Nhận dạng vấn đề môi trường thông qua nhận diện xung đột môi trường giữa các cơ sở sản xuất chế biến kinh doanh hải sản với cộng đồng dân cư sống xung quanh

Nhận dạng vấn đề môi trường thông qua nhận
diện xung đột môi trường giữa các cơ sở sản
xuất chế biến kinh doanh hải sản với cộng
đồng dân cư sống xung quanh (Nghiên cứu
các trường hợp ở phường Mũi Né, Phú Hải,
TP. Phan Thiết, Bình Thuận)



Nguyễn Xuân Hoa


Trường Đại học Khoa học xã hội và Nhân văn
Luận văn ThS. ngành: Quản lý khoa học và công nghệ; Mã số: 60 34 72
Người hướng dẫn: PGS.TS. Phạm Xuân Hằng
Năm bảo vệ: 2010


Abstract. Nhận dạng vấn đề môi trường giữa các cơ sở sản xuất chế biến kinh
doanh hải sản với cộng đồng dân cư sống xung quanh ở các phường: Mũi Né, Phú
Hài của thành phố Phan Thiết. Chỉ ra những xung đột môi trường giữa các cơ sở sản
xuất chế biến kinh doanh hải sản với cộng đồng dân cư nhằm tạo điều kiện thuận lợi
cho các cơ quan quản lý môi trường quản lý và xử lý tốt các xung đột khi mới xảy
ra. Đề xuất các phương thức nhằm xử lý các xung đột môi trường giữa các cơ sở sản
xuất chế biến kinh doanh hải sản với cộng đồng dân cư đến mức thấp nhất; đồng thời
giới thiệu các phương pháp xử lý chất thải phù hợp cho các cơ sở sản xuất chế biến
kinh doanh hải sản.

Keywords. Môi trường; Xung đột môi trường; Hải sản; Cộng đồng dân cư; Bình
Thuận

Content
1. Tính cấp thiết của đề tài:
Môi trường sinh thái và con người là một chỉnh thể thống nhất có mối quan hệ biện
chứng rất khăng khít và chặt chẽ với nhau. Môi trường (MT) có tầm quan trọng đặc biệt đối
với cuộc sống con người, sinh vật và sự phát triển kinh tế, văn hoá – xã hội của từng địa
phương, của đất nước và của nhân loại.Trong cuộc sống hàng ngày, con người đã không
ngừng tác động tới môi trường nhưng không phải ai cũng có ý thức giữ gìn và bảo vệ môi
trường (BVMT). Nhiều khi do vô tình hay cố ý con người không tuân thủ những quy định
của Pháp luật, thực hiện những hành vi gây ra tác hại không nhỏ, làm ô nhiễm MT và phá vỡ
sự cân bằng sinh thái tự nhiên vốn có của nó. Điều đó dẫn đến những hậu quả tác hại mà cuộc
sống của chính con người đang phải gánh chịu. Sự biến đổi khí hậu, sự ô nhiễm các nguồn
nước (Ngầm, mặt ) sự ô nhiễm không khí, sự cố MT và phát sinh các loại dịch, bệnh ngày
càng nguy hiểm hơn: dịch Sart, cúm gia cầm: H5N1, H1N1… những hậu quả đó không chỉ
đối với hiện tại mà còn tiềm ẩn những nguy cơ ảnh hưởng lâu dài đối với cuộc sống con
người chưa thể lường hết được.
Cạnh đó, trong quá trình đô thị hoá và tăng trưởng kinh tế nhanh chóng hiện nay, ngày
càng nảy sinh những xung đột (XĐ) về ô nhiễm MT đặc biệt là giữa các Xí nghiệp nhỏ, cơ sở
nhỏ hoặc hộ gia đình sản xuất chế biến kinh doanh hải sản với cộng đồng dân cư (CĐDC)
sống xung quanh. Trong nhiều trường hợp, chính quyền địa phương, các doanh nghiệp(DN),
các cơ sở sản xuất (CSSX) và cộng đồng dân cư khó đạt được những thoả hiệp vừa lòng các
bên và cũng khó tìm ra một giải pháp ôn hoà.
Từ khi nhà nước thực hiện tiến trình đổi mới, chính sách kinh tế mở cửa đã khuyến
khích mọi thành phần kinh tế phát triển… tạo ra MT thuận lợi cho việc phát huy tính năng
động của người dân trong việc đầu tư vào sản xuất, phát triển các CSSX và đã tạo ra nhiều
hàng hoá, của cải vật chất cho xã hội, tăng thu nhập và giải quyết việc làm cho người lao
động nhất là ngư dân nghèo ven biển.
Tuy nhiên, ngoài các doanh nghiệp lớn, công nghệ tương đối hiện đại, hệ thống xử lý
các chất thải (nước thải, chất thải , khí thải…) được trang bị tương đối hoàn chỉnh thì các
CSSX nhỏ phần lớn thiết bị là thủ công, chắp vá, công nghệ lạc hậu, tiêu tốn vật tư nguyên
liệu, sử dụng các hoá chất một cách tuỳ tiện. Đặc biệt là các CSSX này sản xuất (SX)có khi là

tại hộ gia đình chung với nơi sinh sống nhằm tận dụng thời gian nhàn rỗi, tận dụng lao động
nhằm tăng thu nhập thêm và giải quyết một phần việc làm cho các lao động phổ thông, đơn
giản không cần trình độ. Do SX trên một thực trạng hạ tầng không được tính toán quy hoạch
trước nên chất thải không được tập trung xử lý mà bị trộn lẫn với chất thải sinh hoạt rồi thải
ra cống, rãnh thoát nước chung hoặc trực tiếp ra sông, ra biển dẫn đến tình trạng gây ô nhiễm
cho nhau và cho MT rất khó khắc phục. Việc xả thải một cách bừa bãi các chất thải là nguồn
gốc chính gây ô nhiễm MT, phát sinh các bệnh tật, làm mất vệ sinh chung, ảnh hưởng đến
sức khoẻ và cuộc sống con người, từ đó xảy ra các xung đột môi trưòng(XĐMT) ngay trong
các CSSX và với CĐDC sống xung quanh.
Thực tế hiện nay, hoạt động của các cơ sở sản xuất trên toàn quốc nói chung và tại Phan
Thiết (Tỉnh Bình Thuận) nói riêng rất phát triển và theo đó XĐMT dạng tiềm ẩn khá nhiều và
một số mâu thuẫn đã bộc lộ mà cơ chế chính sách hiện nay về MT chưa đủ để có thể thực
hiện phát triển bền vững trong các CSSX… gây khó khăn cho công tác quản lý môi trường
(QLMT) ở địa phương.
Tình hình trên đặt ra yêu cầu cấp thiết phải nghiên cứu để nhận dạng vấn đề MT thông
qua nhận diện XĐMT nhằm xác định nguyên nhân và đặc điểm XĐ, cũng như để góp phần
vào việc đề xuất cơ chế, chính sách quản lý XĐMT phù hợp trong các CSSX và CĐDC
chúng tôi chọn đề tài: “Nhận dạng vấn đề môi trường thông qua nhận diện xung đột môi
trường giữa các Cơ sở Sản xuất Chế biến Kinh doanh Hải sản với cộng đồng dân cư sống
xung quanh”. (Nghiên cứu các trường hợp cụ thể ở các Phường: Mũi Né, Phú Hài tại Thành
Phố Phan Thiết ). Qua đó để nhận dạng vấn đề môi trường đồng thời phát hiện các dạng XĐ
và trên cơ sở đó đề xuất các phương thức nhằm quản lý XĐMT nơi đây hiệu quả hơn.
Môi trường các CSSX có nhiều điều để quan tâm để tìm lời giải nhằm khôi phục một
cách cơ bản theo quan điểm phát triển bền vững (PTBV), là:1. Các CSSX ngày càng phát
triển trong khi chưa có những phương thức xử lý ô nhiễm thích hợp dẫn đến XĐMT ngày
càng phức tạp.2.Việc quản lý các XĐ này tại CSSX chưa tốt dẫn đến nảy sinh những mâu
thuẫn về điều kiện SX, ảnh hưởng xấu đến phát triển KT - XH của địa phương.3.Môi trường
các CSSX nhiều nơi ô nhiễm nặng đã ảnh hưởng xấu đến sức khoẻ những người ở đây cũng
như CĐDC xung quanh.
Việc nghiên cứu tìm các phương thức để giải quyết được vấn đề môi trường nêu trên

nhằm đảm bảo cho cuộc sống và sức khoẻ của mọi người trong các CSSX và CĐDC là bài
toán mà các cấp chính quyền cần có lời giải phù hợp nhằm góp phần ổn định XH, tăng thu
nhập, giải quyết việc làm, cải thiện MT, bảo đảm PTBV.
2. Lịch sử nghiên cứu:
2.1. Tình hình nghiên cứu ở nước ngoài
Năm 1990, lần đầu tiên Trung tâm nghiên cứu Tài nguyên và Môi trường thuộc Đại học
Quốc gia Ôxtrâylia đã được cấp một khoảng kinh phí ưu tiên để tổ chức một khóa đào tạo về
quản lý XĐMT trên cơ sở những nghiên cứu điển hình QLMT ở Ôtrâylia . XĐMT là một
dạng xung đột XH liên quan đến hoạt động quản lý, sử dụng tài nguyên MT. XĐMT là một
vấn đề bức xúc và đang diễn ra rộng khắp trên phạm vi toàn thế giới, phong trào đấu tranh vì
sự bình đẳng trong việc sử dụng lợi thế tài nguyên thiên nhiên, giữ gìn MT sống như phong
trào “Hòa bình xanh” đang trở thành một phong trào chính trị.
Theo nghiên cứu của Viện Khoa học Công nghệ Châu Á (AIT) (1993): XĐMT là XĐ
quyền lợi của cộng đồng, vị trí nghề nghiệp và ưu tiên chính trị; là những mâu thuẫn giữa
hiện tại và tương lai, giữa bảo tồn và phát triển. Kết quả của XĐMT có thể là xây dựng hoặc
phá hủy phụ thuộc vào QLXĐ.XĐMT là kết quả của việc sử dụng tài nguyên do một nhóm
người gây bất lợi cho nhóm khác.XĐMT là kết quả của việc khai thác quá mức hoặc lạm
dụng tài nguyên thiên nhiên (TNTN).
Năm 1993, Trung tâm đào tạo thường xuyên của Học viện Công nghệ Châu Á(AIT) đã
đưa nội dung XĐMT vào chương trình đào tạo chính thức trong khóa học: Mội trường và
Phát triển. Tài nguyên Môi trường và sử dụng. Trong chương trình này, người ta đề cập đến
khái niệm và nguyên nhân XĐMT. Đồng thời đã đưa ra những lý thuyết về các phương thức
giải quyết XĐMT như một bộ phận quan trọng của chính sách quản lý môi trường (QLMT).
Năm 1995, Trung tâm Nghiên cứu Tài nguyên và Môi Trường ( CRES) thuộc Đại học
Quốc Gia Ôxtrâylia đã xuất bản cuốn sách : Những rủi ro và cơ hội . Quản lý tổng hợp xung
đột môi trường. Đây là tài liệu hướng dẫn cho quản lý (QL) biến đổi môi trưòng và giải quyết
thành công các xung đột môi trường.
Năm 1998, quốc hội Mỹ đã thành lập Viện nghiên cứu giải quyết XĐMT nhằm hỗ trợ
các đối tác trong việc giải quyết các XĐ và các tranh cãi về MT, TNTN, sử dụng đất thông
qua các cuộc hòa giải, thương lượng và hợp tác giải quyết khó khăn. Từ khi thành lập, Viện

này đã tổ chức nhiều khóa đào tạo, bồi dưỡng tập huấn về XĐMT cho nhiều nước khác nhau
như: Thái Lan, Úc, Mỹ, Canada…
2.2. Tình hình nghiên cứu trong nước: Ở Việt Nam vấn đề XĐMT những năm gần
đây cũng được nhiều nhà khoa học quan tâm nghiên cứu: Nguyên nhân và giải pháp quản lý
XĐMT của Nguyễn Quang Tuấn (2000) – kỷ yếu hội thảo XHH MT, Bộ KHCN MT – số
11/2000; Chính sách QLMT đối với việc giải quyết XĐMT của Lê Thanh Bình (2000);
Nghiên cứu XĐMT tại Việt Nam qua một điểm khảo sát của Nguyễn Thị Hiền và Đặng Đình
Long (2000); Khoa học MT của Lê Văn Khoa (NXB Giáo dục); Giải pháp chính sách giảm
thiểu XĐMT trong sử dụng tài nguyên của CĐDC vùng đệm khu bảo tồn thiên nhiên Pù Mát
(Nghệ An) của Chu Thị Thu Hà (2002); QLXĐ trong các Dự án xây dựng cơ sở hạ tầng của
Đặng Thị Ánh Nguyệt (2004); Tổng quan các mô hình giải quyết XĐ có sự tham gia của các
tổ chức XH dân sự trong QL bãi rác ở một số nước của Trần Chí Đức (2005)…
Theo Vũ Cao Đàm
(*)
“Xung đột môi trường là một khái niệm của xã hội học môi
trường, là một hướng tiếp cận mới trong nghiên cứu môi trường ở nước ta. Xung dột môi
trường luôn có thể xảy ra giữa xí nghiệp hoặc bệnh viện với cộng đồng dân cư hoặc trong nội
bộ cộng đồng dân cư trong các làng nghề”.

(*) Vũ Cao Đàm, Giải quyết xung đột mội trường trong các làng nghề, nội dung tất yếu
của quản lý môi trường, tạp chí bảo vệ môi trường số 9/2001.
Cũng theo Vũ Cao Đàm “Xung đột môi trường đáng được xem là một chủ đề quan
trọng hàng đầu trong xã hội học mội trường và thực tiễn hoạch định chính sách và quản lý
môi trường . Cũng chính vì vậy , xung đột môi trường ngày càng trở nên một phạm trù khoa
học có ý nghĩa then chốt trong các nghiên cứu lý thuyết của bộ môn khoa học về xã hội học
môi trường [18, tr.37]
Theo Lê Thanh Bình
(*1)
“ Nói đến các vấn đề môi trường là nói đến xung đột môi
trường, bởi vì những vấn đề MT khi phát sinh ra đòi hỏi phải có những xử lý, giải quyết là vì

có những XĐ. XĐMT được thể hiện ở nhiều cấp độ khác nhau qua nhiều bước : Trước hết là
những mục đích tiềm ẩn khác nhau , tiến đến những hành động không tương hợp, đến giai
đoạn cao hơn là những mâu thuẩn ,bất đồng trong quan điểm khai thác sử dụng tài nguyên
môi trường và chia sẽ các nguồn lợi ; nếu những mâu thuẩn này không được giải quyết sẽ
phát triển lên mức cao hơn , gay gắt hơn, dẫn đến các hành động đấu tranh của những nhóm
người đông làm mất ổn định xã hội, mất ổn định chính trị” .
Theo Nguyễn Quang Tuấn
(*2)
“Cơ chế chính sách yếu kém cũng là nguyên nhân làm
gia tăng các XĐMT. Trong đó quyền sử dụng các tài sản MT không được xác định rõ là một
nguyên nhân trọng yếu. Sự phát triển của khoa học - công nghệ cũng như sự gia tăng dân số
đã làm gia tăng tốc độ khai thác tài nguyên dẫn đến gia tăng tính khan hiếm của tài nguyên.
Kết quả là sự gia tăng khả năng XĐMT, đặc biệt đối với những tài nguyên mà ở đó quyền sử
dụng không được xác định rõ”
Năm 2002, Viện Khoa học và Công nghệ Môi trường( INEST) Trường Đại học Bách
khoa Hà Nội chủ trì một đề tài cấp nhà nước với tên : “ Nghiên cứu cơ sở khoa học và thực
tiễn cho việc xây dựng các chính sách và biện pháp giải quyết vấn đề môi trường ở các làng
nghề Việt Nam” Với mã hiệu KC 08-09. Đề tài đã nêu được khái quát một bức tranh ô nhiễm
của các loại hình ngành nghề trong làng của cả nước, đánh giá và phân loại ô nhiễm theo các
tiêu chuẩn Việt Nam về MT, đề
xuất các giải pháp kỹ thuật, giải pháp quy hoạch.
(*1) Lê Thanh Bình, Chính sách quản lý môi trường đối với việc giải quyết xung đột môi
trường luận văn Thạc sỹ khoa học(2000).
(*2) Nguyễn Quang Tuấn, Xung đột môi trường: Nguyên nhân và giải pháp quản lý xung đột
môi trường, Kỹ yếu hội thảo xã hội học môi trường, Bộ KH&CN, số 11/2000.
Ở nước ta hiện nay chưa có đề tài nào nghiên cứu sâu về nhận dạng vấn đề môi trường
thông qua nhận diện XĐMT tại các CSSX với CĐDC sống xung quanh. Vì vậy, chúng tôi
chọn “ Nhận dạng vấn đề môi trường thông qua nhận diện xung đột môi trường giữa
các Cơ sở Sản xuất chế biến Kinh Doanh Hải sản với cộng đồng dân cư sống xung
quanh”.(Nghiên cứu các trường hợp cụ thể ở phường: Mũi Né, Phú Hài tại thành phố Phan

Thiết- tỉnh Bình Thuận) làm đề tài Luận văn cao học nhằm nhận dạng vấn đề môi trường
thông qua nhận diện XĐMT để đi sâu nghiên cứu các xung đột giữa con người với môi
trường tự nhiên, giữa các CSSX gây ô nhiễm với các CĐDC; và xem xét vấn đề trong mối
quan hệ với các cơ quan quản lý môi trường, chính quyền địa phương để đề xuất các phương
thức điều chỉnh hành vi, thái độ và cách ứng xử của từng cá nhân, tổ chức, cộng đồng trong
mối quan hệ phát triển bền vững (PTBV).
3. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn
Ý nghĩa lý luận: Kết quả nghiên cứu của đề tài nhằm bổ sung lý thuyết về XĐMT giữa
các CSSX với cộng đồng dân cư sống xung quanh; đánh giá thực trạng xung đột và công tác
quản lý xung đột môi trường, từ đó nhận dạng các điểm yếu cần khắc phục trong công tác
quản lý và BVMT tại các CSSX.
Đóng góp mới về khoa học của luận văn :quản lý XĐMT nơi các CSSX và CĐDC là
một lĩnh vực còn mới so với các lĩnh vực khác, nên bước đầu luận văn chỉ tìm ra những điểm
mới sau:.
Nhận rõ các dạng môi trường, các XĐMT giữa các CSSX và CĐDC, chỉ ra nguyên
nhân dẫn đến XĐ. Đưa ra những mặt hạn chế trong công tác QL nhà nước về MT, đồng thời
cung cấp những luận cứ khoa học cho các nhà QL, các nhà thực hiện quy hoạch, các DN và
CĐDC nhằm BVMT và phát triển SX theo hướng bền vững.
Đề xuất các phương pháp xử lý chất thải phù hợp đối với các cơ sở sản xuất không
những trên địa bàn Phan Thiết mà chung cho Tỉnh Bình Thuận.
Ý nghĩa thực tiễn: Từ kết quả nghiên cứu lý thuyết và đánh giá thực trạng công tác quản
lý XĐMT trong các CSSX và CĐDC; kết quả nghiên cứu đã đề xuất các phương thức để
khắc phục các điểm yếu trong công tác quản lý XĐMT các CSSX nhằm tăng cường công tác
quản lý nhà nước đối với MT trong các CSSX.
Luận văn góp phần nâng cao nhận thức của cộng đồng dân cư, của các Chủ CSSX
trong vấn đề BVMT. Bên cạnh đó việc giữ gìn cảnh quan, vệ sinh MT sẽ làm tăng thẩm mỹ
sinh thái, hấp dẫn, thu hút khách du lịch nhằm góp phần làm cho ngành kinh tế du lịch tại
Bình Thuận ngày càng phát triển. Luận văn còn là tài liệu tham khảo cho các cơ quan chức
năng ở địa phương để nghiên cứu, phục vụ công tác giảng dạy và tuyên truyền giáo dục ý
thức BVMT trong nhân dân.

4. Mục tiêu và nhiệm vụ nghiên cứu:
4.1. Mục tiêu nghiên cứu:
. Nhận dạng vấn đề môi trường giữa các cơ sở sản xuất với cộng đồng dân cư sống
xung quanh ở các phường: Mũi Né, Phú Hài của thành phố Phan Thiết.
. Chỉ ra những xung đột môi trường giữa các cơ sở sản xuất với cộng đồng dân cư nhằm
tạo điều kiện thuận lợi cho các cơ quan quản lý môi trường quản lý và xử lý tốt các xung đột
khi mới xảy ra.
. Đánh giá hiệu quả xử lý xung đột của hệ thống quản lý xung đột từ tỉnh đến cơ sở.
4.2. Nhiệm vụ nghiên cứu:
. Tìm hiểu các lý thiết về môi trường để nhận dạng môi trường tại địa bàn nghiên cứu.
. Tìm hiểu những nguyên nhân xung đột, đặc điểm xung đột môi trường giữa các cơ sở
sản xuất với cộng đồng dân cư ở các phường: Mũi Né, Phú Hài.
. Điều tra, khảo sát, phân tích và xử lý thông tin định lượng và định tính.
. Đề xuất các phương thức nhằm xử lý các xung đột môi trường giữa các cơ sở sản xuất
với cộng đồng dân cư đến mức thấp nhất; đồng thời giới thiệu các phương pháp xử lý chất
thải phù hợp cho các cơ sở sản xuất.
5. Khách thể và phạm vi nghiên cứu:
5.1. Khách thể nghiên cứu: Các cơ sở sản xuất chế biến kinh doanh hải sản đang gây ô
nhiễm MT ảnh hưởng đến cộng đồng dân cư sống xung quanh tại các phường Mũi Né, Phú
Hài.
5.2. Phạm vi nghiên cứu:Thời gian nghiên cứu: thời điểm từ năm 2004 – 2009.
Phạm vi nghiên cứu bao gồm tất cả các CSSX ít gây ô nhiễm và các CSSX gây ô nhiễm
nặng tập trung tại các phường: Mũi Né, Phú Hài với cộng đồng dân cư sống xung quanh.
6. Câu hỏi nghiên cứu:
. Con người luôn tồn tại trong những MT nhất định.Vậy, việt nhận dạng môi trường
hiện nay tại Việt Nam nói chung và Phan thiết nói riêng như thế nào?
. Có sữ xung đột môi trường giữa các cơ sở sản xuất với cộng đồng dân cư hay không?
Có bao nhiêu dạng xung đột môi trường? Nó diễn ra như thế nào? Và nguyên nhân của nó là
gì?.
. Quản lý xung đột môi trường giữa các cơ sở sản xuất với cộng đồng dân cư tại Phan

Thiết hiện nay ra sau?.
. Làm gì để quản lý xung đột môi trường ở các cơ sở sản xuất với cộng đồng dân cư đạt
hiệu quả cao nhất.
7. Giả thuyết nghiên cứu:
. Nhận dạng môi trường là vấn đề cốt tử trong hoạt động sống của con người mà đặc
biệt trong quản lý môi trường.
. Xung đột môi trường giữa các cơ sở sản xuất với cộng đồng dân cư ngày càng trở nên
căng thẳng, nó diễn ra dưới nhiều dạng thức: Xung đột về lợi ích, xung đột về giá trị, xung
đột về nhận thức, xung đột về mục tiêu…nguyên nhân là do thiếu thông tin, do sự khác nhau
về lợi ích giữa các nhóm dân cư.
. Quản lý của nhà nước đóng vai trò đặc biệt quan trọng trong việc giải quyết xung đột
môi trường giữa các cơ sở sản xuất với cộng đồng dân cư.
8. Phương pháp nghiên cứu:
8.1 Phương pháp luận:
Luận văn đã áp dụng các phương pháp luận của chủ nghĩa duy vật biện chứng (DVBC)
và chủ nghĩa duy vật lịch sử (DVLS) của K.Marx để nhận thức các vấn đề nghiên cứu. Theo
quan điểm chủ nghĩa DVBC các sự vật, hiện tượng phải được xem xét trong mối quan hệ, tác
động qua lại, trong mâu thuẫn, vận động và phát triển không ngừng của lịch sử XH. Theo
quan điểm của chủ nghĩa DVLS, mọi sự vật, hiện tượng đều tồn tại trong không gian, và thời
gian nhất định. Chủ nghĩa DVBC và chủ nghĩa DVLS cho ta phương pháp luận nhận thức các
sự vật và hiện tượng với quan điểm khách quan, toàn diện, phát triển, lịch sử cụ thể và thực
tiễn.
Trên cơ sở phương pháp luận nhận thức DVBC và DVLS, luận văn sử dụng các
phương pháp tiếp cận hệ thống và các phương pháp của xã hội học, xã hội học MT và quản lý
học với sự cùng tham gia của CĐDC xung quanh trong việc thu thập và xử lý thông tin nhằm
kiểm chứng các giả thuyết nghiên cứu.
8.2 Phương pháp nghiên cứu cụ thể:
8.2.1. Phương pháp kế thừa và phân tích tài liệu: Kế thừa và phân tích các tài liệu liên
quan đến đề tài gồm:Cơ sở lý thuyết và các thành tựu đạt được liên quan đến đề tài. Các kết
quả nghiên cứu của các đồng nghiệp đã công bố.Các chủ trương và chính sách có liên

quan.Các tài liệu thu thập được trong quá trình nghiên cứu
8.2.2. Phương pháp quan sát: Tiến hành quan sát và khảo sát thực tế XĐ cũng như tình
trạng ô nhiễm MT và công tác QLMT tại các nơi nghiên cứu: xem xét về đầu tư, trang thiết bị
cơ sở vật chất của các CSSX và cơ sở hạ tầng nơi SX, khu quy hoạch…. đồng thời tham dự
vào các cuộc hội thảo, hội nghị bàn về vấn đề ô nhiễm MT tại các nơi này.
8.2.3. Phương pháp phỏng vấn sâu, chuyên gia, hội thảo: Phỏng vấn sâu người dân, các
nhà QLMT ở địa bàn nghiên cứu, các cán bộ các ngành, các cấp có liên quan; mở hội thảo.
8.2.3.1. Phương pháp phỏng vấn sâu bằng bảng hỏi: phỏng vấn bằng bảng hỏi với 100
phiếu cho CĐDC xung quanh các CSSX ở phường Mũi Né, Phú Hài, với 50 phiếu hỏi đối với
các CSSX ít gây ô nhiễm và gây ô nhiễm nặng.
8.2.3.2. Phương pháp phỏng vấn sâu trực tiếp: do có quá trình làm việc và tiếp xúc trực
tiếp với các cán bộ lãnh đạo các phường Mũi Né và Phú Hài, các cán bộ của TP.Phan Thiết
và các chuyên gia về MT của tỉnh, nên tác giả luận văn đã thực hiện 20 cuộc phỏng vấn sâu
các cán bộ này trên cơ sở các vấn đề đã được chuẩn bị trước và có bảng hướng dẫn dành
riêng cho từng đối tượng.
8.2.4. Phương pháp xử lý thông tin:Tập hợp các kết quả đo các chỉ tiêu môi trường nơi
các CSSX do Chi cục BVMT cung cấp. Thống kê xử lý toán học để theo dõi diễn biến các
thành phần MT, các chỉ số phát triển kinh tế, đầu tư và thu nhập.
9. Cấu trúc của luận văn:
Luận văn được bố cục thành 3 phần chính:
Phần 1: Mở đầu (bao gồm các nội dung):
Lý do nghiên cứu (tính cấp thiết của đề tài).Lịch sử nghiên cứu.Ý nghĩa Lý luận và thực
tiễn.Mục tiêu và nhiệm vụ nghiên cứu.Khách thể và phạm vi nghiên cứu. Câu hỏi (vấn đề)
nghiên cứu.Giả thuyết nghiên cứu.Phương pháp nghiên cứu
Phần 2 : Nội dung nghiên cứu (gồm 2 chương):
Chương 1: Cơ sở lý luận.
Chương 2: Nhận dạng vấn đề môi trường thông qua nhận diện xung đột môi trường ở
thành phố Phan Thiết ( qua phường Mũi Né và Phú Hài)
I. Nhận diện xung đột môi trường ở phường Mũi Né và Phú Hài
1 - Tình hình phát triển các cơ sở sản xuất ở Bình Thuận.

2 - Tình hình ô nhiễm môi trường do hoạt động của khu quy hoạch CBHS Phú Hài và
các cơ sở CBHS đến các yếu tố tài nguyên, môi trường và CĐDC.
3 - Các dạng Xung đột môi trường của các hộ, CSSX và khu quy hoạch (các cơ sở sản
xuất nước mắm, chế biến cá khô, bột cá, phân mắm…) với CĐDC
II Nhận dạng môi trường ở thành phố Phan Thiết (trường hợp phường Mũi Né và Phú
Hài).
1 Đặc điểm và bản chất của quá trình hình thành và phát triển các cơ sở sản xuất chế
biến hải sản
2 Nguyên nhân(ai gây ra) dẫn đến sự ô nhiễm môi trường.
3 Các dạng môi trường chính ta nhận dạng được thông qua nhận diện xung đột môi
trường ở hai phường Mũi Né và Phú Hài.
4 Một số phương thức nhằm hạn chế xung đột môi trường giữa các cơ sở sản xuất và
cộng đồng dân cư nhằm làm cho vấn đề môi trường nơi đây ngày càng tốt hơn.
Phần 3: Kết luận và khuyến nghị
Trình bày tóm tắt kết quả của đề tài và các khuyến nghị để quản lý XĐMT giữa các
CSSX và cộng đồng dân cư sống xung quanh được tốt hơn.
Phụ lục.Tài liệu tham khảo


References
Tài liệu tiếng việt
1. Lê Quý An (1992), "Những quan điểm chủ yếu về môi trường và phát triển tại hội nghị
Rio 1992", Tạp chí Thông tin môi trường.
2. Thái An (tổng thuật) (2005), "Bảo vệ môi trường vì sự phát triển bền vững trong quá
trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước", Thông tin khoa học xã hội.
3. Lê Huy Bá (2004), Môi trường, Nxb Đại học Quốc gia Tp. Hồ Chí Minh.
4. Hoàng Hữu Bình (chủ biên) (2006), Những tác động của yếu tố văn hóa - xã hội
trong QLNN đối với tài nguyên và môi trường trong quá trình công nghiệp hóa, hiện
đại hóa, Nxb Lý luận chính trị, Hà Nội.
5. Lê Thanh Bình (2005), Chính sách quản lý môi trường đối với việc giải quyết xung

đột môi trường, Luận văn Thạc sỹ khoa học luận, Bộ KHCN&MT.
6. Bộ KHCN&MT – Cục môi trường (2005), Nghiên cứu và đề xuất một số giải pháp
nhằm ứng phó, quản lý các xung đột môi trường trong thời kỳ từ nay đến năm 2010,
Đề tài NCKH cấp bộ.
7. Chính phủ (2004), Chương trình nghị sự 21 của Việt Nam (Định hướng chiến lược
phát triển bền vững ở Việt Nam).
8. Chính phủ (2003), Quyết định số 64/QĐ-TTg, ngày 22/04/2003 về việc phê duyệt kế
hoạch xử lý triệt để các cơ sở ô nhiễm môi trường nghiêm trọng.
9. Chính phủ (2006), Nghị định số 65/2006/NĐ-CP ngày 23/06/2006 về tổ chức và hoạt
động của thanh tra tài nguyên và môi trường.
10. Chính phủ (2006), Nghị định số 80/2006/NĐ-CP, ngày 09/8/2006 về việc quy định
chi tiết và hướng dẫn thi hành một số điều của Luật bảo vệ môi trường.
11. Chính phủ (2006), Nghị định số 81/2006/NĐ-CP, ngày 09/8/2006 về xử phạt vi phạm
hành chính trong lĩnh vực bảo vệ môi trường.
12. Cục bảo vệ môi trường (2005), 200 câu hỏi và giải đáp về môi trường, trang Web Sở Tài
nguyên và môi trường Bình Thuận, wwwtainguyenmoitruong binhthuan.com.vn.
13. Cục thống kê Bình Thuận(2006), Niên giám thống kê năm 2006.
14. Đảng bộ tỉnh Bình Thuận (2006), Văn kiện Đại hội Đảng bộ Bình Thuận lần thứ XI.
15. Đảng cộng sản Việt Nam (2001), Văn kiện Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ IX, Nxb
Chính trị quốc gia, Hà nội.
16. Đảng Cộng sản Việt Nam (2004), Nghị quyết 41-NQTW, ngày 15/11/2004 của Bộ
Chính trị "Về bảo vệ môi trường trong thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại
hóa đất nước, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội.
17. Đảng cộng sản Việt Nam (2006), Văn kiện Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ X, Nxb
Chính trị quốc gia, Hà nội.
18. Vũ cao Đàm (2002), Xã hội học môi trường, NXB Khoa học và kỹ thuật, Hà Nội.
19. Vũ Cao Đàm (2003), Phương pháp luận nghiên cứu khoa học, NXB Khoa học và kỹ
thuật, Hà Nội.
20. Nguyễn Hoài Đức (2005), Quản lý xung đột môi trường trong làng nghề, Luận văn
Thạc sỹ khoa học.

21. G. Endruweit (1999), Các lý thuyết xã hội học hiện đại, NXB Thế giới, Hà Nội.
22. G. Endruweit và G.Trommsdorff (2002), Từ điển xã hội học, NXB Thế giới, Hà
Nội.
23. Trương Quang Hải (2001), Công cụ kinh tế trong quản lý môi trường, Các chuyên
đề nâng cao nghiệp vụ quản lý môi trường và kỹ thuật xử lý ô nhiễm môi trường, Bộ
Quốc phòng.
24. Lưu Đức Hải, Nguyễn Ngọc Sinh (2000), Quản lý môi trường cho sự phát triển bền
vững, NXB Đại học Quốc gia Hà Nội.
25. Lê Sơn Hải (2005), "Về thực hiện pháp luật đánh giá tác động môi trường ở Việt
Nam", Tạp chí Nhà nước và pháp luật.
26. Trương Hồng Hà (2007), Chính sách pháp luật về bảo vệ môi trường để phát triển
bền vững ở Việt Nam. Tham luận hội thảo khoa học "Môi trường trong mối quan hệ
với sức khỏe và quyền con người", Học viện Chính trị - Hành chính quốc gia, Hà Nội.
27. Học viện Hành chính quốc gia (2006), Giáo trình quản lý nhà nước về khoa học
công nghệ và môi trường, Nxb Giáo dục, Hà Nội.
28. Hội đồng nhân dân tỉnh Bình Thuận (2006), Nghị quyết số 38/NQ-HĐND ngày
12/12/2006 về nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội giai đoạn 2006 - 2010.
29. Chu Thị Thu Hà(2002), Giải pháp chính sách giảm thiểu xung đột môi trường trong
sử dụng tài nguyên của cộng đồng dân vùng đệm Khu bảo tồn thiên nhiên Pù Mát(
Nghệ An). Luận văn Thạc sỹ khoa học.
30. Nguyễn Thị Hiền và Đặng Đình Long 2000. Nghiên cứu xung đột môi trường tại
Việt Nam qua một điểm khảo sát.
31. Kế hoạch số 46-KH/TU, ngày 19/9/2005 của Ban TVTU Bình Thuận cụ thể hóa NQ
số 41-NQ/TW của bộ chính trị”về BVMT trong thời kỳ đẩy mạnh CNH-HĐH đất
nước”.
32. Kết luận số 69-KL/TU, ngày 03/8/2009 của Ban TVTU Bình Thuận về việc chỉ đạo
triển khai thực hiện chỉ thị 29-CT/TW của Ban bí thư “về tiếp tục đẩy mạnh thực hiện
NQ 41-NQ/TW”.
33. Kế hoạch số 1980/KH-UBND, ngày 04/5/2009 của UBND tỉnh Bình Thuận V/v
tuyên truyền giáo dục nâng cao nhận thức về bảo vệ môi trường.

34. Lê Văn Khoa (2001), Khoa học môi trường, NXB Giáo dục.
35. Đặng Mộng Lân (2001), Các công cụ quản lý môi trường, NXB Khoa học & Kỹ
thuật, Hà Nội.
36. Liên Hợp quốc (1997), Nghị định thư Ky-o-to 1997 về giảm lượng khí thải
gây hiệu ứng nhà kính làm cho nhiệt độ trái đất nóng dần lên
www.tainguyenmoitruongbinhthuan.com.vn.
37. Phạm Hữu Nghị (2002), "Về vấn đề xây dựng và ban hành tiêu chuẩn môi trường ở
Việt Nam", Tạp chí Nhà nước và pháp luật.
38. Phạm Hữu Nghị (2007), Nâng cao hiệu lực thi hành pháp luật bảo vệ môi trường. Tài
liệu hội thảo khoa học "Môi trường trong mối quan hệ với sức khỏe và quyền con người,
Học viện Chính trị - Hành chính quốc gia Hồ Chí Minh, Hà Nội.
39. Nguyễn Thị Nhìn - Tuấn Lan (2004), Môi trường - ô nhiễm và hiệu quả, Nxb Khoa
học và kỹ thuật, Hà nội.
40. Đặng Thị Ánh Nguyệt (2004), Quản lý xung đột trong các dự án xây dựng cơ sở hạ
tầng, Luận văn Thạc sỹ khoa học.
41. Nguyễn Quang Tuấn (2000), Xung đột môi trường: nguyên nhân và giải pháp quản
lý xung đột môi trường, Kỷ yếu Hội thảo xã hội học môi trường, Bộ KHCN&MT,
11/2000.
42. Quốc hội (2004), Luật tài nguyên nước, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội
43. Quốc hội (2005), Luật bảo vệ môi trường, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội
44. Trương Thị Sâm (2001), "Vùng kinh tế trọng điểm phía nam, phát triển kinh tế và
vấn đề bảo vệ môi trường", Tạp chí Khoa học xã hội.
45. Sở Tài nguyên và môi trường tỉnh Bình Thuận (2008), Các báo cáo công tác QLNN về tài
nguyên và môi trường ở Bình Thuận từ năm 2004 đến tháng 12 năm 2008.
46. Sở Thuỷ sản Bình Thuận (2006), Quy hoạch phát triển ngành thuỷ sản Bình Thuận
giai đoạn 2006-2010.
47. Đặng Hoàng Sơn (2003), 136 câu hỏi và giải đáp về pháp luật môi trường, Nxb Lao
động, Hà Nội.
48. Trần Thanh Tân (1994), "Tư tưởng Hồ Chí Minh về môi trường", Tạp chí Cộng sản.
49. Trung tâm Quan trắc môi trường Bình Thuận.

50. Trương Mạnh Tiến (2002), "Tăng cường hoạt động Quản lý nhà nước về Bảo vệ môi
trường", Tạp chí Quản lý nhà nước.
51. Trường Đại học Luật Hà Nội (2007), Giáo trình Luật môi trường, Nxb Công an Nhân
dân, Hà Nội.
52. Ủy ban nhân dân tỉnh Bình Thuận (2000), Quy hoạch tổng thể về phát triển kinh tế -
xã hội tỉnh Bình Thuận giai đoạn 2000 - 2005.
53. Ủy ban nhân dân tỉnh Bình Thuận (2006), Chương trình hành động thực hiện Nghị
quyết 41/NQ-TW của Bộ chính trị ngày 15-11-2004 về tăng cường công tác bảo vệ môi
trường trong thời kỳ công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước.
54. Ủy ban nhân dân tỉnh Bình Thuận (2006), Quy hoạch tổng thể phát triển kinh tế xã
hội tỉnh Bình Thuận giai đoạn 2006 - 2010.
55. Viện nghiên cứu quyền con người, Học viện Chính trị - Hành chính Quốc gia Hồ Chí
Minh (2007), Tài liệu Hội thảo khoa học về môi trường trong mối quan hệ với sức khỏe
và quyền con người, Hà Nội.
56. Xử lý nước thải để bảo vệ môi trường sống, Báo Nhân dân ngày 8 tháng 5 năm 2008.

Tài liệu nước ngoài
57. C.W. Moore (1986), The Mediation Process. Practical Strategies for Resolving
Conflicts. San Francisco, CA: Jossey Bass Publisher.
58. Teresita D. Suselo (1993), Environmental Resources and Utilization, Qeen Sirikit
Environment and Development Seminar: AIT.
59. Valerie Brown et al (1995), Risks and opportunities, earths can Publications Ltd,
London.
60. World bank (1992), Development and the environment, World Developmenment
Report, New York.