Bài giảng vấn đề 1: Những vấn đề cơ bản của môn luật Hiến Pháp

VẤN ĐỀ 1

NHỮNG VẤN ĐỀ CƠ BẢN VỀ
LUẬT HIẾN PHÁP


Luật Hiến pháp là gì?


LUẬT HIẾN PHÁP

Khoa học pháp lý chuyên
ngành
Ngành luật độc lập và chủ
đạo trong HTPL
Mơn học trong Chương trình


hệ thống pháp luật của quốc gia

Quy
phạm

Chế

Ngành

pháp

định

luật

luật

luật

Hệ thống
Pháp luật


I. Luật Hiến pháp là một ngành luật độc lập
trong hệ thống pháp luật
Luật
Hiến pháp

Luật
TTDS

Luật
hành chính

Luật
TTHS

Luật
hình sự
HỆ THỐNG
PHÁP LUẬT

Luật

lao động
Luật

Luật
dân sự
Luật
tài chính

thương mại

Luật
đất đai

Luật
mơi trường


Ngành luật và khoa học luật
Hiến pháp
NGÀNH LUẬT

KHOA HỌC LUẬT



Đối tượng điều chỉnh

Đối

tượng nghiên cứu



Phương pháp điều chỉnh

Phương



Hệ thống quy phạm pháp luật

Hệ

pháp nghiên cứu

thống các tri thức


Luật Hiến pháp –
ngành luật độc lập trong HTPL


Đối tượng điều chỉnh



Phương pháp điều chỉnh



Hệ thống ngành luật Hiến pháp


Đối tượng điều chỉnh của Luật Hiến pháp
Các quan hệ xã hội cơ bản nhất, quan trọng nhất
liên quan đến việc xác định:
Chế độ chính trị, chính sách kinh tế, xã hội, văn hóa, GD, mơi
trường, an ninh quốc phịng, đối ngoại.

Mối quan hệ cơ bản giữa Nhà nước với con người và công dân:
Quyền con người, quyền và nghĩa vụ cơ bản của công dân.

Những vấn đề cơ bản trong tổ chức và hoạt động của Bộ máy
nhà nước.
8


CHỦ TỊCH
NƯỚC

VKSND TC

QUỐC HỘI

CHÍNH PHỦ

TAND TC

UBTVQH

TTCP

Chánh án
TANDTC

Viện
trưởng
VKSNDTC

TAND
CẤP CAO

VKSND
CẤP CAO

HĐND
CẤP TỈNH

UBND
CẤP TỈNH

TAND
CẤP TỈNH

VKSND
CẤP TỈNH

HĐND
CẤP HUYỆN

UBND
CẤP HUYỆN

TAND
CẤP
HUYỆN

VKSND
CẤP
HUYỆN

HĐND CẤP
XÃ

HỘI
ĐỒNG
BẦU CỬ
QG

KIỂM
TOÁN
NHÀ
NƯỚC

UBND
CẤP X÷

9

Đặc điểm của đối tượng điều chỉnh
Phạm vi điều chỉnh rộng.

Chỉ điều chỉnh những quan hệ xã hội cơ
bản và quan trọng nhất tạo nền tảng pháp
lý cho toàn hệ thống pháp luật
(điều chỉnh vĩ mô)


I. Luật Hiến pháp là một ngành luật
độc lập, chủ đạo trong HTPL
1.1. Đối tượng điều chỉnh
1.2. Phương pháp điều chỉnh.
- Phương pháp điều chỉnh chung.
- Phương pháp điều chỉnh đặc thù.


Các phương pháp
điều chỉnh chung

Phương pháp cho phép – trao quyền
Phương pháp cấm

Phương pháp bắt buộc


Các phương pháp điều chỉnh
của Luật Hiến pháp

Đặt ra các

nguyên tắc có
tính định
hướng

Xác định các
quyền và
nghĩa vụ cụ
thể cho các
chủ thể tham
gia quan hệ.


Một số nguyên tắc của luật
Hiến pháp
Nguyên tắc tập trung dân chủ
 Nguyên tắc tất cả quyền lực nhà nước
thuộc về nhân dân
 Nguyên tắc Đảng lãnh đạo
 Nguyên tắc bình đẳng
 Ngun tắc tơn trọng quyền con người
 Các nguyên tắc bầu cử
 Nguyên tắc pháp chế xhcn



I. Luật Hiến pháp là một ngành luật
độc lập, chủ đạo trong HTPL

Đối tượng điều chỉnh
Phương pháp điều chỉnh.

Quy phạm pháp luật Hiến pháp


1.3 Quy phạm pháp luật luật Hiến pháp

Khái niệm
Đặc điểm


Đặc điểm của quy phạm
pháp luật Hiến pháp
– Đặc điểm chung của QPPL…
– Đặc điểm đặc thù:
Phần lớn nằm trong Hiến pháp
 Có nội dung pháp lý quan trọng
 Thường không đủ cơ cấu ba thành phần



Cơ cấu của quy phạm pháp
luật
GIẢ ĐỊNH

QUY ĐỊNH

CHẾ TÀI


Một số dạng chế tài thường gặp trong
Luật Hiến pháp



Bãi nhiệm đại biểu Quốc hội, đại biểu HĐND



Bãi nhiệm những người giữ các chức vụ do Quốc
hội bầu; những người giữ các chức vụ do HĐND
bầu ra.



Cách chức….



Huỷ bỏ văn bản trái Hiến pháp, luật và văn bản của
cơ quan nhà nước cấp trên



Giải tán Hội đồng nhân dân


Hệ thống văn bản pháp luật
Hiến
pháp
Luật, NQ
của Quốc hội
Pháp lệnh, NQ

của UBTVQH

Lệnh, quyết định
của Chủ tịch nước
Nghị định của Chính phủ
Quyết định của Thủ tướng
Thông tư của các bộ cơ quan ngang bộ,
văn bản liên tịch;
Văn bản của chính quyền địa phương


Hệ thống quy phạm pháp luật Hiến pháp

Chế
định
về
chế
độ
chính
trị

Chế
định về
kinh tế,
văn
hóa,
GD,
KHCN
và MT

Chế
định về
ANQP

Chế định
quyền
con
người,
quyền và
nghĩa vụ
cơ bản
của cơng
dân

Chế
định
về
bầu
cử

Chế
định
về
Quốc
hội

Chế
định
về
Chính

phủ

Chế
định
Chủ
tịch
nước

Chế
định
về cơ
quan
địa
phươ
ng

Chế
định
về
CQ
Tư
pháp

Chế
định
về cơ
quan
hiến
định
độc

lập


I. Luật Hiến pháp là một ngành luật
độc lập, chủ đạo trong HTPL
1.1. Đối tượng điều chỉnh
1.2. Phương pháp điều chỉnh.
1.3. Quy phạm pháp luật Hiến pháp
1.4. Quan hệ pháp luật Hiến pháp


1.4. Quan hệ pháp luật Hiến pháp

Khái niệm:

Các
Chủ thể
bộ
phận Khách thể
cấu
thành Nội dung


CHỦ THỂ CỦA QUAN HỆ PHÁP LUẬT HIẾN
PHÁP
Nhân dân (theo nghĩa rộng và nghĩa hẹp)
Nhà nước:
Các cơ quan nhà nước
Các tổ chức chính trị, chính trị xã hội
Các đại biểu Quốc hội, đại biểu HĐND các cấp

Công dân Việt Nam
Người có chức trách trong các cơ quan nhà nước, các tổ chức chính trị, chính
trị - xã hội.

Người nước ngồi


KHÁCH THỂ CỦA QUAN HỆ PHÁP LUẬT
HIẾN PHÁP

Lãnh thổ quốc gia và địa giới hành chính giữa các địa
phương
Những giá trị vật chất: đất đai, rừng núi, sơng ngịi….
Những giá trị, lợi ích về tinh thần của cá nhân như danh dự,
nhân phẩm, quyền con người…
Hành vi của con người hoặc các tổ chức: lao động, học tập,
trình dự án luật, báo cáo công tác…