Tài liệu Tài chính công ĐH_ Chương 3 ppt

11/12/2009
1
HÀNG HÓA CÔNG VÀ
CHI TIÊU CÔNG
PGS.TS. SỬ ĐÌNH THÀNH
11/12/2009
2
NỘI DUNG NGHIÊN CỨU
 Hàng hóa công
 Chi tiêu công
 Đánh giá chi tiêu công
 Quảnlýchi tiêucông
11/12/2009
3
KHÁI NIỆM HÀNG HÓA CÔNG
 Tiêu dùng chung - không cạnh tranh.
 Tính không loạitrừ
11/12/2009
4
KHÁI NIỆM HÀNG HÓA CÔNG
 Tùy theo mức độ thỏamãncủa2 tínhchất
trên:
 Hàng hóa công thuần túy (Pure public
goods)
 Hàng hóa công không thuần túy (Impure
public goods)
 Hãy so sánh các loạihànghóa
 Thư viện
 Ngọnhải đăng (lighthouse)
 Quân sự
11/12/2009

5
PHÂN LOẠI HÀNG HÓA CÔNG
Bảng 3.1
Xác định hàng hóa công thuần túy và không thuầntúy
Hàng hóa có cạnh tranh trong tiêu dùng
hay không ?
Có Không
Hàng hóa có
loạitrừ hay
không?
Có Kem Truyềnhìnhcáp
Không Đường dành cho người
đibộở thành phố
Quốc phòng
11/12/2009
6
CUNG CẤP HÀNG HÓA CÔNG
 Tại sao chính phủ phải cung cấphànghóa
công ?
 Nguyên nhân là do sự thấtbạicủa khu vực
tư:
 Vấn đề ngườihưởng tự do không trả tiền;
 Chi phí giao dịch và phí ngườisử dụng.
 => Cung cấp không đầy đủ hàng hóa công
=>làm giảm phúc lợicủaxãhội
11/12/2009
7
CUNG CẤP HÀNG HĨA CƠNG
Q
c

Số lượt đi
qua cầu
Q
e
Q
m
Số lượt không đi qua
cầu do thu phí
P
Nhu cầu đi lại
Khả
năng
cây
cầu
Giá
E
0
A
Tổn thất
phúc lợi
Đối với hàng hóa có
thể loại trừ qua giá
(mà có chi phí biên sử
dụng bằng 0), việc áp
đặt giá tuy có thể thực
hiện được nhưng
không có hiệu quả, vì
gây ra tổn thất phúc
lợi xã hội
11/12/2009

8
CUNG CẤP HÀNG HĨA CƠNG
 Hoặctư nhâncungcấp hàng hóa cơng sẽ làm tăng chi
phí
Q
m
Lượng
Q
e
Q
0
P
Đường cầu
Giá
E
0
A
C
E
F
B
Chi phí sản suất
Chi phí giao dòch
11/12/2009
9
XÁC ĐỊNH MỨC TỐI ƯU CUNG
CẤP HÀNG HÓA CÔNG
Q -kem
P –
kem

0 Q
B
SMB =D
B+J
Q
L
$2
S=SMC
$3
D
B
D
J
Q
J
Xem
xét
cung
cấptối
ưu
hàng
hóa tư
11/12/2009
10
XÁC ĐỊNH MỨC TỐI ƯU CUNG
CẤP HÀNG HÓA CÔNG
 Hàng hóa tư, cung cấptối ưu khi chi phí biên bằng lợi
ích biên (giá cả thị trường):
 Gỉasử, P
C=

1; MC
c
= 1; thì :
ICIC
J
CIC
B
CIC
MCPMRSMRS ===
,,
C
IC
C
IC
J
CIC
B
CIC
P
P
MC
MC
MRSMRS ===
,,
11/12/2009
11
XÁC ĐỊNH MỨC TỐI ƯU CUNG
CẤP HÀNG HÓA CÔNG
$2$2
Q – tên lửa

P – tên lửa
0
SMB=D
B+J
$4
S=SMC
$6
D
B
D
J
1
$3
$1
5
11/12/2009
12
XÁC ĐỊNH MỨC TỐI TƯU CUNG
CẤP HÀNG HÓA CÔNG
 Hàng hóa công cung cấptối ưu: chi phí biên
bằng tổng tỷ lệ thay thế biên xã hội
MRS MC
MC
i
i
M
,
∑
=
11/12/2009

13
CUNG CẤP HÀNG HÓA CÔNG
 Chính phủ cung cấp hàng hóa công:
 Khó khăn: tổng hợpsở thích của công chúng và
chuyển thành quyết định chính sách công.
 Hơnnữa, chính sách công được quyết định
trong bốicảnh kinh tế chính trị.
 Khu vựctư có thể khắcphụcvấn đề người
hưởng tự do thông qua các mô hình: Từ thiện;
Lòng nhiệt thành; Sự ham muốnhànghóa
công….
11/12/2009
14
KHÁI NIỆM CHI TIÊU CÔNG
 Chi tiêu công phảnánhtrị giá của các loại
hàng hóa mà chính phủ mua vào để qua đó
cung cấpcácloại hàng hóa công cho xã hội
nhằmthựchiệncácchứcnăng của nhà nước.
 Chi tiêu công thựchiện chính sách tái phân
phối thu nhập
11/12/2009
15
 Căncứ chứcnăng vĩ mô củanhànước
 Xây dựng cơ sở hạ tầng.
 Toàánvàviệnkiểmsoát.
 Hệ thống quân đội và an ninh xã hội.
 Hệ thống giáo dục.
 Hệ thống an sinh xã hội.
 Hỗ trợ cho các doanh nghiệp.
 Hệ thống quản lý hành chính nhà nước.

 Chi tiêu việntrợ nước ngoài, ngoạigiao.
 Chi khác.
PHÂN LOẠI CHI TIÊU CÔNG
11/12/2009
16
PHÂN LOẠI CHI TIÊU CÔNG
 Căncứ vào tính chấtkinhtế
 Chi thường xuyên
 Chi đầutư
 Chi khác
 Căncứ quy trình lập ngân sách
 Chi tiêu công theo các yếutốđầuvào
 Chi tiêu công theo các yếutốđầura
11/12/2009
17
Sự phát triểnvaitròchínhphủ
 Gánh vác thêm nhiệmvụ mới
 Xã hội hóa các rủiro
 Sự thay đổi quan niệmtổng quát về tài
chính công
 Kinh tế tự do cạnh tranh chuyểnsang
kinh tế thị trường.
 Thuyếtgiatrưởng hay phụ quyền
(Paternalism)
CÁC NHÂN TỐ
ẢNH HƯỞNG ĐẾN CHI TIÊU CÔNG
11/12/2009
18
ĐÁNH GIÁ CHI TIÊU CÔNG
Mục đích đánh giá:

Giúp cho chính phủ sử dụng hiệuquả
hơn các nguồnlực tài chính công thông
qua ưu tiên hóa các khoản chi tiêu
nhằm đem lạilợiíchthiếtthựcvìmục
đích phát triểnkinhtế -xãhội.
11/12/2009
19
NỘI DUNG ĐÁNH GIÁ CHI TIÊU CÔNG
 Về tổng thể, đánh giá chi tiêu công là một
quá trình phân tích trên hai khía cạnh:
 Mặt định tính: Lựachọnnhững loạihàng
hóa công mà chính phủ nên cung cấpcho
xã hội.
 Mặt định lượng: Xem xét chi phí bỏ ra để
cung cấp hàng hóa công và lợi ích mà hàng
hóa công mang lại.
11/12/2009
20
 Về chi tiết, đánh giá chi tiêu công đượctiến
hành theo các bước:
 Phân tích tổng thể chương trình chi tiêu
công
 Phân tích chi tiếtthấtbạicủathị trường (độc
quyền, thấtbạithị trường, ngoại tác, thông
tin bấtcânxứng)
 Xác lậpnhững hình thức can thiệpcủa chính
phủ (tổ chứcsảnxuất, trợ cấp, ủythác).
 Đánh giá tính hiệuquả (tác động đếnkhu
vựctư và nềnkinhtế)
 Đánh đổigiữacôngbằng và hiệuquả

NỘI DUNG ĐÁNH GIÁ CHI TIÊU CÔNG
11/12/2009
21
BÀI TẬP
 Bài 1: Rodolfo và Mimi cùng ở chung 1 phòng. Bảng dướichothấy
nhiệt độ trong phòng, lợi ích biên đốivới Rodolfo, lợi ích biên đốivới
Mimi và chi phí biên
 Giảithíchnhiệt độ trong căn phòng này là hàng hóa công?
 Xác định nhiệt độ hiệuquả củacăn phòng
Nhiệt độ MB Ro MB Mimi MC
66 8 12 14
67 7 10 17
685821
692626
701332
11/12/2009
22
 Bài 2: Cho mộtvídụ về vấn đề “ngườihưởng tự
do mà không trả tiền” Bạncógiảiphápgìđể khắc
phục hay không?
 Bài 3: Các loạihànghóadưới đây, loạinàolàhàng
hóa công, loại nào là hàng hóa tư. Tạisao:
 Vùng hoang dã
 Cung cấpnước đôthị
 Giáo dụcy tế cộng đồng
 Ti vi công cộng
 Internet cung cấplịch trình các chuyếnbay
BÀI TẬP
11/12/2009
23

Bài tập
 Bài 4: Một vài hàng hóa và dịch vụđượccung
cấpbởi chính phủ; còn những hàng hóa và dịch vụ
còn lại do khu vựctư cung cấp. Anhchị hãy cho
biếtsự khác nhau cănbảncủa 2 cách tài trợ này.
Cũng là mộthànghóavàdịch vụ, nhưng tạisao
vào thời điểm này thì chính phủ cung cấptrực
tiếp, nhưng vào thời gian khác thì chính phủđể
cho khu vựctư cung cấp.
11/12/2009
24
Bài tập
 Bài 5: Nhu cầucủa Bill về hamburgers là Q = 20-
20p và Ted là Q’ = 10-p
 Viếtphương trình lợi ích biên xã hộicủahànghóa
hamburgers
 Nếunhư hamburgers là hàng hóa công. Hãy viết
phương trình lợi ích biên xã hộicủa hàng hóa này.
11/12/2009
25
Bài tập
 Bài 6: Giả sử có 10 người, mỗingườicóđường
cầu Q = 20-4p vềđiện đường; và 10 người, mỗi
ngườicóđường cầuQ’ = 8 –p điện đường. Chi
phí biên cung cấphànghóanàylà6 $.
 Mứcsảnxuấtxãhộitối ưulàgì? Nóđượcxácđịnh
như thế nào?
 Có bao điện đường nên đượcsảnxuất?