Sự ra đời của Chủ nghĩa xã hội khoa học và ý nghĩa của việc nghiên cứu Chủ nghĩa xã hội khoa học đối với sinh viên.

TRƯỜNG ĐẠI HỌC GIAO THƠNG VẬN TẢI TP. HỒ CHÍ MINH

KHOA LÝ LUẬN CHÍNH TRỊ

TIỂU LUẬN MƠN CHỦ NGHĨA XÃ HỘI KHOA HỌC

ĐỀ TÀI: Sự ra đời của Chủ nghĩa xã hội khoa học và ý
nghĩa của việc nghiên cứu Chủ nghĩa xã hội khoa học đối
với sinh viên.

Giảng viên hướng dẫn: Phan Thị Thanh Lý
Sinh viên thực hiện: Trần Văn Trung
Mã số sinh viên: 2051080169
Mã nhóm học phần: 010100510743 (N43)

TP. Hồ Chí Minh, Ngày 20 tháng 01 năm 2022

1


MỤC LỤC
ĐỀ MỤC

Trang

1. MỞ ĐẦU: .......................................................................................................1
1.1. Tính cấp thiết của đề tài:...............................................................................1
1.2. Mục tiêu: ......................................................................................................2
1.3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu:................................................................2
1.4. Kết cấu của tiểu luận: ...................................................................................2
2. NỘI DUNG: ....................................................................................................3

Phần 1: Sự ra đời của Chủ nghĩa xã hội khoa học : ..............................................3
1.1. Khái niệm Chủ nghĩa xã hội khoa học: .........................................................3
1.2. Những điều kiện và tiền đề khách quan dẫn đến sự ra đời Chủ nghĩa xã hội
khoa học: .............................................................................................................3
1.3. Các giai đoạn cơ bản trong sự phát triển của chủ nghĩa xã hội khoa học:......6
Phần 2: Ý nghĩa của việc nghiên cứu Chủ nghĩa xã hội khoa học đối với sinh viên:9
2.1. Ý nghĩa lý luận: ............................................................................................9
2.2. Ý nghĩa thực tiễn: .........................................................................................9
2.3. Liên hệ bản thân: ..........................................................................................9
3. KẾT LUẬN: .................................................................................................. 10
4. TÀI LIỆU THAM KHẢO: ............................................................................ 11

2


1. MỞ ĐẦU:
1.1. Tính cấp thiết của đề tài:
Kế thừa những nhân tố tích cực của các trào lưu tư tưởng xã hội chủ nghĩa không
tưởng trong lịch sử và những tinh hoa của nhân loại; khảo sát và phân tích thực
tiễn của chủ nghĩa tư bản, C.Mác và Ăng-ghen đã sáng lập ra một lý thuyết khoa
học về chủ nghĩa xã hội, đó là chủ nghĩa xã hội khoa học. Chủ nghĩa Mác-Lenin
bao gồm ba bộ phận hợp thành là triết học Mác-Lenin, kinh tế học chính trị MácLenin và chủ nghĩa xã hội khoa học, trở thành một thuyết khoa học và hoàn chỉnh,
trở thành hệ tư tưởng khoa học và cách mạng của giai cấp công nhân hiện đại, soi
đường cho cách mạng xã hội chủ nghĩa giải phóng nhân loại khỏi chế độ tư hữu,
áp bực bất công và nghèo nàn lạc hậu.
Chủ nghĩa xã hội khoa học cũng nằm trong quá trình phát triển lịnh sử các tư
tưởng xã hội chủ nghĩa của nhân loại. Chủ nghĩa xã hội khoa học đã kế thừa, phát
triển những giá trị của chủ nghĩa xã hội không tưởng, loại trừ những yếu tố khơng
tưởng, tìm ra những cơ sở khoa học, cơ sở thực tiễn của tư tưởng xã hội chủ nghĩa
(tập trung nhất ở tính khoa học là đã tìm ra những quy luật, tính quy luật của q

trình cách mạng xã hội chủ nghĩa, giải phóng con người, giải phóng xã hội).
Đối với chủ nghĩa xã hội khoa học ngày nay, một vấn đề cấp bách phải triển
khai nhiều cơng trình tổng kết thực tiễn với nghiên cứu lý luận để phát triển lý
luận, làm cho Chủ nghĩa xã hội phản ánh đúng thực trạng và xu thế của xã hội,
của loài người soi sáng con đường đi lên của cách mạng. Do hình thành và phát
triển trong mối liên hệ chặt chẽ với thực tiễn sản xuất và đấu tranh của phong trào
công nhân – nhân dân lao động vì thế Chủ nghĩa xã hội khoa học đang đứng trước
khơng ít những thách thức, thù địch phá hoại từ Chủ nghĩa tư bản và các thế lực
phản động.
1


Thế nên việc nắm những lý luận về sự ra đời của Chủ nghĩa xã hội khoa học là
một yêu cầu cấp thiết đề ra hiện nay. Nhận thức rõ điều đó, em đã chọn: “Sự ra
đời của Chủ nghĩa xã hội khoa học và ý nghĩa của việc nghiên cứu Chủ nghĩa xã
hội khoa học đối với sinh viên” làm đề tài tiểu luận.
1.2. Mục tiêu:
Tập trung vào hai mục tiêu sau:
- Tìm hiểu về sự ra đời của Chủ nghĩa xã hội khoa học.
- Thấy rõ ý nghĩa của việc nghiên cứu Chủ nghĩa xã hội khoa học đối với sinh
viên; từ đó xác định trách nhiệm của bản thân góp phần tuyên truyền và
thực hiện đúng đắn.
1.3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu:
- Đối tượng: Đề tài nghiên cứu về sự ra đời của Chủ nghĩa xã hội khoa học và ý
nghĩa của việc nghiên cứu Chủ nghĩa xã hội khoa học đối với sinh viên.
- Phạm vi nghiên cứu:
 Thời gian: được tiến hành trong 14 ngày từ ngày 09/01/2022 – 23/01/2022.
 Nội dung:
+ Sự ra đời của Chủ nghĩa xã hội khoa học.
+ Ý nghĩa của việc nghiên cứu Chủ nghĩa xã hội khoa học đối

với sinh viên.
1.4. Kết cấu của tiểu luận:
Ngoài phần mở đầu, kết luận, danh mục tài liệu tham khảo, tiểu luận gồm 2
phần:
- Phần 1: Sự ra đời của Chủ nghĩa xã hội khoa học.
2


- Phần 2: Ý nghĩa của việc nghiên cứu Chủ nghĩa xã hội khoa học đối với
sinh viên

2. NỘI DUNG:
Phần 1: Sự ra đời của Chủ nghĩa xã hội khoa học :
1.1. Khái niệm Chủ nghĩa xã hội khoa học:
Theo nghĩa rộng: chủ nghĩa xã hội khoa học là chủ nghĩa Mác – Lênin nói
chung với tính cách là sự luận tồn diện (triết học, kinh tế chính trị và xã hội –
chính trị) về sự diệt vong tất yếu của chủ nghĩa tư bản và thắng lợi tất yếu của chủ
nghĩa cộng sản, là sự biểu hiện khoa học những lợi ích cơ bản và những nhiệm vụ
đấu tranh của giai cấp cơng nhân. Điều ấy nói lên sự thống nhất, tính hồn chỉnh
về mặt cấu trúc của chủ nghĩa Mác – Lênin.
Theo nghĩa hẹp: chủ nghĩa xã hội khoa học là một trong ba bộ phận hợp thành
chủ nghĩa Mác – Lênin. Chủ nghĩa xã hội khoa học là bộ phận thể hiện tập trung
nhất tính chính trị - thực tiễn sinh động của chủ nghĩa Mác – Lênin.
Chủ nghĩa xã hội khoa học là khoa học về các quy luật xã hội – chính trị, là
học thuyết về những điều kiện, con đường giải phóng giai cấp công nhân và nhân
dân lao động, về cuộc đấu tranh giai cấp của giai cấp công nhân, về cuộc cách
mạng xã hội chủ nghĩa, về các quy luật, biện pháp đấu tranh của giai cấp công
nhân và nhân dân lao động dưới sự lãnh đạo của chính đảng mácxít nhằm thưc
hiện thắng lợi sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân.
1.2. Những điều kiện và tiền đề khách quan dẫn đến sự ra đời Chủ nghĩa xã

hội khoa học:
 Điều kiện kinh tế - xã hội:

3


Vào những năm 40 thế kỷ XIX, chủ nghĩa tư bản ở châu Âu đã đạt được những
bước phát triển rất quan trọng trong kinh tế. Cuộc cách mạng khoa học – kỹ thuật
lần thứ nhất đã thúc đẩy phương thức sản xuất tư bản chủ nghĩa phát triển mạnh
mẽ. Chính sự phát triển đó làm cho phương thức sản xuất tư bản chủ nghĩa bộc lộ
mâu thuẫn giữa sự phát triển của lực lượng sản xuất có tính chất xã hội hóa ngày
càng cao với quan hệ sản xuất dựa trên chế độ chiếm hữu tư nhân tư bản chủ nghĩa.
Chính vì vậy mà chủ nghĩa tư bản tạo ra những khả năng hiện thực cho những nhà
dân chủ cách mạng tiến bộ nhận thức đúng đắn bản chất của chủ nghĩa tư bản, để
đề ra lý luận khoa học và cách mạng.
Cùng với sự phát triển của chủ nghĩa tư bản, giai cấp công nhân hiện đại trưởng
thành bước lên vũ đài đấu tranh chống giai cấp tư sản với tư cách là một lực lượng
xã hội độc lập. Giai cấp công nhân là lực lượng xã hội có khả năng giải quyết
những mâu thuẫn mà chủ nghĩa tư bản đã tạo ra.
Phong trào đấu tranh của giai cấp công nhân phát triển mạnh mẽ, đã bắt đầu có
tổ chức và trên quy mơ rộng khắp. Nó địi hỏi có một lý luận khoa học hướng dẫn.
Tiêu biểu cho các phong trào cơng nhân lúc đó là: cuộc khởi nghĩa công nhân
thành phố Liông (Pháp) 1831 – 1834; cuộc khởi nghĩa công nhân dệt Xêlidi (Đức)
1844; phong trào Hiến chương (Anh) 1838 – 1848. Những phong trào đó có tính
quần chúng và mang hình thức chính trị. Sự lớn mạnh của phong trào công nhân
đặt ra yêu cầu bức thiết phải xây dựng một hệ thống lý luận khoa học và cách
mạng.
Đó là những điều kiện kinh tế - xã hội khách quan cho chủ nghĩa xã hội khoa
học ra đời để thay thế các trào lưu xã hội chủ nghĩa và cộng sản chủ nghĩa đã tỏ ra
lỗi thời, khơng cịn có khả năng đáp ứng phong trào công nhân trong cuộc đấu

tranh chống giai cấp tư sản, đồng thời chủ nghĩa xã hội khoa học ra đời phản ánh
bằng lý luận phong trào công nhân.
4


 Những tiền đề văn hóa – tư tưởng:
Đến đầu thế kỷ XIX, nhân loại đã đạt nhiều thành tựu to lớn trong lĩnh vực khoa
học, văn hóa và tư tưởng. Về khoa học tự nhiên có: thuyết tế bào của M. Sơlayđen
và T. Savanxơ (Đức); thuyết tiến hóa của Đ. Đácuyn (Anh); thuyết bảo tồn và
chuyển hóa năng lượng của M. Lơmơnơxốp (Nga). Về khoa học xã hội có: triết
học cổ điển Đức (Ph. Hêghen, L. Phơbách,…), kinh tế chính trị học Anh (Ađam
Smít, Đ. Ricácđơ,…), chủ nghĩa xã hội khơng tưởng – phê phán (H. Xanhximơng,
S. Phuriê, R.Ơoen,…). Những thành tựu của khoa học, văn hóa, tư tưởng đã tạo ra
những tiền đề tư tưởng – văn hóa cho sự ra đời chủ nghĩa Mác nói chung và chủ
nghĩa xã hội khoa học nói riêng.
 Vai trị của C.Mác, Ăng-ghen đối với sự ra đời của chủ nghĩa xã hội
khoa học:
- Mác (1818 – 1883):
C. Mác là người sáng lập ra chủ nghĩa xã hội khoa học, chủ nghĩa duy vật biện
chứng, chủ nghĩa duy vật lịch sử và kinh tế chính trị khoa học. Ơng là lãnh tụ và
người thầy của giai cấp vô sản thế giới.
- Phriđrích Ăngghen (1820 – 1895):
Ph. Ăngghen là nhà bác học, lãnh tụ và là người thầy của giai cấp công nhân
hiện đại, đã cùng với C. Mác sáng lập ra học thuyết mácxít.
Khi nghiên cứu miếng đất hiện thực tư bản chủ nghĩa trên quan điểm chủ nghĩa
duy vật biện chứng với phương pháp luận khoa học, C. Mác đã nêu ra hai phát
kiến vĩ đại đó là: chủ nghĩa duy vật lịch sử và học thuyết giá trị thặng dư. “Nhờ
hai phát kiến ấy, chủ nghĩa xã hội đã trở thành khoa học”. Chủ nghĩa xã hội khoa
học ra đời không phải do tưởng tượng, ước mơ mà là kết quả tất yếu trong sự phát
triển của chủ nghĩa tư bản, của tư duy lý luận có cơ sở khoa học.

5


Tác phẩm “Tuyên ngôn của Đảng Cộng Sản” do C. Mác và Ph. Ăngghen soạn
thảo theo sự ủy nhiệm của “Đồng minh những người cộng sản” – một tổ chức công
nhân quốc tế, đánh dấu sự ra đời của chủ nghĩa xã hội khoa học.
“Tuyên ngôn của Đảng Cộng Sản” (2-1848) là tác phẩm bất hủ, là khúc ca tuyệt
tác của chủ nghĩa Mác, là văn kiện có tính chất cương lĩnh đầu tiên của phong trào
công nhân, phong trào cộng sản. Với những nội dung đã được trình bày một cách
rõ ràng và sáng sủa của thế giới quan khoa học, “Tuyên ngôn của Đảng Cộng Sản”,
theo V.I. Lênin, xứng đáng được thừa nhận là Tuyên ngôn của chủ nghĩa xã hội
thế giới, là “cuốn sách gối đầu giường cho tất cả những người công nhân giác
ngộ”.
“Tuyên ngôn của Đảng Cộng Sản” là kim chỉ nam cho hành động của phong
trào cộng sản và công nhân quốc tế. Các Đảng Cộng Sản mácxít – lêninnít lấy tác
phẩm “Tun ngơn của Đảng Cộng Sản” làm cơ sở cho việc xây dựng đường lối
chiến lược và sách lược cách mạng nhằm thực hiện sứ mệnh lịch sử của giai cấp
công nhân: thủ tiêu chủ nghĩa tư bản, xây dựng chủ nghĩa xã hội, để tiến lên chủ
nghĩa cộng sản.
1.3. Các giai đoạn cơ bản trong sự phát triển của chủ nghĩa xã hội khoa học:
C.Mác và Ph. Ăngghen đặt nền móng và phát triển chủ nghĩa xã hội khoa học
(1844-1895)
Quá trình C.Mác và Ph.Ăngghen xây dựng và phát triển chủ nghĩa xã hội – khoa
học có thể chia thành ba thời kỳ nhỏ:
 Thời kỳ thứ nhất (1844 - 1848):
Nét tiêu biểu trong thời kỳ này là C.Mác và Ph.Ăngghen chuyển từ chủ nghĩa dân
chủ cách mạng sang chủ nghĩa xã hội, từ chủ nghĩa duy tâm sang chủ nghĩa duy
vật biện chứng. Sự chuyển biến ấy được phản ánh trong các tác phẩm. Góp phần
6

phê phán triết học pháp quyền của Hêghen, Bản thảo kinh tế - triết học 1844, Tình
cảnh giai cấp lao động ở Anh,…
Sự xuất hiện tác phẩm Tuyên ngôn của Đảng cộng sản vào đầu năm 1848 do
C.Mác và Ph.Ăngghen soạn thảo đánh dấu sự hình thành về cơ bản chủ nghĩa xã
hội khoa học. Những nguyên lý cơ bản được nêu ra trong tác phẩm này đã đặt cơ
sở cho chủ nghĩa xã hội khoa học, nó thừa nhận sứ mệnh lịch sử của giai cấp công
nhân là người đào huyệt chôn chủ nghĩa tư bản và là người xây dựng chủ nghĩa xã
hội. Nó chứng minh cách mạng xã hội chủ nghĩa là điều kiện tất yếu để chuyển
chủ nghĩa tư bản lên chủ nghĩa xã hội, để giai cấp cơng nhân từ giai cấp bị bóc lột
trở thành giai cấp thống trị cả về chính trị và kinh tế. Nó thừa nhận vai trị lãnh
đạo của Đảng cộng sản trong cuộc đấu tranh vì một xã hội mới. Nó cũng chứng
minh sự cần thiết phải thực hiện chủ nghĩa quốc tế vô sản trong phong trào cộng
sản và công nhân…
 Thời kỳ thứ hai (1848 - 1871):
Thời kỳ này bao quát những sự kiện của cách mạng dân chủ tư sản của các nước
Tây Âu (1848 - 1851), việc thành lập Quốc tế I (1864). Điều nổi bật trong thời kỳ
này được đánh dấu bằng việc xuất bản tập I bộ Tư bản của Mác (1867) khẳng định
thêm một cách vững chắc địa vị kinh tế – xã hội và vai trị lịch sử của giai cấp
cơng nhân.
Trong thời kỳ này, lý luận chủ nghĩa xã hội khoa học được phát triển phong phú
thêm nhờ tổng kết kinh nghiệm đấu tranh của giai cấp công nhân. Mác đã rút ra
kết luận hết sức quan trọng là, để giành lại quyền thống trị về chính trị, giai cấp
cơng nhân cần đập tan bộ máy nhà nước quan liêu tư sản, xây dựng một nhà nước
mới, nhà nước chuyên chính vơ sản. Các nhà sáng lập chủ nghĩa khoa học đã xây
dựng học thuyết về cách mạng không ngừng, về liên minh giai cấp của giai cấp
7


công nhân, về chiến lược, sách lược đấu tranh giai cấp, về lựa chọn các phương

pháp và hình thức đấu tranh trong các thời kỳ phát triển suy thoái của cách mạng…
 Thời kỳ thứ ba (1871 - 1895):
C.Mác và Ph.Ăngghen phát triển chủ nghĩa xã hội khoa học trên cơ sở tổng kết
kinh nghiệm Công xã Pari, được thể hiện trong các tác phẩm chủ yếu Nội chiến ở
Pháp, Phê phán Cương lĩnh Gôta, Chống Đuyrinh, Sự phát triển của chủ nghĩa xã
hội từ không tưởng đến khoa học, Nguồn gốc của gia đình, của chế độ tư hữu và
của nhà nước
Trong các tác phẩm này, các ông đã nêu nhiều luận điểm quan trọng về phá huỷ
bộ máy nhà nước tư sản, về một số nguyên lý xây dựng nhà nước mới, thừa nhận
Công xã Pari là một hình thái nhà nước của giai cấp cơng nhân. ở thời kỳ này, nhất
là trong hai tác phẩm Phê phán cương lĩnh Gôta và Chống Đuyrinh, C.Mác và
Ph.Ăng ghen đã trình bày khá tập trung dự kiến khoa học về chủ nghĩa xã hội với
những nét khái quát: Hình thái cộng sản chủ nghĩa chia thành hai giai đoạn thấp
và cao; về mục đích, chủ nghĩa xã hội và chủ nghĩa cộng sản khác về cơ bản với
tất cả các xã hội đã từng tồn tại trong lịch sử. Đó là một xã hội tạo mọi điều kiện
để phát huy năng lực của con người và nhằm thoả mãn những nhu cầu ngày càng
tăng của con người. Để đạt mục đích trên, các ơng chỉ ra một số phương hướng
cần phải làm…
Như mọi hệ thống khoa học khác, Chủ nghĩa xã hội khoa học là một hệ thống
chỉnh thể tri thức. Trong hệ thống ấy, có các tri thức về các nguyên lý cơ bản phản
ánh các quy luật vận động biến đổi của xã hội là những tri thức phản ánh bản chất
của khách thể, chúng tồn tại mãi mãi với thời gian và khơng ngừng được bổ sung,
hồn thiện. Các tri thức về cách thức, biện pháp và phương pháp vận dụng các quy
luật ấy có thể thay đổi và cần phải thay đổi theo những hoàn cảnh lịch sử cụ thể.
8


Phần 2: Ý nghĩa của việc nghiên cứu Chủ nghĩa xã hội
khoa học đối với sinh viên:
2.1. Ý nghĩa lý luận:

- Trang bị những nhận thức chính trị - xã hội và phương pháp khoa học về Chủ
nghĩa xã hội từ đó sinh viên có niềm tin, lý tưởng cộng sản chủ nghĩa.
- Định hướng chính trị - xã hội cho hoạt động thực tiễn…
- Có căn cứ khoa học để phân tích, đấu tranh chống lại nhận thức sai lệch, chống
phá…
2.2. Ý nghĩa thực tiễn:
- Nghiên cứu Chủ nghĩa xã hội khoa học hiện nay khó khăn và có ý nghĩa chính
trị cấp bách (vì chưa có nước nào xây dựng Chủ nghĩa xã hội hồn chỉnh; Liên Xơ
và Đơng Âu sụp đổ…).
- Có bản lĩnh vững vàng, sáng suốt tìm ra nguyên nhân sụp đổ Chủ nghĩa xã hội…
kiện định con đường độc lập dân tộc và Chủ nghĩa xã hội mà Đảng và Chủ tịch
Hồ Chí Minh đã chọn.
- Hiện nay, chống mọi biểu hiện của chủ nghĩa cơ hội, thối hóa biến chất trong
Dảng và xã hội…
- Giáo dục niềm tin khoa học cho sinh viên vào mục tiêu, lý tưởng cộng sản chủ
nghĩa.
2.3. Liên hệ bản thân:
- Hiểu tri thức về Chủ nghĩa xã hội khoa học, thái độ, củng cố niềm tin, lý tưởng
cộng sản chủ nghĩa.
- Tích cực học tập, rèn luyện đóng góp cơng cuộc xây dựng đất nước.
9


- Đấu tranh với quan điểm sai trái, thù địch, đặc biệt là các thế lực thù địch.

3. KẾT LUẬN:
Đối với chủ nghĩa xã hội khoa học ngày nay, một vấn đề cấp bách phải triển
khai nhiều cơng trình tổng kết thực tiễn với nghiên cứu lý luận để phát triển lý
luận, làm cho Chủ nghĩa xã hội phản ánh đúng thực trạng và xu thế của xã hội,
của loài người soi sáng con đường đi lên của cách mạng. Do hình thành và phát

triển trong mối liên hệ chặt chẽ với thực tiễn sản xuất và đấu tranh của phong
trào cơng nhân – nhân dân lao động vì thế Chủ nghĩa xã hội khoa học đang đứng
trước khơng ít những thách thức, thù địch phá hoại từ Chủ nghĩa tư bản và các
thế lực phản động.
Qua bài tiểu luận “Sự ra đời của Chủ nghĩa xã hội khoa học và ý nghĩa của việc
nghiên cứu Chủ nghĩa xã hội khoa học đối với sinh viên” giúp cho mọi người
nhận thức được sự cấp bánh đó và có thêm kiến thức về Chủ nghĩa xã hội khoa
học.

10


4. TÀI LIỆU THAM KHẢO:
 Tài liệu trên trang web:
1. Nguyễn Hồng Thiêm (14/05/2017), Sự hình thành và phát triển của chủ nghĩa
xã hội khoa học, Học tập 24h < [Truy cập ngày 20/01/2022]
2. Nguyễn Tuấn (22/05/2020), Sự hình thành và phát triển chủ nghĩa xã hội khoa
học thế kỷ XIX, 123doc < [Truy cập ngày
19/01/2022]
3. Vai trò của Mác và Ăngghen đối với sự ra đời của Chủ nghĩa xã hội khoa học,
Kho tri thức số < [Truy cập ngày 20/01/2022]
4. Giáo trình Chủ nghĩa Xã Hội Khoa học CNXHKH, Tailieu VNU.com
< [Truy
cập ngày 19/01/2022]
5. Tiểu sử Các Mác, Tư liệu – Văn kiện
< [Truy cập ngày
19/01/2022]
6. Tiểu sử Phriđơrich Ăngghen, Tư liệu – Văn kiện
< [Truy cập ngày 19/01/2022]
7. Chủ nghĩa xã hội khoa học, Wikipedia

< [Truy cập ngày
20/01/2022]

11