Bai 14 Ba lan khang chien chong quan xam luoc Mong Nguyen the ki XIII

Tuần:12
Tiết: 23
Ngày soạn: 15/ 10/ 2013

BÀI 14
BA LẦN KHÁNG CHIẾN CHỐNG QUÂN XÂM LƯC
MÔNG – NGUYÊN ( THẾ KỈ XIII)

I/ - MỤC TIÊU BÀI HỌC
1. Về kiến thức
- Giúp học sinh thấy được trong 3 lần xâm lược nước ta, nhất là ở lần thứ 2, thứ 3,
nhà Nguyên đã chuẩn bị rất công phu, chu đáo.
- Giúp học sinh nắm được diễn biến cơ bản nhất về 3 lần kháng chiến chống quân
xâm lược Mông - Nguyên ở thời Trần.
- Hiểu được những nguyên nhân dẫn đến thắng lợi và ý nghóa lịch sử của 3 lần
kháng chiến đó.
- Làm cho học sinh thấy được cả 3 lần kháng chiến đã diễn ra trong hoàn cảnh có
nhiều khó khăn, thử thách lớn ; so sánh lực lượng giữa ta và quân Nguyên rất chênh lệch.
Song, dân tộc ta đã chiến thắng vẻ vang.
- Thấy được ý nghóa lịch sử của 3 lần kháng chiến chống quân xâm lược Mông Nguyên thắng lợi.
2. Tư tưởng
Bồi dưỡng, nâng cao cho học sinh lòng căm thù quân xâm lược, lòng yêu nước,
niềm tự hào và tự cường dân tộc, biết ơn các anh hùng dân tộc.
3. Kó năng
- Biết sử dụng bản đồ trong khi nghe giảng và trả lời câu hỏi khi tự học ở nhà.
- Biết phân tích, so sánh, đồi chiếu diễn biến của 3 lần kháng chiến.
II/ - THIẾT BỊ DẠY HỌC
Bản đồ cuộc kháng chiến lần thứ nhất (1258) chống quân Mông Cổ xâm lược
III/ - HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC
1. n định lớp
2. Kiểm tra bài cũ: 5 phút

-Nhà Trần đã làm gì để xây dựng quân đội và củng cố quốc phòng?
- Để phục hồi và phát triển kinh tế nhà Trần đã làm gì?
3. Bài mới
Sau khi nắm chính quyền, nhà Trần đã bắt tay ngay vào công cuộc xây dựng bộ
máy Nhà nước, phục hồi sản xuất, vua tôi nhà Trần còn phải chuẩn bị nhiều mặt để đối
phó với những âm mưu xâm lược của bọn phong kiến Mông - Nguyên. Đầu năm 1258, 3
vạn quân Mông Cổ tràn vào xâm lược nước ta. Vậy cuộc chiến này sẽ diễn ra như thế
nào ?

TG

Hoạt động của GV và HS

Nội dung chính


10/

I/ - CUỘC KHÁNG CHIẾN LẦN
Học sinh đọc SGK
THỨ NHẤT CHỐNG QUÂN XÂM
GV : Chỉ đất nước Mông Cổ và nước Đại Việt trên
LƯC MÔNG CỔ (1258)
bản đồ các nước châu Á
1. Âm mưu xâm lược Đại Việt
Giới thiệu học sinh quan sát H.29-SGK và một
của Mông Cổ
số hình quân Mông Cổ
GV : Qua các hình ảnh trên em có nhận xét gì về
quân Mông Cổ ?

(Quân đội rất lớn mạnh,rất tàn bạo, có tổ chức,
trang bị tốt.)
GV:Quân Mông Cổ lớn lên trên yên ngựa, tự luyện
tập võ nghệ từ mùa xuân sang mùa đông, ngày ngày
săn bắn đó là cách sống của họ, về trận đánh thấy
có lợi mới đánh. Nhà thơ c mê ni đã viết: không còn
một dòng suối một con sông nào không tràn đầy
nước mắt chúng ta, không còn một ngọn núi, một
cách đồng nào không bị quân Mông Cổ giày xéo
GV : Đầu thế kỉ XIII quân Mông cổ tiến công vào
đâu ?(Năm 1258, quân Mông Cổ tiến đánh Nam
Tống nhằm xâm chiếm toàn bộ Trung Quốc)
GV: Quân Mông Cổ liên tiếp xâm lược thống trị và
đánh bại nhiều nước ở châu u, Á trong đó có Đại
- Năm 1258, quân Mông Cổ tiến
Việt là không thể tránh khỏi nguy cơ bị xâm lược
đánh Nam Tống nhằm xâm chiếm
GV : Quân Mông Cổ xâm lược Đại Việt nhằm mục
toàn bộ Trung Quốc
đích gì?(Đánh lên phía nam Trung Quốc phối hợp
cách quân phía bắc, thực hiện kế hoạch gọng kìm)
Xem lược đồ sự bành trướng của Mông Cổ xuống
phía Nam năm 1258
- Quân Mông Cổ quyết định xâm
lược Đại Việt
GV :Trước khi kéo vào nước ta, quân Mông Cổ đã
làm gì?(đưa thư đe dọa và dụ vua Trần ra hàng)
GV : Vua Trần đã làm gì khi các sứ giả Mông Cổ
đến?
(Tống giam vào ngục)

GV: Măc dù có khó khăn về so sánh lực lượng
quá chênh lệch giữa ta và quân Mông Cổ nhưng nhà
Trần không hề khiếp sợ giặc mà có thái độ kiên
quyết chống giặc, lãnh đạo toàn dân đánh giặc, nhân
dân dũng cảm quyết tâm chiến thắng kẻ thù.
Vậy trước âm mưu xâm lược Mông Cổ vua tôi
nhà Trần đối phó như thế nào, diễn biến, kết quả ra
2. Nhà Trần chuẩn bị và tiến
sao sang mục 2


hành kháng chiến chống quân
Mông Cổ
a. Nhà Trần chuẩn bị

23/

GV : Trước nguy cơ xâm lược của quân Mông Cổ,
vua tôi nhà Trần đã chuẩn bị đối phó như thế nào ?
(Ban lệnh cho cả nước sắm sửa vũ khí
Quân đội dân binh được thành lập và ngày đêm tập
luyện, sẵn sàng chiến đấu)

GV : Em hãy cho biết thời gian quân Mông Cổ xâm
lược nước ta ?( Tháng 1/1258, 3 vạn quân Mông Cổ
do Ngột Lương Hợp Thai chỉ huy tiến vào nước ta)

GV :Trình bày diễn biến quân Mông Cổ xâm lược
nước ta ?( Từ sông Thao xuống Bạch Hạc đến Bình
Lệ Nguyên đến Phù Lỗ đến Thăng Long)

Giáo viên sử dụng bản đồ chỉ những địa điểm mà
quân Mông Cổ tiến đến
GV : Trước thế giặc mạnh nhà Trần đối phó như thế
nào ?(Vua Trần cho rút lui về Thiên Mạc để bảo toàn
lực lượng)
Giáo viên sử dụng bản đồ chỉ những địa điểm
GV : Chủ trương vườn không nhà trống có tác dụng
gì?(Khi quân giặc kéo vào Thăng Long trống vắng
không một bóng người và lương thực để ăn)
GV: Trong lúc quân giặc điên cuồng tàn phá kinh
thành, lùng bắt những người còn sót lại. Trước thế
giặc mạnh, tàn bạo, vua Trần lo lắng hỏi thái sư
Trần Thủ Độ, ông trả lời: Đầu thần chưa rơi xuống
đất xin bệ hạ đừng lo câu nói thể hiện niềm tin
chiến thắng của quân dân ta
GV : Đóng giữ kinh thành Thăng Long quân Mông
Cổ gặp khó khăn gì?(Thiếu lương thực trầm trọng,
lực lượng hao mòn dần)
GV : Thời cơ đến quân đội nhà Trần đã làm gì?

Cuối năm 1258 vua Trần ban lệnh
sắm sửa vũ khí quân đội ngày
đêm luyện tập sẵn sàng chiến đấu
b. Diễn biến

- Tháng 1/1258, 3 vạn quân Mông
Cổ do Ngột Lương Hợp Thai chỉ
huy tiến vào xâm lược nước ta.

-Từ sông Thao xuống Bạch Hạc

đến Bình Lệ Nguyên đến Phù Lỗ
đến Thăng Long

- Vua Trần cho rút lui về Thiên
Mạc để bảo toàn lực lượng
-Nhân dân Thăng Long thực hiện
“vườn không nhà trống”

- Thiếu lương thực lại bị quân ta
chống trả, chưa đầy một tháng lực
lượng quân giặc tiêu hao dần
-Khi giặc gặp khó khăn ta mở


(phản công Đông Bộ Đầu)
Giáo viên sử dụng bản đồ chỉ những địa điểm

GV : Kết quả cuộc kháng chiến chống quân Mông
Cổ lần 1?(Ngày 29-1-1258 quân Mông Cổ thua trận
rút chạy về nước. Cuộc kháng chiến giàng thắng lợi)
Giáo viên sử dụng bản đồ tường thuật lại diễn
biến

GV : Vì sao quân Mông Cổ mạnh mà vẫn bị ta đánh
bại ?
(Do lòng yêu nước, tinh thần đoàn kết chống giặc
ngoại xâm của quân dân ta, sự chuẩn bị chu đáo và
thái độ kiên quyết chống giặc của quân và dân ta,
đường lối đánh giặc đúng đắn, người chỉ huy thông
minh tài giỏi, biết chớp lấy thời cơ)

Thảo luận: 3 phút
Cách đánh của nhà Trần trong cuộc kháng chiến lần
thứ nhất có gì khác so với cách đánh của Lý Thường
Kiệt trước đây
Nhà Trần
Nhà Lý

HS các nhóm đại diện trình bày GV sửa ý sau đó kết
luận: Cách đánh của nhà Trần trong cuộc kháng
chiến lần thứ nhất có gì khác so với cách đánh của
Lý Thường Kiệt trước đây

Nhà Trần
-Chủ động rút lui khi
thế giặc mạnh

Nhà Lý
-Cách tấn công: Tiến
công trước để tự vệ

cuộc phản công lớn ở Đông Bộ
Đầu.
c. Kết quả

-Ngày 29-1-1258 quân Mông Cổ
thua trận rút khỏi Thăng Long về
nước.
- Cuộc kháng chiến giành thắng
lợi

- Thực hiện kế sách
vườn không nhà trống
đợi thời cơ địch gặp khó
khăn thì phản công

- Cách phòng thủ: Xây
dựng phòng tuyến sông
Như Nguyệt kiên cố để
chống giặc
- Kết thúc chiến tranh:
giãng hòa

4. CỦNG CỐ : 5 phút
BA LẦN KHÁNG CHIẾN CHỐNG QUÂN XÂM LƯC
MÔNG – NGUYÊN ( THẾ KỈ XIII)


I/ - CUỘC KHÁNG CHIẾN LẦN THỨ NHẤT CHỐNG
QUÂN XÂM LƯC MÔNG CỔ (1258)

2. Nhà Trần chuẩn bị và
tiến hành kháng chiến
chống quân Mông Cổ

1.Âm mưu xâm lược Đại
Việt của Mông Cổ
Chiếm Đại Việt, đánh
Nam Tống và toàn bộ
Trung Quốc.

a. Nhà Trần chuẩn bị
Vua Trần ban lệnh
sắm sửa vũ khí quân
đội ngày đêm luyện
tập sẵn sàng chiến
đấu

b. Diễn biến
- Tháng 1/1258, 3 vạn quân Mông
Cổ do Ngột Lương Hợp Thai tiến
vào xâm lược nước ta.
-Nhân dân Thăng Long thực hiện
“vườn không nhà trống, ta mở cuộc
phản công lớn ở Đông Bộ Đầu.
c. Kết quả
-Ngày 29-1-1258 quân Mông Cổ thua
trận
- Cuộc kháng chiến giành thắng lợi

1. Hãy chọn các câu trả lời mà em cho là đúng
Quân Mông Cổ xâm lược Đại Việt nhằm mục đích:
a Chiếm đống, thống trị Đại Việt
a.
b. Làm bàn đạp tấn công các nước châu u
c. Làm bàn đạp tấn công châu Á
d. Tất cả đều sai
2. Cuộc kháng chiến chống quân Mông Cổ lần thứ nhất quân ta thắng lợi ở đâu:
a. Thăng Long
b.
b Đông Bộ Đầu

c. Quy Hóa
d. Thiên Mạc
5- DẶN DÒ: 2 phút
- Học bài tốt phần I gồm phần âm mưu, diễn biến, kết quả kháng chiến chống
quân Mông Cổ 1258
- Chuẩn bị II: cuộc kháng chiến lần thứ hai chống quân xâm lược Nguyên (1285)
- Sự chuẩn bị xâm lược Đại Việt của nhà Nguyên lần thứ 2 có gì khác so với lần
thứ nhất?


- Tường thuật diễn biến, kết quả cuộc kháng chiến chống quân xâm lược Nguyên
lần 2 (1285)