Thảo luận Luật Tố tụng hình sự Bài 5 Khởi tố vụ án hình sự

Khoa Luật Hỉnh sự

BÀI 5: KHỞI TỐ VỤ ÁN HÌNH SỰ
I.

NHẬN ĐỊNH:
1. Trong giai đoạn khởi tố VAHS, VKS không thực hiện quyền cơng tố.
- Nhận định SAI.
- Vì theo quy định tại khoản 1 Điều 3 Luật tổ chức Viện kiểm sát nhân
dân 2014 thì thực hành quyền cơng tố là hoạt động của Viện ki ểm sát nhân dân
trong TTHS để thực hiện việc buộc tội của Nhà nước đối v ới người phạm t ội, đ ược
thực hiện ngay từ khi giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm, ki ến ngh ị kh ởi t ố và
trong suốt quá trình khởi tố, điều tra, truy tố, xét x ử VAHS nên việc thực hành
quyền công tố của Viện kiểm sát vẫn được tiến hành trong giai đoạn khởi tố VAHS.
 Trong giai đoạn khởi tố VAHS, VKS vẫn thực hiện quyền công tố.
2. Cơ quan có thẩm quyền giải quyết tố giác, tin báo v ề t ội ph ạm, kiến ngh ị

khởi tố là cơ quan có thẩm quyền khởi tố VAHS.
- Nhận định SAI.
- Căn cứ theo quy định tại khoản 3 Điều 145 BLTTHS 2015 thì các cơ quan có thẩm
quyền giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm, ki ến nghị kh ởi t ố bao g ồm c ơ quan
điều tra, cơ quan được giao nhiệm vụ tiến hành một số hoạt động đi ều tra và Vi ện
kiểm sát.
- Căn cứ theo quy định tại Điều 153 BLTTHS 2015 thì các cơ quan có thẩm quyền
khởi tố VAHS bao gồm cơ quan điều tra, Viện ki ểm sát, Hội đồng xét x ử và các c ơ
quan được giao nhiệm vụ tiến hành một số hoạt động điều tra.
 Khơng phải mọi cơ quan có thẩm quy ền gi ải quy ết tố giác, tin báo v ề t ội ph ạm,
kiến nghị khởi tố đều là cơ quan có thẩm quyền khởi t ố VAHS b ởi lẻ Tòa án, mà c ụ
thể ở đây là Hội đồng xét xử tuy là cơ quan có th ẩm quy ền kh ởi t ố VAHS, nh ưng l ại
khơng có thẩm quyền giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm, kiến nghị khởi t ố.
3. Cơ quan có quyền ra quyết định khởi tố VAHS thì có quyền thay đổi, bổ sung

quyết định khởi tố VAHS đó.
- Nhận định SAI.
- Căn cứ theo Điều 153 BLTTHS 2015 thì các cơ quan có thẩm quyền khởi tố VAHS
bao gồm Cơ quan điều tra, Viện kiểm sát, Hội đồng xét xử và các c ơ quan đ ược giao
nhiệm vụ tiến hành một số hoạt động điều tra.
- Căn cứ theo khoản 1 Điều 156 BLTTHS 2015 thì các cơ quan có thẩm quyền thay
đổi hoặc bổ sung quyết định khởi tố VAHS gồm cơ quan điều tra, cơ quan được giao
nhiệm vụ tiến hành một số hoạt động điều tra và Viện kiểm sát.
 Không phải tất cả các cơ quan có quyền ra quyết định khởi tố VAHS thì đ ều có
quyền thay đổi, bổ sung quyết định khởi tố VAHS đó b ởi Tịa án, mà cụ thể ở đây là
Hội đồng xét xử tuy có quyền ra quyết định khởi t ố VAHS, nh ưng l ại khơng có
quyền thay đổi, bổ sung quyết định khởi tố VAHS đó.
4. Cơ quan có thẩm quyền khởi tố VAHS là cơ quan THTT.
- Nhận định SAI.

1
Bài 5 – Khởi tố vụ án hình sự


Khoa Luật Hỉnh sự

Theo khoản 1 Điều 34 BLTTHS 2015 thì cơ quan THTT bao gồm cơ quan điều tra,
Viện kiểm sát và Toà án.
- Căn cứ theo Điều 153 BLTTHS 2015 thì các cơ quan có thẩm quyền khởi tố VAHS
bao gồm cơ quan điều tra, Viện kiểm sát, Hội đồng xét x ử và các c ơ quan đ ược giao
nhiệm vụ tiến hành một số hoạt động điều tra.
 Khơng phải tất cả các cơ quan có thẩm quy ền khởi t ố VAHS đ ều là c ơ quan THTT
bởi các cơ quan được giao nhiệm vụ tiến hành một số hoạt động đi ều tra khơng là
cơ quan THTT nhưng vẫn có thẩm quyền khởi tố VAHS.

-

5. Mọi hành vi có dấu hiệu tội phạm do cán bộ thu ộc cơ quan tư pháp th ực hi ện

đều do CQĐT của VKSNDTC khởi tố vụ án.
Nhận định SAI.
Vì căn cứ theo hướng dẫn tại khoản 1 Điều 18 Pháp lệnh số 3/2004/PLUBTVQH11 của Uỷ ban thường vụ Quốc hội về tổ chức điều tra hình sự thì chỉ khi
người phạm tội là cán bộ thuộc các cơ quan tư pháp thực hiện các tội phạm thuộc
thẩm quyền xét xử của Toà án nhân dân (các tội xâm phạm hoạt động t ư pháp, t ội
phạm về tham nhũng, chức vụ xảy ra trong hoạt động t ư pháp) thì cơ quan điều
tra của Viện kiểm sát nhân dân tối cao mới có thẩm quyền khởi tố vụ án.
 Khơng phải mọi hành vi có dấu hiệu tội phạm do cán b ộ thuộc c ơ quan t ư pháp
thực hiện đều do CQĐT của VKSNDTC khởi tố vụ án.
-

6. Quyết định khởi tố VAHS của CQĐT, cơ quan được giao nhiệm v ụ tiến hành
-

một số hoạt động điều tra phải gửi cho VKS có thẩm quyền để xét phê chuẩn.
Nhận định SAI.
Vì căn cứ theo quy định tại khoản 2 Điều 154 BLTTHS 2015 thì quyết định khởi
tố VAHS của CQĐT, cơ quan được giao nhiệm vụ tiến hành một số hoạt động đi ều
tra phải gửi quyết định khởi tố VAHS đó cho VKS có th ẩm quy ền để kiểm sát việc
khởi tố, chứ khơng phải để xét phê chuẩn.

7. VKS có quyền hủy bỏ mọi quyết định khởi tố VAHS không có căn c ứ và trái

pháp luật.
- Nhận định SAI.
- Căn cứ theo Điều 153 BLTTHS 2015 thì các cơ quan có thẩm quyền khởi tố VAHS

bao gồm Cơ quan điều tra, Viện kiểm sát, Hội đồng xét xử và các c ơ quan đ ược giao
nhiệm vụ tiến hành một số hoạt động điều tra.
- Tuy điểm b khoản 1 Điều 161 BLTTHS 2015 quy định Viện kiểm sát có quyền
hủy bỏ quyết định khởi tố VAHS khơng có căn cứ và trái pháp luật khi th ực hành
quyền công tố trong việc khởi tố VAHS, nhưng căn cứ theo điểm c khoản 1 Điều
161 BLTTHS 2015 thì trong trường hợp quyết định khởi tố VAHS của HĐXX khơng
có căn cứ thì Viện kiểm sát kháng nghị lên Tịa án trên một c ấp , chứ không được
quyền hủy bỏ quyết định khởi tố VAHS đó.
 VKS chỉ có quyền hủy bỏ quyết định khởi tố VAHS khơng có căn c ứ và trái pháp lu ật
của cơ quan điều tra và các cơ quan được giao nhi ệm vụ tiến hành một s ố ho ạt
động tố tụng, chứ khơng có quyền hủy bỏ mọi quyết định khởi tố VAHS khơng có
căn cứ và trái pháp luật.
2
Bài 5 – Khởi tố vụ án hình sự


Khoa Luật Hỉnh sự

8.


Cơng an cấp xã có quyền khởi tố VAHS trong một số trường hợp nhất định.
Nhận định SAI.
Điều 37 Luật Tổ chức Cơ quan điều tra hình sự 2015
Cơng an cấp xã khơng có quyền khởi tố VAHS.

9. VKS có quyền ra quyết định khởi tố VAHS ngay khi phát hiện không khởi t ố

VAHS của CQĐT là khơng có căn cứ và trái pháp luật.
Nhận định SAI.

Vì căn cứ theo quy định tại điểm c khoản 2 Điều 7 Thơng tư liên tịch số
04/2018/TTLT-VKSNDTC-BCA-BQP thì trong thời hạn 02 ngày, kể từ ngày nhận
được quyết định khơng khởi tố VAHS và các tài liệu có liên quan của C ơ quan đi ều
tra, Viện kiểm sát phải xem xét, xử lý nếu thấy quy ết định khơng kh ởi t ố VAHS
khơng có căn cứ thì có văn bản yêu cầu Cơ quan đi ều tra ra quy ết đ ịnh h ủy b ỏ
quyết định đó và ra quyết định khởi tố VAHS; nếu Cơ quan điều tra khơng thực hiện
thì Viện kiểm sát ra quyết định hủy bỏ quyết định không khởi tố VAHS và m ới đ ược
ra quyết định khởi tố VAHS theo quy định tại điểm a khoản 3 Điều 153 và khoản
6 Điều 159 BLTTHS 2015 rồi gửi cho Cơ quan điều tra để tiến hành điều tra.
 VKS không có quyền ra quyết định khởi tố VAHS ngay khi phát hi ện không kh ởi t ố
VAHS của CQĐT là khơng có căn cứ và trái pháp luật.
-

10. Bộ đội biên phịng có quyền khởi tố VAHS đối với những hành vi có d ấu hiệu

tội phạm xảy ra trên địa bàn do mình quản lý.

- Nhận định SAI.
- Vì căn cứ theo quy định tại Điều 32 Luật Tổ chức Cơ quan điều tra hình sự 2015 thì

đơn vị bộ đội biên phòng khi phát hiện hành vi có d ấu hi ệu t ội phạm x ảy ra trên
địa bàn do mình quản lý chỉ có quyền khởi tố đối với tội phạm quy định tại Chương
XIII BLHS 2015 và các điều 150, 151, 152, 153, 188, 189, 192, 193, 195, 207, 227,
235, 236, 242, 247, 248, 249, 250, 251, 252, 253, 254, 255, 256, 303, 304, 305, 306,
309, 330, 337, 338, 346, 347, 348, 349 và 350 BLHS 2015.
 Bộ đội biên phịng khơng có quyền khởi tố VAHS đối với t ất c ả nh ững hành vi có
dấu hiệu tội phạm xảy ra trên địa bàn do mình quản lý.
11. Bị hại có quyền khởi tố VAHS trong một số trường hợp nhất định.
- Nhận định SAI.
- Vì căn cứ theo Điều 153 BLTTHS 2015 thì chỉ cơ quan điều tra, Viện kiểm sát, Hội

đồng xét xử và các cơ quan được giao nhiệm vụ tiến hành một số hoạt đ ộng đi ều
tra mới có quyền khởi tố VAHS và chỉ khi rơi vào những trường h ợp quy đ ịnh t ại
khoản 1 Điều 155 BLTTHS 2015 thì các cơ quan có thẩm quyền chỉ được khởi tố
VAHS theo yêu cầu của bị hại; tức là, bị hại chỉ có quy ền u cầu kh ởi t ố VAHS, ch ứ
khơng có quyền khởi tố VAHS.
 Bị hại khơng có quyền khởi tố VAHS trong mọi trường hợp mà ch ỉ có quy ền yêu c ầu
khởi tố VAHS.

3
Bài 5 – Khởi tố vụ án hình sự


Khoa Luật Hỉnh sự

12. Khởi tố VAHS theo yêu cầu của bị hại chỉ áp d ụng đối với t ội ph ạm ít nghiêm

trọng.
- Nhận định SAI.
- Theo khoản 1 Điều 155 BLTTHS 2015 thì chỉ được khởi tố vụ án hình sự về các tội
phạm quy định tại khoản 1 các điều 134, 135, 136, 138, 139, 141, 143, 155, 156 và
226 BLHS 2015 khi có yêu cầu của bị hại hoặc ng ười đại di ện c ủa b ị h ại là ng ười
dưới 18 tuổi, người có nhược điểm về tâm thần hoặc thể chất hoặc đã chết.
- Theo dấu hiệu định tội tại khoản 1 Điều 141 BLHS 2015 thì mức cao nhất của khung
hình phạt là phạt tù 07 năm nên theo điểm b khoản 1 Điều 9 BLHS 2015 thì đây
là tội phạm nghiêm trọng.
- Theo dấu hiệu định tội tại khoản 1 Điều 143 BLHS 2015 thì mức cao nhất của khung
hình phạt là phạt tù 05 năm nên theo điểm b khoản 1 Điều 9 BLHS 2015 thì đây
là tội phạm nghiêm trọng.
 Khởi tố VAHS theo yêu cầu của bị hại không ch ỉ được áp d ụng đ ối v ới t ội ph ạm ít

nghiêm trọng mà còn được áp dụng đối với tội phạm nghiêm trọng mà c ụ th ể là t ội
phạm tại khoản 1 Điều 141 và khoản 1 Điều 143 BLHS 2015.
II. BÀI TẬP:

Bài tập 1:
A (ngụ xã L, huyện H) bị cáo buộc dụ dỗ B (17 tuổi) ra ch ỗ v ắng hiếp dâm.
Ông N (cha nạn nhân) đã làm đơn yêu cầu công an xã L khởi t ố VAHS và x ử lý A đ ể
trả lại công bằng cho con gái mình.
Câu hỏi:
1. Cơng an xã L cần tiến hành những hoạt động gì trong trường hợp này?
- Xét thấy, A đã thực hiện hành vi phạm tội quy định khoản 1 Điều 141 BLHS 2015



2.

-



3.

và người đại diện của bị hại B (người dưới 18 tuổi) đã làm đơn yêu c ầu công an xã
L khởi tố VAHS. Do đó, đây là trường hợp khởi tố VAHS theo yêu cầu của bị hại.
Công an xã L có trách nhiệm tiếp nhận tố giác của ơng N, l ập biên b ản ti ếp nh ận,
lấy lời khai ban đầu và chuyển ngay tố giác, tin báo về tội ph ạm kèm theo tài li ệu,
đồ vật có liên quan cho Cơ quan điều tra có thẩm quy ền theo quy đ ịnh t ại khoản 3
Điều 146 BLTTHS 2015.
Giả sử B lại làm đơn yêu cầu CQĐT công an huyện H không khởi t ố VAHS vì lo
sợ nếu vụ việc được thụ lý sẽ ảnh hưởng đến danh sự, nhân phẩm c ủa mình.

Nêu hướng giải quyết của CQĐT.
Căn cứ theo quy định tại khoản 1 Điều 55 BLTTHS 2015 thì chỉ cần hoặc bị hại
hoặc người đại diện của bị hại là người dưới 18 tuổi có u cầu thì đã có th ể kh ởi
tố VAHS theo yêu cầu của bị hại.
Giả sử B có làm đơn u cầu CQĐT cơng an huyện H khơng kh ởi t ố VAHS vì lo s ợ
nếu vụ việc được thụ lý sẽ ảnh hưởng đến danh dự, nhân phẩm c ủa mình thì CQĐT
vẫn có thể tiến hành khởi tố VAHS đối với A do lúc này đã có yêu c ầu kh ởi t ố VAHS
từ người đại diện của bị hại B là ông N.
Khi tiến hành xác minh về tuổi của A, có căn cứ cho r ằng cha m ẹ A trước đây
đã đăng ký khai sinh trễ hạn cho A. CQĐT giải quyết tình hu ống này nh ư th ế
nào?
4

Bài 5 – Khởi tố vụ án hình sự


Khoa Luật Hỉnh sự

-

Khi tiến hành xác minh về tuổi của A, có căn cứ cho r ằng cha m ẹ A tr ước đây đã
đăng ký khai sinh trễ hạn cho A thì CQĐT phải tiến hành th ủ t ục giám đ ịnh đ ộ tu ổi
của bị hại A nếu việc đó có ý nghĩa đối với việc giải quyết vụ án và khơng có tài liệu
để xác định chính xác độ tuổi của A hoặc có nghi ngờ về tính xác th ực c ủa nh ững tài
liệu đó theo quy định tại khoản 2 Điều 206 BLTTHS 2015.

Bài tập 2:
A là nhân viên bảo vệ của công ty cổ ph ần X nh ưng đã thực hiện hành vi tr ộm
cắp tài sản. Vụ việc bị phát hiện, Giám đốc công ty X làm đơn kiến ngh ị CQĐT n ơi
công ty đặt trụ sở khởi tố VAHS để thu hồi tài sản đã bị mất.

Câu hỏi:
1. Kiến nghị khởi tố của Công ty cổ phần X có được xem là cơ s ở kh ởi t ố VAHS
không? Tại sao?
- Căn cứ theo quy định tại khoản 4 Điều 143 BLTTHS 2015 thì chỉ khi đó là kiến
nghị khởi tố của cơ quan nhà nước thì mới được coi là căn cứ khởi tố VAHS.
 Kiến nghị khởi tố của Công ty cổ phần X không được xem là cơ sở khởi tố VAHS do
công ty này không là cơ quan nhà nước.
- Tuy về thẩm quyền thì kiến nghị khởi tố của Cơng ty cổ phần X không đúng theo
quy định của pháp luật, nhưng vẫn có thể xem xét kiến ngh ị kh ởi t ố này d ưới d ạng
là tin báo của cơ quan, tổ chức theo khoản 2 Điều 143 BLTTHS 2015 và lúc này có
thể xem đó là cơ sở để khởi tố VAHS.
2. Để quyết định khởi tố VAHS, CQĐT cần tiến hành những hoạt động nào?
- Theo điểm a khoản 2 Điều 145 BLTTHS 2015 , khi nhận được tin báo của Công ty
cổ phần X về hành vi phạm tội của A, CQĐT có trách nhiệm tiếp nhận tin báo này.
- Theo khoản 1 Điều 146 BLTTHS 2015, CQĐT phải lập biên bản tiếp nhận và ghi
vào sổ tiếp nhận, có thể ghi âm hoặc ghi hình có âm thanh vi ệc ti ếp nh ận; trong
trường hợp Công ty cổ phần X gửi tin báo về tội phạm qua dịch v ụ b ưu chính, đi ện
thoại hoặc qua phương tiện thơng tin khác thì CQĐT phải ghi vào sổ tiếp nhận.
- Theo khoản 2 Điều 146 BLTTHS 2015 , trường hợp phát hiện tin báo về tội phạm
của Công ty cổ phần X khơng thuộc thẩm quyền giải quyết của mình thì CQĐT n ơi
cơng ty đặt trụ sở có trách nhiệm chuyển ngay tin báo đó kèm theo tài li ệu có liên
quan đã tiếp nhận cho CQĐT có thẩm quyền.
- Theo điểm a khoản 3 và khoản 4 Điều 145 BLTTHS 2015 , CQĐT có trách nhiệm
giải quyết tin báo về tội phạm của Công ty cổ phần X theo thẩm quy ền đi ều tra c ủa
mình và phải thơng báo kết quả giải quyết cho Công ty cổ phần X.
- Theo khoản 1 Điều 147 BLTTHS 2015 , trong thời hạn 20 ngày kể từ ngày nhận
được tin báo về tội phạm của Công ty cổ phần X, CQĐT ph ải ki ểm tra xác minh
nguồn tin, tiến hành giám định tài sản và quyết định vi ệc khởi t ố VAHS ho ặc quy ết
định không khởi tố VAHS hoặc quyết định tạm đình chỉ việc gi ải quy ết tin báo v ề
tội phạm.

- Theo khoản 2 Điều 147 BLTTHS 2015 , trường hợp tin báo về tội phạm có nhiều
tình tiết phức tạp hoặc phải kiểm tra xác minh t ại nhi ều địa đi ểm thì th ời h ạn đ ể
giải quyết tin báo có thể dài hơn nhưng khơng q 02 tháng.

5
Bài 5 – Khởi tố vụ án hình sự


Khoa Luật Hỉnh sự

3. Trong quá trình xác minh vụ việc, A đã ch ủ đ ộng tr ả l ại tài s ản cho công ty và

công ty X làm đơn bãi nại. Trên cơ sở đó, CQĐT đã ra quyết định không khởi tố
VAHS. Nhận xét về cách giải quyết của CQĐT.
- Căn cứ theo Điều 157 BLTTHS 2015 thì việc người phạm Tội trộm cắp tài sản chủ
động trả lại tài sản cho bị hại và bị hại làm đơn bãi nại không là một trong những
căn cứ khơng khởi tố VAHS.
 Nếu trong q trình xác minh vụ việc, A đã chủ động trả l ại tài s ản cho công ty và
công ty X làm đơn bãi nại thì việc CQĐT dựa trên cơ sở đó để ra quy ết đ ịnh khơng
khởi tố VAHS là hoàn toàn trái với quy định của pháp luật bởi lúc này khơng có căn
cứ để khơng khởi tố VAHS.
Bài tập 3:
A sinh năm 1975, cư trú tại tỉnh T. Ngày 01/12/2012, A th ấy ch ị B ở nhà m ột
mình nên nảy sinh ý định hiếp dâm, trong lúc gi ằng co v ới ch ị B đ ể th ực hi ện
hành vi của mình, A đã bóp cổ chị B đến chết. Th ấy ch ị B ch ết nên A không th ực
hiện hành vi hiếp dâm nữa mà đẩy xác chị B xu ống m ương. K ết lu ận giám đ ịnh
pháp y xác định B chết là do bị chẹn cổ gây ngạt dẫn đến tử vong. CQĐT sau đó đã
tiến hành khởi tố vụ án, khởi tố bị can A về tội giết người. Sau khi điều tra, thu
thập thêm chứng cứ và lời khai, VKSND tỉnh T đã bổ sung quy ết đ ịnh kh ởi t ố b ị
can A thêm tội danh hiếp dâm.

Câu hỏi:
1. Việc VKS tỉnh T bổ sung quyết định khởi tố bị can đối với A có đúng th ẩm
quyền khơng?
- Căn cứ theo quy định tại khoản 2 Điều 180 BLTTHS 2015 thì CQĐT, VKS phải bổ
sung quyết định khởi tố bị can nếu có căn cứ xác định bị can cịn thực hiện hành vi
khác mà BLHS quy định là tội phạm.
- Căn cứ theo quy định tại khoản 5 Điều 9 Thơng tư liên tịch 04/2018/TTLTVKSNDTC-BCA-BQP thì VKS chỉ được ra quyết định bổ sung quyết định khởi t ố bị
can khi đã yêu cầu bằng văn bản nhưng CQĐT không thực hiện.
- Xét thấy, sau khi điều tra, thu thập thêm chứng c ứ và l ời khai, VKSND t ỉnh T đã b ổ
sung quyết định khởi tố bị can A thêm tội danh hiếp dâm.
 VKS tỉnh T chỉ có thể bổ sung quyết định khởi tố bị can đối v ới A khi đã yêu c ầu
bằng văn bản nhưng CQĐT không thực hiện nên việc VKS tỉnh T bổ sung quyết định
khởi tố bị can đối với A là không đúng thẩm quyền.
2. A là bị can trong vụ án giết người, hiếp dâm nhưng qua điều tra cho th ấy
trước đó A cịn thực hiện hành vi cướp tài s ản nh ưng chưa b ị khởi t ố v ụ án,
khởi tố bị can. Trong trường hợp này, cơ quan có thẩm quyền sẽ giải quy ết
như thế nào?
-

Theo khoản 1 Điều 156 BLTTHS 2015 thì cơ quan điều tra ra quyết định bổ sung
quyết định khởi tố vụ án hình sự khi có căn cứ xác định cịn tội ph ạm khác ch ưa b ị
khởi tố.

6
Bài 5 – Khởi tố vụ án hình sự


Khoa Luật Hỉnh sự

-

Theo khoản 2 Điều 156 BLTTHS 2015 thì trong thời hạn 24 giờ kể từ khi ra quyết
định bổ sung quyết định khởi tố vụ án hình sự, C ơ quan điều tra ph ải g ửi quy ết
định kèm theo các tài liệu liên quan đến vi ệc bổ sung quy ết định kh ởi t ố v ụ án hình
sự cho Viện kiểm sát cùng cấp hoặc Viện kiểm sát có thẩm quyền đ ể ki ểm sát vi ệc
khởi tố.

-

Căn cứ theo quy định tại điểm c và điểm đ khoản 6 Điều 9 Thơng tư liên tịch
04/2018/TTLT-VKSNDTC-BCA-BQP thì việc ra quyết định bổ sung quyết định
khởi tố VAHS, quyết định khởi tố bị can trong trường hợp bị can phạm nhi ều t ội,
được thực hiện như sau:

Nếu một người thực hiện nhiều hành vi phạm tội khác nhau mà hành vi ph ạm
tội trước là để thực hiện hành vi phạm tội sau hoặc các hành vi ph ạm t ội có liên
quan đến nhau, thì chỉ ra một quyết định khởi tố VAHS, một quy ết định kh ởi t ố
bị can đối với các hành vi phạm tội, trong đó ghi rõ t ừng tội danh và đi ều, kho ản
của BLHS được áp dụng;
• Khi phát hiện bị can phạm nhiều tội, trong đó có t ội ph ạm thu ộc th ẩm quy ền
điều tra của Cơ quan điều tra cấp trên thì Cơ quan đi ều tra cấp d ưới phải trao
đổi, thống nhất với Viện kiểm sát cùng cấp để chuyển toàn bộ vụ án cho C ơ
quan điều tra cấp trên tiến hành điều tra.
 Trong trường hợp này, cơ quan điều tra có thể ra quy ết định b ổ sung quy ết đ ịnh
khởi tố VAHS, bổ sung quyết định khởi tố bị can đối v ới A về t ội c ướp tài s ản và
trong thời hạn 24 giờ kể từ khi ra quyết định bổ sung đó, C ơ quan đi ều tra ph ải g ửi
quyết định kèm theo các tài liệu liên quan đến vi ệc bổ sung quy ết định kh ởi t ố
VAHS cho VKSND tỉnh T, đồng thời tiến hành các hoạt động tố tụng theo quy đ ịnh
tại khoản 6 Điều 9 Thông tư liên tịch 04/2018/TTLT-VKSNDTC-BCA-BQP .
3. Giả sử tại phiên tòa xét xử sơ thẩm, TAND tỉnh T phát hiện A còn th ực hi ện

hành vi trộm cắp tài sản nhưng vụ án chưa được khởi tố nên HĐXX đã ra
quyết định khởi tố VAHS. VKSND tỉnh T phát hiện quy ết định kh ởi t ố VAHS
của HĐXX khơng có căn cứ thì phải giải quyết như thế nào?
- Tại phiên tòa xét xử sơ thẩm, việc HĐXX ra quy ết định khởi tố VAHS là đúng th ẩm
quyền căn cứ theo quy định tại khoản 4 Điều 153 BLTTHS 2015.
- Theo điểm c khoản 1 Điều 161 BLTTHS 2015 quy định về nhiệm vụ, quyền hạn
của Viện kiểm sát khi thực hành quyền công tố trong vi ệc khởi tố VAHS thì trường
hợp quyết định khởi tố VAHS của HĐXX khơng có căn cứ thì Vi ện ki ểm sát kháng
nghị lên Tòa án trên một cấp.
 Nếu VKSND tỉnh T phát hiện quyết định khởi tố VAHS của HĐXX khơng có căn c ứ thì
VKSND tỉnh T có thể kháng nghị lên Tòa án trên một c ấp đ ể yêu c ầu xem xét, gi ải
quyết.
•

Bài tập 4:
A gây thương tích cho B, hành vi gây thương tích ứng với khoản 1 Điều 134
BLHS 2015. B khơng yêu cầu khởi tố, tuy nhiên VKS nh ận th ấy hành vi ph ạm t ội

7
Bài 5 – Khởi tố vụ án hình sự


Khoa Luật Hỉnh sự

của A cần phải đưa ra xét xử để phục vụ cơng tác đ ấu tranh phịng ch ống t ội
phạm. Vì vậy, VKS đã khởi tố VAHS trên với lý do vì lợi ích chung của xã hội.
Câu hỏi:
1. Việc khởi tố VAHS như trên của VKS là đúng hay sai? Tại sao?
- Theo khoản 1 Điều 155 BLTTHS 2015 thì chỉ đ ược khởi tố v ụ án hình s ự v ề t ội
phạm quy định tại khoản 1 các điều 134, 135, 136, 138, 139, 141, 143, 155, 156 và

226 BLHS 2015 khi có yêu cầu của bị hại hoặc người đại diện của bị hại là ng ười
dưới 18 tuổi, người có nhược điểm về tâm thần hoặc thể chất hoặc đã chết.
- Xét thấy, A đã thực hiện hành phạm tội quy định tại khoản 1 Điều 134 BLHS
2015, nhưng bị hại là B đã không yêu cầu khởi tố nên lúc này không phát sinh
quyền khởi tố VAHS đối với Viện kiểm sát.
 Việc khởi tố VAHS như trên với lý do vì lợi ích chung c ủa xã hội c ủa VKS là hoàn
toàn trái với quy định của pháp luật.
2. Giả sử B có yêu cầu khởi tố VAHS nhưng trong giai đo ạn điều tra B rút yêu
cầu khởi tố đối với A. Cơ quan có thẩm quyền sẽ giải quyết như thế nào? Nếu
sau đó B u cầu khởi tố lại thì có được chấp nhận không? Tại sao?
- Theo quy định tại khoản 2 Điều 155 BLTTHS 2015 thì trường hợp người đã yêu
cầu khởi tố rút yêu cầu thì vụ án phải được đình chỉ, trừ trường hợp có căn cứ xác
định người đã yêu cầu rút yêu cầu khởi tố trái với ý mu ốn c ủa h ọ do b ị ép bu ộc,
cưỡng bức thì tuy người đã yêu cầu khởi tố rút yêu cầu, Cơ quan đi ều tra, Vi ện
kiểm sát, Tòa án vẫn tiếp tục tiến hành tố tụng đối với vụ án.
- Theo quy định tại khoản 3 Điều 155 BLTTHS 2015 thì bị hại hoặc người đại diện
của bị hại đã rút yêu cầu khởi tố thì khơng có quy ền u cầu l ại, tr ừ tr ường h ợp rút
yêu cầu do bị ép buộc, cưỡng bức.
- Theo đó, có 02 trường hợp có thể xảy ra:
• Trường hợp 1: Nếu việc rút yêu cầu khởi tố của B là hoàn toàn tự nguy ện thì lúc
này vụ án sẽ được đình chỉ điều tra. Lúc này, nếu sau đó B yêu c ầu kh ởi t ố l ại thì
u cầu này khơng được chấp nhận.
• Trường hợp 2: Nếu việc rút yêu cầu khởi tố của B là trái v ới ý muốn c ủa B do b ị
A hoặc người khác ép buộc, cưỡng bức thì Cơ quan điều tra, Vi ện ki ểm sát, Tòa
án vẫn sẽ tiếp tục tiến hành tố tụng đối với vụ án. Lúc này, nếu sau đó B u cầu
khởi tố lại thì u cầu này vẫn được chấp nhận.

8
Bài 5 – Khởi tố vụ án hình sự