa đất n ớc ta
trong đêm khuya. Bây giờ tất cả im lặng rồi, giọt sao ngoài khung cửa đọng lại,
đứng im, không nháy nữa, đêm đã đi vào chiều sâu mà vẫn còn nghe âm vang
mãi giọng hát của ng ời con gái lúc nãy. Một giọng hát dân ca, ngân nga bát
ngát nh cánh cò trên đồng lúa miền Nam chạy tới chân trời, có lúc rụt rè, e
thẹn nh khoé mắt ng ời yêu mới gặp , có lúc tinh nghịch, duyên dáng nh những
đôi chân nhỏ thoăn thoắt gánh lúa chạy trên những con đ ờng làng trộn lẫn
bóng tre và bóng nắng Có lẽ không phải là ng ời con gái đã hát trên đài. Đó
chính là quê h ơng ta đang lên tiếng hát. Tiếng ngân nga dội lên từ lòng đất, ở
trong đó một góc v ờn có đôi cây sầu đông và một giàn bầu đong đ a quả nặng,
một ngày đã xa,mẹ ta đã chôn núm rau của ta thuở ta mới lọt lòng. Đó là tiếng
ngân nga của mặt đất, của dòng sông, của những xóm làng và những cánh
đồng sau ngày lao động và chiến đấu.
Tiết 20: Tìm hiểu chung về văn biểu cảm

Tiết 20: Tìm hiểu chung về văn biểu cảm

VD1: Thảo th ơng nhớ ơi! Mới ngày nào Thảo còn ngồi chung một
bàn với Hồng, Minh,Ngọc, thế mà nay, Thảo đã theo cha mẹ vào
Thành phố Hồ Chí minh, để cho bọn mình xiết bao mong nhớ.
Thảo có nhớ những lần chúng mình cùng dạo Hồ Tây, cùng chơi
Thủ Lệ, cùng tham quan Ao Vua? Thảo có nhớ một lần mình ốm
dài, Thảo chép bài cho mình?
-> Biểu đạt nỗi nhớ bạn gắn liền kỷ niệm
(Đoạn văn đ ợc bày tỏ tình cảm một cách trực tiếp)

Tiết 20: Tìm hiểu chung về văn biểu cảm
VD2: Trên đài, một ng ời con gái nào đó vừa hát một bài dân cacủa đất n ớc ta
trong đêm khuya. Bây giờ tất cả im lặng rồi, giọt sao ngoài khung cửa đọng
lại, đứng im, không nháy nữa, đêm đã đi vào chiều sâu mà vẫn còn nghe âm
vang mãi giọng hát của ng ời con gái lúc nãy. Một giọng hát dân ca, ngân
nga bát ngát nh cánh cò trên đồng lúa miền Nam chạy tới chân trời, có lúc
rụt rè, e thẹn nh khoé mắt ng ời yêu mới gặp , có lúc tinh nghịch, duyên dáng
nh những đôi chân nhỏ thoăn thoắt gánh lúa chạy trên những con đ ờng làng
trộn lẫn bóng tre và bóng nắng Có lẽ không phải là ng ời con gái đã hát
trên đài. Đó chính là quê h ơng ta đang lên tiếng hát. Tiếng ngân nga dội lên
từ lòng đất, ở trong đó một góc v ờn có đôi cây sầu đông và một giàn bầu đong
đ a quả nặng, một ngày đã xa,mẹ ta đã chôn núm rau của ta thuở ta mới lọt
lòng. Đó là tiếng ngân nga của mặt đất, của dòng sông, của những xóm làng
và những cánh đồng sau ngày lao động và chiến đấu.
-> Biểu đạt t/c gắn bó với quê h ơng, đất n ớc.
(Bày tỏ cảm xúc gián tiếp qua tiếng hát đêm khuya)

TiÕt 20: T×m hiÓu chung vÒ v¨n biÓu c¶m
i m khác nhau:Đ ể
Tù sù:
Miªu t¶

BiÓu c¶m:
kể một câu chuyện hoàn chỉnh
ChØ cã miªu t¶
không kể hoàn chỉnh câu chuyện có sử dụng
miêu tả để so sánh liên tưởng và gợi cảm xúc

* Tình cảm trong văn biểu cảm

Tình cảm trong văn biểu cảm th ờng là những tình
cảm đẹp, thấm nhuần t t ởng nhân văn (nh yêu con ng
ời, yêu thiên nhiên, yêu tổ quốc, ghét những thói tầm
th ờng, độc ác )
Ngoài cách biểu cảm trực tiếp nh tiếng kêu, lời than,
văn biểu còn sử dụng các biện pháp tự sự, miêu tả để
khêu gợi tình cảm.
Tiết 20: Tìm hiểu chung về văn biểu cảm

II- Luyện tập:
Bài tập 1/73: So sánh hai đoạn văn sau và cho biết đoạn văn nào là biểu
cảm. Vì sao? Hãy chỉ ra nội dung biểu cảm của đoạn văn ấy
a- Hải đ ờng: Loài cây nhỡ, họ chè, lá dày, mặt trên bóng, mép có nhiều
răng c a. Hoa mọc từ 1 đến 3 đoá ở gần ngọn cây, ngọn cành, có cuống dài,
tràng hoa màu đỏ tía, nhị đực rất nhiều. Hoa nở ở Việt Nam vào dịp Tết âm
lịch, đẹp, không thơm. Th ờng trồng làm cảnh.
b- Từ cổng vào, lần nào tôi cũng phải dừng lại ngắm những cây hải đ ờng
trong mùa hoa của nó, hai cây đứng đối nhau tr ớc tấm bình phong cổ, rộ
lên hàng trăm đoá ở đầu cành phơi phới nh một lời chào hạnh phúc. Nhìn
gần, hải đ ờng có một màu đỏ thắm rất quý, hân hoan, say đắm. Tôi vốn
không thích lối văn hoa của các nhà nho cứ tôn x ng hoa hải đ ờng bằng
hình ảnh của những ng ời đẹp v ơng giả. Sự thực ở n ớc ta, hải đ ờng đâu

phải chỉ mọc nơi sân nhà quyền quý, nó sống ở khắp v ờn dân, sân đình,
chùa, nhà thờ họ. Dáng cây cũng vậy, lá to thật khoẻ , sống lâu nên cội
cành th ờng sần lên những lớp rêu da rắn màu gỉ đồng, trông dân dã nh cây
chè đất đỏ. Hoa hải đ ờng rạng rỡ, nồng nàn, nh ng không có vẻ gì yểu điệu
thục nữ, cánh hoa khum khum nh muốn phong lại cái nụ c ời má lúm đồng
tiền. Bỗng nhớ năm x a,lần đầu từ Nam ra Bắc lên thăm Đền Hùng, tôi đã
ngẩn ngơ đứng ngắm hoa hải đ ờng nở đỏ núi Nghĩa Lĩnh

Tiết 20: Tìm hiểu chung về văn biểu cảm
Bài tập 2: Hãy chỉ ra nội dung biểu cảm trong bài thơ
Sông núi n ớc Nam và Phò giá về kinh
Bài: Sông núi n ớc Nam: Khẳng định chủ quyền về lãnh
thổ của đất n ớc. Nêu cao ý chí quyết tâm bảo vệ tổ quốc tr
ớc mọi kẻ thù xâm l ợc
Bài: Phò giá về kinh: Thể hiện hào khí chiến thắng của
quân dân ta và khát vọng thái bình thịnh trị của dân tộc.

Bài tập củng cố:
Đâu là định nghĩa đúng về văn biểu cảm?
A- Là văn bản đ ợc viết ra nhằm xác nhận cho ng ời đọc, ng
ời nghe một t t ởng, quan điểm nào đó.
B- Là văn bản đ ợc viết ra để cung cấp tri thức về đặc
điểm, tính chất, nguyên nhân của các hiện t ợng, sự vật.
C- Là văn bản viết ra để trình bày thiệt hại hay mức độ
trách nhiệm của ng ời trình bày.
D- Là văn bản viết ra nhằm biểu đạt tình cảm, cảm xúc, sự
đánh giá của ng ời viết, khơi gợi sự đồng cảm ở ng ơì đọ.

Dặn dò
•

H c thu c lòng ghi nh l m b i t p 3. SGK/ 74ọ ộ ớ à à ậ
•
c v n b n B i ca Côn S n . c chú thích Đọ ă ả “ à ơ ” Đọ
v tr l i các câu h i ph n c- hi u v n b n à ả ờ ỏ ầ đọ ể ă ả
trang 78-79-80
•
Chu n b t h c v n b n: Bu i chi u ng ẩ ị ự ọ ă ả “ ổ ề đứ ở
ph Thiên Tr ng trông ra . c phiên âm, ủ ườ ” Đọ
d ch ngh a, d ch th , chú thích v tr l i các câu ị ĩ ị ơ à ả ờ
h i ph n c- hi u v n b n trang 75-76-77ỏ ầ đọ ể ă ả

C¶m ¬n quý thÇy, c«
Chóc c¸c em häc tèt