Tiết 11:
ĐỌC THÊM (2 BÀI)
1. MẤY Ý NGHĨ VỀ THƠ
I. MỨC ĐỘ CẦN ĐẠT:
- Hiểu được những đặc trưng cơ bản của thơ.
- Thấy được thuật lập luận chặt chẽ, diễn đạt tinh tế…
II . CÁCH THỨC TIẾN HÀNH:
Tổ chức tiết dạy theo hướng kết hợp các phương pháp đọc hiểu, gợi tìm ; kết hợp với các hình
thức trao đổi thảo luận nhóm, trả lời câu hỏi.
III. TIẾN TRÌNH LÊN LỚP.
1. Giới thiệu bài mới.
2. Hướng dẫn đọc thêm
H.động của GV
Hoạt động của HS
Hoạt động 1:(5 phút)
Giúp hs rút ra đặc trưng cơ
bản nhất của thơ và quá trình
ra đời của 1 bài thơ
TT1: Yêu cầu hs chú ý 3
đoạn đầu của bài trích để trả - Căn cứ vào SGK để
lời câu hỏi 1 (SGK).
trả lời câu hỏi 1.
TT2: Thế nào là “rung động
thơ” và “làm thơ”?
- Căn cứ vào SGK để
trả lời câu hỏi GV
Hoạt động 2: (10 phút)
Giúp hs nắm Những đặc
điểm của ngôn ngữ - hình
ảnh thơ
TT1: Phát phiếu thảo luận,
Hoạt động 3 ( 3 phút )
Giúp HS nắm những nét đặc
sắc về nghệ thuật của bài
tiểu luận.
TT1: Đặt câu hỏi
TT2:Củng cố, hoàn thiện
Hoạt động 4: ( 2 phút )
Giúp hs nắm giá trị bài tiểu
luận.
TT1: Yêu cầu hs trả lời câu
hỏi 5 (SGK)
TT2: Củng cố, hồn thiện
- Thảo luận theo nhóm,
ghi đầy đủ vào phiếu
thảo luận.
- Đại diện nhóm thảo
luận tốt nhất trình bày
trước lớp, các nhóm
khác có thể góp ý thêm
- HS căn cứ SGK để
phát biểu trả lời câu hỏi
của GV
Nội dung cần đạt
I . Đặc trưng cơ bản nhất của thơ:
- Đặc trưng cơ bản nhất của thơ là thể
hiện tâm hồn con người.
- Quá trình ra đời của một bài thơ: Rung
động thơ -> Làm thơ
+ Rung động thơ: là khi tâm hồn ra khỏi
trạng thái bình thường do có sự va chạm
với thế giới bên ngoài và bật lên những
tình ý mới mẻ.
+ Làm thơ: là thể hiện những rung động
của tâm hồn con người bằng lời nói (hoặc
chữ viết )
II. Những đặc điểm của ngơn ngữ - hình
ảnh thơ: Gồm
+ Phải gắn với tư tưởng - tình cảm
+ Phải có hình ảnh.( Vừa là hình ảnh
thực, sống động, mới lạ về sự vật vừa
chứa đựng cảm xúc thành thực)
+ Phải có nhịp điệu ( bên ngồi và
bên trong, các yếu tố ngôn ngữ và tâm
hồn)
III. Nét đặc sắc về nghệ thuật của bài
tiểu luận:
- Phong cách: Chính luận - trữ tình, nghị
luận kết hợp với yếu tố tùy bút, lí luận gắn
với thực tiễn.
IV. Giá trị của bài tiểu luận:
- Việc nêu lên những vấn đề đặc trưng bản
chất của thơ ca khơng chỉ có tác dụng nhất
- HS suy ngẫm và trả thời lúc bấy giờ mà ngày nay nó vẫn cịn
lời câu hỏi
có giá trị bởi ý nghĩa thời sự, tính chất
khoa học đúng đắn, gắn bó chặt chẽ với
cuộc sống và thực tiễn sáng tạo thi ca
Tiết 11
2.
ĐỐT-XTÔI-EP-XKI
-X. XVAI-GƠI. MỨC ĐỘ CẦN ĐẠT:
-Thấy được những nét chímh về tính cách và số phận của ĐƠ-XTƠI-ÉP-XKI qua một chân dung văn
học .
- Hiểu được giá trị của ngịi bút vẽ chân dung băng ngơn ngữ rất tài hoa của X. XVAI-GƠ .
II . PHƯƠNG TIỆN, PHƯƠNG PHÁP:
- SGK, SGV, TKBG
- thảo luận nhóm , phát vấn , quy nạp .
III. TIẾN TRÌNH :
Hoạt động của GV
Hoạt động của HS
Nội dung cần đạt
HĐ 1
I. Tìm hiểu chung
* Gọi hs đọc Tiểu dẫn * Đọc TD SGK và nêu 1.Tìm hiểu khái qt tiểu sử ĐƠ-XTƠI-ÉPSGK
ngắn gọn tiểu sử của X. XKI ,X. XVAI-GƠ
Hướng dẫn Hs tóm tắt Xvai-gơ
+ X. Xvai-gơ ( xem Tiểu dẫn sgk )
nhanh văn bản
* Nêu khái quát tiểu sử
+ Đô-xtôi-ép-xki là nhà văn lớn của nước Nga.
của Đơ-xtơi-ép-xki
Cuộc đời ơng có nhiều thăng trầm
( thay đổi nhiều công việc trước khi viết văn );
thay đổi quan điểm trong quá trình sáng tác và
chuyển biến tư tưởng tình cảm ( lúc trẻ rất thích
Biê –lin- xki sau này lại chông đối , phê phán chủ
nghĩa tư bản , công khai ca ngợi hết lời chủ nghĩa
cá nhân ) . Ông để lại nhiều tác phẩm có giá trị
như Tội ác và trừng phạt, Lũ quỷ ám , Anh em
nhà Ca-ra-ma-dơp...
Hs tóm tắt văn bản
2. Tóm tắt những ý chính của đoạn trích
+ Kiếp sống lưu + Trở về Tổ quốc ( phần còn lại )
vong. ( đoạn 1,2 )
( Hạnh phúc tuyệt đỉnh , là sứ giả của xứ sở mình,
( Sống leo lét trong thế là tổng hòa giải của nước Nga ,đám tang của ơng
giới xa lạ, đầy đau là sự đồn kết của tất cả những người Nga, ông
khổ :cầm cả cái quần qua đời giữa dông bão – dư chấn của những
đùi cuối dùng để đánh cuồng nhiệt yêu thương và dự bao của bão táp
điện , làm việc suốt cách mạng )
đêm trong cơn đau đẻ - Giải quyết những vấn đề đặt ra từ câu hỏi của
của vợ, sống giữa giống sgk .
* Gọi 1 hs tóm tắt
người chấy rận , bệnh II. Đọc- hiểu văn bản :
Tìm hiểu câu 1
tật ...
1. Chân dung Đô-xtôi-ép-xki : một tinh cách mâu
* Hs tìm ra từ đoạn thuẫn và một số phận ngang trái .
Cho biết chân dung trích nét nổi bật mà 1. Số phận nghiệt ngã :
của Đơ-xtơi-ép-xki có Xvai-gơ đã khắc họa + Trước cửa tò vò của ngân hàng , ơng đứng chờ
những nét gì đặc biệt ? chân dung Đô-xtôi-ép- ngày lại ngày...
-Nét chung của chân xki qua đoạn trích
+ Là người khách chuyên cần của hiệu cầm đồ
dung
Tổ1,2 tìm hiểu, phân + Làm việc suốt đêm trong cơn đau đẻ của vợ
-Nét cụ thể
tích số phận nghiệt + Sống giữa giống người chấy rận
ngã .
+ Bệnh tật ...
Tổ3,4 tìm hiểu, phân Những yếu tố biểu hiện đẩy nhân vật vào chỗ
tích tính cách mâu tận cùng của nghiệt ngã đầy bi kịch .
thuẫn
2. Tính cách mâu thuẫn :
Hs thảo luận, khái quát + Tình cảm mãnh liệt trong cơ thể yếu đuối của
vấn đề
con bệnh thần kinh
* Chốt lại:
Nơi tận cùng của bế
tắc, Đô-xtôi-ép-xki đã
tỏa sáng cho vinh
quang của Tổ quốc và
dân tộc.
HĐ2
Tìm hiểu các câu
2,3,4.
Hướng dẫn học sinh
đọc vài đoạn và phát
hiện chi tiết nghệ thuật
đặc sắc .
Trong VB yếu tố nghệ
thuật nào có tính chất
chủ đạo ,yếu tố nghệ
thuật nào có tính hỗ
trợ đắc lực ?
Chân dung con người
hiện ra trên cái nền
như thế nào ?
HĐ 3
Hướng dẫn hs về nhà
thực hiện luyện tập .
HS đọc và phát hiện
vấn đề theo gợi ý của
Gv.
Hs nhận xét chung về
bút pháp của nhà văn .
Hs về nhà thực hiện
luyện tập .
+ Phải tìm đến những cơ hội“thấp hèn” để cho
tròn khát vọng cao cả .
+ Số phận vùi dập thiên tài nhưng thiên tài tự cứu
vãn bằng lao động và tự đốt cháy trong lao động
( Lao động là sự giải thoát và là nỗi thống khổ
của ông )
+ Chịu hàng thế kỉ dằn vặt để chắt lọc nên những
vinh quang cho Tổ quốc , dân tộc mình (sứ giả
của xứ sở , mang lại cho đất nước sự hòa giải ,
kiềm chế lần cuối sự cuồng nhiệt của các mâu
thuẫn thời đại )
* Nghệ thuật viết chân dung văn học :
- Đối lập : cấu trúc câu , hồn cảnh , tính
cách ...
- So sánh, ẩn dụ : cấu trúc câu , hình ảnh so
sánh ẩn dụ có tính hệ thống .
- Bút pháp vẽ chân dung văn học : Gắn hình
tượng con người trên khung cảnh rộng lớn
Thể loại đứng ở ngả ba :
Tiểu sử -tiểu thuyết -chân dung văn học
Ngòi bút viết chân dung rất tài hoa giàu chất
thơ trong văn xi chứng tỏ tấm lịng kính trọng
của X.Xvai-gơ dành cho Đơ-xtơi-ép-xkithật lớn
lao biết chừng nào.
III. Luyện tập :
Tìm những câu văn chứng tỏ sức hút của nhân vật
với tác giả và với cả nước Nga
Dặn dò :
Dặn dò: Soạn bài Nghị luận về một hiện tượng đời sống