Quản lý ứng dụng công nghệ thông tin trong đào tạo theo hệ thống tín chỉ tại trường đại học mở hà nội
Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (4.13 MB, 216 trang )
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM H NI
THI THANH TNG
QUảN Lý ứNG DụNG CÔNG NGHệ
THÔNG TIN
TRONG ĐàO TạO THEO Hệ THốNG TíN
CHỉ
TạI TRƯờNG ĐạI HọC Mở Hµ NéI
LUẬN ÁN TIẾN SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC
HÀ NỘI - 2021
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM H NI
THI THANH TNG
QUảN Lý ứNG DụNG CÔNG NGHệ
THÔNG TIN
TRONG ĐàO TạO THEO Hệ THốNG TíN
CHỉ
TạI TRƯờNG ĐạI HọC Mở Hµ NéI
Chuyên ngành: Quản lý giáo dục
Mã số: 9.14.01.14
LUẬN ÁN TIẾN SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC
Người hướng dẫn khoa học:
1. GS.TS NGUYỄN LỘC
2. TS. NGUYỄN THỊ KIM DUNG
HÀ NỘI - 2021
i
LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan những nội dung được viết trong luận án này là
hồn tồn do chính bản thân tơi tự nghiên cứu, tìm hiểu, đề xuất và thực
hiện theo sự hướng dẫn về mặt khoa học của Thầy và Cô hướng dẫn. Các
số liệu điều tra đều trung thực, khách quan do tôi thu thập, xử lý từ
những nguồn đáng tin cậy. Các vấn đề và thông tin trích dẫn đều có chú
thích rõ nguồn gốc.
Kết quả nghiên cứu của luận án chưa được công bố trong cơng
trình nghiên cứu nào khác.
Tác giả luận án
Thái Thanh Tùng
ii
LỜI CẢM ƠN
Trước tiên, tôi xin gửi lời cảm ơn chân thành đến Ban Giám hiệu, Phòng Đào
tạo Sau Đại học, các thầy giáo, cô giáo ở Khoa Quản lý Giáo dục Trường Đại học
Sư phạm Hà Nội đã theo dõi quản lý, giảng dạy và hướng dẫn tôi trong suốt thời
gian học tập, nghiên cứu.
Tôi cũng xin gửi tới Ban Giám hiệu Trường Đại học Mở Hà Nội, lòng biết
ơn sâu sắc vì đã cho phép tơi được đi học, luôn ủng hộ và tạo điều kiện cho tôi về
vật chất cũng như tinh thần trong thời gian học tập, nghiên cứu.
Tơi xin bày tỏ sự kính trọng, lịng biết ơn chân thành và thắm thiết nhất đến
GS.TS. Nguyễn Lộc, và TS. Nguyễn Thị Kim Dung, những người đã tận tình giúp
đỡ và hướng dẫn tơi hồn thành luận án này.
Cuối cùng, xin được ngỏ lời cảm ơn tất cả các bạn đồng nghiệp ở Trường Đại
học Mở Hà Nội và Khoa Công nghệ Thông tin – Đại học Mở Hà Nội đã luôn luôn
ủng hộ, hỗ trợ, tạo điều kiện cho tơi trong suốt thời gian hồn thành chương trình
nghiên cứu học tập.
Tác giả luận án
Thái Thanh Tùng
iii
MỤC LỤC
LỜI CAM ĐOAN...............................................................................................................i
Thái Thanh Tùng..............................................................................................................i
LỜI CẢM ƠN...................................................................................................................ii
1.Lý do chọn đề tài...................................................................................................
2.Mục đích nghiên cứu............................................................................................
6.Phạm vi nghiên cứu..............................................................................................
7.Phương pháp luận và phương pháp nghiên cứu................................................
8.Những luận điểm bảo vệ.......................................................................................
9.Đóng góp của luận án...........................................................................................
10. Cấu trúc của luận án.........................................................................................
CHƯƠNG 1.....................................................................................................................9
CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ ỨNG DỤNG CÔNG NGHỆ THÔNG TIN TRONG ĐÀO TẠO
THEO HỆ THỐNG TÍN CHỈ................................................................................................9
1.1.Tổng quan nghiên cứu vấn đề...........................................................................
1.1.1.Nghiên cứu về đào tạo và quản lý đào tạo theo hệ thống tín chỉ.................9
1.1.1.1.Trên thế giới........................................................................................................................... 9
1.1.1.2.Ở Việt Nam.......................................................................................................................... 12
1.1.2.Nghiên cứu về ứng dụng công nghệ thông tin và quản lý ứng dụng công
nghệ thông tin trong đào tạo theo hệ thống tín chỉ...............................................14
1.1.2.1.Trên thế giới......................................................................................................................... 14
1.1.2.2.Ở Việt Nam.......................................................................................................................... 17
1.1.3.Đánh giá chung.................................................................................................18
1.2.Đào tạo và quản lý đào tạo theo hệ thống tín chỉ ở trường đại học và
trong loại hình đào tạo mở....................................................................................
1.2.1.Một số khái niệm cơ bản..................................................................................20
1.2.2.Tiếp cận quá trình trong quản lý đào tạo theo hệ thống tín chỉ ở trường
đại học..........................................................................................................................24
1.2.2.1.Quản lý hệ thống................................................................................................................. 24
1.2.2.2. Tiếp cận quá trình trong quản lý đào tạo theo hệ thống tín chỉ...........................................25
1.2.3.Quản lý đào tạo theo hệ thống tín chỉ ở trường đại học.............................29
1.2.4.Đào tạo mở và đào tạo theo hệ thống tín chỉ trong loại hình đào tạo mở 35
1.3.Ứng dụng công nghệ thông tin và quản lý ứng dụng công nghệ thông
tin trong đào tạo theo hệ thống tín chỉ.................................................................
1.3.1.Thơng tin và Cơng nghệ thơng tin..................................................................41
1.3.2.Công nghệ thông tin và quản lý hệ thống.....................................................43
1.3.3.Nội dung quản lý ứng dụng công nghệ thông tin trong đào tạo theo hệ
thống tín chỉ ở trường đại học..................................................................................44
iv
1.4.Quản lý ứng dụng công nghệ thông tin trong đào tạo theo hệ thống
tín chỉ đối với loại hình đào tạo mở......................................................................
1.4.1. Quản lý ứng dụng CNTT trong từng công đoạn đào tạo...........................47
1.4.1.2.Quản lý công đoạn đầu vào.................................................................................................. 48
1.4.1.3.Quản lý công đoạn thực hiện Dạy và Học.............................................................................48
1.4.1.4.Quản lý các hoạt động đảm bảo cho Dạy và Học..................................................................49
1.4.1.5.Quản lý công đoạn đầu ra.................................................................................................... 50
1.4.1.6.Quản lý hoạt động thanh tra, kiểm tra.................................................................................50
1.4.1.7.Quản lý công đoạn hậu kỳ.................................................................................................... 51
1.4.2.Xây dựng hệ thống thông tin quản lý đào tạo ở trường đại học................51
1.5. Các yếu tố ảnh hưởng quyết định đến quản lý ứng dụng CNTT trong
đào tạo theo hệ thống tín chỉ trong nhà trường đại học......................................
Để kết thúc phần lý luận về quản lý ứng dụng CNTT trong ĐTTC tại
trường đại học mở, cần đề cập đến một số yếu tố có tác động quan trọng
đến hiệu quả quản lý đào tạo ứng dụng CNTT trong nhà trường. Thực
chất, quản lý ứng dụng CNTT trong ĐT theo HTTC với đào tạo mở tại
trường đại học là một hệ thống phức tạp, hoạt động trong mơi trường
chính trị - kinh tế - xã hội của trong nước và liên quan đến quốc tế. Các
chức năng ở mọi công đoạn là những hoạt động của chủ thể quản lý và
các đối tượng quản lý trong nhà trường.: Thu thập, Xử lý, Lưu trữ/ Tìm
kiếm, và Trao đổi thông tin...................................................................................
Kết luận Chương 1................................................................................................
CHƯƠNG 2...................................................................................................................57
THỰC TRẠNG QUẢN LÝ ỨNG DỤNG CÔNG NGHỆ THÔNG TIN TRONG ĐÀO TẠO THEO HỆ
THỐNG TÍN CHỈ.............................................................................................................57
TẠI TRƯỜNG ĐẠI HỌC MỞ HÀ NỘI...............................................................................57
2.1.Kinh nghiệm quốc tế ở một số trường đại học mở về quản lý ứng
dụng CNTT trong đào tạo theo hệ thống tín chỉ.................................................
2.2.Khái quát về Trường Đại học Mở Hà Nội......................................................
2.2.1.Sơ lược về quá trình hình thành của Trường Đại học Mở Hà Nội............62
2.2.2.Chức năng, nhiệm vụ của Trường Đại học Mở Hà Nội..............................63
2.2.3.Cơ cấu tổ chức bộ máy của Trường Đại học Mở Hà Nội............................64
2.2.4.Thực trạng hoạt động đào tạo của Trường Đại học Mở Hà Nội................65
2.2.5.Đào tạo theo hệ thống tín chỉ tại trường Đại học Mở Hà Nội....................67
2.3.Khảo sát thực trạng tại trường Đại học Mở Hà Nội.....................................
2.3.1.Mục đích khảo sát.............................................................................................68
2.3.2.Nội dung, đối tượng, cơng cụ và phương pháp khảo sát............................69
v
2.3.2.1.Nội dung khảo sát................................................................................................................ 69
2.3.2.2.Đối tượng và công cụ, phương pháp khảo sát......................................................................70
2.3.3.Chọn mẫu và tiến hành khảo sát....................................................................72
2.4.Phân tích kết quả khảo sát thực trạng...........................................................
2.4.1. Thực trạng ứng dụng CNTT trong đào tạo theo HTTC............................74
2.4.2.Thực trạng quản lý ứng dụng CNTT trong đào tạo theo HTTC tại trường
ĐH Mở Hà Nội...........................................................................................................86
2.4.2.1.Thực trạng quản lý ứng dụng công nghệ thông tin trong các hoạt động tiền kỳ và hậu kỳ.....86
Đối tượng điều tra về mặt này là các đối tượng 1, 2, và 3, cán bộ QL và giảng viên, ý kiến đóng góp
thu thập qua mẫu số 1 và phỏng vấn trực tiếp để tham khảo qua mẫu số 3. Số liệu thu được xử lý
tính tỷ lệ chung không phân tách riêng từng loại đối tượng (mẫu số: N = N1+N2+N3). Đánh giá theo
thang 4 bậc xếp theo thứ tự giảm:................................................................................................... 86
Ngồi những cơng việc có tính chất hành chính sự vụ, CNTT được ứng dụng trong cơng tác quản lý
việc thu thập, xử lý thông tin đưa ra các quyết định, truyền đạt thông tin, và theo dõi thực hiện các
quyết định trong từng hoạt động cụ thể:......................................................................................... 89
2.4.2.5.Thực trạng quản lý ứng dụng CNTT trong thanh tra, kiểm tra, đánh giá việc thực hiện giảng
dạy theo mục tiêu đào tạo............................................................................................................... 96
B: Khá tốt, giải quyết được nhiều khó khan...................................................................................... 98
C: Bình thường, chỉ là một sự thay đổi cơng nghệ............................................................................98
D: Phiền phức, khó sử dụng............................................................................................................. 98
2.4.3.Thực trạng về các yếu tố ảnh hưởng đến việc thực hiện ứng dụng CNTT
trong ĐT và quản lý ứng dụng CNTT trong ĐT theo HTTC............................100
Nếu khơng nói đến những người làm công tác nghiên cứu lý thuyết, lý luận chung thì đối với những
người thực sự tham gia hoạt động ứng dụng CNTT trong ĐT và QLĐT rõ ràng là mức độ nhận thức và
lòng tin vào hiệu quả ứng dụng CNTT với năng lực sử dụng CNTT liên quan rất chặt chẽ với nhau.
Phải có kỹ năng, phải biết sử dụng tốt mới có nhận thức sâu sắc, lịng tin có cơ sở đối với việc ứng
dụng CNTT..................................................................................................................................... 103
Nhận thức về hiệu quả ứng dụng CNTT và năng lực sử dụng CNTT của các đối tượng trong nhà
trường là một điều kiện quan trọng đảm bảo cho kết quả tiến hành công tác quản lý ứng dụng CNTT
trong đào tạo của nhà trường........................................................................................................ 103
2.4.3.3. Thực trạng về hạ tầng cơ sở CNTT - Phần cứng và Phần mềm - sử dụng trong đào tạo và
quản lý đào tạo tại ĐH Mở HN....................................................................................................... 104
Theo số liệu thống kê tài sản của Trường ĐH Mở Hà Nội, đối chiếu với kiểm kê định kỳ cuối năm học
2017 – 2018, Trường hiện đang có một cơ sở vật chất trang thiết bị CNTT khá phong phú, một phần
từ nguồn ngân sách, còn chủ yếu do hợp tác và xã hội hóa cùng với nguồn tài trợ của một vài dự án
hợp tác trong nước và quốc tế....................................................................................................... 104
2.5.Đánh giá chung về thực trạng quản lý ứng dụng CNTT trong đào tạo
theo hệ thống tín chỉ ở trường Đại học Mở Hà Nội...........................................
2.5.1.Phân tích những mặt mạnh, mặt yếu, thuận lợi và khó khăn của trường
Đại học Mở Hà Nội đối với quản lý ứng dụng cơng nghệ thơng tin trong đào
tạo tín chỉ (SWOT)..................................................................................................108
2.5.2.Những kết quả đạt được................................................................................110
2.5.3.Phân tích nguyên nhân...................................................................................111
2.5.3.3. Cơ sở vật chất kỹ thuật phần cứng. ГR = 0,8272. Yếu tố này cũng quan trọng nhưng không
phải là quyết định.......................................................................................................................... 116
Khơng nhất thiết phải có hệ thống cơ sở vật chất trang thiết bị tốt nhất mới có thể đạt hiệu quả
quản lý ứng dụng CNTT tốt nhất!................................................................................................... 116
Tuy ĐH Mở HN đã được một bước thực hiện tự chủ từ khá sớm so với một số trường đại học bạn,
nhưng nguồn kinh phí từ Nhà nước cung cấp hầu như khơng có, Trường nghiêm chỉnh tn thủ trần
vi
học phí và các lệ phí đối với trường đại học cơng lập, khơng thể có các mức thu như ở các trường
ngồi cơng lập, vì vậy kinh phí để tăng cường hạ tầng cơ sở rất hạn chế........................................116
2.6.Vài nét về tình hình ở một số cơ sở đào tạo đại học mở khác ở Việt
Nam.......................................................................................................................
2.6.1.Những nét tương đồng giữa hai trường Đại học Mở Hà Nội và Thành phố
Hồ Chí Minh.............................................................................................................120
2.6.2.Điểm qua thực trạng vài tổ chức đào tạo mở khác ở Việt Nam...............121
Kết luận chương 2................................................................................................
CHƯƠNG 3.................................................................................................................124
GIẢI PHÁP QUẢN LÝ ỨNG DỤNG CÔNG NGHỆ THÔNG TIN TRONG ĐÀO TẠO THEO HỆ
THỐNG TÍN CHỈ TẠI.....................................................................................................124
TRƯỜNG ĐẠI HỌC MỞ HÀ NỘI...................................................................................124
3.1.Các nguyên tắc đề xuất giải pháp quản lý ứng dụng công nghệ thông
tin trong đào tạo theo hệ thống tín chỉ tại trường Đại học mở Hà Nội............
3.1.1.Nguyên tắc đảm bảo tính hiệu quả..............................................................124
3.1.2.Nguyên tắc đảm bảo tính khả thi.................................................................125
3.1.3.Ngun tắc đảm bảo tính tồn diện.............................................................125
3.1.4.Ngun tắc đảm bảo tính kế thừa................................................................126
3.1.5.Nguyên tắc đảm bảo tính mở........................................................................127
3.1.6.Nguyên tắc bảo mật và đảm bảo an toàn giao dịch...................................128
3.2.Các giải pháp quản lý ứng dụng công nghệ thông tin trong đào tạo
theo hệ thống tín chỉ ở Trường đại học Mở Hà Nội...........................................
3.2.1. Giải pháp 1: Nâng cao nhận thức và năng lực cho cán bộ, giảng viên và
sinh viên trong trường về ứng dụng CNTT và QL ứng dụng CNTT trong ĐT
theo HTTC................................................................................................................129
3.2.4.1. Mục tiêu của giải pháp...................................................................................................... 129
Con người luôn là yếu tố quyết định sự thành công của mọi hoạt động, là chủ thể sáng tạo ra mọi
giá trị vật chất - tinh thần để phục vụ lại đời sống của chính mình. Chính vì thế Đảng và Nhà nước ta
ln đặt con người vào vị trí trung tâm của quá trình phát triển, là đối tượng, mục tiêu và động lực
của mọi hoạt động Kinh tế - Xã hội. Do đó, trong quản lý đào tạo theo tín chỉ ứng dụng CNTT cần có
giải pháp đầu tiên tác động đến nhân tố con người: Phải có con người phù hợp mới phát huy được
hiệu quả của công nghệ và hạ tầng cơ sở vật chất..........................................................................129
3.2.4.2. Nội dung và các biện pháp thực hiện.................................................................................130
3.2.2.Giải pháp 2: Tổ chức xây dựng hệ thống phần mềm tổng hợp quản lý đào
tạo theo hệ thống tín chỉ..........................................................................................133
3.2.3.Giải pháp 3: Hồn thiện cơ sở hạ tầng kỹ thuật đảm bảo sự vận hành có
hiệu quả của hệ thống phần mềm quản lý...........................................................143
Để đảm bảo cho hệ thống phần mềm quản lý làm việc thơng suốt, tất nhiên u
cầu phải có một hạ tầng cơ sở kỹ thuật đủ mạnh và kết cấu tổ chức phù hợp
kèm theo. Giải pháp này là sự tiếp nối tất yếu đi cùng với giải pháp 2...........144
3.2.3.2. Nội dung và biện pháp thực hiện.......................................................................................144
3.2.4.Giải pháp 4: Xây dựng Đội hỗ trợ kỹ thuật thực hiện quản lý ứng dụng
CNTT trong ĐT theo HTTC..................................................................................146
vii
Về nguyên tắc, Hiệu trưởng, Ban giám hiệu là những người chỉ đạo và điều
hành toàn bộ hệ thống quản lý đào tạo trong nhà trường. Tuy nhiên, trong mọi
hoạt động có đơng đảo thành phần tham gia ln ln phải có một tổ chức
nịng cốt, là cánh tay nối dài của người chỉ đạo để hỗ trợ và thúc đẩy và giám
sát mọi thành viên tham gia hoạt động.................................................................146
3.2.4.1. Mục tiêu của giải pháp...................................................................................................... 146
3.2.4.2. Nội dung và các biện pháp thực hiện.................................................................................147
3.2.5.Giải pháp 5: Xây dựng hệ thống các qui định về cơ chế hoạt động quản lý
ứng dụng công nghệ thông tin trong đào tạo theo hệ thống tín chỉ..................148
3.3.Thử nghiệm giải pháp quản lý ứng dụng CNTT trong đào tạo theo hệ
thống tín chỉ ở Trường Đại học Mở Hà Nội.......................................................
3.3.1.Mục đích và đối tượng thử nghiệm..............................................................153
3.3.1.1.Mục đích thử nghiệm......................................................................................................... 153
3.3.1.2.Đối tượng thử nghiệm....................................................................................................... 153
3.3.2.Nội dung thử nghiệm......................................................................................154
3.3.3.Tổ chức thử nghiệm.......................................................................................155
3.3.4.Đánh giá kết quả thử nghiệm........................................................................159
Kết luận Chương 3..............................................................................................
KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ.......................................................................................169
KẾT LUẬN..........................................................................................................
KHUYẾN NGHỊ..................................................................................................
DANH MỤC CÁC CƠNG TRÌNH KHOA HỌC ĐÃ CƠNG BỐ..............................................172
3. Chủ trì phía Việt Nam ký với UNESCO – AsiaPacific: Hợp đồng: Xây dựng mơ đun
quản lý đào tạo theo tín chỉ chương trình Hướng dẫn viên Du lịch trong dự án Đại học
ảo Tiểu vùng Mekong – The GreatMekong Subregion Virtual University. – Đã nghiệm
thu và bàn giao năm 2012..........................................................................................173
TÀI LIỆU THAM KHẢO..................................................................................................174
PHỤ LỤC 1..............................................................................................................
PHỤ LỤC 2....................................................................................................................12
DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT
CBGV
Cán bộ giảng viên
CBQL
Cán bộ quản lý
CNTT
Công nghệ Thông tin
CSDL
Cơ sở dữ liệu
ĐHM HNN Trường/Viện Đại học Mở Hà Nội
viii
ĐT
Đào tạo
GD
Giáo dục
GD&ĐT
Giáo dục và Đào tạo
GV
Giảng viên
HSSV
Học sinh, sinh viên
HTTC
Hệ thống tín chỉ
ICT
Cơng nghệ thơng tin truyền thơng
LAN
Local Area Network – Mạng nội bộ
PP
Phương pháp
QL
Quản lý
SV
Sinh viên
THCS
Trung học cơ sở
THPT
Trung học phổ thông
TS
Tiến sĩ
TST
Technical Support Team – Đội hỗ trợ kỹ thuật
DANH MỤC CÁC BẢNG
LỜI CAM ĐOAN...............................................................................................................i
Thái Thanh Tùng..............................................................................................................i
LỜI CẢM ƠN...................................................................................................................ii
1.Lý do chọn đề tài...................................................................................................
2.Mục đích nghiên cứu............................................................................................
6.Phạm vi nghiên cứu..............................................................................................
7.Phương pháp luận và phương pháp nghiên cứu................................................
8.Những luận điểm bảo vệ.......................................................................................
9.Đóng góp của luận án...........................................................................................
10. Cấu trúc của luận án.........................................................................................
ix
CHƯƠNG 1.....................................................................................................................9
CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ ỨNG DỤNG CƠNG NGHỆ THƠNG TIN TRONG ĐÀO TẠO
THEO HỆ THỐNG TÍN CHỈ................................................................................................9
1.1.Tổng quan nghiên cứu vấn đề...........................................................................
1.1.1.Nghiên cứu về đào tạo và quản lý đào tạo theo hệ thống tín chỉ.................9
1.1.2.Nghiên cứu về ứng dụng công nghệ thông tin và quản lý ứng dụng công
nghệ thông tin trong đào tạo theo hệ thống tín chỉ...............................................14
1.1.3.Đánh giá chung.................................................................................................18
1.2.Đào tạo và quản lý đào tạo theo hệ thống tín chỉ ở trường đại học và
trong loại hình đào tạo mở....................................................................................
1.2.1.Một số khái niệm cơ bản..................................................................................20
1.2.2.Tiếp cận quá trình trong quản lý đào tạo theo hệ thống tín chỉ ở trường
đại học..........................................................................................................................24
1.2.3.Quản lý đào tạo theo hệ thống tín chỉ ở trường đại học.............................29
1.2.4.Đào tạo mở và đào tạo theo hệ thống tín chỉ trong loại hình đào tạo mở 35
1.3.Ứng dụng cơng nghệ thông tin và quản lý ứng dụng công nghệ thông
tin trong đào tạo theo hệ thống tín chỉ.................................................................
1.3.1.Thơng tin và Công nghệ thông tin..................................................................41
1.3.2.Công nghệ thông tin và quản lý hệ thống.....................................................43
1.3.3.Nội dung quản lý ứng dụng công nghệ thông tin trong đào tạo theo hệ
thống tín chỉ ở trường đại học..................................................................................44
1.4.Quản lý ứng dụng công nghệ thông tin trong đào tạo theo hệ thống
tín chỉ đối với loại hình đào tạo mở......................................................................
1.4.1. Quản lý ứng dụng CNTT trong từng công đoạn đào tạo...........................47
1.4.2.Xây dựng hệ thống thông tin quản lý đào tạo ở trường đại học................51
1.5. Các yếu tố ảnh hưởng quyết định đến quản lý ứng dụng CNTT trong
đào tạo theo hệ thống tín chỉ trong nhà trường đại học......................................
Để kết thúc phần lý luận về quản lý ứng dụng CNTT trong ĐTTC tại
trường đại học mở, cần đề cập đến một số yếu tố có tác động quan trọng
đến hiệu quả quản lý đào tạo ứng dụng CNTT trong nhà trường. Thực
chất, quản lý ứng dụng CNTT trong ĐT theo HTTC với đào tạo mở tại
trường đại học là một hệ thống phức tạp, hoạt động trong mơi trường
chính trị - kinh tế - xã hội của trong nước và liên quan đến quốc tế. Các
chức năng ở mọi công đoạn là những hoạt động của chủ thể quản lý và
các đối tượng quản lý trong nhà trường.: Thu thập, Xử lý, Lưu trữ/ Tìm
kiếm, và Trao đổi thông tin...................................................................................
Kết luận Chương 1................................................................................................
x
CHƯƠNG 2...................................................................................................................57
THỰC TRẠNG QUẢN LÝ ỨNG DỤNG CÔNG NGHỆ THÔNG TIN TRONG ĐÀO TẠO THEO HỆ
THỐNG TÍN CHỈ.............................................................................................................57
TẠI TRƯỜNG ĐẠI HỌC MỞ HÀ NỘI...............................................................................57
2.1.Kinh nghiệm quốc tế ở một số trường đại học mở về quản lý ứng
dụng CNTT trong đào tạo theo hệ thống tín chỉ.................................................
2.2.Khái quát về Trường Đại học Mở Hà Nội......................................................
2.2.1.Sơ lược về quá trình hình thành của Trường Đại học Mở Hà Nội............62
2.2.2.Chức năng, nhiệm vụ của Trường Đại học Mở Hà Nội..............................63
2.2.3.Cơ cấu tổ chức bộ máy của Trường Đại học Mở Hà Nội............................64
2.2.4.Thực trạng hoạt động đào tạo của Trường Đại học Mở Hà Nội................65
2.2.5.Đào tạo theo hệ thống tín chỉ tại trường Đại học Mở Hà Nội....................67
2.3.Khảo sát thực trạng tại trường Đại học Mở Hà Nội.....................................
2.3.1.Mục đích khảo sát.............................................................................................68
2.3.2.Nội dung, đối tượng, công cụ và phương pháp khảo sát............................69
2.3.3.Chọn mẫu và tiến hành khảo sát....................................................................72
2.4.Phân tích kết quả khảo sát thực trạng...........................................................
2.4.1. Thực trạng ứng dụng CNTT trong đào tạo theo HTTC............................74
2.4.2.Thực trạng quản lý ứng dụng CNTT trong đào tạo theo HTTC tại trường
ĐH Mở Hà Nội...........................................................................................................86
2.4.3.Thực trạng về các yếu tố ảnh hưởng đến việc thực hiện ứng dụng CNTT
trong ĐT và quản lý ứng dụng CNTT trong ĐT theo HTTC............................100
2.5.Đánh giá chung về thực trạng quản lý ứng dụng CNTT trong đào tạo
theo hệ thống tín chỉ ở trường Đại học Mở Hà Nội...........................................
2.5.1.Phân tích những mặt mạnh, mặt yếu, thuận lợi và khó khăn của trường
Đại học Mở Hà Nội đối với quản lý ứng dụng công nghệ thơng tin trong đào
tạo tín chỉ (SWOT)..................................................................................................108
2.5.2.Những kết quả đạt được................................................................................110
2.5.3.Phân tích ngun nhân...................................................................................111
2.6.Vài nét về tình hình ở một số cơ sở đào tạo đại học mở khác ở Việt
Nam.......................................................................................................................
2.6.1.Những nét tương đồng giữa hai trường Đại học Mở Hà Nội và Thành phố
Hồ Chí Minh.............................................................................................................120
2.6.2.Điểm qua thực trạng vài tổ chức đào tạo mở khác ở Việt Nam...............121
Kết luận chương 2................................................................................................
CHƯƠNG 3.................................................................................................................124
GIẢI PHÁP QUẢN LÝ ỨNG DỤNG CƠNG NGHỆ THƠNG TIN TRONG ĐÀO TẠO THEO HỆ
THỐNG TÍN CHỈ TẠI.....................................................................................................124
TRƯỜNG ĐẠI HỌC MỞ HÀ NỘI...................................................................................124
xi
3.1.Các nguyên tắc đề xuất giải pháp quản lý ứng dụng công nghệ thông
tin trong đào tạo theo hệ thống tín chỉ tại trường Đại học mở Hà Nội............
3.1.1.Nguyên tắc đảm bảo tính hiệu quả..............................................................124
3.1.2.Nguyên tắc đảm bảo tính khả thi.................................................................125
3.1.3.Ngun tắc đảm bảo tính tồn diện.............................................................125
3.1.4.Ngun tắc đảm bảo tính kế thừa................................................................126
3.1.5.Nguyên tắc đảm bảo tính mở........................................................................127
3.1.6.Nguyên tắc bảo mật và đảm bảo an toàn giao dịch...................................128
3.2.Các giải pháp quản lý ứng dụng công nghệ thông tin trong đào tạo
theo hệ thống tín chỉ ở Trường đại học Mở Hà Nội...........................................
3.2.1. Giải pháp 1: Nâng cao nhận thức và năng lực cho cán bộ, giảng viên và
sinh viên trong trường về ứng dụng CNTT và QL ứng dụng CNTT trong ĐT
theo HTTC................................................................................................................129
3.2.2.Giải pháp 2: Tổ chức xây dựng hệ thống phần mềm tổng hợp quản lý đào
tạo theo hệ thống tín chỉ..........................................................................................133
3.2.3.Giải pháp 3: Hồn thiện cơ sở hạ tầng kỹ thuật đảm bảo sự vận hành có
hiệu quả của hệ thống phần mềm quản lý...........................................................143
Để đảm bảo cho hệ thống phần mềm quản lý làm việc thông suốt, tất nhiên yêu
cầu phải có một hạ tầng cơ sở kỹ thuật đủ mạnh và kết cấu tổ chức phù hợp
kèm theo. Giải pháp này là sự tiếp nối tất yếu đi cùng với giải pháp 2...........144
3.2.4.Giải pháp 4: Xây dựng Đội hỗ trợ kỹ thuật thực hiện quản lý ứng dụng
CNTT trong ĐT theo HTTC..................................................................................146
Về nguyên tắc, Hiệu trưởng, Ban giám hiệu là những người chỉ đạo và điều
hành toàn bộ hệ thống quản lý đào tạo trong nhà trường. Tuy nhiên, trong mọi
hoạt động có đơng đảo thành phần tham gia ln ln phải có một tổ chức
nịng cốt, là cánh tay nối dài của người chỉ đạo để hỗ trợ và thúc đẩy và giám
sát mọi thành viên tham gia hoạt động.................................................................146
3.2.5.Giải pháp 5: Xây dựng hệ thống các qui định về cơ chế hoạt động quản lý
ứng dụng công nghệ thông tin trong đào tạo theo hệ thống tín chỉ..................148
3.3.Thử nghiệm giải pháp quản lý ứng dụng CNTT trong đào tạo theo hệ
thống tín chỉ ở Trường Đại học Mở Hà Nội.......................................................
3.3.1.Mục đích và đối tượng thử nghiệm..............................................................153
3.3.2.Nội dung thử nghiệm......................................................................................154
3.3.3.Tổ chức thử nghiệm.......................................................................................155
3.3.4.Đánh giá kết quả thử nghiệm........................................................................159
Kết luận Chương 3..............................................................................................
KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ.......................................................................................169
KẾT LUẬN..........................................................................................................
KHUYẾN NGHỊ..................................................................................................
DANH MỤC CÁC CƠNG TRÌNH KHOA HỌC ĐÃ CƠNG BỐ..............................................172
xii
3. Chủ trì phía Việt Nam ký với UNESCO – AsiaPacific: Hợp đồng: Xây dựng mô đun
quản lý đào tạo theo tín chỉ chương trình Hướng dẫn viên Du lịch trong dự án Đại học
ảo Tiểu vùng Mekong – The GreatMekong Subregion Virtual University. – Đã nghiệm
thu và bàn giao năm 2012..........................................................................................173
TÀI LIỆU THAM KHẢO..................................................................................................174
PHỤ LỤC 1..............................................................................................................
PHỤ LỤC 2....................................................................................................................12
DANH MỤC CÁC BIỂU ĐỒ, HÌNH
LỜI CAM ĐOAN...............................................................................................................i
Thái Thanh Tùng..............................................................................................................i
LỜI CẢM ƠN...................................................................................................................ii
1.Lý do chọn đề tài...................................................................................................
2.Mục đích nghiên cứu............................................................................................
6.Phạm vi nghiên cứu..............................................................................................
7.Phương pháp luận và phương pháp nghiên cứu................................................
8.Những luận điểm bảo vệ.......................................................................................
9.Đóng góp của luận án...........................................................................................
10. Cấu trúc của luận án.........................................................................................
CHƯƠNG 1.....................................................................................................................9
CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ ỨNG DỤNG CÔNG NGHỆ THƠNG TIN TRONG ĐÀO TẠO
THEO HỆ THỐNG TÍN CHỈ................................................................................................9
1.1.Tổng quan nghiên cứu vấn đề...........................................................................
1.1.1.Nghiên cứu về đào tạo và quản lý đào tạo theo hệ thống tín chỉ.................9
1.1.1.1.Trên thế giới........................................................................................................................... 9
1.1.1.2.Ở Việt Nam.......................................................................................................................... 12
1.1.2.Nghiên cứu về ứng dụng công nghệ thông tin và quản lý ứng dụng công
nghệ thông tin trong đào tạo theo hệ thống tín chỉ...............................................14
1.1.2.1.Trên thế giới......................................................................................................................... 14
1.1.2.2.Ở Việt Nam.......................................................................................................................... 17
1.1.3.Đánh giá chung.................................................................................................18
1.2.Đào tạo và quản lý đào tạo theo hệ thống tín chỉ ở trường đại học và
trong loại hình đào tạo mở....................................................................................
1.2.1.Một số khái niệm cơ bản..................................................................................20
1.2.2.Tiếp cận quá trình trong quản lý đào tạo theo hệ thống tín chỉ ở trường
đại học..........................................................................................................................24
1.2.2.1.Quản lý hệ thống................................................................................................................. 24
1.2.2.2. Tiếp cận quá trình trong quản lý đào tạo theo hệ thống tín chỉ...........................................25
1.2.3.Quản lý đào tạo theo hệ thống tín chỉ ở trường đại học.............................29
xiii
1.2.4.Đào tạo mở và đào tạo theo hệ thống tín chỉ trong loại hình đào tạo mở 35
1.3.Ứng dụng cơng nghệ thông tin và quản lý ứng dụng công nghệ thơng
tin trong đào tạo theo hệ thống tín chỉ.................................................................
1.3.1.Thơng tin và Công nghệ thông tin..................................................................41
1.3.2.Công nghệ thông tin và quản lý hệ thống.....................................................43
1.3.3.Nội dung quản lý ứng dụng công nghệ thơng tin trong đào tạo theo hệ
thống tín chỉ ở trường đại học..................................................................................44
1.4.Quản lý ứng dụng công nghệ thông tin trong đào tạo theo hệ thống
tín chỉ đối với loại hình đào tạo mở......................................................................
1.4.1. Quản lý ứng dụng CNTT trong từng công đoạn đào tạo...........................47
1.4.1.2.Quản lý công đoạn đầu vào.................................................................................................. 48
1.4.1.3.Quản lý công đoạn thực hiện Dạy và Học.............................................................................48
1.4.1.4.Quản lý các hoạt động đảm bảo cho Dạy và Học..................................................................49
1.4.1.5.Quản lý công đoạn đầu ra.................................................................................................... 50
1.4.1.6.Quản lý hoạt động thanh tra, kiểm tra.................................................................................50
1.4.1.7.Quản lý công đoạn hậu kỳ.................................................................................................... 51
1.4.2.Xây dựng hệ thống thông tin quản lý đào tạo ở trường đại học................51
1.5. Các yếu tố ảnh hưởng quyết định đến quản lý ứng dụng CNTT trong
đào tạo theo hệ thống tín chỉ trong nhà trường đại học......................................
Để kết thúc phần lý luận về quản lý ứng dụng CNTT trong ĐTTC tại
trường đại học mở, cần đề cập đến một số yếu tố có tác động quan trọng
đến hiệu quả quản lý đào tạo ứng dụng CNTT trong nhà trường. Thực
chất, quản lý ứng dụng CNTT trong ĐT theo HTTC với đào tạo mở tại
trường đại học là một hệ thống phức tạp, hoạt động trong mơi trường
chính trị - kinh tế - xã hội của trong nước và liên quan đến quốc tế. Các
chức năng ở mọi công đoạn là những hoạt động của chủ thể quản lý và
các đối tượng quản lý trong nhà trường.: Thu thập, Xử lý, Lưu trữ/ Tìm
kiếm, và Trao đổi thơng tin...................................................................................
Kết luận Chương 1................................................................................................
CHƯƠNG 2...................................................................................................................57
THỰC TRẠNG QUẢN LÝ ỨNG DỤNG CÔNG NGHỆ THÔNG TIN TRONG ĐÀO TẠO THEO HỆ
THỐNG TÍN CHỈ.............................................................................................................57
TẠI TRƯỜNG ĐẠI HỌC MỞ HÀ NỘI...............................................................................57
2.1.Kinh nghiệm quốc tế ở một số trường đại học mở về quản lý ứng
dụng CNTT trong đào tạo theo hệ thống tín chỉ.................................................
2.2.Khái quát về Trường Đại học Mở Hà Nội......................................................
2.2.1.Sơ lược về quá trình hình thành của Trường Đại học Mở Hà Nội............62
xiv
2.2.2.Chức năng, nhiệm vụ của Trường Đại học Mở Hà Nội..............................63
2.2.3.Cơ cấu tổ chức bộ máy của Trường Đại học Mở Hà Nội............................64
2.2.4.Thực trạng hoạt động đào tạo của Trường Đại học Mở Hà Nội................65
2.2.5.Đào tạo theo hệ thống tín chỉ tại trường Đại học Mở Hà Nội....................67
2.3.Khảo sát thực trạng tại trường Đại học Mở Hà Nội.....................................
2.3.1.Mục đích khảo sát.............................................................................................68
2.3.2.Nội dung, đối tượng, công cụ và phương pháp khảo sát............................69
2.3.2.1.Nội dung khảo sát................................................................................................................ 69
2.3.2.2.Đối tượng và công cụ, phương pháp khảo sát......................................................................70
2.3.3.Chọn mẫu và tiến hành khảo sát....................................................................72
2.4.Phân tích kết quả khảo sát thực trạng...........................................................
2.4.1. Thực trạng ứng dụng CNTT trong đào tạo theo HTTC............................74
2.4.2.Thực trạng quản lý ứng dụng CNTT trong đào tạo theo HTTC tại trường
ĐH Mở Hà Nội...........................................................................................................86
2.4.2.1.Thực trạng quản lý ứng dụng công nghệ thông tin trong các hoạt động tiền kỳ và hậu kỳ.....86
Đối tượng điều tra về mặt này là các đối tượng 1, 2, và 3, cán bộ QL và giảng viên, ý kiến đóng góp
thu thập qua mẫu số 1 và phỏng vấn trực tiếp để tham khảo qua mẫu số 3. Số liệu thu được xử lý
tính tỷ lệ chung không phân tách riêng từng loại đối tượng (mẫu số: N = N1+N2+N3). Đánh giá theo
thang 4 bậc xếp theo thứ tự giảm:................................................................................................... 86
Ngồi những cơng việc có tính chất hành chính sự vụ, CNTT được ứng dụng trong cơng tác quản lý
việc thu thập, xử lý thông tin đưa ra các quyết định, truyền đạt thông tin, và theo dõi thực hiện các
quyết định trong từng hoạt động cụ thể:......................................................................................... 89
2.4.2.5.Thực trạng quản lý ứng dụng CNTT trong thanh tra, kiểm tra, đánh giá việc thực hiện giảng
dạy theo mục tiêu đào tạo............................................................................................................... 96
B: Khá tốt, giải quyết được nhiều khó khan...................................................................................... 98
C: Bình thường, chỉ là một sự thay đổi cơng nghệ............................................................................98
D: Phiền phức, khó sử dụng............................................................................................................. 98
2.4.3.Thực trạng về các yếu tố ảnh hưởng đến việc thực hiện ứng dụng CNTT
trong ĐT và quản lý ứng dụng CNTT trong ĐT theo HTTC............................100
Nếu khơng nói đến những người làm công tác nghiên cứu lý thuyết, lý luận chung thì đối với những
người thực sự tham gia hoạt động ứng dụng CNTT trong ĐT và QLĐT rõ ràng là mức độ nhận thức và
lòng tin vào hiệu quả ứng dụng CNTT với năng lực sử dụng CNTT liên quan rất chặt chẽ với nhau.
Phải có kỹ năng, phải biết sử dụng tốt mới có nhận thức sâu sắc, lịng tin có cơ sở đối với việc ứng
dụng CNTT..................................................................................................................................... 103
Nhận thức về hiệu quả ứng dụng CNTT và năng lực sử dụng CNTT của các đối tượng trong nhà
trường là một điều kiện quan trọng đảm bảo cho kết quả tiến hành công tác quản lý ứng dụng CNTT
trong đào tạo của nhà trường........................................................................................................ 103
2.4.3.3. Thực trạng về hạ tầng cơ sở CNTT - Phần cứng và Phần mềm - sử dụng trong đào tạo và
quản lý đào tạo tại ĐH Mở HN....................................................................................................... 104
Theo số liệu thống kê tài sản của Trường ĐH Mở Hà Nội, đối chiếu với kiểm kê định kỳ cuối năm học
2017 – 2018, Trường hiện đang có một cơ sở vật chất trang thiết bị CNTT khá phong phú, một phần
từ nguồn ngân sách, còn chủ yếu do hợp tác và xã hội hóa cùng với nguồn tài trợ của một vài dự án
hợp tác trong nước và quốc tế....................................................................................................... 104
2.5.Đánh giá chung về thực trạng quản lý ứng dụng CNTT trong đào tạo
theo hệ thống tín chỉ ở trường Đại học Mở Hà Nội...........................................
2.5.1.Phân tích những mặt mạnh, mặt yếu, thuận lợi và khó khăn của trường
Đại học Mở Hà Nội đối với quản lý ứng dụng cơng nghệ thơng tin trong đào
tạo tín chỉ (SWOT)..................................................................................................108
xv
2.5.2.Những kết quả đạt được................................................................................110
2.5.3.Phân tích nguyên nhân...................................................................................111
2.5.3.3. Cơ sở vật chất kỹ thuật phần cứng. ГR = 0,8272. Yếu tố này cũng quan trọng nhưng không
phải là quyết định.......................................................................................................................... 116
Khơng nhất thiết phải có hệ thống cơ sở vật chất trang thiết bị tốt nhất mới có thể đạt hiệu quả
quản lý ứng dụng CNTT tốt nhất!................................................................................................... 116
Tuy ĐH Mở HN đã được một bước thực hiện tự chủ từ khá sớm so với một số trường đại học bạn,
nhưng nguồn kinh phí từ Nhà nước cung cấp hầu như khơng có, Trường nghiêm chỉnh tn thủ trần
học phí và các lệ phí đối với trường đại học cơng lập, khơng thể có các mức thu như ở các trường
ngồi cơng lập, vì vậy kinh phí để tăng cường hạ tầng cơ sở rất hạn chế........................................116
2.6.Vài nét về tình hình ở một số cơ sở đào tạo đại học mở khác ở Việt
Nam.......................................................................................................................
2.6.1.Những nét tương đồng giữa hai trường Đại học Mở Hà Nội và Thành phố
Hồ Chí Minh.............................................................................................................120
2.6.2.Điểm qua thực trạng vài tổ chức đào tạo mở khác ở Việt Nam...............121
Kết luận chương 2................................................................................................
CHƯƠNG 3.................................................................................................................124
GIẢI PHÁP QUẢN LÝ ỨNG DỤNG CÔNG NGHỆ THÔNG TIN TRONG ĐÀO TẠO THEO HỆ
THỐNG TÍN CHỈ TẠI.....................................................................................................124
TRƯỜNG ĐẠI HỌC MỞ HÀ NỘI...................................................................................124
3.1.Các nguyên tắc đề xuất giải pháp quản lý ứng dụng công nghệ thơng
tin trong đào tạo theo hệ thống tín chỉ tại trường Đại học mở Hà Nội............
3.1.1.Nguyên tắc đảm bảo tính hiệu quả..............................................................124
3.1.2.Nguyên tắc đảm bảo tính khả thi.................................................................125
3.1.3.Nguyên tắc đảm bảo tính tồn diện.............................................................125
3.1.4.Ngun tắc đảm bảo tính kế thừa................................................................126
3.1.5.Nguyên tắc đảm bảo tính mở........................................................................127
3.1.6.Nguyên tắc bảo mật và đảm bảo an toàn giao dịch...................................128
3.2.Các giải pháp quản lý ứng dụng công nghệ thông tin trong đào tạo
theo hệ thống tín chỉ ở Trường đại học Mở Hà Nội...........................................
3.2.1. Giải pháp 1: Nâng cao nhận thức và năng lực cho cán bộ, giảng viên và
sinh viên trong trường về ứng dụng CNTT và QL ứng dụng CNTT trong ĐT
theo HTTC................................................................................................................129
3.2.4.1. Mục tiêu của giải pháp...................................................................................................... 129
Con người luôn là yếu tố quyết định sự thành công của mọi hoạt động, là chủ thể sáng tạo ra mọi
giá trị vật chất - tinh thần để phục vụ lại đời sống của chính mình. Chính vì thế Đảng và Nhà nước ta
ln đặt con người vào vị trí trung tâm của quá trình phát triển, là đối tượng, mục tiêu và động lực
của mọi hoạt động Kinh tế - Xã hội. Do đó, trong quản lý đào tạo theo tín chỉ ứng dụng CNTT cần có
giải pháp đầu tiên tác động đến nhân tố con người: Phải có con người phù hợp mới phát huy được
hiệu quả của công nghệ và hạ tầng cơ sở vật chất..........................................................................129
3.2.4.2. Nội dung và các biện pháp thực hiện.................................................................................130
3.2.2.Giải pháp 2: Tổ chức xây dựng hệ thống phần mềm tổng hợp quản lý đào
tạo theo hệ thống tín chỉ..........................................................................................133
xvi
3.2.3.Giải pháp 3: Hoàn thiện cơ sở hạ tầng kỹ thuật đảm bảo sự vận hành có
hiệu quả của hệ thống phần mềm quản lý...........................................................143
Để đảm bảo cho hệ thống phần mềm quản lý làm việc thông suốt, tất nhiên yêu
cầu phải có một hạ tầng cơ sở kỹ thuật đủ mạnh và kết cấu tổ chức phù hợp
kèm theo. Giải pháp này là sự tiếp nối tất yếu đi cùng với giải pháp 2...........144
3.2.3.2. Nội dung và biện pháp thực hiện.......................................................................................144
3.2.4.Giải pháp 4: Xây dựng Đội hỗ trợ kỹ thuật thực hiện quản lý ứng dụng
CNTT trong ĐT theo HTTC..................................................................................146
Về nguyên tắc, Hiệu trưởng, Ban giám hiệu là những người chỉ đạo và điều
hành toàn bộ hệ thống quản lý đào tạo trong nhà trường. Tuy nhiên, trong mọi
hoạt động có đơng đảo thành phần tham gia ln ln phải có một tổ chức
nịng cốt, là cánh tay nối dài của người chỉ đạo để hỗ trợ và thúc đẩy và giám
sát mọi thành viên tham gia hoạt động.................................................................146
3.2.4.1. Mục tiêu của giải pháp...................................................................................................... 146
3.2.4.2. Nội dung và các biện pháp thực hiện.................................................................................147
3.2.5.Giải pháp 5: Xây dựng hệ thống các qui định về cơ chế hoạt động quản lý
ứng dụng công nghệ thông tin trong đào tạo theo hệ thống tín chỉ..................148
3.3.Thử nghiệm giải pháp quản lý ứng dụng CNTT trong đào tạo theo hệ
thống tín chỉ ở Trường Đại học Mở Hà Nội.......................................................
3.3.1.Mục đích và đối tượng thử nghiệm..............................................................153
3.3.1.1.Mục đích thử nghiệm......................................................................................................... 153
3.3.1.2.Đối tượng thử nghiệm....................................................................................................... 153
3.3.2.Nội dung thử nghiệm......................................................................................154
3.3.3.Tổ chức thử nghiệm.......................................................................................155
3.3.4.Đánh giá kết quả thử nghiệm........................................................................159
Kết luận Chương 3..............................................................................................
KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ.......................................................................................169
KẾT LUẬN..........................................................................................................
KHUYẾN NGHỊ..................................................................................................
DANH MỤC CÁC CƠNG TRÌNH KHOA HỌC ĐÃ CƠNG BỐ..............................................172
3. Chủ trì phía Việt Nam ký với UNESCO – AsiaPacific: Hợp đồng: Xây dựng mơ đun
quản lý đào tạo theo tín chỉ chương trình Hướng dẫn viên Du lịch trong dự án Đại học
ảo Tiểu vùng Mekong – The GreatMekong Subregion Virtual University. – Đã nghiệm
thu và bàn giao năm 2012..........................................................................................173
TÀI LIỆU THAM KHẢO..................................................................................................174
PHỤ LỤC 1..............................................................................................................
PHỤ LỤC 2....................................................................................................................12
xvii
1
MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
Sự bùng nổ của Công nghệ thông tin và truyền thông (Information
Communication Technology – ICT) từ cuối thế kỷ XX sang đầu thế kỷ XXI đã tạo
một bước nhảy vọt, đưa xã hội loài người vào một kỷ nguyên mới, kỷ nguyên Công
nghệ thông tin hay còn thường gọi là kỷ nguyên số (The Digital Era). Trong bối
cảnh đó, ở trong nước ta cũng như trên toàn cầu, việc nghiên cứu và phát triển ứng
dụng công nghệ thông tin (CNTT) vào mọi lĩnh vực kinh tế - xã hội, trong đó có
lĩnh vực giáo dục và đào tạo (GD & ĐT), là một xu thế tất yếu, là động lực quan
trọng thậm chí là động lực chủ yếu để nâng cao sức mạnh vật chất, trí tuệ và năng
lực của con người. Ứng dụng của CNTT đã và đang đi sâu vào mọi lĩnh vực kinh tế,
xã hội và đời sống, mọi lúc, mọi nơi, thúc đẩy các cuộc Cách mạng công nghiệp 3.0
và 4.0 đang tiến hành mạnh mẽ, đổi mới cơ bản bộ mặt của toàn thế giới.
Với Việt Nam, việc nhanh chóng tiếp cận và phát triển ứng dụng CNTT là
con đường đúng đắn và có hiệu quả nhất để thúc đẩy sự nghiệp xây dựng và phát
triển đất nước, nhanh chóng hội nhập quốc tế, tạo khả năng thực hiện thắng lợi sự
nghiệp cơng nghiệp hố, hiện đại hố đất nước nhằm phát triển kinh tế - xã hội,
nâng cao đời sống nhân dân. đảm bảo an ninh, quốc phòng vững chắc.
Để tăng cường triển khai đào tạo ứng dụng CNTT trong đổi mới quản lý,
đổi mới nội dung, chương trình, và phương thức dạy và học, Bộ Giáo dục và Đào
tạo trong Công văn số 4966 BGDĐT-CNTT ngày 31 tháng 10 năm 2019, về
nhiệm vụ triển khai ứng dụng CNTT cho các cơ sở giáo dục đại học và các
trường Cao đẳng, Trung cấp sư phạm đã hướng dẫn 6 nội dung cụ thể là:- Rà
sốt và kiện tồn bộ máy chỉ đạo, tham mưu và thực hiện ứng dụng CNTT - Qui
hoạch và lập kế hoạch triển khai ứng dụng CNTT – Xây dựng phương án tổng
thể cho đơn vị - Triển khai ứng dụng CNTT phục vụ cho điều hành, quản lý –
Triển khai ứng dụng CNTT hỗ trọ đổi mới nội dung, phương pháp giảng dạy và
nghiên cứu khoa học – Tăng cường điều kiện đảm bảo cho việc triển khai ứng
dụng CNTT trong các cơ sở đào tạo.
Đẩy mạnh ứng dụng CNTT trong đào tạo và phát triển nguồn nhân lực hiện
nay là nhân tố quan trọng hàng đầu, đảm bảo sự thành công của q trình đổi mới
GD&ĐT cơ bản và tồn diện, theo hướng hội nhập, hiện đại hố và đạt trình độ khu
vực và quốc tế, nhằm tạo được chuyển biến cơ bản về chất lượng đào tạo, nghiên
2
cứu khoa học, đáp ứng yêu cầu phát triển của đất nước, của sự nghiệp cơng nghiệp
hóa, hiện đại hóa và hội nhập kinh tế quốc tế.
Không đẩy mạnh ứng dụng CNTT thì khơng thể nhanh chóng đổi mới và
hiện đại hố giáo dục, khơng thể đổi mới nội dung, phương pháp dạy học và đặc
biệt là không thể đổi mới quản lý Dạy và Học, không thể hội nhập quốc tế. Ứng
dụng CNTT trong ĐT nguồn nhân lực là công tác thường xuyên, lâu dài của ngành
giáo dục ở mọi quốc gia.
Từ năm học 2014 - 2015, Bộ Giáo dục và Đào tạo bắt đầu có chủ trương
thực hiện phương thức đào tạo theo hệ thống tín chỉ (HTTC). Bản chất của phương
thức đào tạo theo hệ thống tín chỉ là thực hiện cá nhân hoá việc học tập của người
học, Đào tạo hướng người học (Learner Oriented Education) là một trong những
mục tiêu mà giáo dục thế giới nói chung và giáo dục Việt Nam nói riêng đang
hướng tới, làm cho người học tuỳ theo năng lực, trình độ, nhu cầu, thời gian và điều
kiện của mình tham gia vào quá trình đào tạo đạt hiệu quả cao nhất.
Trường Đại học Mở Hà Nội - ĐH Mở HN - là một cơ sở đào tạo đại học
công lập được Thủ tướng chính phủ ký quyết định thành lập từ ngày 3/11/1993.
Nhiệm vụ chính trị được giao là thực hiện vai trò một trung tâm trong cả nước,
nghiên cứu và tổ chức triển khai thực hiện các phương thức đào tạo mới: Đào tạo
mở - nhằm góp phần đưa giáo dục Việt Nam hội nhập với các quốc gia trong khu
vực và toàn thế giới trong xu thế đổi mới phương thức đào tạo truyền thống đang
sôi nổi hiện nay trên tồn cầu.
Để tích cực thực hiện chủ trương của Bộ Giáo dục & Đào tạo, ngay từ năm
học 2013 – 2014 tại Trường Đại học Mở Hà Nội đã từng bước triển khai áp dụng
phương thức đào tạo theo HTTC cho các hệ đào tạo trong toàn trường: hệ đào tạo
chính qui, hệ đào tạo từ xa, hệ đào tạo vừa học vừa làm, hệ đào tạo trực tuyến Elearning, đào tạo liên thông, đào tạo song bằng và đào tạo bằng thứ hai, và cho tất
cả các cấp độ đào tạo trong Trường từ bậc Cao đẳng, Đại học đến Sau đại học.
Cùng với những khó khăn to lớn như đội ngũ giảng viên, cơ sở vật chất kỹ
thuật phục vụ đào tạo, qui trình tổ chức đào tạo, khó khăn đầu tiên và lớn nhất của
Trường Đại học Mở Hà Nội cũng như những trường khác khi chuyển sang phương
thức đào tạo theo HTTC chính là vấn đề tổ chức và quản lý đào tạo.
Trong thời đại hiện nay muốn thực hiện qui trình đào tạo nói chung và đặc
biệt là qui trình quản lý đào tạo nói riêng trong đào tạo theo HTTC một cách có hiệu
quả thì việc sử dụng các ứng dụng hỗ trợ của CNTT là điều tất yếu, không thể thiếu,
3
và chắc chắn có khả năng mang lại hiệu quả to lớn. Vì thế, cũng như ở các cơ sở
giáo dục, đào tạo đại học trên cả nước, trong những năm gần đây Trường Đại học
Mở Hà Nội đã có nhiều nỗ lực trong việc nghiên cứu ứng dụng CNTT trong đào tạo
và quản lý đào tạo (QLĐT) theo hệ thống tín chỉ (HTTC).
Tuy nhiên thực tế cho thấy rằng, ứng dụng CNTT trong đào tạo và quản lý
đào tạo theo phương thức ĐT theo HTTC hết sức phức tạp, đặc biệt đối với loại
hình Đại học Mở. Trong một cơ sở đào tạo mở thường bao gồm nhiều loại hình,
nhiều phương thức, nhiều cấp bậc, nhiều ngành nghề đào tạo, có số lượng lên đến
hàng chục ngàn sinh viên hàng năm, tuyển sinh và tốt nghiệp diễn ra nhiều kỳ trong
một năm. Địa bàn đào tạo trong đào tạo mở trải rộng phân tán khắp cả nước, sinh
viên khác biệt nhau về tâm lý lứa tuổi, điều kiện sinh hoạt và công việc đang làm,
về thời gian dành cho học tập.
Bước đầu ứng dụng CNTT trong đào tạo và quản lý đào tạo theo HTTC đối
với đào tạo mở hiện nay quả thực còn nhiều điều bất cập, còn có tính tự phát, chưa
đáp ứng được u cầu to lớn và phức tạp từ cả phía nhà trường, giảng viên và nhất
là từ phía sinh viên. Những khó khăn và bất cập đó đã ảnh hưởng lớn đến quá trình
đào tạo, đến việc giảng dạy và học tập và do đó tất nhiên là hạn chế một phần hiệu
quả đào tạo nói chung và đào tạo mở nói riêng của các trường.
Đi sâu nghiên cứu để tìm ra được những giải pháp phù hợp hiệu quả, khả thi
và thiết thực nhằm nâng cao chất lượng hoạt động quản lý ứng dụng CNTT trong
đào tạo theo hệ thống tín chỉ, đáp ứng yêu cầu của người học, người dạy, người
quản lý đào tạo nói chung cũng như loại hình đào tạo mở nói riêng thực sự đã trở
thành một nhu cầu thực tiễn cấp bách và cần thiết trong nước ta hiện nay.
Đó là lý do quan trọng thúc đẩy nghiên cứu sinh lựa chọn nghiên cứu thực
hiện đề tài sau đây: “Quản lý ứng dụng công nghệ thông tin trong đào tạo theo hệ
thống tín chỉ tại Trường Đại học Mở Hà Nội”.
2. Mục đích nghiên cứu
Trên cơ sở nghiên cứu lí luận và thực tiễn ứng dụng CNTT trong đào tạo và
quản lý ứng dụng CNTT trong đào tạo theo HTTC, đề xuất các giải pháp phù hợp, có
hiệu quả về quản lý (QL) ứng dụng CNTT trong đào tạo theo HTTC nói chung và đối
với loại hình đào tạo mở nói riêng, chú trọng đi sâu phân tích từng chức năng quản lý
ứng dụng CNTT cụ thể trong từng hoạt động của quá trình đào tạo. Nghiên cứu thiết
kế một hệ thống phần mềm quản lý tổng hợp đa chức năng phù hợp đưa vào thử
nghiệm ở qui mô đủ tin cậy.
4
Từ đó đề xuất được một giải pháp tổng hợp QL ứng dụng CNTT trong đào
tạo (ĐT) theo HTTC cho loại hình đào tạo mở, sử dụng tại Trường Đại học Mở Hà
Nội, tiến hành thử nghiệm, đánh giá và kết luận về hiệu quả, sự cần thiết và tính khả
thi của giải pháp được đề xuất.
3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu
3.1. Khách thể nghiên cứu
- Hoạt động ứng dụng CNTT và quản lý ứng dụng CNTT trong đào tạo theo
hệ thống tín chỉ nói chung và đối với loại hình đào tạo mở nói riêng.
3.2. Đối tượng nghiên cứu
- Quản lý ứng dụng CNTT trong ĐT theo HTTC ở Trường ĐH Mở Hà Nội.
4. Giả thuyết khoa học
Việc ứng dụng CNTT trong đào tạo và quản lý đào tạo nói chung đã được áp
dụng ở nhiều trường đại học ở nước ngoài và ngay ở Việt Nam cũng bước đầu được
quan tâm, tuy nhiên mới chỉ được bắt đầu thực hiện một số ứng dụng đơn giản ở
một số nơi với hiệu quả còn hạn chế. Đặc biệt việc quản lý ứng dụng CNTT trong
ĐT theo HTTC đối với loại hình đào tạo mở thì chưa được quan tâm nghiên cứu
đúng mức cần thiết.
Vì thế việc xây dựng được một hệ thống giải pháp quản lý ứng dụng CNTT
có cơ sở khoa học, dựa theo phương pháp tiếp cận quá trình, phù hợp với thực tiễn
của loại hình đào tạo mở, có tính khả thi, chắc chắn sẽ góp phần nâng cao chất
lượng đào tạo và quản lý đào tạo theo HTTC nói chung và nói riêng đối với loại
hình đào tạo mở, trước hết tại trường Đại học Mở Hà Nội.
5. Nhiệm vụ nghiên cứu
- Nghiên cứu cơ sở lý luận về quản lý ứng dụng CNTT trong đào tạo theo
HTTC nói chung và đào tạo theo HTTC trong loại hình đào tạo mở nói riêng.
- Khảo sát và đánh giá thực trạng quản lý ứng dụng công nghệ thông tin
trong đào tạo theo hệ thống tín chỉ, cụ thể tại trường Đại học Mở Hà Nội.
- Đề xuất những giải pháp cơ bản để quản lý ứng dụng công nghệ thông tin
trong đào tạo theo hệ thống tín chỉ tại trường Đại học Mở Hà Nội. Tiến hành thực
hiện thử nghiệm hệ thống giải pháp đó trước tiên ở một số Khoa, Trung tâm, tiến đến
mở rộng phạm vi sử dụng đến một qui mô đủ lớn trong Trường ĐH Mở Hà Nội.
6. Phạm vi nghiên cứu
- Đề tài tập trung nghiên cứu các giải pháp quản lý ứng dụng công nghệ
thông tin trong đào tạo theo HTTC tại trường Đại học Mở Hà Nội, có tính khả thi.
