Quản lý giáo dục quản lý hoạt động dạy học theo hướng phát triển năng lực người học ở trung tâm giáo dục quốc phòng và an ninh, đại học quốc gia hà nội(klv02468)

MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
Nghị quyết số 29 Hội nghị Trung ương 8 khóa XI về đổi mới căn bản, toàn
diện giáo dục và đào tạo của Đảng Cộng sản Việt Nam đã xác định: “Phát triển
giáo dục và đào tạo là nâng cao dân trí, đào tạo nhân lực, bồi dưỡng nhân tài.
Chuyển mạnh quá trình giáo dục từ chủ yếu trang bị kiến thức sang phát triển
toàn diện năng lực và phẩm chất người học. Học đi đôi với hành; lý luận gắn với
thực tiễn; giáo dục nhà trường kết hợp với giáo dục gia đình và giáo dục xã hội”.
Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ XI đã khẳng định: “Tăng cường quốc
phòng, an ninh là nhiệm vụ trọng yếu, thường xuyên của Đảng, Nhà nước và
tồn dân”.
Vì vậy, việc nghiên cứu thực trạng cơng tác quản lý hoạt động dạy học
theo hướng phát triển năng lực người học tại Trung tâm Giáo dục Quốc phòng
và An ninh, ĐHQGHN nhằm đề ra các biện pháp quản lý phù hợp với sự đổi
mới GD trong giai đoạn hiện nay là một việc làm hết sức cần thiết và cấp bách.
Xuất phát từ cơ sở lý luận và thực tiễn trên đây tác giả chọn vấn đề
“Quản lý hoạt động dạy học theo hướng phát triển năng lực người học ở
Trung tâm Giáo dục Quốc phòng và An ninh, Đại học Quốc gia Hà Nội” làm
đề tài luận văn thạc sĩ chuyên ngành quản lý giáo dục.
2. Mục đích nghiên cứu
Trên cơ sở nghiên cứu lý luận và thực tiễn công tác quản lý hoạt động dạy
học ở Trung tâm Giáo dục Quốc phòng và An ninh, Đại học Quốc gia Hà Nội,
luận văn đề xuất các biện pháp quản lý hoạt động dạy học theo hướng phát triển
năng lực người học nhằm nâng cao chất lượng dạy học ở Trung tâm Giáo dục
Quốc phòng và An ninh, Đại học Quốc gia Hà Nội
3. Khách thể, đối tượng nghiên cứu
3.1. Khách thể nghiên cứu
Hoạt động dạy học ở Trung tâm Giáo dục Quốc phòng và An ninh
3.2. Đối tượng nghiên cứu
1

Biện pháp quản lý hoạt động dạy học theo hướng phát triển năng lực người
học ở Trung tâm Giáo dục Quốc phòng và An ninh, Đại học Quốc gia Hà Nội
4. Giả thuyết khoa học
Quản lý hoạt động dạy học theo hướng phát triển năng lực người học theo
yêu cầu đổi mới giáo dục và đào tạo ở Trung tâm Giáo dục Quốc phòng và An
ninh, Đại học Quốc gia Hà Nội vẫn cịn có những hạn chế. Nếu đề xuất được và
sử dụng đồng bộ các biện pháp quản lý hoạt động dạy học từ khâu quản lý
chương trình, kế hoạch dạy học… sẽ nâng cao chất lượng dạy học theo hướng
phát triển năng lực người học ở Trung tâm Giáo dục Quốc phòng và An ninh.
5. Nhiệm vụ nghiên cứu
- Hệ thống hoá cơ sở lý luận
- Khảo sát, phân tích thực trạng
- Đề xuất biện pháp
6. Phạm vi nghiên cứu
- Phạm vi về nội dung: Nghiên cứu cơ sở lý luận về dạy học theo hướng phát
triển năng lực, cơ sở lý luận về quản lý hoạt động dạy học theo hướng phát triển
năng lực, đánh giá thực trạng việc dạy học, thực trạng quản lý dạy học theo hướng
phát triển năng lực ở Trung tâm Giáo dục Quốc phòng và An ninh, ĐHQGHN.
- Phạm vi khảo sát: Đối tượng khảo sát bao gồm: Cán bộ quản lý, giảng
viên, sinh viên Trung tâm Giáo dục Quốc phòng và An ninh, ĐHQGHN.
- Phạm vi thời gian: Các số liệu sử dụng từ năm 2017 đến nay.
7. Phương pháp luận và phương pháp nghiên cứu
* Phương pháp luận nghiên cứu
* Phương pháp nghiên cứu
- Các phương pháp nghiên cứu lý thuyết
- Các phương pháp nghiên cứu thực tiễn
- Các phương pháp hỗ trợ
8. Ý nghĩa của đề tài
Kết quả nghiên cứu về lý luận và các biện pháp quản lý hoạt động dạy

2


học theo hướng phát triển năng lực người học có thể ứng dụng ở Trung tâm
Giáo dục Quốc phòng và An ninh, ĐHQGHN và các cơ sở đào tạo khác.
9. Cấu trúc luận văn
Đề tài được kết cấu gồm: Phần mở đầu, 3 chương, kết luận, danh mục tài
liệu tham khảo, phụ lục.
Chương 1: Cơ sở lý luận về quản lý hoạt động dạy học theo hướng phát
triển năng lực người học ở Trung tâm Giáo dục Quốc phòng và An ninh
Chương 2: Thực trạng quản lý hoạt động dạy học theo hướng phát triển
năng lực người học ở Trung tâm Giáo dục Quốc phòng và An ninh, Đại học
Quốc gia Hà Nội.
Chương 3: Biện pháp quản lý hoạt động dạy học theo hướng phát triển
năng lực người học ở Trung tâm Giáo dục Quốc phòng và An ninh, Đại học
Quốc gia Hà Nội.

3


CHƯƠNG 1
CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC THEO
HƯỚNG PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC NGƯỜI HỌC Ở
TRUNG TÂM GIÁO DỤC QUỐC PHÒNG VÀ AN NINH
1.1. Tổng quan nghiên cứu vấn đề
Nghị quyết Hội nghị lần thứ 8, Ban Chấp hành Trung Ương khóa XI
Nghị quyết số 29/NQ-TW về đổi mới căn bản toàn diện giáo dục và đào tạo,
đáp ứng u cầu cơng nghiệp hóa, hiện đại hóa trong điều kiện kinh tế thị
trường định hướng xã hội chủ nghĩa và hội nhập quốc tế. Trong Nghị quyết
đã nêu rõ quan điểm chỉ đạo, mục tiêu, nhiệm vụ và giải pháp theo hướng

phát triển phẩm chất, năng lực người học.
Có nhiều cơng trình khoa học, trong đó có nhiều luận văn đề cập đến quản
lý hoạt động dạy học theo hướng phát triển năng lực người học, song chưa có đề
tài (dạng luận văn) nghiên cứu về quản lý hoạt động dạy học theo hướng phát
triển năng lực người học ở Trung tâm Giáo dục Quốc phòng và An ninh,
ĐHQGHN.
1.2. Một số khái niệm cơ bản của đề tài
1.2.1. Quản lý
Quản lý là tổ hợp các tác động chun biệt, có chủ đích của chủ thể quản lý
lên khách thể quản lý và đối tượng quản lý nhằm phát huy tiềm năng của các yếu
tố, các mối quan hệ chức năng, sử dụng có hiệu quả các nguồn lực và cơ hội của tổ
chức/hệ thống ... nhằm đảm bảo cho tổ chức, hệ thống vận hành hoạt động tốt, đạt
được các mục tiêu đã đặt ra với chất lương và hiệu quả tối ưu tỏng các điều kiện
biến động của môi trường.
1.2.2. Quản lý giáo dục
Quản lý giáo dục là sự tác động có chủ đích, có căn cứ khoa học, hợp quy
luật và phù hợp các điều kiện khách quan … của chủ thể quản lý tới đối tượng
quản lý nhằm phát huy sức mạnh các nguồn giáo dục, từ đó đảm bảo các hoạt
động của tổ chức/hệ thống giáo dục đạt được các mục tiêu giáo dục đã đề ra với
4


chất lượng, hiệu quả cao nhất.
1.2.3. Hoạt động dạy học
Dạy học là một quá trình tương tác, cộng tác giữa thầy và trò. Chủ thể
hoạt động dạy là giảng viên, chủ thể hoạt động học là sinh viên. Hoạt động dạy
của thầy và trò nếu phối hợp nhịp nhàng sẽ phát huy tối đa khả năng sáng tạo
của sinh viên. Sứ mệnh của người thầy là khơi dậy, phát huy tối đa tiềm năng
của sinh viên, tổ chức các hoạt động dạy học một cách hợp lý và luôn quan sát,
thu nhận thông tin phản hồi từ người học để có sự điều chỉnh hoạt động dạy học

cho phù hợp.
1.2.4. Quản lý hoạt động dạy học
Quản lý hoạt động dạy học là quản lý hoạt động dạy của người dạy và
hoạt động học của người học. Mặt khác, để phục vụ cho hoạt động dạy học,
trong quản lý huy động tối đa các nguồn lực giáo dục để nâng cao chất lượng
giáo dục và đào tạo trong nhà trường.
1.2.5. Năng lực, phát triển năng lực
Năng lực là thuộc tính cá nhân được hình thành, phát triển nhờ tố chất sẵn
có và quá trình học tập, rèn luyện, cho phép con người huy động tổng hợp các
kiến thức, kỹ năng và các thuộc tính cá nhân khác như hứng thú, niềm tin, ý
chí...thực hiện thành cơng một loại hoạt động nhất định, đạt kết quả mong muốn
trong những điều kiện cụ thể.
Phát triển năng lực người học là phát triển các thành phần tạo nên cấu trúc
năng lực. Nhưng bản thân tri thức, kỹ năng và các điều kiện tâm lý chưa phải là
năng lực. Muốn chuyển hóa chúng thành năng lực, phải thông qua các hoạt động
thực tiễn phong phú của người học, từ vận dụng kiến thức, kỹ năng để hoàn
thành các nhiệm vụ học tập đến giải quyết các tình huống đa dạng của cuộc
sống…. Bởi vậy, phát triển năng lực người học còn bao hàm phát triển khả năng
thực hành, vận dụng kiến thức; khả năng giải quyết vấn đề của người học.
1.2.6. Trung tâm giáo dục Quốc phòng và An ninh
Trung tâm giáo dục quốc phòng và an ninh bao gồm: các trung tâm giáo
5


dục quốc phòng và an ninh thuộc nhà trường quân đội và các trung tâm giáo dục
quốc phòng và an ninh thuộc cơ sở giáo dục đại học.
Ngày 02/3/2004, Giám đốc Đại học Quốc gia Hà Nội đã ký Quyết định
số 97/TCCB về việc thành lập Trung tâm Giáo dục Quốc phòng trực thuộc Đại
học Quốc gia Hà Nội và Quyết định số 2333/QĐ-ĐHQGHN ngày 24/7/2017 về
việc đổi tên Trung tâm Giáo dục Quốc phịng - An ninh.

1.2.7. Chương trình mơn học Giáo dục Quốc phịng và An ninh
Chương trình môn học GDQP&AN quy định tại Thông tư số 05/2020/TTBGDĐT ngày 18/3/2020 gồm 04 học phần (165 tiết):
- Học phần I: Đường lối quốc phòng và an ninh của Đảng cộng sản Việt
Nam (45 tiết).
- Học phần II: Công tác quốc phòng và an ninh (30 tiết).
- Học phần III: Quân sự chung (30 tiết).
- Học phần IV: Kỹ thuật chiến đấu bộ binh và chiến thuật (60 tiết).
Chương trình mơn học GDQP&AN khơng áp dụng đào tạo trình độ đại
học các chuyên ngành trong quân đội, công an và chuyên ngành giáo dục quốc
phòng và an ninh.
1.2.8. Hoạt động dạy học theo hướng phát triển năng lực người học ở Trung
tâm Giáo dục Quốc phòng và An ninh
Dạy học theo hướng phát triển năng lực người học là tổ chức các hoạt
động dạy và học để phát triển được các năng lực về quốc phòng và an ninh cho
các đối tượng được đào tạo và bồi dưỡng theo chương trình mơn học giáo dục
quốc phịng và an ninh.
1.2.9. Quản lý hoạt động dạy học theo hướng phát triển năng lực người học
Quản lý hoạt động dạy học theo hướng phát triển năng lực người học là
một quá trình nhà quản lý thực hiện các chức năng quản lý, tác động đến giảng
viên, sinh viên và các lực lượng giáo dục khác để triển khai thực hiện hoạt động
dạy học theo chương trình dạy học theo hướng phát triển năng lực, sử dụng các
phương pháp dạy học theo quan điểm phát triển năng lực, chú ý tích cực hóa
hoạt động trí tuệ của người học và rèn luyện năng lực giải quyết vấn đề gắn với
những tình huống của cuộc sống.
6


1.3. Vấn đề đổi mới giáo dục, đào tạo và những yêu cầu đặt ra trong quản lý
hoạt động dạy học theo hướng phát triển năng lực người học ở Trung tâm
Giáo dục Quốc phòng và An ninh.

1.3.1. Vấn để đổi mới giáo dục, đào tạo
Nghị quyết 29 (2013) về đổi mới căn bản giáo dục và đào tạo đã nêu mục
tiêu: “Đối với giáo dục đại học, tập trung đào tạo nhân lực trình độ cao, bồi
dưỡng nhân tài, phát triển phẩm chất và năng lực tự học, tự làm giàu tri thức,
sáng tạo của người học”.
1.3.2. Những yêu cầu đặt ra đối với giáo dục đại học trong giai đoạn hiện nay
* Giáo dục đại học trước yêu cầu đẩy mạnh cơng nghiệp hóa, hiện đại
hóa và hội nhập quốc tế
* Những thách thức của cách mạng công nghiệp 4.0 đối với giáo dục
đại học
* Những thách thức đối với giáo dục quốc phòng và an ninh trong giai
đoạn mới
1.3.3. Những thách thức đối với giáo dục quốc phòng và an ninh trong giai
đoạn mới
1.3.4. Những yêu cầu trong quản lý hoạt động dạy học theo hướng phát triển
năng lực người học ở Trung tâm Giáo dục Quốc phòng và An ninh
* Yêu cầu về xác định mục tiêu, nội dung dạy học
* Yêu cầu về đổi mới phương pháp, hình thức tổ chức hoạt động dạy học
* Yêu cầu đổi mới kiểm tra đánh giá kết quả học tập của sinh viên
* Điều kiện cơ sở vật chất phục vụ dạy học.
1.4. Nội dung quản lý hoạt động dạy học ở Trung tâm Giáo dục Quốc
phòng và An ninh theo hướng phát triển năng lực người học
1.4.1. Quản lý chương trình, kế hoạch dạy học theo hướng phát triển năng
lực người học
- Lấy chương trình khung của Bộ Giáo dục và Đào tạo làm cơ sở.
- Chương trình phải được thiết kế và xây dựng đảm bảo với các trình độ
7


đào tạo theo hướng phát triển năng lực người học.

1.4.2. Quản lý hoạt động dạy học của giảng viên theo hướng phát triển năng
lực người học
Quản lý các hoạt động từ chương trình, kế hoạch giảng dạy, phương pháp
dạy học, sử dụng cơ sở vật chất và thiết bị dạy học, các hoạt động về kiểm tra
đánh giá người học.
1.4.3. Quản lý hoạt động học tập của sinh viên theo hướng phát triển năng
lực người học
Quản lý các hoạt động học tập của sinh viên như: sự chuyên cần; thực hiện
các nhiệm vụ học tập; hoạt động tự học; phương pháp học tập của sinh viên...
1.4.4. Quản lý hoạt động kiểm tra, đánh giá kết quả học tập của sinh viên
theo hướng phát triển năng lực người học
Đây là một hoạt động trong q trình dạy học có tác động rất lớn đến phát
triển năng lực người học. Vì vậy cần coi trọng nội dung quản lý này.
1.4.5. Quản lý các điều kiện bảo đảm chất lượng đào tạo
Duy trì và phát triển các điều kiện đảm bảo chất lượng đào tạo gồm:
- Đội ngũ giảng viên, cán bộ quản lý, nhân viên;
- Chương trình đào tạo, giáo trình, tài liệu giảng dạy, học tập;
- Phòng học, phòng làm việc, thư viện, hệ thống cơng nghệ thơng tin,
phịng thí nghiệm, cơ sở thực hành, ký túc xá và các cơ sở dịch vụ khác;
- Nguồn lực tài chính.
1.5. Những yếu tố ảnh hưởng đến quản lý hoạt động dạy học theo hướng
phát triển năng lực người học ở Trung tâm Giáo dục Quốc phòng và An ninh
1.5.1. Mục tiêu và nội dung giáo dục quốc phòng và an ninh
Thực hiện theo Thông tư số 05/2020/TT-BGDĐT ngày 18/3/2020 của Bộ
Giáo dục và Đào tạo.
1.5.2. Đội ngũ cán bộ quản lý, đội ngũ giảng viên
1.5.3. Đối tượng người học tại Trung tâm
Sinh viên học mơn giáo dục quốc phịng và an ninh về độ tuổi cịn trẻ, có
8

sức khỏe, năng động.
Bên cạnh đó, trong thực tế hiện nay, do đối tượng đầu vào đa dạng (có đối
tượng phải thi tuyển, có đối tượng được cử tuyển, xét tuyển, liên kết đào tạo...)
dẫn đến trình độ nhận thức không đồng đều.
1.5.4. Điều kiện đảm bảo phục vụ hoạt động dạy học

9


CHƯƠNG 2
THỰC TRẠNG QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC THEO HƯỚNG
PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC NGƯỜI HỌC Ở TRUNG TÂM
GIÁO DỤC QUỐC PHÒNG VÀ AN NINH, ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
2.1. Khái quát về Trung tâm Giáo dục Quốc phòng và An ninh, Đại học
Quốc gia Hà Nội
2.1.1. Quá trình hình thành và phát triển của Trung tâm Giáo dục Quốc
phòng và An ninh, Đại học Quốc gia Hà Nội
2.1.2. Nhiệm vụ và chức năng của Trung tâm Giáo dục Quốc phòng và An
ninh, Đại học Quốc gia Hà Nội
2.1.3. Cơ cấu tổ chức của Trung tâm Giáo dục Quốc phòng và An ninh, Đại
học Quốc gia Hà Nội
2.2. Tổ chức khảo sát thực trạng
2.2.1. Mục đích khảo sát
2.2.2. Nội dung khảo sát
2.2.3. Đối tượng khảo sát
2.2.4. Phương pháp khảo sát
2.2.5. Xử lý kết quả khảo sát
2.3. Thực trạng hoạt động dạy học theo hướng phát triển năng lực người học
ở Trung tâm Giáo dục Quốc phòng và An ninh, Đại học Quốc gia Hà Nội

2.3.1. Thực trạng về chương trình, kế hoạch đào tạo
Chương trình mơn học Giáo dục quốc phòng và an ninh của Trung tâm đã
thể hiện được mục tiêu, nội dung kiến thức và kỹ năng, phương pháp hình thức
thi, kiểm tra, cấu trúc tổng thể và thời lượng các học phần, tỷ lệ giữa lý thuyết và
thực hành.
2.3.2. Thực trạng đội ngũ giảng viên của Trung tâm
Tổng số giảng viên của Trung tâm là 27. Trong đó có 17 giảng viên là sĩ
quan biệt phái: cấp hàm đại tá có 04, thượng tá 05, trung tá 02, thiếu tá có 06.
Về độ tuổi: Số giảng viên dưới 40 tuổi chiếm 50% ; Độ tuổi từ 41- 50 tuổi
10


chiếm 42,5% quân số; Độ tuổi trên 50 tuổi chỉ có 03 giảng viên chiếm 7,5%.
Về thâm niên cơng tác: Giảng viên có thâm niên dưới 5 năm chiếm tỷ lệ
là 45%; Giảng viên có thâm niên từ 5 - 10 năm chiếm tỷ lệ là 37%; Giảng viên
có thâm niên từ 11 đến 24 năm là 18%.
Về trình độ của giảng viên: Giảng viên ở Trung tâm có trình độ thạc sĩ
chiếm tỉ lệ 60%; trình độ cử nhân chiếm tỉ lệ 40%.
2.3.3. Thực trạng hoạt động giảng dạy giáo dục quốc phòng và an ninh của
giảng viên theo hướng phát triển năng lực người học
* Về hoạt động giảng dạy
* Về phương pháp giảng dạy
- Phương pháp thuyết trình
- Phương pháp đặt vấn đề, giải quyết vấn đề
- Phương pháp thảo luận nhóm
- Phương pháp đàm thoại
- Phương pháp trực quan, đóng vai
* Về phương tiện giảng dạy
2.3.4. Thực trạng hoạt động học tập giáo dục quốc phòng và an ninh của sinh
viên theo hướng phát triển năng lực người học

TT

Trang bị kiến thức và kỹ năng

Lựa chọn (%)

Giúp sinh viên có hiểu biết cơ bản về chủ trương,
1

đường lối quốc phòng, an ninh của Đảng, Nhà nước
về xây dựng nên quốc phịng tồn dân, an ninh nhân

80

dân, yêu chủ nghĩa xã hội.
2
3
4

Giúp sinh viên nắm được kiến thức cơ bản về cơng
tác quốc phịng và an ninh trong tình hình mới.
Giúp sinh viên thành thạo điều lệnh đội ngũ từng
người có súng, biết đội ngũ đơn vị
Giúp sinh viên có hiểu biết chung về các quân binh
chủng trong quân đội nhân dân Việt Nam
11

90
85
65

Giúp sinh viên có hiểu biết ban đầu về bản đồ qn
5

sự; biết cách phịng tránh địch tiến cơng hỏa lực bằng

60

vũ khí cơng nghệ cao.
Giúp sinh viên thực hiện được kỹ năng cơ bản về kỹ
6

thuật chiến đấu bộ binh, chiến thuật từng người trong
chiến đấu tiến cơng, phịng ngự và làm nhiệm vụ

73.5

canh gác, biết sử dụng súng tiểu liên AK, lựu đạn
7
8

Giúp sinh viên có kiến thức, kỹ năng khác trong
cuộc sống
Khơng giúp được gì cho sinh viên

62.5
0

2.3.5. Thực trạng Cơ sở vật chất, thiết bị phục vụ dạy học

* Cơ sở vật chất
Ngày 24/ 7/2012 Giám đốc Đại học Quốc gia Hà Nội đã ký Quyết định số
2454/QĐ-XD về việc giao cho Trung tâm Giáo dục Quốc phòng - An ninh làm chủ
dự án “quản lý, khai thác, sử dụng cơ sở vật chất tại ký túc xá số 4 Hòa Lạc vào
nhiệm vụ giảng dạy giáo dục quốc phòng-an ninh cho sinh viên” .
* Về học liệu và thiết bị dạy học
Các danh mục, số lượng học liệu và thiết bị dạy học của Trung tâm
được thống kê trong bảng 2.4.
Trung tâm đã xây dựng 01 trang Website ( phục
vụ các mảng hoạt động của Trung tâm. Mặc dù Trung tâm chưa có điều kiện xây
dựng các phòng tư liệu truy cập, tra cứu dữ liệu thư viện điện tử, nhưng Trung
tâm đã bố trí hệ thống máy tính kết nối Internet và hịa mạng LAN với các
Trường để phục vụ công tác quản lý, đào tạo.

2.4. Thực trạng quản lý hoạt động dạy học theo hướng phát triển năng lực
người học ở Trung tâm Giáo dục Quốc phòng và An ninh, ĐHQGHN
12


2.4.1. Thực trạng quản lý chương trình, kế hoạch dạy học theo hướng phát
triển năng lực người học

Mức độ thực hiện (%)
TT

1

Nội dung quản lý
Xây dựng kế hoạch dạy học theo hướng
phát triển năng lực người học

Thực

Thực

Thực

Chưa

hiện

hiện

hiện

thực

tốt

khá

TB

hiện

30

20

50

0

50

20

30

0

50

30

20

0

50

40

10

0

30

10

60

0

Quán triệt cho đội ngũ giảng viên thực
2

hiện nghiêm túc chương trình dạy học,
khơng tùy tiện thay đổi, cắt xén, dồn ép
Chỉ đạo khoa chun mơn xây dựng

3

chương trình kế hoạch dạy học theo
hướng phát triển năng lực người học
Xây dựng thời gian giảng dạy từng học

4

phần theo đúng quy định của Bộ Giáo
dục và Đào tạo

5

Duyệt kế hoạch năm học

Qua khảo sát bằng phiếu hỏi cho thấy việc quán triệt yêu cầu đội ngũ
giảng viên thực hiện nghiêm túc chương trình, khơng có việc tùy tiện thay đổi,
cắt xén hay dồn ép nội dung chương trình. Cán bộ quản lý là giảng viên nhận

thức là rất đồng ý với chương trình mà Bộ Giáo dục và Đào tạo ban hành mang
tính pháp lý mà Giám đốc Trung tâm phải có trách nhiệm chỉ đạo thực hiện
nghiêm túc.
2.4.2. Thực trạng quản lý hoạt động dạy học của giảng viên theo hướng phát
triển năng lực người học

13


Mức độ thực hiện (%)
TT

Nội dung quản lý

Thực

Thực

Thực

Chưa

hiện

hiện

hiện

thực

tốt

khá

TB

hiện

66

22

12

0

64

26

10

0

60

18

22

0

34

30

36

0

50

30

20

0

54

26

20

0

Cử giảng viên tham gia các lớp tập huấn và
1

cấp tài liệu về dạy học theo hướng phát triển

năng lực người học

2
3
4

Quản lý việc thực hiện chương trình dạy học
theo hướng phát triển năng lực người học.
Quản lý việc đổi mới phương pháp dạy học
theo hướng phát triển năng lực người học.
Quản lý hoạt động học tập của sinh viên theo
hướng phát triển năng lực người học
Quản lý việc đổi mới hình thức, phương pháp

5

kiểm tra, đánh giá kết quả học tập của sinh viên
theo hướng phát triển năng lực người học

6

Quản lý cơ sở vật chất đáp ứng hoạt động dạy
học theo hướng phát triển năng lục người học

Qua bảng kết quả điều tra cho thấy nội dung đánh giá thực hiện tốt nhất là
quản lý thực hiện chương trình giảng dạy của giảng viên. Chứng tỏ rằng có sự
đồng bộ thống nhất việc thực hiện nội dung này của cán bộ quản lý. Cùng với đó
việc cử cán bộ tham gia các lớp tập huấn về dạy học cũng được Trung tâm coi
trọng và đó là một phần khơng nhỏ để nâng cao năng lực chuyên môn thực hiện
vào công tác giảng dạy.

2.4.3. Thực trạng quản lý hoạt động học tập của sinh viên theo hướng phát
triển năng lực người học

14


Mức độ thực hiện (%)
TT

Nội dung

Thực

Thực

Thực

Chưa

hiện

hiện

hiện

thực

tốt

khá

TB

hiện

80

20

0

0

60

12

28

0

80

8

12

0

46

4

50

0

38

12

50

0

Xây dựng các tiêu chuẩn thi đua và quy
1

định cụ thể về nề nếp học tập cho sinh
viên

2

Giáo dục ý thức, thái độ, động cơ học tập
cho sinh viên.
Chỉ đạo phối hợp giữa Giảng viên, Khoa

3

đào tạo và Đoàn Thanh niên trong việc

quản lý hoạt động học tập của sinh viên.

4
5

Có biện pháp cứng rắn đối với sinh viên vi
phạm nội quy, nền nếp học tập.
Động viên, khen thưởng sinh viên thực
hiện tốt nền nếp học tập.

15


Kết quả khảo sát cho thấy, nội dung xây dựng các tiêu chuẩn thi đua và
quy định cụ thể về nền nếp học tập của sinh viên và chỉ đạo phối hợp giữa giảng
viên môn học, giảng viên bộ môn trong việc quản lý hoạt động học tập của sinh
viên được đánh gia với tỉ lệ tương ứng là 80%. Thực tế cho thấy, Trung tâm
quan tâm đến thái độ và động cơ học tập của sinh viên ngày càng được nâng lên.
Có biện pháp cứng rắn đối với sinh viên vi phạm nội qua học tập và khen
thưởng của sinh viên chỉ mới thực hiện ở mức thấp với tỉ lệ 45% và 36.5%. Qua
đó cho thấy, việc xử lý sinh viên vi phạm kỷ luật chưa làm thường xuyên và chỉ
mới áp dụng hình thức cảnh cáo.
2.4.4. Thực trạng quản lý hoạt động kiểm tra, đánh giá kết quả học tập của
sinh viên theo hướng phát triển năng lực người học

16


Mức độ thực hiện (%)
TT

Nội dung quản lí

Thực

Thực

Thực

Chưa

hiện

hiện

hiện

thực

tốt

khá

TB

hiện

58

36

6

0

62

24

14

0

70

28

2

0

42

30

28

0

70

24

6

0

46

22

32

0

36

24

40

0

Bồi dưỡng nâng cao năng lực đổi mới
1

phương pháp ra đề, hình thức kiểm tra,
đánh giá
Chỉ đạo GV thực hiện nghiêm túc quy chế

2

kiểm tra, đánh giá sinh viên theo tinh thần
đổi mới

3
4
5
6
7

Thanh tra, kiểm tra việc chấm, trả bài cho
sinh viên đúng quy chế
Chỉ đạo hướng dẫn sinh viên tham gia
vào quá trình đánh giá kết quả học tập.
Quản lý chặt điểm thành phần, số điểm
môn học
Thu thập thông tin qua kiểm tra đánh giá
để điều chỉnh hoạt động dạy học.
Sử dụng kết quả thực hiện đổi mới kiểm
tra, đánh giá trong xếp loại giảng viên

Đối với Trung tâm Giáo dục Quốc phòng và An ninh, Đại học Quốc gia
Hà Nội việc đổi mới phương pháp dạy học luôn gắn liền với đổi mới kiểm tra,
đánh giá kết quả học tập của sinh viên. Trên cơ sở đó, Ban giám đốc Trung tâm,
Chủ nhiệm 2 khoa đào tạo chỉ đạo giảng viên thực hiện đa dạng hóa các loại
hình kiểm tra đánh gia theo quy định của môn học.
Quản lý hoạt động dạy học, kiểm tra, đánh giá là một công cụ quan trọng
khơng thể thiếu được trong q trình học tập, nó cũng có chức năng riêng, là
động động góp phần cải thiện và nâng cao chất lượng đào tạo. Lãnh đạo, Ban

17


Giám đốc Trung tâm ln ý thức được điều đó và ln cố gắng trong việc quản
lý q trình dạy học và quá trình kiểm tra đánh giá.
2.4.5. Thực trạng quản lý các điều kiện đảm bảo chất lượng đào tạo
Về thực trạng đội ngũ giảng viên, cán bộ quản lý, nhân viên đã được nêu
ở Mục 2.3.2 về số lượng giảng viên, về độ tuổi, về thâm niên công tác của giảng
viên. Về chương trình đào tạo, giáo trình, tài liệu học tập đã được nêu ở mục
2.4.1. Về Cơ sở vật chất và thiết bị dạy học đã nêu ở mục 2.3.5.
Trong thực trạng quản lý các điều kiện đảm bảo chất lượng đào tạo chỉ tập
trung chính vào thực trạng quản lý cơ sở vật chất và trang thiết bị dạy học tại
Trung tâm vì đây là yếu tố tiên quyết giúp giảng viên dạy học theo hướng phát
triển năng lực người học.
Mức độ thực hiện (%)
TT

1
2
3

4

Nội dung quản lý

Xây dựng nội quy sử dụng cơ sở vật chất,
thiết bị dạy học.
Xây dựng kế hoạch trang bị và sử dụng
cơ sở vật chất, thiết bị dạy học
Tổ chức bồi dưỡng kĩ nằng sử dụng cơ sở

vật chất, thiết bị dạy học hiện đại.
Tổ chức các hội thi giảng dạy có ứng
dụng cơng nghệ thơng tin trong dạy học
theo tiếp cận phát triển năng lực người

Thực

Thực

Thực

Chưa

hiện

hiện

hiện

thực

tốt

khá

TB

hiện

80

10

10

0

84

4

12

0

60

20

20

0

50

26

24

0

học.
Công tác xây dựng kế hoạch trang bị cơ sở vật chất trong các trung tâm
còn bộc lộ một số hạn chế, do những khó khăn vướng mắc về tài chính, về khả
năng chủ động và độc lập trong việc thực hiện kế hoạch đặt ra. Cơ sở vật chất,
trang thiết bị, các phương tiện kĩ thuật hiện đại phục vụ cho hoạt động đổi mới
18


phương pháp đạt hiệu quả chưa cao, do áp lực công việc cũng như khả năng nắm
bắt các kiến thức, kĩ năng về công nghệ thông tin của một số giảng viên còn
nhiều hạn chế.
2.5. Đánh giá thực trạng quản lý hoạt động dạy học theo hướng phát triển
năng lực người học ở Trung tâm Giáo dục Quốc phòng và An ninh, Đại học
Quốc gia Hà Nội
2.5.1. Điểm mạnh
Thực hiện nghiêm túc các nội dung, chương trình mơn học
Bồi dưỡng nâng cao trình độ cho cán bộ, giảng viên
Thực hiện tốt công tác thi, kiểm tra và đánh giá theo đúng quy định.
Bảo quản, giữ gìn tốt các loại vũ khí, trang bị và phương tiện trong quá
trính sử dụng và dạy học.
2.5.2. Những tồn tại, hạn chế
Việc bồi dưỡng kiến thức về tin học, ngoại ngữ, kĩ năng sử dụng thiết bị
dạy học hiện đại có phần hạn chế, chưa thực sự tương xứng với yêu cầu về đào
tạo và bồi dưỡng cho cán bộ và giảng viên.
Sinh viên chưa thích nghi được với mơi trường học tập mang tính quân
sự, kỷ luật.
Trang bị vũ khí phục vụ cho công tác ôn luyện của sinh viên chưa được
đảm bảo tốt theo yêu cầu về chất lượng và số lượng đề ra.
Công tác bảo quản, bảo dưỡng cơ sở vật chất có lúc cịn chưa thật sự

chủ động.
2.5.3. Ngun nhân của những tồn tại, hạn chế
Tài liệu và các điều kiện đảm bao cho dạy học và quản lý hoạt động dạy
học theo hướng tiếp cận năng lực còn thiếu và chưa đồng bộ.
Do tính chất đặc thù đối với sỹ quan biệt phái là thời gian kéo dài không
quá 10 năm, vì vậy tác động khơng nhỏ đến q trình dạy học và chưa tạo được
động lực cho việc nâng cao về phương pháp dạy học
19


CHƯƠNG 3
BIỆN PHÁP QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC THEO HƯỚNG
PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC NGƯỜI HỌC Ở TRUNG TÂM GIÁO DỤC
QUỐC PHÒNG VÀ AN NINH, ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
3.1. Các nguyên tắc đề xuất biện pháp
3.1.1. Nguyên tắc đảm bảo tính mục tiêu kế thừa
20


3.1.2. Ngun tắc đảm bảo tính tồn diện
3.1.3. Ngun tắc đảm bảo tính hiệu quả
3.1.4. Nguyên tắc đảm bảo tính thực tiễn
3.1.5. Nguyên tắc phát triển bền vững
3.2. Biện pháp quản lý hoạt động dạy học theo hướng phát triển năng lực
người học tại Trung tâm Giáo dục Quốc phòng và An ninh, Đại học Quốc
gia Hà Nội.
3.2.1. Triển khai, thực hiện chương trình và xây dựng kế hoạch dạy học theo
hướng phát triển năng lực người học.
* Mục tiêu của biện pháp
Triển khai, thực hiện chương trình đào tạo và xây dựng kế hoạch dạy học là

yếu tố đầu tiên ảnh hưởng đến hoạt động dạy học theo hướng phát triển năng lực
người học.
* Nội dung và cách thức thực hiện biện pháp:
Triển khai, thực hiện chương trình mơn học Giáo dục quốc phòng và an
ninh trước hết cần phải quán triệt sâu sắc mục đích phát triển giáo dục nhằm
nâng cao dân trí, đào tạo nguồn nhân lực, bồi dưỡng nhân tài, mục đích giáo dục
giúp con người phát triển toàn diện.
Ngoài những nội dung trên, cần căn cứ vào tình hình thực tiễn của đất
nước và quốc tế của mỗi giai đoạn để đưa những nội dung cần thiết phù hợp,
đáp ứng được yêu cầu về giáo dục quốc phòng và an ninh.
* Điều kiện thực hiện biện pháp:
Đảng uỷ, Ban Giám đốc Trung tâm cần phải chủ trì, thành lập Ban chỉ đạo
triển khai, thực hiện chương trình và xây dựng kế hoạch dạy học.
Đối với Phòng Đào tạo và Quản lý người học là cơ quan chủ trì cơng tác
quản lý người học và triển khai, thực hiện chương trình, xây dựng kế hoạch dạy
học mơn học giáo dục quốc phịng và an ninh theo hướng phát triển năng lực
người học.
Đối với các Khoa đào tạo, phối hợp chặt chẽ với Phòng Đào tạo và Quản lý
21


người học để tổ chức việc rà sốt chương trình, nội dung và kế hoạch dạy học.
3.2.2. Bồi dưỡng phát triển năng lực dạy học cho giảng viên đáp ứng yêu cầu
phát triển năng lực người học
* Mục tiêu của biện pháp
Năng lực dạy học của giảng viên là yếu tố tác động trực tiếp đến phát
triển năng lực người học. Vì vậy, phát triển năng lực dạy học của giảng viên
theo yêu cầu đổi mới giáo dục và đào tạo nhằm chuyển hướng rõ rệt trong hoạt
động dạy học theo hướng phát triển năng lực người học.
* Nội dung và cách thực hiện biện pháp

Giúp giảng viên nắm được các quy trình của dạy học nhằm phát triển
năng lực người học, từ xác định mục tiêu, soạn thảo giáo án, tổ chức dạy học, sử
dụng các phương pháp dạy học, sử dụng thiết bị dạy học và cách kiểm tra đánh
giá người học. Để làm tốt nội dung trên Trung tâm cần phải:
- Cử giảng viên tham gia các lớp tập huấn:
- Tổ chức các buổi tập huấn, bồi dưỡng phương pháp dạy học theo hướng
phát triển năng lực người học cho giảng viên:
- Chỉ đạo khoa đào tạo thường xuyên bồi dưỡng chuyên môn, nghiệp vụ
cho giảng viên:
- Động viên, bồi dưỡng giảng viên tham gia các cuộc thi:
* Điều kiện thực hiện
Cán bộ quản lý và giảng viên ở Trung tâm cần nhận thức được tầm quan
trọng của cơng tác này. Trung tâm cần có kế hoạch bồi dưỡng giảng viên cho
từng giai đoạn cụ thể. Bản thân mỗi giảng viên cũng phải tích cực tham gia hoạt
động bồi dưỡng và tự bồi dưỡng. Trung tâm tạo điều kiện thời gian, cơ sở vật
chất, kinh phí cho hoạt động bồi dưỡng giảng viên.
3.2.3. Đổi mới quản lý hoạt động học tập của sinh viên theo hướng phát triển
năng lực người học
* Mục tiêu của biện pháp:
Biện pháp đổi mới hoạt động học tập của sinh viên nhằm phát huy tính
22


tích cực, chủ động, sát tạo và vận dụng kiến thức, kỹ năng của người học,
khuyến khích tự học, tạo cơ sở để người học tự cập nhật và đổi mới tri thức, kỹ
năng, phát triển năng lực (Nghị quyết 29).
* Nội dung và cách thức thực hiện biện pháp:
Như Nghị quyết 29 (về đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo) đã
nêu: “Tiếp tục đổi mới mạnh mẽ phương pháp dạy và học theo hướng hiện đại;
phát huy tính tích cực, chủ động, sáng tạo và vận dụng kiến thức, kỹ năng của

người học...”.
Vì vậy, đổi mới quản lý hoạt động học tập là đổi mới sự tác động chủ thể
quản lý đến đối tượng quản lý (giảng viên, sinh viên) để đổi mới phương pháp
học tập để phát triển được năng lực và phẩm chất người học.
* Điều kiện thực hiện biện pháp:
Cán bộ quản lý, giảng viên phải biết phát huy tính chủ động trong phương
pháp học tập của sinh viên.
Thường xuyên phối hợp giữa cán bộ quản lý với giảng viên trong việc
nắm bắt, phản ảnh đúng tình hình học tập và rèn luyện của sinh viên.
Mỗi sinh viên cần nêu cao ý thức học tập, rèn luyện. Tích cực đổi mới
phương pháp học tập.
3.2.4. Áp dụng công nghệ thông tin vào hoạt động kiểm tra, đánh giá sinh
viên theo hướng phát triển năng lực người học.
* Mục tiêu của biện pháp
Kiểm tra, đánh giá là một thành tố của quá trình dạy học, thực hiện tốt
kiểm tra, đánh giá góp phần quan trọng vào nâng cao chất lượng dạy học. Kiểm
tra, đánh giá giúp giảng viên hiểu biết về các phương pháp và hình thức đánh giá
có tác dụng trong dạy học theo hướng phát triển năng lực người học.
* Nội dung và cách thực hiện của biện pháp
Mục đích của kiểm tra đánh, giá kết quả học tập của sinh viên vừa là cung
cấp thơng tin phản hồi về q trình dạy học, vừa điều khiển quá trình này. Để
thực hiện tốt các chức năng của kiểm tra, đánh giá kết hợp với đổi mới phương
23


pháp dạy học, Ban Giám đốc Trung tâm chỉ đạo triển khai kế hoạch đổi mới
hoạt động kiểm tra, đánh giá trong toàn thể giảng viên, sinh viên và đội ngũ cán
bộ quản lý của các Trung tâm, cụ thể:
- Đối với giảng viên
- Đối với Ban Giám đốc trung tâm

* Điều kiện thực hiện
Giảng viên nhà trường phải được tập huấn, bồi dưỡng kỹ về các nội dung
đổi mới kiểm tra, đánh giá, nhất là việc thiết kế câu hỏi, bài kiểm tra theo định
hướng phát triển năng lực người học.
Cung cấp đầy đủ các văn bản về kiểm tra, đánh giá và hướng dẫn giảng
viên thực hiện quy định về kiểm tra, đánh giá, được bồi dưỡng thường xuyên kỹ
năng ra đề, hình thức kiểm tra đánh giá theo hướng phát triển năng lực người học.
Đầu tư cơ sở vật chất bảo đảm cho việc áp dụng công nghệ thông tin phục
vụ cho việc kiểm tra đánh giá theo hướng phát triển năng lực người học
3.2.5. Duy trì và phát triển các điều kiện đảm bảo chất lượng đào tạo theo
hướng phát triển năng lực người học.
* Mục tiêu biện pháp
Duy trì và phát triển các điều kiện đảm bảo chất lượng đào tạo theo hướng
phát triển năng lực người học nhằm đạt được mục tiêu dạy học và mục tiêu quản lý
của Trung tâm Giáo dục Quốc phòng và An ninh, Đại học Quốc gia Hà Nội.
* Nội dung và cách thức thực hiện biện pháp
Các điều kiện về đội ngũ giảng viên đã được nêu ở biện pháp 2; về
chương trình đào tạo đã nêu ở biện pháp 1. Trong biện pháp này chỉ tập trung
vào một số yếu tố về cơ sở vật chất, học liệu....
- Về cơ sở vật chất:
- Về phát triển giáo trình, tài liệu dạy học
- Xây dựng và phát triển hệ thống thông tin phục vụ hoạt động dạy học
* Điều kiện thực hiện
Ban Giám đốc cần phải có kế hoạch chi tiết, cụ thể trong việc xây dựng và
24


sửa chữa Trung tâm trình cơ quan cấp trên xem xét, phê duyệt.
Giảng viên cần phải thấy được sự cần thiết và lợi ích khi sử dụng cơ sở
vật chất, trang thiết bị dạy học vào trong mỗi bài giảng; học hỏi và biết cách sử

dụng sao cho hiệu quả, đáp ứng được yêu cầu phát triển năng lực người học.
3.3. Khảo nghiệm tính cần thiết và tính khả thi của các biện pháp
Bảng 3.1. Mức độ cấp thiết của các biện pháp quản lý hoạt động dạy học theo
hướng phát triển năng lực người học
Sự cần thiết: Rất cần thiết: RCT

Cần thiết: CT

Ít cần thiết: ICT

Tính cấp thiết (%)
TT

Các biện pháp

RCT
SL

CT

ICT

%

SL

%

SL

%

Phát triển nội dung, chương trình
đào tạo và xây dựng kế hoạch dạy
48
1
học theo hướng phát triển năng lực
người học

92.31

4

7.69

0

0

Bồi dưỡng phát triển năng lực dạy
2 học của giảng viên đáp ứng yêu cầu 50
phát triển năng lực người học

96.15

2

3.85

0

0

Đổi mới quản lý hoạt động học tập
3 của sinh viên theo hướng phát triển
năng lực người học

45

86.54

7

13.46

0

0

Áp dụng công nghệ thông tin vào
hoạt động kiểm tra, đánh giá sinh
43
4
viên theo hướng phát triển năng lực
người học

82.69

9

17.31

0

0

Duy trì và phát triển các điều kiện
5 đảm bảo chất lượng đào tạo theo
hướng phát triển năng lực người học

84.62

8

15.38

0

0

44

Dựa vào kết quả bảng trên cho thấy, các biện pháp đề xuất đều được đánh
giá là cấp thiết, trong đó các biện pháp đề xuất đều có trên 80% đánh giá là cấp
thiết. Biện pháp được đánh giá cấp thiết nhất là Phát triển nội dung, chương
trình đào tạo và xây dựng kế hoạch dạy học theo hướng phát triển năng lực
người học và Bồi dưỡng phát triển năng lực dạy học của giảng viên đáp ứng
yêu cầu phát triển năng lực người học đáp ứng yêu cầu đổi mới phương pháp
25