Bai 1 Mot so khai niem co ban

Ngày soạn: 12/08/2018

Tiết KHDH: 1, 2

CHƯƠNG I: KHÁI NIỆM CƠ SỞ DỮ LIỆU VÀ HỆ QUẢN TRỊ CƠ SỞ DỮ LIỆU

BÀI 1: KHÁI NIỆM VÀ VAI TRÒ CỦA CƠ SỞ DỮ LIỆU
A. NỘI DUNG BÀI HỌC
1. Mô tả bài học
- Các bài tốn quản lý thường gặp;
- Xử lý thơng tin các bài toán quản lý;
2. Mạch kiến thức bài học
- Tìm hiểu các bài tốn quản lý thường gặp;
- Tìm hiểu các cơng việc xử lý thơng tin bài tốn quản lý điểm của HS;
- Tìm hiểu về khái niệm CSDL;

- CSDL;

B. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC
I. MỤC TIÊU
1. Kiến thức: Biết được các thao tác tạo lập, cập nhật và khai thác thông tin của một tổ chức.
2. Kỹ năng: Bước đầu hình thành kĩ năng khảo sát thực tế cho ứng dụng CSDL.
3. Thái độ: Có ý thức sử dụng máy tính để khai thác thơng tin, phục vụ công việc hàng ngày.
4. Định hướng phát triển năng lực
- Năng lực chung:
+ Năng lực tự học: Xác định được các thao tác tạo lập, cập nhật và khai thác thông tin của một tổ chức.
+ Năng lực giải quyết vấn đề: Lấy được ví dụ về những bài toán quản lý phổ biến trong thực tế. Diễn tả được các
công việc thường gặp khi xử lý thông tin của một tổ chức.
+ Năng lực giao tiếp: chủ động, lắng nghe ý kiến tích cực những kiến thức về xử lý thông tin của một tổ chức.
+ Năng lực hợp tác: đề xuất, phân chia các nhiệm vụ cho các thành viên nhóm khi tìm hiểu về cách xử lý thông tin
của một tổ chức.

+ Năng lực tư duy: có thể làm rõ thơng tin, hình thành ý tưởng và triển khai các ý tưởng về xử lý thông tin.
- Năng lực chuyên biệt:
+ Năng lực sử dụng công nghệ thơng tin: sử dụng hiệu quả máy tính để tìm hiểu kiến thức về CSDL (thường hs
phải chuẩn bị trước ở nhà).
II. CHUẨN BỊ
1. Giáo viên
- Phương tiện: Giáo án, SGK, SGV và máy chiếu.
- Phiếu học tập: Theo em, như thế nào là tạo lập, cập nhật và khai thác hồ sơ?
2. Học sinh: vở ghi, SGK, xem trước bài.
3. Bảng tham chiếu các mức yêu cầu cần đạt của câu hỏi, bài tập, kiểm tra, đánh giá
Nội dung
MỘT SỐ
KHÁI NIỆM
CƠ BẢN

Nhận biết
- Nêu được công
việc khi xử lí
thơng tin của một
tổ chức.

Thơng hiểu
- Giải thích và cho ví
dụ về việc tạo lập, cập
nhật và khai thác hồ
sơ.

Vận dụng
- Áp dụng việc tạo lập, cập
nhật, khai thác hồ sơ cho

tổ chức thường gặp.

Vận dụng cao
- Phân tích được
một hệ thống
thông tin đơn giản.

III. TỔ CHỨC CÁC HOẠT ĐỘNG HỌC TẬP

TIẾT 1
A1. KHỞI ĐỘNG
HOẠT ĐỘNG 1 (5 phút). Tình huống xuất phát
1. Mục tiêu: GV nêu được tình huống để HS nhận thấy vai trò của CSDL được ứng dụng phổ biến hiện nay.
2. Phương pháp/ kĩ thuật dạy học: Yêu cầu HS suy nghĩ và nêu ý kiến cá nhân.
3. Hình thức tổ chức hoạt động: Gv yêu cầu HS phát biểu ý kiến cá nhân trả lời cho 3 câu hỏi của gv, sau đó gv tổng
hợp.


4. Phương tiện dạy học: Máy chiếu.
5. Sản phẩm: Sau hoạt động này, HS thấy được nhu cầu cần sử dụng đến STVB trên máy.
Hoạt động của giáo viên
Chuyển giao nhiệm vụ học tâp: Gv chiếu một số hình ảnh của một số CSDL sau đó đặt
câu hỏi: Muốn quản lý thông tin về điểm học sinh của lớp ta nên lập danh sách chứa các
cột nào?
- Theo dõi, tổng hợp lại ý kiến.
- Đánh giá kết quả (sản phẩm) thực hiện nhiệm vụ của học sinh: Qua việc trả lời các câu
hỏi, HS sẽ tổ chức lưu trữ được bảng điểm.

Hoạt động của học sinh
- Thực hiện nhiệm vụ

học tập
- Trao đổi thảo luận
- Báo cáo kết quả

B1. HÌNH THÀNH KIẾN THỨC
HOẠT ĐỘNG 2 (25 phút). Tìm hiểu về một số bài toán quản lý và cách xẻ lý thơng tin
1. Mục tiêu: HS nhận ra các bài tốn thường gặp trong cuộc sống.
2. Phương pháp/ kĩ thuật dạy học: thảo luận nhóm: GV phát phiếu học tập, yêu cầu HS thảo luận và trình bày,
GQVĐ
3. Hình thức tổ chức hoạt động: Nêu câu hỏi, yêu cầu HS thảo luận sau đó cá nhân trình bày.
4. Phương tiện dạy học: Máy chiếu, bảng phụ.
5. Sản phẩm: Hs nêu được một số bài toán quản lý thường gặp, xử lý thơng tin cần quản lý trong bài tốn quản lý
điểm HS
PHT1: Tìm hiểu sách giáo khoa và các tài liệu liên quan để trả lời các câu hỏi:
1. Nêu một số bài toán quản lý mà em thấy xung quanh mình?
2. Nêu các bước xử lý thơng tin của bài toán quản lý điểm HS?
Hoạt động của giáo viên
Hoạt động của học sinh
- Chuyển giao nhiệm vụ học tâp: Yêu cầu học sinh thảo luận theo - Trao đổi thảo luận, ghi nội dung thảo luận
PHT1, yêu cầu cá nhân bất kỳ trình bày.
- Báo cáo kết quả thảo luận, học sinh cập
- Theo dõi, hướng dẫn, giúp đỡ học sinh thảo luận và trình bày.
nhật kiến thức đã được các bạn trình bày và
- Đánh giá kết quả các nhóm và tổng kết lại kiến thức cho HS
GV tổng kết lại.
I. MỘT SỐ KHÁI NIỆM CƠ BẢN
1. Bài toán quản lý
Để quản lý học sinh trong nhà trường, người ta thường lập các biểu bảng gồm các cột, hàng để chứa các thông
tin cần quản lý.
Một trong những biểu bảng được thiết lập để lưu trữ thông tin về điểm của hs như sau (h.1-SGK)

2. Các công việc thường gặp khi xử lý thông tin của một tổ chức
a) Tạo lập hồ sơ: Cần thực hiện các công việc sau:
- Xác định chủ thể cần quản lý.
VD: ví dụ trên chủ thể cần quản lý là học sinh,
- Xác định cấu trúc hồ sơ.
- Thu thập, tập hợp hồ sơ thông tin cần thiết cho hồ sơ từ nhiều nguồn khác nhau và lưu trữ chúng theo đúng cấu
trúc đã xác định.
b) Cập nhật hồ sơ
c) Khai thác hồ sơ
- Sửa chữa hồ sơ.
- Sắp xếp hồ sơ
- Chèn thên hồ sơ.
- Tìm kiếm.
- Cần xố hồ sơ
- Thơng kê.
- Lập báo cáo.

C1. LUYỆN TẬP
HOẠT ĐỘNG 3 (10 phút): Hệ thống kiến thức, Vận dụng giải các bài tập.
1. Mục tiêu: Củng cố lại kiến thức đã học về xử lý thơng tin của bài tốn quản lý.
2. Phương pháp/ kĩ thuật dạy học: Cá nhân trả lời nhanh các câu hỏi trắc nghiệm.
3. Hình thức tổ chức hoạt động: Chia lớp thành bốn nhóm nhỏ thảo luận trả lời các câu hỏi trong phiếu học tập 2
4. Phương tiện dạy học: máy chiếu, máy hình.
5. Sản phẩm: Trả lời được các câu hỏi, nắm được kiến thức trọng tâm của bài.
Hoạt động của giáo viên
Hoạt động của học sinh
- Chuyển giao nhiệm vụ học tâp theo PHT3
- Thực hiện nhiệm vụ học tập

- Theo dõi, hướng dẫn, giúp đỡ học sinh thực hiện nhiệm - Trao đổi thảo luận
vụ
- Báo cáo kết quả, thảo luận, học sinh cập nhật sản phẩm của
- Đánh giá kết quả (sản phẩm) thực hiện nhiệm vụ của học hoạt động học.
sinh
Kết luận kiến thức để học sinh ghi vào vở
PHT2
Câu 1: Công việc thường gặp khi xử lí thơng tin của một tổ chức là gì?
A. Tạo lập hồ sơ
B. Cập nhật hồ sơ
C. Khai thác hồ sơ
D. Tạo lập, cập nhật, khai thác hồ sơ
Câu 2: Việc lưu trữ dữ liệu đầy đủ và hợp lí sẽ:
A. Hỗ trợ thống kê, báo cáo, tổng hợp số liệu. B. Hỗ trợ ra quyết định C. Cả A và B đều đúng D. Cả A và B đều sai.
Câu 3: Cần tiến hành cập nhật hồ sơ học sinh của nhà trường trong các trường hợp nào sau đây?
A. Một học sinh mới chuyển từ trường khác đến; thông tin về ngày sinh của một học sinh bị sai.
B. Sắp xếp danh sách học sinh theo thứ tự tăng dần của tên
C. Tìm học sinh có điểm mơn tốn cao nhất khối.
D. Tính tỉ lệ học sinh trên trung bình mơn Tin của từng lớp.
Câu 4: Việc xác định cấu trúc hồ sơ được tiến hành vào thời điểm nào?
A. Trước khi thực hiện các phép tìm kiếm, tra cứu thông tin
B. Cùng lúc với việc nhập và cập nhật hồ sơ
C. Sau khi đã nhập các hồ sơ vào máy tính
D. Trước khi nhập hồ sơ vào máy tính
Câu 5: Xét cơng tác quản lí hồ sơ. Trong số các công việc sau, những việc nào khơng thuộc nhóm thao tác cập nhật
hồ sơ? A. Xóa một hồ sơ
B. Thống kê và lập báo cáo
C. Thêm hai hồ sơ
D. Sửa tên trong một hồ
sơ.

D1. VẬN DỤNG, TÌM TỊI, MỞ RỘNG
HOẠT ĐỘNG 4 (3 phút). Vận dụng kiến thức vào thực tế
1. Mục tiêu: HS nhận ra các bài toán quản lý thường gặp
2. Phương pháp/ kĩ thuật dạy học: Học sinh trình bày nhanh trước lớp.
3. Hình thức tổ chức hoạt động: Cá nhân trình bày kết quả nghiên cứu được trước tập thể lớp.
4. Phương tiện dạy học: Máy chiếu.
5. Sản phẩm: HS nêu được các bài toán quản lý trong thực tế
Hoạt động của giáo viên
Hoạt động của học sinh
- GV yêu cầu HS tìm hiểu thêm một số bài tốn quản lý khác và trình bày nhanh trước - Suy nghĩ, trả lời
lớp
- Đánh giá kết quả (sản phẩm) thực hiện nhiệm vụ của học sinh.

HOẠT ĐỘNG 5 (2 phút). Tìm tịi mở rộng
1. Mục tiêu: HS sẽ tiến hành xử lý thông tin cho bài toán quản lý sách thư viện.
2. Phương pháp/ kĩ thuật dạy học: Học sinh tự nghiên cứu, chuẩn bị ở nhà và nộp lại GV tiết học sau.
3. Hình thức tổ chức hoạt động: Cá nhân trình bày kết quả nghiên cứu được trước tập thể lớp.
4. Phương tiện dạy học: máy chiếu.
5. Sản phẩm: HS biết xử lý thơng tin cho các bài tốn quản lý đơn giản thường gặp.
Hoạt động của giáo viên
- GV yêu cầu HS tìm hiểu thêm một số bài tốn quản lý khác, trình bày các bước
xử lý thơng tin của bài tốn quản lý sách thư viện.
- Có thể hỗ trợ học sinh (nếu cần).
- Đánh giá kết quả (sản phẩm) thực hiện nhiệm vụ của học sinh.

Hoạt động của học sinh
- Thực hiện nhiệm vụ học tập ở nhà
- Báo cáo kết quả, thảo luận.

E1. HƯỚNG DẪN HỌC Ở NHÀ
- Thực hiện nhiệm vụ hoạt động 5 Gv đã giao, học bài cũ
- Xem trước phần nội dung còn lại của bài 1.

NỘI DUNG CÁC CÂU HỎI, BÀI TẬP
Câu 1: Theo em, các công việc thường gặp khi xử lí thơng tin của một tổ chức là gì? Cho ví dụ tương ứng? (MĐ1,
MĐ2)
Câu 2: Theo em nhập dữ liệu là tạo lập hồ sơ sách ở thư viện, theo em cần phải lưu trữ những thơng tin gì? (MĐ3)
Câu 3: Giả sử có bảng thơng tin quản lý giáo viên như sau: (MĐ4)


stt
1
2
3
4
…
69

Họ tên
Nguyễn Văn Anh
Tô Sang
Lê Hồng Hậu
Huỳnh Thị Thu
…
Nguyễn Quốc Việt

Ngày sinh
12/2/1989
22/11/1988

12/1/1979
5/8/1975
…
15/6/1981

Giới tính
Nam
Nam
Nữ
Nữ
…
Nam

Là GVCN
K
C
C
K
…
k

mơn
Tốn
Tin
Hóa
Văn
…
Anh

Số tiết/ năm

560
550
480
660
…
600

- Với hồ sơ trên, theo em có thể cần thống kê, tổng hợp những gì?
- Em cho biết cần thêm hoặc bớt cột nào trong hồ sơ trên cho phù hợp hơn với thực tế. Tại sao?

Hệ số lương
2,34
2,34
3,00
3,33
…
3,00