NGHIA TUONG MINH VA HAM Y

TRƯỜNG THCS NGUYỄN TRÃI
TỔ KHOA HỌC XÃ HỘI

HƯỚNG DẪN HỌC SINH TỰ HỌC (Lần 10)
MÔN NGỮ VĂN - LỚP 9A1, 9A2
Giáo viên: Trần Linh Thảo
Thời gian tự học: từ 7h đến 22h Thứ Ba, ngày 07/4/2020
Thời gian nộp bài kiểm tra: 22h ngày 07/4/2020
NỘI DUNG
Đọc kĩ bài NGHĨA TƯỜNG MINH VÀ HÀM Ý (SGK NV9 tập 2 trang 74
và 90) để tìm hiểu nội dung bài học và thực hành các bài tập sau đây:
NGHĨA TƯỜNG MINH VÀ HÀM Ý
I. Phân biệt nghĩa tường minh và hàm ý:
Đọc đoạn trích (SGK/74):
1. (SGK/75) Qua câu: "Trời ơi, chỉ cịn có năm phút!", em hiểu anh thanh niên muốn
nói điều gì? Vì sao anh khơng nói thẳng điều đó với họa sĩ và cơ gái?
Gợi ý: "Trời ơi, chỉ cịn có năm phút!"khơng chỉ thơng báo về thời gian mà cịn bộc
lộ sự luyến tiếc. Anh thanh niên khơng nói thẳng có thể vì ngại ngùng, có thể vì tế
nhị hay do cách nói. => Đây là câu mang hàm ý.
2. (SGK/75) Câu nói “Ơ! Cơ cịn qn chiếc mùi xoa đây này!” không chứa ẩn ý.
=> Là câu mang nghĩa tường minh.
* Ghi nhớ (SGK/75) (HS đọc kĩ và học thuộc ghi nhớ này)
II. Điều kiện sử dụng hàm ý:
Đọc đoạn trích (SGK/90):
1. (SGK/90): Nêu hàm ý của những câu:
+ "Con chỉ được ăn ở nhà bữa này nữa thôi."
+ "Con sẽ ăn ở nhà cụ Nghị thơn Đồi."
Tại sao chị Dậu khơng dám nói thẳng với con mà phải dùng hàm ý?
Gợi ý:
- Câu "Con chỉ được ăn ở nhà bữa này nữa thơi." có hàm ý: Sau bữa ăn này, u
sẽ bán con nên con sẽ không được ăn ở nhà nữa.

- Câu "Con sẽ ăn ở nhà cụ Nghị thơn Đồi." có hàm ý: U đã bán con cho nhà cụ
Nghị thơn Đồi. Chị Dậu khơng dám nói thẳng với con vì nói thẳng ra sự thật thì cả
chị lẫn con sẽ rất đau lòng, dùng hàm ý để giấu đi, giảm bớt nỗi đau ấy, tránh điều
đau lòng.
2. (SGK/91) Hàm ý trong câu nào rõ hơn?
Gợi ý: Hàm ý trong câu thứ hai rõ hơn. Chị Dậu phải nói rõ hơn vì cái Tí vẫn
cịn chưa hiểu hết hàm ý ẩn trong câu trước. Cái Tí đã hiểu hàm ý trong câu nói của
mẹ thể hiện ở thái độ “giãy nảy”, “liệng của khoai vào rổ và òa lên khóc” và câu
nói “U bán con thật đấy ư?...”
=> Chị Dậu có ý thức đưa hàm ý vào trong lời nói của mình. Cái Tí có thể
hiểu hàm ý trong lời nói của mẹ (có năng lực giải đoán hàm ý).


* Ghi nhớ (SGK/91) (HS đọc kĩ và học thuộc ghi nhớ này)
III. Luyện tập: Đọc kĩ và thực hiên các bài tập sau đây:
Câu 1 (SGK/75)
Câu 2 (SGK/75)
Câu 2 (SGK/92)
*Chú ý:
⁃ Ghi chép cẩn thận vào vở bài học.
- Thực hiện đầy đủ phần luyện tập.
⁃ Chụp hình gửi lên cho cô kiểm tra trễ nhất lúc 22h Thứ Ba (07/4/2020).