Bài ca ngắn đi trên bãi cát (sa hành đoản ca) (4)

NGỮ VĂN

Văn học Việt Nam
BÀI CA NGẮN ĐI TRÊN BÃI CÁT
(Sa hành đoản ca)
CAO BÁ QUÁT


NGỮ VĂN

11

VĂN HỌC
VIỆT NAM

BÀI CA NGẮN ĐI TRÊN BÃI
CAO BÁ QUÁT
CÁT

MỤC TIÊU BÀI HỌC

Hiểu được tâm trạng chán ghét của Cao
Bá Quát đối với con đường mưu cầu danh
lợi tầm thường và niềm khao khát cuộc
sống đổi mới của nhà thơ đầy bản lĩnh.
Hiểu được mối quan hệ giữa nội
dung và nghệ thuật của bài thơ cổ
thể.


NGỮ VĂN

11

VĂN HỌC
VIỆT NAM

BÀI CA NGẮN ĐI TRÊN BÃI CÁT
CAO BÁ QUÁT

THẬP TẢI LUÂN GIAO CẦU CỔ KIẾM
NHẤT SINH ĐÊ THỦ BÁI MAI HOA
(Mười năm giao thiệp tìm gươm báu
Một đời chỉ biết cuối đầu lạy hoa mai)
→ Thể hiện chí khí của Cao Bá
Quát


NGỮ VĂN

11

VĂN HỌC
VIỆT NAM

BÀI CA NGẮN ĐI TRÊN BÃI CÁT
CAO BÁ QUÁT

 “VĂN NHƯ SIÊU QUÁT VÔ TIỀN HÁN
THI ĐÁO TÙNG TUY THẤT THỊNH ĐƯỜNG”

“Văn của ông Siêu, ông Quát khiến thời Tiền
Hán phải chịu,
Thơ của Tùng Cơng, Tuy Cơng thì thời Thịnh
Đường phải nhường”. 

→ Khẳng định tài năng của Cao Bá
Quát


NGỮ VĂN

11

VĂN HỌC
VIỆT NAM

BÀI CA NGẮN ĐI TRÊN BÃI CÁT

I.

TÌM HIỂU CHUNG

1.

TÁC GIẢ

CAO BÁ QUÁT

Cao Bá Quát 1809 – 1855, tự Chu Thần,
quê Bắc Ninh, nay thuộc Long Biên, Hà

Nội. Là người có tài, nổi tiếng văn hay chữ
tốt.
• Là người có khí phách hiên ngang, có
tư tưởng tự do, ơm ấp hồi bão lớn,
mong muốn sống có ích cho đời.


NGỮ VĂN

11
I.
1.

VĂN HỌC
VIỆT NAM

BÀI CA NGẮN ĐI TRÊN BÃI CÁT

TÌM HIỂU CHUNG
TÁC GIẢ

Cao Bá
Quát
(ngồi)

CAO BÁ QUÁT


NGỮ VĂN VĂN

11

HỌC
VIỆT NAM

BÀI CA NGẮN ĐI TRÊN BÃI CÁT

I.

TÌM HIỂU CHUNG

2.

TÁC PHẨM

CAO BÁ QUÁT

Hoàn cảnh sáng tác: Sáng tác trên
đường đi thi Hội, qua các tỉnh miền
trung đầy cát trắng;
Thể loại: thể ca hành – thơ cổ thể.


NGỮ VĂN

VĂN HỌC
VIỆT NAM

BÀI CA NGẮN ĐI TRÊN BÃI
CAO BÁ QT

CÁT

11 ĐỌC HIỂU VĂN

II.

1.
2.

ĐỌCBẢN
VÀ TÌM HIỂU CHÚ
THÍCH
ĐỌC HIỂU VĂN BẢN

a.

HÌNH ẢNH “BÃI CÁT VÀ CON NGƯỜI ĐI TRÊN BÃI
CÁT”.

• “Bãi Bãi
cátcát
dài
lại người
bãi cát
dài”
và con
đi trên
bãi mông,
cát được miêu
như thế

→ mênh
bất tảtận;
nào?
• Người đi trên bãi cát: khó
nhọc, vất vả, mãi miết…


NGỮ VĂN

VĂN HỌC
VIỆT NAM

BÀI CA NGẮN ĐI TRÊN BÃI
CAO BÁ QUÁT
CÁT

11 ĐỌC HIỂU VĂN

II.

2.

BẢN

ĐỌC HIỂU VĂN BẢN

a.

HÌNH ẢNH “BÃI CÁT VÀ CON NGƯỜI ĐI TRÊN BÃI
CÁT”.

• Hình ảnh bãi cát và người đi
Theo em đây là cảnh thực hay
trên
bãi
cát
vừa
là
hình
ảnh
chỉ là hình tượng mang tính
thực vừa cóước
tính
lệ? biểu tượng.
 Tả thực: đó là hình ảnh
những bãi cát dài nối tiếp
nhau ở miền trung. Một vẻ


NGỮ VĂN

VĂN HỌC
VIỆT NAM

BÀI CA NGẮN ĐI TRÊN BÃI
CAO BÁ QUÁT
CÁT

11 ĐỌC HIỂU VĂN

II.

2.

BẢN

ĐỌC HIỂU VĂN BẢN

2.

HÌNH ẢNH “BÃI CÁT VÀ CON NGƯỜI ĐI TRÊN BÃI
CÁT”.

 Biểu tượng: bãi cát dài →
con đường đầy gian khó để
đến với danh lợi. Người đi
trên bãi cát → sự vất vả, bươn
chải, dấn thân để mưu cầu
danh lợi.


NGỮ VĂN

11

VĂN HỌC
VIỆT NAM

BÀI CA NGẮN ĐI TRÊN BÃI
CAO BÁ QUÁT

CÁT


NGỮ VĂN

11

VĂN HỌC
VIỆT NAM

BÀI CA NGẮN ĐI TRÊN BÃI
CAO BÁ QUÁT
CÁT


NGỮ VĂN

11

VĂN HỌC
VIỆT NAM

BÀI CA NGẮN ĐI TRÊN BÃI CÁT
CAO BÁ QUÁT


NGỮ VĂN

VĂN HỌC
VIỆT NAM

BÀI CA NGẮN ĐI TRÊN BÃI
CAO BÁ QUÁT
CÁT

11 ĐỌC HIỂU VĂN

II.

2.

BẢN

ĐỌC HIỂU VĂN BẢN

b.

TÂM TRẠNG VÀ SUY NGHĨ CỦA LỮ KHÁCH KHI
ĐI TRÊN BÃI CÁT

Hai câu thơ:
 Nỗi
Khơng
học được
tiênvì
ơngtự
phép
chán
nản
mình

ngủ,
hành Trèo
hạ non,
thân
xác,
theo
đuổi
lội suối, giận khơn
cơng danh
và
mình trở
vơi nói
lên ước
điều gì?

thành ơng tiên có phép ngủ
kĩ.


NGỮ VĂN

VĂN HỌC
VIỆT NAM

BÀI CA NGẮN ĐI TRÊN BÃI
CAO BÁ QUÁT
CÁT

11 ĐỌC HIỂU VĂN

II.

2.

BẢN

ĐỌC HIỂU VĂN BẢN

3.

TÂM TRẠNG VÀ SUY NGHĨ CỦA LỮ KHÁCH KHI
ĐI TRÊN BÃI CÁT

 Đây là câu hỏi tu từ mang ý
Hai câu thơ:
nghĩa
trưng.
Đầutượng
gió hơi men
thơm qn rượu
 Hơi
Người
say vơ
tỉnh bao
người?
men
→ số,
tượng
trưng
cho

nói về điều gì?
sự cám dỗ của danh lợi.
 Say → say danh lợi, bị danh
lợi cám dỗ.


NGỮ VĂN

VĂN HỌC
VIỆT NAM

BÀI CA NGẮN ĐI TRÊN BÃI
CAO BÁ QUÁT
CÁT

11 ĐỌC HIỂU VĂN

II.

2.

BẢN

ĐỌC HIỂU VĂN BẢN

3.

TÂM TRẠNG VÀ SUY NGHĨ CỦA LỮ KHÁCH KHI
ĐI TRÊN BÃI CÁT

 Tỉnh → khơng bị danh lợi
cám
dỗ tỉnh thì ít, người say
→ Người
thì nhiều → khơng mấy người
thốt khỏi sự cám dỗ của
danh
→
Tác lợi.
giả nhận thức được con
đường danh lợi là một con


NGỮ VĂN

VĂN HỌC
VIỆT NAM

BÀI CA NGẮN ĐI TRÊN BÃI
CAO BÁ QUÁT
CÁT

11 ĐỌC HIỂU VĂN

II.

2.

BẢN

ĐỌC HIỂU VĂN BẢN

3.

TÂM TRẠNG VÀ SUY NGHĨ CỦA LỮ KHÁCH KHI
ĐI TRÊN BÃI CÁT

 Bảy câu cuối là tâm trạng
thơ trăn
cuối nói
lên tâm
trạng
đầyBảy
bếcâu
tắc,
trở,
đi tiếp
gì của tác giả? Tâm trạng đó được
hay dừng
lại,
đi
tiếp
sẽ
đi
như
thể hiện như thế nào?

3 nào.
câu hỏi tu từ, 1 câu cảm
thế

thán

Nghệ thuật đối ở cặp câu Phía
Bắc…dào dạt → làm nổi bật con
“đường cùng”.


NGỮ VĂN

VĂN HỌC
VIỆT NAM

BÀI CA NGẮN ĐI TRÊN BÃI
CAO BÁ QUÁT
CÁT

11 ĐỌC HIỂU VĂN

II.

2.

BẢN

ĐỌC HIỂU VĂN BẢN

3.

TÂM TRẠNG VÀ SUY NGHĨ CỦA LỮ KHÁCH KHI
ĐI TRÊN BÃI CÁT

→Tầm tư tưởng của Cao Bá
Tâm trạng và suy nghĩ của Cao Bá
Quát:
Nhận
thức
được
sự
lỗi
Quát thể hiện tầm tư tưởng của
thời của
contư đường
danh
lợi
ơng. Tầm
tưởng đó là
gì?
đương thời và niềm khao
khát thay đổi cuộc sống. Đây
là một tư tưởng lớn của thời


NGỮ VĂN

VĂN HỌC
VIỆT NAM

BÀI CA NGẮN ĐI TRÊN BÃI
CAO BÁ QUÁT
CÁT

11 ĐỌC HIỂU VĂN

II.

2.

BẢN

ĐỌC HIỂU VĂN BẢN

4.

ĐẶC SẮC NGHỆ
THUẬT

 Sử dụng thơ cổ thể - tự do,
khơng gị bó vào luật → phù
hợp nội dung cần thể hiện;
 Thủ pháp đối lập; sáng tạo
trong dùng điển tích.


NGỮ VĂN

11

III.

VĂN HỌC

VIỆT NAM

BÀI CA NGẮN ĐI TRÊN BÃI
CAO BÁ QT
CÁT

Ý NGHĨA VĂN
BẢN

Khúc
bi
ca
mang đậm tính
nhân văn của
một con người
cơ đơn, tuyệt
vọng
trên
đường đời thể
hiện qua hình
ảnh bãi cát dài,


NGỮ VĂN

11

IV.

VĂN HỌC

VIỆT NAM

BÀI CA NGẮN ĐI TRÊN BÃI
CAO BÁ QUÁT
CÁT

TỔNG KẾT

Xem ghi nhớ SGK
 Dặn dò:
 Học thuộc lòng bản dịch
thơ
 Nêu ý nghĩa biểu tượng
của hình ảnh bãi cát dài và
con đường cùng.