Khởi nghĩa nông dân đàng ngoài thế kỉ XVIII (10)

LỊCH SỬ 7

HỒ PHI LONG


KIỂM TRA BÀI CŨ
EM HÃY CHO BIẾT CHỮ QUỐC NGỮ RA ĐỜI
TRONG HỒN CẢNH VÀ MỤC ĐÍCH NÀO?
Đáp án:
- Văn học chữ Hán chiếm ưu thế.

-Hoàn cảnh: Thế kỉ XVI-XVII các giáo sĩ phương Tây học
tiếng Việt để truyền bá đạo Thiên Chúa, họ dùng hệ chữ cái
La - Tinh để ghi lại âm tiết tiếng việt.
- Mục đích: Nhằm phục vụ cho việc truyền đạo.


Bài 24:
KHỞI NGHĨA NƠNG DÂN ĐÀNG NGỒI
THẾ KỈ XVIII
1. Tình hình chính trị


Chúa Trịnh giang cho xây nhiều chùa lớn. Năm 1730, hàng vạn
dân ở Hải Dương phải đi đào sông, kéo gỗ và đắp đường, chở
gạch đá để tu sửa hai chùa Quỳnh Lâm và Sùng Nghiêm.
Chúa Trịnh Sâm càng lún sâu hơn vào “vũng bùn” ăn chơi hưởng
lạc. Vào dịp tết Trung Thu, “chúa phát gấm làm hàng trăm, hàng
ngàn cái đèn lồng tinh xảo tuyệt vời, mỗi cái giá đến mấy chục
lạng vàng”.
(Thượng kinh kí sự)

Trong phủ có đến bốn, năm trăm hoạn quan, “ngạo mạn,
hách dịch …, cả nước căm ghét, ghê tởm, kinh sợ chúng”.
Quan lại xét xử “đục nước béo cò”, “để cho kẻ giàu lọt lưới
pháp luật, kẻ điêu toa được múa mép, kẻ lí ngay đành chịu
thua”.
(Thơng sức của Ngự sử đài năm 1719)


- Vua, Chúa ăn chơi hưởng lạc.
- Quan, binh hoành hành đục khoét
nhân dân.
- Chính quyền mục nát cực độ.


Nhà sử học Phan Huy Chú viết: “Vì trưng thu quá mức dân
kiệt cả vật lực mà không thể nộp đủ đến nổi trở thành bần
cùng mà bỏ cả nghề nghiệp. Có người vì thuế sơn mà chặt
cây sơn, vì thuế vải lụa mà phá khung cửi, vì thu mua cá tôm
mà phải xé cả chài lưới…”
(Lịch triều hiến chương loại chí)


Nạn đói khủng khiếp năm 1740-1741 ở đàng ngồi, “dân
lưu vong bồng bế, dắt díu nhau đi kiếm ăn đầy đường…
dân phần nhiều sống vào rau cỏ, ăn cả chuột, rắn. Người
chết đói ngổn ngang, người sống sót khơng cịn một phần
mười. Làng nào có tiếng trù mật cũng chỉ cịn năm, ba hộ
mà thơi”.

(Khâm định Việt sử thơng giám cương mục)


CUỘC SỐNG NHÂN DÂN CƠ CỰC, PHỐ CHỢ ĐIÊU TÀN
Nhân dân bỏ làng
phiêu tán khắp nơi


- Thuế khóa ác nghiệt.
- Sản xuất đình đốn, sa sút, phố chợ
điêu tàn.
Thiên tai, nạn đói kéo dài.
- Đời sống nhân dân cùng cực.


1. Tình hình chính trị

Ngun
nhân
khởi
nghĩa

- Vua, Chúa ăn chơi hưởng lạc.
- Quan, binh đục khoét nhân dân.
- Chính quyền mục nát cực độ.
- Thuế khóa ác nghiệt.
- Sản xuất đình đốn, phố chợ điêu tàn.
- Thiên tai, nạn đói kéo dài.
- Đời sống nhân dân cùng cực.
Mâu thuẫn xã hội trở nên gay gắt

Có áp bức, có đấu tranh  Các cuộc khởi nghĩa nổ ra

2. Những cuộc khởi nghĩa lớn


K/n Nguyễn
Danh Phương
K/n Nguyễn
Hữu Cầu

Sơn
Tây
K/n Nguyễn
Dương Hưng

K/n Lê Duy Mật

K/n Hồng Cơng
Chất

Lược đồ nơi diễn ra các cuộc khởi nghĩa nơng dân Đàng Ngồi thế kỷ XVIII


Hồng Cơng Chất
(1739-1769)

Nguyễn Danh Phương
(1740-1751)
Nguyễn Hữu Cầu

(1741-1751)

Nguyễn Dương Hưng
(1737)
Lê Duy Mật
(1738-1770)


Sơn Nam

Thăng Long

Nghệ An

Nguyễn Hữu Cầu (Quận He).
Kinh Bắc
Xuất thân trong một gia đình
nơng dân nghèo tại Lơi
Động - Thanh Hà - Hải Dương,
Là người văn võ song toàn,
Đồ Sơn rất giỏi bơi lội. Căm ghét
sự mục nát của chế độ phong
Thanh Hố
kiến ơng đã nổi dậy đấu tranh
và là thủ lĩnh tiêu biểu của cuộc
khởi nghĩa nơng dân Đàng
ngồi thế kỷ XVIII .

Khởi nghĩa Nguyễn Hữu Cầu

Hồng Cơng Chất hay cịn gọi
à Hồng Cơng Thư (Hồng
Xá, Vũ Thư, Thái Bình). Ơng
inh vào những năm đầu
hế kỷ XVIII và mất năm
1768. Xuất thân trong một
Gia đình có truyền thống yêu
nước. Là người có tài, chứng
kiến cảnh đất nước thời
Trịnh - Nguyễn phân tranh, nhân
dân lầm than, đói khổ. Ơng đã
nổi dậy khởi nghĩa tại Sơn Nam,
au đó chuyển lên Tây Bắc .

Tây Bắc
Sơn Nam

Khởi nghĩa Hồng Cơng Chất.


Hồng Cơng Chất
(1739-1769)

Nguyễn Danh Phương
(1740-1751)
Nguyễn Hữu Cầu
(1741-1751)

Nguyễn Dương Hưng

(1737)
Lê Duy Mật
(1738-1770)



Lập bảng liệt kê các cuộc khởi nghĩa lớn của
Nông dân Đàng Ngoài nửa sau thế kỉ XVIII?
Tên cuộc khởi nghĩa

Thời gian

Địa bàn hoạt động


Bảng liệt kê các cuộc khởi nghĩa lớn

Tên cuộc khởi nghĩa

Thời gian

Nguyễn Dương Hưng

1737

Địa bàn hoạt động
Sơn Tây

Lê Duy Mật

1738 - 1770

Thanh Hoá, Nghệ An

Nguyễn Danh Phương

1740 - 1751

Sơn Tây lan rộng Thái
Nguyên, Tuyên Quang

Nguyễn Hữu Cầu

1741 - 1751 Đồ Sơn, Kinh Bắc,Thăng Long
Sơn Nam, Thanh Hố, Nghệ An

Hồng Cơng Chất

1739 - 1769

Sơn Nam, Tây Bắc


Hướng dẫn về nhà:
- Hoàn thành các bài tập trong vở bài tập.
-Trả lời lại các câu hỏi cuối bài sách giáo khoa.
- Đọc trước bài 25: Sưu tầm tư liệu, hình ảnh về khởi
nghĩa Tây Sơn, Nguyễn Huệ.