Tác động của bảo hiểm xã hội một lần đến vấn đề an sinh xã hội

�ng hưởng BHXH một lần ngày càng gia tăng. Theo số liệu
thống kê của ngành BHXH Việt Nam, giai đoạn từ 2013 đến 2017, số người hưởng
BHXH một lần tăng bình qn 6,7% mỗi năm. Năm 2018 có gần 700.000 NLĐ xin
nhận BHXH một lần, con số này năm 2019 là hơn 800.000 người. Ước tính năm 2020
có khoảng gần 880.000 người hưởng trợ cấp BHXH một lần. Theo đánh giá của Tiến sĩ
Nguyễn Thị Minh trong đề án Đổi mới, sắp xếp tổ chức bộ máy của BHXH Việt Nam
theo hướng tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả thì: “Số người nhận BHXH một lần
vẫn gia tăng hàng năm (giai đoạn từ 2012 đến tháng 9 năm 2018, bình quân mỗi năm số
người hưởng BHXH một lần là khoảng 600.000 người, cứ thêm 2 người mới tham gia
BHXH thì có 1 người đang tham gia ra khỏi hệ thống), dẫn tới tốc độ mở rộng bao phủ
BHXH rất chậm, mục tiêu đảm bảo ASXH cho NLĐ bị ảnh hưởng” (4).
Năm là, BHXH một lần còn tác động đến tâm lý của những NLĐ đang trong hệ
thống BHXH. Tâm lý này rất dễ dàng lan tỏa đến mọi tầng lớp lao động và có thể trở
thành xu hướng phổ biến nếu khơng có những giải pháp khắc phục. Và nếu thực tế xảy
ra, sẽ có tác động rất tiêu cực đến quỹ BHXH và đầu tư tăng trưởng BHXH, đến việc
đảm bảo ASXH cho người già và cho toàn xã hội.
99


KỶ YẾU HỘI THẢO KHOA HỌC QUỐC GIA
BẢO HIỂM XÃ HỘI MỘT LẦN Ở VIỆT NAM - THỰC TIỄN VÀ NHỮNG VẤN ĐỀ ĐẶT RA

3. GIẢI PHÁP HẠN CHẾ TÌNH TRẠNG HƯỞNG BHXH MỘT LẦN
Trong quá trình triển khai Nghị quyết 28-NQ/TW về cải cách chính sách BHXH
ở nước ta, cần phải nghiên cứu và có những giải pháp cụ thể nhằm hạn chế tình trạng
hưởng BHXH một lần, bởi vì đây là một trong những vấn đề có nhiều tác động tiêu
cực đến việc đảm bảo ASXH. Phải chăng những giải pháp đó là:
Thứ nhất, thống nhất quan điểm hạn chế tình trạng nhận BHXH một lần cả trong
việc ban hành chính sách pháp luật và tổ chức thực hiện chính sách, pháp luật về BHXH.
Thứ hai, trong quá trình nghiên cứu để ban hành chính sách, pháp luật liên quan
đến vấn đề này, cần làm rõ tuổi về hưu và tuổi hưởng hưu (về hưu sớm). Trong đó quy

định độ tuổi tối thiểu được nghỉ hưu sớm và tỷ lệ phần trăm mức hưởng bị giảm trừ do
nghỉ hưu sớm hoặc tăng thêm nếu tiếp tục làm việc sau tuổi nghỉ hưu. Hoặc quy định
tăng hay giảm mức chiết khấu lương hưu để khơng khuyến khích về hưu sớm.
Thứ ba, thiết kế chế độ hưu trí theo hướng linh hoạt hơn về điều kiện hưởng, chặt
chẽ hơn trong quy định hưởng BHXH một lần để góp phần đảm bảo cân đối tài chính
quỹ BHXH trong dài hạn.
Thứ tư, tăng cường công tác truyền thống để NLĐ thấy rõ những lợi ích của việc
nhận trợ cấp lương hưu hàng tháng và những bất lợi khi nhận BHXH một lần. Công
tác này cần phải làm thường xuyên, liên tục, đồng thời phải có trọng tâm, trọng điểm
tùy theo từng đối tượng lao động, từng ngành nghề v.v…
TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Ban chấp hành Trung ương (2018), Nghị quyết 28-NQ/TW về cải cách chính sách BHXH.
2. Quốc hội (2014), Luật BHXH số 58/2014/QH13.
3. Quốc hội (2015), Nghị quyết 93/2015/QH13 về việc thực hiện chính sách hưởng bảo
hiểm xã hội một lần đối với người lao động.
4. Nuno Cunha (2018), Cải cách ASXH Việt Nam hướng về tương lai, truy cập ngày
09/03/2021 từ: www.ilo.org/di/pages27345.
5. Nguyễn Thị Minh (2019), Đề án đổi mới, sắp xếp tổ chức bộ máy của BHXH Việt
Nam theo hướng tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả.
6. Nguyễn Thị Lan Hương (2019), Kinh nghiệm quốc tế và bài học rút ra cho Việt
Nam về sửa đổi tuổi về hưu đối với người lao động trong dự thảo bộ luật lao động
sửa đổi.
7. ILO (1988), Nguyên tắc cơ bản về ASXH.
100