Thảo luận pháp luật môi trường và đất đai

Ô nhiễm môi trường sống do chất thải của 3 trại lợn tại Thôn La Gián, xã Cổ
Đông, Sơn Tây
1. Biểu hiện vi phạm
 Địa điểm: Thôn La Gián, xã Cổ Đơng, Sơn Tây. Trong khu vực này có 3
trang trại chăn nuôi lợn với quy mô 500 con/ trại.
 Thời gian: từ năm 2012 đến nay theo sự phản ánh của người dân
 Tình trạng ơ nhiễm: Do người dân ở khu vực này phản ánh:
o Nguồn thải của lợn được chứa trong những hố chứa lộ thiên được che
lại bằng tấm bạt dứa mới được che gá tạm bợ hơn tháng nay (khoảng
tháng 8/ 2019), chưa kịp ố màu khiến mùi chất thải nồng nặc ở khu
vực cách trại vài trăm mét, ảnh hưởng đến chất lượng không khí trong
các nhà dân
o Ao hồ xung quanh 3 trang trại lợn này nước đều chuyển màu đen, bốc
mùi hôi. Qua thời gian, nguồn nước mặt chuyển đen, sủi bọt có nguy
cơ lớn ảnh hưởng tới nguồn nước ngầm.
o Một số nhà đào giếng nhưng chỉ thấy có bọt
o Tình trạng ô nhiễm diễn ra nhiều năm nay, mức độ ngày một nặng.
o Từ năm 2012 – 2014, người dân cũng đã có đơn phản ánh. Tuy nhiên,
sau khi bị phạt hành chính, tình trạng ơ nhiễm chất thải tại các trang
trại này vẫn tiếp diễn đến nay.


 Động thái của các chủ trang trại
o Sau những cản trở tiếp cận trang trại với lý do an tồn dịch bệnh, dù
đại diện của chính quyền địa phương đi cùng và sẵn sàng thực hiện
các biện pháp khử trùng đúng quy định, chủ 1 trong 3 trang trại
lợn mà người dân thôn La Gián, xã Cổ Đông phản ánh đã gây ơ nhiễm
mơi trường, vẫn khẳng định tồn bộ nguồn thải của 500 con lợn được
thu gom, xử lý tập trung trong các bể chứa. Tuy nhiên thực tế lại như
những người dân xung quanh phản ánh
o Từ năm 2014 đến nay, sau khi bị phạt hành chính, các trang trại này

vẫn gây ra tình trạng ơ nhiễm chất thải.
 Nhận xét về hành vi của các chủ trang trại: các chủ trang trại này đã vi phạm
Luật Bảo vệ mơi trường 2014 khi có hành vi bị nghiêm cấm được quy định
tài Khoản 5 và Khoản 15, Điều 7 của Luật này.
“Điều 7. Những hành vi bị nghiêm cấm
5. Thải chất thải chưa được xử lý đạt quy chuẩn kỹ thuật mơi trường; các chất độc,
chất phóng xạ và chất nguy hại khác vào đất, nguồn nước và khơng khí.
15. Che giấu hành vi hủy hoại mơi trường, cản trở hoạt động bảo vệ môi trường,
làm sai lệch thông tin dẫn đến gây hậu quả xấu đối với môi trường.”
2. Nhận xét việc thực hiện trách nhiệm của các cơ quan quản lý có thẩm
quyền
 Động thái của các cơ quan quản lý có thẩm quyền


- Năm 2012-2014, sau khi nhận được đơn phản ánh của người dân UBND xã
Cổ Đông đã ra quyết định phạt hành chính 3 trại chăn ni này.
- Tháng 7/ 2019, hàng chục hộ dân khu vực này đã ký đơn phản ánh, gửi tới
chính quyền thị xã Sơn Tây, tiếp tục yêu cầu xử lý vấn đề ô nhiễm môi
trường do 3 trang trại lợn gây ra. Tuy nhiên, theo người dân, đến nay, cơ
quan chức năng vẫn chưa có bất cứ phản hồi gì.
- Trao đổi với đại diện UBND xã Cổ Đông, đại diện xã cho biết dù các cơ sở
này nằm trên địa bàn song chức năng quản lý, xử lý lại không thuộc về xã.
- Bà Phùng Thị Phượng, Cơng chức địa chính xã Cổ Đông cho biết: "Đánh giá
môi trường hàng năm do Sở cấp nên phải báo cáo với Sở chứ không áp dụng
với xã. Các đơn vị này cũng chưa bao giờ báo cáo với xã. Còn hồ sơ của các
cơ sở chăn nuôi nằm ở huyện".
- UBND thị xã Sơn Tây, đơn vị trực tiếp tiếp nhận đơn phản ánh của người
dân cho biết, đã tiến hành kiểm tra các trang trại này vào tháng 8 vừa qua.
Trong 3 trang trại người dân phản ánh, một trại đang tạm dừng hoạt động.
Biên bản kiểm tra hai trại của ông Phùng Đặng Tuyến và ông Nguyễn Văn

Nghị vào ngày 22/8 đều ghi nhận nước thải của hai cơ sở chỉ thu gom vào bể
chứa, không xử lý, tràn ra môi trường.
- Biên bản kiểm tra đã có tuy nhiên, việc thực hiện lấy mẫu quan trắc môi
trường, xử lý với các cơ sở này đều chưa thực hiện bởi vướng mắc về luật áp
dụng. Theo đó, những giấy tờ của hai trang trại được cấp lần lượt vào những
năm 2006, 2007 bởi Sở Tài Ngun và Mơi trường Hà Tây khi đó và đến
nay khơng có trong nghị định 155/2016/NĐ-CP về quy định xử phạt hành
chính trong lĩnh vực mơi trường.
- Phịng Tài nguyên và Môi trường, UBND thị xã Sơn Tây đã gửi văn bản đến
Sở Tài Nguyên và Môi trường Hà Nội nhờ hướng dẫn xử lý nhưng đến nay,
vẫn chưa có câu trả lời.


- Thực tế, ngay cả khi có hướng dẫn của Sở TN&MT về việc xử phạt hành
chính những trang trại này thì theo đại diện Sở NN&PTNT, việc xử lý các cở
sở chăn nuôi gây ô nhiễm môi trường tại các khu dân cư vẫn chủ yếu ở phần
ngọn khi có ý kiến phản ánh của người dân.
 Nhận xét
- Có thể thấy rằng việc chính quyền địa phương chưa có hướng giải quyết hợp
lý khi liên tục nhận được đơn phản ánh của người dân là do vướng mắc ở
những quy định pháp luật.
- Trong trường hợp này, việc chính quyền địa phương tiến hành kiểm tra, xử
lý các trang trại bằng cách xử phạt hành chính là biện pháp chính xác.
- Tuy nhiên, điều đó cũng thể hiện sự thiếu sót trong những quy định pháp
luật, sự thiếu sót trong việc kiểm tra các cơ sở chăn ni trên địa bạn, sự vào
cuộc chậm trễ của các cơ quan quản lý nhà nước có thẩm quyền trong việc
xử lý, ngăn chặn, khắc phục hành vi vi phạm, làm ảnh hưởng nghiêm trọng
tới môi trường, đời sống sinh hoạt của người dân xung quanh các trang trại.
3. Cách giải quyết, xử lý vi phạm
Theo quy định tại Điều 68 Luật Bảo vệ môi trường, các trang trại chăn nuôi lợn

này phải thực hiện các yêu cầu về bảo vệ mơi trường, đặc biệt vì là hộ kinh
doanh chăn ni lợn nên việc xử lý chất thải lại rất cần thiết. Nếu họ không đảm
bảo những yêu cầu trên mà gây ơ nhiễm mơi trường thì họ sẽ phải chịu trách
nhiệm trước Nhà nước. Cụ thể:
- Hành vi gây ô nhiễm môi trường sẽ bị xử lý vi phạm hành chính.
 Điểm b, Khoản 2, Điều 1, Nghị định 155/2016/NĐ-CP quy định:
“Điều 1. Phạm vi điều chỉnh
2. Hành vi vi phạm hành chính trong lĩnh vực bảo vệ mơi trường bao gồm:


b) Các hành vi gây ô nhiễm môi trường;”
 Theo quy định này thì các trang trại chăn ni lợn gây ơ nhiễm mơi
trường thì sẽ bị xử phạt vi phạm hành chính. Căn cứ vào mức độ, cũng như
hành vi gây ô nhiễm môi trường cụ thể cúa hộ gia đình để từ đó có mức xử
phạt cụ thể.
 Tuy nhiên, khi có hành vi gây ơ nhiễm mơi trường thì các trang trại chăn
ni này sẽ bị xử phạt một trong những hình thức xử phạt chính được quy
định tại Nghị định 179/2013/NĐ-CP sau:
“Điều 4. Hình thức, mức xử phạt và biện pháp khắc phục hậu quả đối với hành
vi vi phạm hành chính trong lĩnh vực bảo vệ mơi trường
1. Hình thức xử phạt chính, mức xử phạt:
Cá nhân, tổ chức có hành vi vi phạm hành chính trong lĩnh vực bảo vệ mơi
trường bị áp dụng một trong các hình thức xử phạt chính sau đây:
a) Cảnh cáo;
b) Phạt tiền tối đa đối với một hành vi vi phạm hành chính trong lĩnh vực bảo
vệ mơi trường là 1.000.000.000 đồng đối với cá nhân và 2.000.000.000 đồng
đối với tổ chức.
2. Hình thức xử phạt bổ sung:
a) Tước quyền sử dụng có thời hạn đối với: Giấy chứng nhận đạt tiêu chuẩn
môi trường; Giấy phép quản lý chất thải nguy hại; Giấy phép xả nước thải vào

nguồn nước; Giấy chứng nhận đủ điều kiện nhập khẩu phế liệu; Giấy xác nhận
đủ điều kiện vận chuyển hàng hóa nguy hiểm; Giấy chứng nhận túi ni lon (hoặc
ni lông) thân thiện với môi trường; Giấy chứng nhận lưu hành chế phẩm sinh
học trong xử lý chất thải tại Việt Nam; Giấy chứng nhận đủ điều kiện hoạt động
dịch vụ quan trắc mơi trường; Giấy phép khai thác lồi nguy cấp, quý, hiếm
được ưu tiên bảo vệ; Giấy phép nuôi, trồng các loài nguy cấp, quý hiếm được


ưu tiên bảo vệ; Giấy chứng nhận cơ sở bảo tồn đa dạng sinh học; Giấy phép
nuôi trồng, phát triển loài ngoại lai; Giấy phép tiếp cận nguồn gen; Giấy phép
khảo nghiệm sinh vật biến đổi gen; Giấy phép nhập khẩu sinh vật biến đổi gen;
Giấy chứng nhận an toàn sinh học; Giấy phép trao đổi, mua, bán, tặng, cho,
thuê loài thuộc Danh mục Loài nguy cấp, quý, hiếm được ưu tiên bảo vệ; Giấy
xác nhận sinh vật biến đổi gen đủ điều kiện sử dụng làm thực phẩm; Giấy xác
nhận sinh vật biến đổi gen đủ điều kiện sử dụng làm thức ăn chăn nuôi (sau
đây gọi chung là Giấy phép mơi trường) hoặc đình chỉ hoạt động có thời hạn
theo quy định tại Khoản 2 Điều 25 Luật xử lý vi phạm hành chính từ 01 tháng
đến 24 tháng, kể từ ngày quyết định xử phạt vi phạm hành chính có hiệu lực thi
hành;”
 Như vậy, nếu các trang trại này bị xử phạt hành chính về hành vi gây ơ
nhiễm mơi trường thì hoặc là bị cảnh cáo nếu trong trường hợp vi phạm lần
đầu và không hành vi vi phạm pháp luật gây ô nhiễm môi trường không
nghiêm trọng hoặc là sẽ bị xử phạt không quá 1.000.000.000 đồng.
- Các trang trại này sẽ bị áp dụng một số biện pháp khắc phục hậu quả
theo quy định tại Điểm a, c và l, Khoản 3, Điều 4 Nghị định 179/2013/NĐCP
“Điều 4. Hình thức, mức xử phạt và biện pháp khắc phục hậu quả đối với hành
vi vi phạm hành chính trong lĩnh vực bảo vệ mơi trường
3. Ngồi các hình thức xử phạt quy định tại Khoản 1 và Khoản 2 Điều này, cá
nhân, tổ chức vi phạm hành chính trong lĩnh vực bảo vệ mơi trường cịn có thể
bị áp dụng một hoặc nhiều biện pháp khắc phục hậu quả sau đây:

a) Buộc khôi phục lại tình trạng mơi trường ban đầu đã bị thay đổi do vi phạm
hành chính gây ra; buộc trồng lại, chăm sóc và bảo vệ diện tích khu bảo tồn đã


bị phá hủy, phục hồi sinh cảnh ban đầu cho các loài sinh vật, thu hồi nguồn gen
từ các hoạt động tiếp cận nguồn gen trái pháp luật;
c) Buộc thực hiện các biện pháp khắc phục tình trạng ơ nhiễm môi trường và
các biện pháp bảo vệ môi trường theo quy định của pháp luật về bảo vệ môi
trường và đa dạng sinh học;
l) Buộc xây lắp cơng trình xử lý môi trường theo quy định; buộc vận hành đúng
quy trình đối với cơng trình xử lý mơi trường theo quy định;”
 Vậy, để nhằm khắc phục những hành vi gây ơ nhiễm mơi trường đã gây
ra thì buộc cơ quan nhà nước có thẩm quyền sẽ phải yêu cầu hộ gia đình
kinh doanh chăn ni thực hiện một trong những biện pháp khắc phục hậu
quả trên.
- Bên cạnh đó, theo quy định tại Điều 55 Luật Xử lý vi phạm hành chính 2012
thì các trang trại này cịn phải chấm dứt hành vi vi phạm này.
- Chủ trang trại phải có trách nhiệm bồi thường cho người dân xung quanh


Điều 160 Luật Bảo vệ môi trường 2014 nêu rõ, tổ chức cá nhân khi gây ô
nhiễm, gây thiệt hại cho người khác phải có trách nhiệm khắc phục ơ nhiễm,
phục hồi môi trường và bồi thường thiệt hại theo quy định. Theo đó, Điều
603 Bộ luật Dân sự 2015 nêu rõ, chủ sở hữu súc vật phải bồi thường thiệt hại
do súc vật gây ra cho người khác.

 Lúc này, việc ni lợn khiến khơng khí bị ơ nhiễm, ảnh hưởng đến sức khỏe
và tinh thần của người dân xung quanh thì chủ ni phải có trách nhiệm bồi
thường.
 Mức bồi thường thiệt hại trong trường hợp này sẽ do các bên thỏa thuận: Chi

phí cứu chữa, bồi dưỡng, phục hồi sức khỏe, thu nhập thực tế bị mất… và
tổn thất tinh thần mà người đó gánh chịu.


- Hơn nữa, hành vi vi phạm pháp luật của của các trang trại này có thể bị truy
cứu trách nhiệm hình sự vì trước đó chủ cơ sở kinh doanh chăn nuôi lợn
này đã bị xử phạt vi phạm hành chính về gây ơ nhiễm mơi trường nhưng vẫn
tiếp tục hành vi vi phạm.
- Các trang trại sẽ được di dời ra khỏi khu vực dân cư sinh sống theo Điểm b,
Khoản 2, Điều 4, Luật Chăn nuôi 2018
“Điều 4. Chính sách của Nhà nước về chăn ni
2. Trong từng thời kỳ và khả năng của ngân sách nhà nước, Nhà nước hỗ trợ cho
các hoạt động sau đây:
b) Xây dựng vùng chăn ni an tồn dịch bệnh, an tồn sinh học; xử lý mơi trường
chăn ni; phát triển các mơ hình thực hành chăn ni tốt; di dời cơ sở chăn nuôi
ra khỏi thành phố, thị xã, thị trấn, khu dân cư không được phép chăn nuôi;”