BÀI 24 KHỞI NGHĨA NÔNG DÂN ĐÀNG NGOÀI THẾ KỈ XVIII

KIỂM TRA BÀI CŨ:
? Hãy trình bày sự phát triển của văn học thế kỉ XVI-XVIII?
Đáp
án:chiếm ưu thế.
- Văn học
chữ Hán
- Văn học chữ Hán chiếm ưu thế.
- Văn học chữ Nôm phát triển.
- Tiêu biểu Nguyễn Bỉnh khiêm, Đào Duy Từ.
- Nội dung: Tố cáo bất công xã hội, đề cao hạnh phúc con
người.


Chúa Trịnh giang cho xây nhiều chùa lớn. Năm 1730, hàng vạn
dân ở Hải Dương phải đi đào sông, kéo gỗ và đắp đường, chở
gạch đá để tu sửa hai chùa Quỳnh Lâm và Sùng Nghiêm.
Chúa Trịnh Sâm càng lún sâu hơn vào “vũng bùn” ăn chơi hưởng
lạc. Vào dịp tết Trung Thu, “chúa phát gấm làm hàng trăm, hàng
ngàn cái đèn lồng tinh xảo tuyệt vời, mỗi cái giá đến mấy chục
lạng vàng”.
(Thượng kinh kí sự)


Trong phủ có đến bốn, năm trăm hoạn quan, “ngạo mạn,
hách dịch …, cả nước căm ghét, ghê tởm, kinh sợ chúng”.
Quan lại xét xử “đục nước béo cò”, “để cho kẻ giàu lọt lưới
pháp luật, kẻ điêu toa được múa mép, kẻ lí ngay đành chịu
thua”.
(Thông sức của Ngự sử đài năm 1719)

Nhà sử học Phan Huy Chú viết: “Vì trưng thu quá mức dân
kiệt cả vật lực mà không thể nộp đủ đến nổi trở thành bần
cùng mà bỏ cả nghề nghiệp. Có người vì thuế sơn mà chặt
cây sơn, vì thuế vải lụa mà phá khung cửi, vì thu mua cá tôm
mà phải xé cả chài lưới…”
(Lịch triều hiến chương loại chí)


Nạn đói khủng khiếp năm 1740-1741 ở đàng ngoài, “dân
lưu vong bồng bế, dắt díu nhau đi kiếm ăn đầy đường…
dân phần nhiều sống vào rau cỏ, ăn cả chuột, rắn. Người
chết đói ngổn ngang, người sống sót không còn một phần
mười. Làng nào có tiếng trù mật cũng chỉ còn năm, ba hộ
mà thôi”.
(Khâm định Việt sử thông giám cương mục)


CUỘC SỐNG KHÓ KHĂN CỦA NHÂN DÂN



Hoàng Công Chất
(1739-1769)

Nguyễn Danh Phương
(1740-1737)
Nguyễn Hữu Cầu
(1741-1751)

Nguyễn Dương Hưng
(1737)
Lê Duy Mật
(1730-1770)


Nguyễn Dương Hưng
(1737)


Lê Duy Mật
(1738-1770)


Nguyễn Danh Phương
(1740-1751)


Sơn Nam

Thăng Long

Kinh Bắc

Đồ Sơn
Thanh Hoá

Nghệ An

Khởi nghĩa Nguyễn Hữu Cầu

Nguyễn Hữu Cầu (Quận He).
Xuất thân trong một gia đình
nông dân nghèo tại Lôi
Động - Thanh Hà - Hải Dương,
Là người văn võ song toàn,
lại bơi lội rất giỏi. Căm ghét
sự mục nát của chế độ phong
kiến ông đã nổi dậy đấu tranh
và là thủ lĩnh tiêu biểu của cuộc
khởi nghĩa nông dân Đàng
ngoài thế kỷ XVIII .


Đền thờ Nguyễn Hữu Cầu (Hải Phòng)


Hoàng Công Chất hay còn gọi
là Hoàng Công Thư (Hoàng
Xá, Vũ Thư, Thái Bình). Ông
sinh vào những năm đầu
thế kỷ XVIII và mất năm
1768. Xuất thân trong một
Gia đình có truyền thống yêu
nước phò vua cứu nước.
Là người khoẻ mạnh, có tài.
Chứng kiến cảnh đất nước thời
Trịnh - Nguyễn phân tranh, nhân
dân lầm than, đói khổ. Ông đã
nổi dậy khởi nghĩa tại Sơn Nam,

Sau đó chuyển lên Tây Bắc .

Tây Bắc
Sơn Nam

Khởi nghĩa Hoàng Công Chất.


Đền thờ Hoàng Công Chất (Điện Biên Phủ)



SƠ ĐỒ TÓM TẮT KIẾN THỨC VỀ PHONG TRÀO NÔNG DÂN ĐÀNG NGOÀI THẾ KỈ XVIII

Sự suy yếu của chính
quyền phong kiến
Đều
thất bại
Phong trào
khởi nghĩa nông
dân Đàng Ngoài
thế kỉ XVIII

Đời sống nhân dân
khốn cùng.
Họ nổi dậy đấu tranh
Nguyễn Dương Hưng
Lê Duy Mật

Góp phần

làm lung lay
cơ đồ
họ Trịnh.

Nguyễn Danh Phương
Nguyễn Hữu Cầu
Hoàng Công Chất


Em hãy lập bảng thống kê các cuộc khởi nghĩa lớn của
Nông dân Đàng Ngoài nửa sau thế kỉ XVIII?
Tên cuộc khởi nghĩa

Thời gian

Địa bàn hoạt động


Bảng thống kê các cuộc khởi nghĩa lớn

Tên cuộc khởi nghĩa

Thời gian

Nguyễn Dương Hưng

1737

Địa bàn hoạt động
Sơn Tây

Lê Duy Mật

1738 - 1770

Thanh Hoá

Nguyễn Danh Phương

1740 - 1751

Sơn Tây lan rộng Thái
Nguyên, Tuyên Quang

Nguyễn Hữu Cầu

1741 - 1751 Đồ Sơn, Kinh Bắc,Thăng Long
Sơn Nam, Thanh Hoá, Nghệ An

Hoàng Công Chất

1739 - 1769

Sơn Nam, Tây Bắc


Dặn dò:
- Làm các bài tập trong SGK
- Đọc lại phần ghi nhớ
- Đọc trước bài 25: Sưu tầm tư liệu, hình ảnh về khởi

nghĩa Tây Sơn, Nguyễn Huệ.