tiểu luận môn tâm lý báo chí vai trò của báo chí trong việc nâng cao nhận thức của giới trẻ về biến đổi khí hậu

MỞ ĐẦU
1) Lý do chọn đề tài
Biến đổi khí hậu đang trở thành mối quan tâm hàng đầu của nhân loại.
Những tác động của biến đổi khí hậu rất lớn, nó xảy ra trên phạm vi tồn cầu.
Liên hợp quốc ( UNEP) nhận định, biến đổi khí hậu được xem là một thách
thức lớn nhất đối với an ninh môi trường – phát triển toàn cầu”. đến năm
2025, khoảng 5 tỉ người có thể sống trong những khu vực có nguy cơ căng
thẳng, xung đột liên quan đến nước và lương thực. Đến năm 2050 khoảng 150
triệu người có thế sẽ phải dời khỏi khu vực duyên hải do nước biển dâng,bão,
lụt, hoặc nước ngọt bị nhiễm mặn. Việt Nam là một trong những nước chịu
ảnh hưởng nặng nề của biến đổi khí hậu. Theo báo cáo về phát triển con
người 2007 -2008 của Tổ chức phát triển Liên hợp quốc ( UNDP) nếu nhiệt
độ trái đất tăng thêm 2 độ C thì 22 triệu người ở Việt Nam sẽ mất nhà cửa và
45% diện tích đất nơng nghiệp ở vùng đồng bằng sông Cửu Long sẽ bị nước
biển nhấn chìm. Nếu khơng có giải pháp tích cực thì,trong vài năm tới nhiệt
độ trung bình của Việt Nam tăng khoảng 3 độ C và mực nước biển có thể dân
lên 1 m vào năm 2100. Khi đó sẽ có khoảng 10% dân số bị ảnh hưởng trực
tiếp, hàng năm có khoảng 40.000km đồng bằng ven biển bị ngập. Cùng với
đó là hàng loạt các hiện tượng thiên tai gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến đời
sống sản xuất và sinh hoạt của con người. Để có các giải pháp ứng phó với
biến đổi khí hậu phù hợp cần phải đánh giá đúng nhận thực về biến đổi khí
hậu và các biện pháp đối phó với biến đổi khí hậu của người dân , đặc biệt là
giới trẻ - lực lượng vô cùng quan trọng, có mặt trong tất cả các hoạt động của
đời sống xã hội. Họ cần có kiến thức cũng như nhận thức đúng đắn về biến
đổi khí hậu để từ đó có những biện pháp giảm thiểu cũng như ứng phó kịp
thời với biến đổi khí hậu.
Khi xã hội ngày càng phát triển, có nhiều cách thức cũng như phương
tiện khác nhau để giới trẻ có thể tiếp cận gần hơn với biến đổi khí hậu và một
trong những cách thức đó là sư tuyên truyền của các loại hình báo chí. Với vai
1

trị tiên phong của mình, báo chí cần nắm rõ cũng như có cách thức truyền tải
phù hợp những thơng tin cũng như kiến thức về biến đổi khí hậu đến với giới
trẻ, góp phần thay đổi và nâng cao nhận thức từ đó dẫn đến thay đổi hành
động.
Vậy nên tơi quyết định chọn đề tài : Vai trị của báo chí trong việc nâng
cao nhận thức của giới trẻ về biến đổi khí hậu. Để từ đó thấy được vai trị của
báo chí cũng như thực trạng đưa tin của báo chí hiện nay để có thể tác động
đến giới trẻ nhằm nâng cao nhận thức của họ về biến đổi khí hậu.
2. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu
Mục đích nghiên cứu của đề tài là đáng giá vai trị cũng như thực trạng
của báo chí trong việc nâng cao nhận thức cho giới trẻ về biến đổi khí hậu từ
đó đưa ra các giải pháp nhằm nâng cao hơn nữa vai trị của báo chí
Để đạt được mục tiêu trên , tiểu luận cần đặt ra một số nhiệm vụ chính
như sau :
- Nghiên cứu, xác định những vấn đề lý thuyết liên quan đến việc sử lý
vấn đề
- Đưa ra các ví dụ chứng minh và giải thích các trường hợp báo chí có
sự tác động đến nhận thức của người dân nói chung và của giới trẻ nói riêng
- Đề ra yêu cầu nhận thức và đề xuất một số ý kiến nhằm nâng cao vai
trị của báo chí trong việc nâng cao nhận thức của giới trẻ về biến đổi khí hậu.
3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu đề tài
- Đối tượng nghiên cứu
Đối tượng nghiên cứu lần này là báo chí cụ thể là vai trị của các loại
hình báo chí.
- Phạm vi nghiên cứu : Giới trẻ Việt Nam
4. Cơ sơ lý luận và phương pháp nghiên cứu
- Đề tài thực hiện trên cơ sở lý luận đường lối,quan điểm, chính xác
của Đảng và nhà nước
- Chọn lọc, tổng hợp các tư liệu thu thập từ đối tượng và phạm vi

nghiên cứu
- Đề tài cũng sử dụng phương pháp phân tích, so sánh để lý giải vấn
đề, kế thừa môt cách có chọn lọc những kết quả nghiên cứu khoa học có liên
quan

2


5. Đóng góp của đề tài
- Bước đầu hiện thực hóa các vấn đề lý luận chung về biến đổi khí hậu
và hoạt động tuyên truyền và phản ánh của báo chí về biến đổi khí hậu từ đó
nâng cao nhận thức của giới trẻ về vấn đề.
- Góp phần làm rõ tầm quan trọng của báo chí trong việc nâng cao
nhận thức và tầm hiểu biết của giới trẻ về biến đổi khí hậu.

3


CHƯƠNG 1 : CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ VAI TRÒ CỦA BÁO CHÍ TRONG
VIỆC NÂNG CAO NHẬN THỨC CHO GIỚI TRẺ
Biến đổi khí hậu mà trước hết là sự nóng lên toàn cầu, băng tan, mực
nước biển dâng là một trong những thách thức lớn đối với nhân loại trong thế
kỷ 21. Thiên tai và các hiện tượng khí hậu cực đoan đang gia tăng ở hầu hết
các nước, nhiệt độ và mực nước biển toàn cầu tiếp tục tăng nhanh chưa từng
có và đang là mối lo ngại của nhiều quốc gia trên thế giới. Nguy cơ là hiện
hữu nhưng người dân và đặc biệt là giới trẻ vẫn thiếu nhận thức và hiểu biết
về biến đổi khí hậu và những ảnh hưởng của biến đổi khí hậu. Và để nâng cao
nhận thức của giới trẻ báo chí được coi là phương tiện truyền thông hữu hiệu
nhất trong giai đoạn hiện nay.
1) Biến đổi khí hậu

1.1) Khái niệm biến đổi khí hậu
Thuật ngữ biến đổi khí hậu được nhắc đền rất nhiều trên các phương
tiện truyền thông đại chúng nhưng có bao nhiêu người hiểu hết định nghĩa của
nó. Vậy biến đổi khí hậu là gì
Trong điều 1 của UNFCCC định nghĩa : Biến đổi khí hậu là sự biến đổi
của khí hậu do các hoạt động của con người trực tiếp hay gián tiếp gây ra làm
thay đổi cơ cấu của khí quyển tồn cầu và là một trong các nhân tố gây ra
những biến đổi khí hậu tự nhiên trong các giai đoạn nhất định.
Còn theo IPCC: Biến đổi khí hậu là những thay đổi theo thời gian của
khí hậu trong đó bao gồm cả những biến đổi tự nhiên và những biến đổi do
các hoạt động của con người gây ra.
Chương trình mục tiêu quốc gia năm 2008 của bộ Tài nguyên và Môi
trường đã giải thích: Biến đổi khí hậu là sự biến đổi trạng thái của khí hậu so
với trung bình/ hoặc dao động của khí hậu duy trì trong một khoảng thời gian
dài, thường là vài thập kỷ hoặc dài hơn. BDKH có thể là do quá trình tự nhiên

4


bên trong hoặc các tác động bên ngoài, hoặc do hoạt động của con người làm
thay đổi thành phần của khí quyển.
 Như vậy chúng ta có thể hiểu biến đổi khí hậu là sự thay đổi của hệ
thống khí hậu gồm khí quyển, thuỷ quyển, sinh quyển, thạch quyển hiện tại và
trong tương lai bởi các nguyên nhân tự nhiên và nhân tạo.
1.2) Các biểu hiện của biến đổi khí hậu
a) Biểu hiện chung
Biến đổi khí hậu với các hiện tượng chính là sự nóng lên tồn cầu, băng
tan, mực nước biển dâng, và các hiện tượng thiên tai cực đoan xảy ra bất
thường. cụ thể
 Hiện tượng trái đất ấm dần lên

Ấm lên toàn cầu là hiện tượng nhiệt độ trung bình của khơng khí và các
đại dương trên trái đất tăng lên. Trong thế kỷ 20, theo nghiên cứu thì nhiệt độ
trái đất tăng từ 0,2 – 0,60C, tiếp tục trong suốt thế kỷ 21 này, theo dự đốn của
các nhà khoa học thì nhiệt độ của trái đất có thể sẽ tăng từ 1,1 – 6,4 0 C. Các
cuộc nghiên cứu về hiện tượng ấm lên của trái đất thường đặt mốc thời gian
cho đến năm 2100, tuy nhiên những kết quả khảo sát cho thấy hiện tượng ấm
dần lên của trái đất vẫn tiếp tục sau năm 2100 dù cho con người có ngừng thải
khí độc hại gây hiệu ứng nhà kính đi chăng nữa.
Một trong những nguyên nhân chính là do sự tăng lên khơng ngừng của
các loại khí gây hiện ứng nhà kính được tạo ra do quá trình sản xuất cũng như
sinh hoạt của con người. với sự tăng lên không ngừng các loại khí gây hiệu
ứng nhà kính, trái đất trở thành một quả cầu giữ nhiệt và từ đó nhiệt độ của nó
khơng ngừng tăng lên theo thời gian.
 Tăng nhiệt độ khí hậu đại dương, băng tan và nước biển dâng
Nhiệt độ khí hậu đại dương tăng lên dẫn đến băng trên mặt đất giảm
dần diện tích, nhiều tảng băng bị tan nhanh khiến mực nước biển ngày càng
dâng cao. Các nhà khoa học cho biết mặt nước biển đã lên cao trong 10 năm
tới với tốc độ nhanh nhất trong vòng nửa thế kỷ nay. Nguyên nhân của hiện
tượng này có thể giải thích bằng việc cả khối nước biển dãn nở khi nhiệt độ
tăng và việc các chop băng ở hai cực tan dần..
 Thay đổi lượng mưa và thiên tai bất thường:
5


Ảnh hưởng của biến đổi khí hậu đã làm cho thiên tai xảy ra nhiều hơn
và ngày càng phức tạp hơn. Sự phân bố lượng mưa cũng có những thay đổi rõ
rệt như xuất hiện những vùng mưu rất lớn, mưa tập trung trong thời gian
ngắn, tần suất xuất hiện nhiều hơn và cường độ mạnh hơn.
 Sự thay đổi đa dạng sinh học
Nhiệt độ trái đất hiện nay đang làm cho các sinh vật biến mất hoặc có

nguy cơ tuyệt chủng. Khoảng 50 % các loài động thực vật sẽ đối mặt với
nguy cơ tuyệt chủng vào năm 2050 nếu nhiệt độ trái đất tăng thêm từ 1.1 đến
6,4 độ. Sự mất mát này là do mất môi trường sống, hiện tượng phá rừng và do
nước biển ấm dần lên, nước mặn xâm nhập mặn….
b) Biểu hiện của biến đổi khí hậu ở Việt Nam
Việt Nam có đường bờ biển dài hơn 3200km với 75% dân số sống gần
biển. Việt Nam là nước đứng thứ 2 trong 5 nước chịu ảnh hưởng nặng nề nhất
của biến đối khí hậu. Trong những năm gần đây cùng với sự gia tăng của
nhiệt độ ( 0,3 độ C) thì hiện tượng hạn hán, bão lũ cũng xảy ra với tốc tấn
suất và cường độ mạnh hơn. Hiện tượng bão lũ này xảy ra đặc biệt nghiêm
trọng ở hai vùng miền là miền Trung và đồng bằng sơng Cửu Long.
Cùng với đó là hiện tượng nước biển dâng đã và đang gây ngập lụt trên
diện rộng, gây nhiễm mặn nguồn nước, ảnh hưởng không nhỏ đến sản xuất
nông nghiệp và đời sống của người dân. Số liệu quan trắc tại các trạm hải văn
ven biển Việt Nam cho thấy, tốc độ dâng lên của mực nước biển trung bình
hiện nay là 3mm/năm, tương đương với tốc độ tăng trung bình trên thế giới.
Trong 50 năm qua, mực nước biển tại Trạm Hải văn Hịn Dáu tăng lên khoảng
20cm.
Bên cạnh đó số đợt khơng khí lạnh ảnh hưởng đến Việt Nam cũng giảm
rõ rệt trong 2 thập kỷ qua. Các biểu hiện thời tiết dị thường xuất hiện ngày
càng nhiều, tiêu biểu như đợt lạnh gây rét đậm, rét hại kéo dài 30 ngày trong
tháng 1 và tháng 2 năm 2008 ở Bắc Bộ, đã gây thiệt hại lớn về cây trồng, vật
nuôi cho các địa phương ở đây.
Thực tế, trong những năm qua, BĐKH đã dẫn đến thiên tai xảy ra với
tần suất và cường độ ngày càng tăng, gây nhiều tổn thất to lớn về con người,

6


tài sản, cơ sở hạ tầng kinh tế, văn hóa, xã hội... Chỉ tính riêng trong 10 năm

gần đây (2001-2010), các loại thiên tai như: bão, lũ, sạt lở đất, ngập úng, hạn
hán, xâm nhập mặn... đã làm chết và mất tích hơn 9.500 người, giá trị thiệt hại
tài sản khoảng 1,5% GDP/năm.
1.3) Nguyên nhân biến đổi khí hậu
Hiện nay hiện tượng biến đổi khí hậu diễn ra rất nhanh với hai nguyên
nhân chính :
- Do con người
Đa số các nhà khao học đều nhận định biến đổi khí hậu là do con
người, nguyên nhân chủ yếu của biến đổi đó là tăng nồng độ các khí nhà kính
trong khí quyển dẫn đến tăng hiệu ứng nhà kính – tăng nhiệt độ trái đất.
Các loại khí nhà kính tăng nhanh là do các hoạt động cụ thể của con
người

 Do q trình phát triển cơng nghiệp : ngành cơng nghiệp mang lại

nguồn lợi nhuận khổng lồ, chính vì thế các quốc gia đua nhau phát triển công
nghiệp nhằm đạt lợi ích quốc gia mà quên đi lợi ích của toàn nhân loại. Lượng
khí thải từ các khu cơng nghiệp ngày càng nhiều bên cạnh đó lại chưa có biện
pháp xử lý triệt để.
 Do nạn phá rừng : rừng là nơi cất giấu khí nhà kính và rừng là bể
chứa khí CO2 nhưng hiện nay rừng đang bị. Việc phá hủy rừng mỗi năm sẽ
làm tăng thêm 8 tỷ tấn CO2 vào trong khí quyển
 Do chúng ta chưa có ý thức bảo vệ mơi trường: Có thể dễ dàng bắt
gặp ở mọi nơi tình trạng xả rác thải một cách tùy tiện, bừa bãi, rác thải không
được phân loại cũng như xử lý triệt để.
 Do khai thác khoáng sản bừa bãi : Tình trạng này khơng những
khơng giảm mà đang ngày một gia tăng khiến khơng ít các khoảng sản rơi vào
tình trạng cạn kiệt
 Do sử dụng q nhiều nhiên liệu hóa thạch trong giao thơng : Chất
thải, khói bụi từ các phương tiện giao thơng có tác động khơng nhỏ đến tình

trạng biến đổi khí hậu.
- Biến đổi khí hậu là quy luật theo chu kỳ của trái đất

7


Nguyên nhân gây ra BĐKH do tự nhiên bao gồm thay đổi cường độ
sáng của Mặt trời, xuất hiện các điểm đen Mặt trời (Sunspots), các hoạt động
núi lửa, thay đổi đại dương, thay đổi quỹ đạo quay của trái đất. Số Sunspots
xuất hiện trung bình năm từ năm 1610 đến 2000. Với sự xuất hiện các
Sunspots làm cho cường độ tia bức xạ mặt trời chiếu xuống trái đất thay đổi,
nghĩa là năng lượng chiếu xuống mặt đất thay đổi làm thay đổi nhiệt độ bề
mặt trái đất .Từ khi Trái đất hình thành cho đến nay (khoảng 5 tỷ năm) độ
chói củamặt trời tăng khoảng 30%. Bên cạnh đó hiện tượng núi lửa phun trao,
thay đổi quỹ đạo của Trái Đất, sự trơi dạt lục địa có ảnh hưởng khơng nhỏ đến
biến biến đổi khí hậu
1.4) Hậu quả của biến đổi khí hậu
- Các hệ sinh thái đang dần bị phá hủy
- Sự mất đa dạng sinh học
- Chiến tranh và xung đột
- Các tác hại đến kinh tếCác thiệt hại về kinh tế do biến đổi khí hậu
gây ra cũng ngày càng tăng theo nhiệt độ trái đất. Các cơn bão lớn làm mùa
màng thất bát, tiêu phí nhiều tỉ đơ la; ngồi ra, để khống chế dịch bệnh phát
tán sau mỗi cơn bão lũ cũng cần một số tiền khổng lồ.
- Dịch bệnh ngày càng nhiệu và độ nghiêm trọng cũng tăng lên
- Thảm họa thiên tai ln hồng hành và dình dập cuộc sống của con
người
2) Vai trị của báo chí
Báo chí ( báo in, báo truyền hình, báo phát thanh và báo mạng điện tử)
được xem là một công cụ quan trọng, cơ bản tác động trực tiếp hay gián tiếp

làm thay đổi nhận thức dẫn đến thay đổi hành vi của con người nói chung và
bộ phận giới trẻ nói riêng về biến đổi khí hậu. Thơng qua báo chí có thể thúc
đẩy giới trẻ có thêm hiểu biết để từ đó tự nguyện tham gia vào các hoạt động
thích ứng và giảm nhẹ biến đổi khí hậu.
Báo chí chính là kênh thơng tin nhanh nhất, thuận tiện nhất để tuyên
truyền về tác động của biến đổi khí hậu đến cộng đồng.
Báo chí góp phần trong việc tuyên truyền nhận thức cho mỗi người dân
trong việc nâng cao nhận thức bảo vệ môi trường và chống biến đổi khí hậu

8


Việc tuyên truyền đúng và đủ, chuyển tải được những bài học kinh nghiệm,
những cơng nghệ, mơ hình ứng phó với BĐKH cần được tăng cường, đặc biệt
là tuyên truyền để các cấp, tổ chức, cá nhân, doanh nghiệp thấy rõ trách
nhiệm và quyền lợi của mình, từ đó tích cực và chủ động hơn trong việc bảo
vệ khí hậu trái đất.
3) Vai trò của giới trẻ trong việc nhận thức về biến đổi khí hậu
Nước ta là quốc gia có dân số khá trẻ, giới trẻ với khoảng 30 triệu
người chiếm khoảng 30% dân số, đây là một lợi thế về nguồn nhân lực, bộ
phận giới trẻ có mặt tại tất cả các lĩnh vực của đời sống xã hội. Là lực lượng
hội tụ đầy đủ sức khỏe thể chất và trí tuệ, với nhiệt huyết, sự năng động của
tuổi trẻ.
Đây được coi là lực lượng quan trọng góp phần đẩy mạnh công tác
cảnh báo thiên tai và ứng phó hiệu quả với những tác động của biến đổi khí
hậu.
Giới trẻ khơng chỉ góp phần trong việc giảm thiểu phát thải khí nhà
kính hay rác thải để giảm thiểu biến đổi khí hậu mà giới trẻ cịn mang trong
mình sự sáng tại, nhiệt huyết, những tư duy mới nhằm đưa ra các vấn đề, các
giải pháp các vấn đề.

Trong khi thế hệ sau phải sẵn sàng với những hiện tượng thời tiết và
khí hậu đang biến đổi, giới trẻ có thể đóng vai trị tích cực trong việc giám sát,
hiểu biết và ứng phó với thời tiết và khí hậu hiện nay và mai sau. Họ có khả
năng nâng cao nhận thức về khí hậu, về giảm nhẹ phát thải khí nhà kính và
thích ứng, nhưng để phát huy hết tiềm năng của giới trẻ trong việc giải quyết
vấn đề BĐKH, chúng ta cần phải lôi kéo họ tham gia vào q trình xây dựng
và thực thi các chính sách tác động đến họ hôm nay và liên quan đến họ trong
tương lai.
Từ đó có thể thấy, giới trẻ có vai trị quan trọng trong việc khắc phục
biến đổi khí hậu riêng và hình thành tương lai của trái đất nói chung.

9


10


CHƯƠNG 2 : VAI TRỊ CỦA BÁO CHÍ TRONG Q TÌNH NÂNG
CAO NHẬN THỨC CHO GIỚI TRẺ VỀ BIẾN ĐỔI KHÍ HẬU
1) Thực trạng nhận thức của giới trẻ
1.1) Rất quan tâm
a) Khía cạnh xã hội
Một bộ phận giới trẻ luôn luôn dành sự quan tâm nhất định đến các vấn
đề về biến đổi khí hậu, họ ln chủ động tìm hiểu nhằm nâng cao kiến thức về
biến đổi khí hậu. Không chỉ chú trọng về mặt nhận thức,họ đã có những hành
vi cụ thể để góp phần bảo vệ mơi trường nói chung và giảm thiểu những tác
động của biến đổi khí hậu nói riêng. Đó đơn giản chỉ là những hành động đơn
giản như : không vứt rác bừa bãi, trơng cây xanh ….cũng đã góp phần nhỏ
vào việc giảm thiểu biến đổi khí hậu. Nguyên nhân của việc chủ động nhận
thức đó có thể là do

 Bản thân họ đã từng gánh chịu : có những bạn trẻ đã từng trải qua
những ảnh hưởng của biến đổi khí hậu như hạn hạn, lũ lụt, mực nước biển
dâng, khiến cuộc sống của họ và gia đình lâm vào tình trạng khó khăn khi
phải đối mặt với những hậu quả khủng khiếp mà thiên nhiên mang đến.
 Dặc thù ngành học : Hiện ở nhiều trường đai học có ngành học về môi
trường như ngành khoa học môi trường, quản lý môi trường, tài nguyên và môi
trường… nghiên cứu các vấn đề về mơi trường . Thơng q đó, được cung cấp
thông tin cũng như hiểu biết về môi trường nói chung cũng như biến đổi khí hậu
nói riêng, từ đó dần làm thay đổi nhận thức dẫn đến thay đổi hành vi.
 Sở thích cá nhân : có nhiều bạn trẻ do tác động của môi trường xung
quanh đã hình thành sở thích về mơi trường và biến đổi khí hậu.
b) Khía cạnh báo chí : Khi các phương tiện truyền thông ngày càng phát
triển để đáp ứng hơn nữa nhu cầu của con người thì có nhiều trang chun
biệt về mơi trường ra đời như chương trình truyền hình thực tế với tên gọi Họ
đang làm gì. Điểm thú vị của chương trình là mỗi tập phim sẽ có sự tham gia
trực tiếp (nhập vai) của các nhân vật nổi tiếng, chính trị gia, văn nghệ sĩ, hoa
hậu... nhằm chuyển tải những thông điệp về việc bảo vệ môi trường, hướng

11


tới sự phát triển bền vững, cùng với nhiều tờ báo như : báo tài nguyên và môi
trường .. và rất nhiều các trang báo mạng điện tử chuyên về mơi trường. Đồng
thời hầu hết các loại hình báo chí đều có các chun mục về mơi trường nói
chung và biến đổi khí hậu nói riêng.
Báo chí là một kênh thông tin quan trọng cung cấp thông tin để nâng
cao hiểu biết cũng như nhận thức về biến đổi khí hậu. Khơng chỉ thế báo chí
cịn cung cấp các cuộc thi hấp dẫn cũng như những phong trào hấp dẫn về
môi trường, giúp thu hút đông đảo các bạn trẻ tham gia gần đây nhất là sự
kiện giờ trái đất thu hút đông đảo giới trẻ với nhiều hoạt động thú vị xoay

quanh sự kiện đó.
1.2) Quan tâm hời hợt
a) Khía cạnh xã hội
Trong xã hội, một bộ phận khơng nhỏ các bạn trẻ quan tâm một cách
hời hợt, chỉ thực sử quan tâm chỉ tìm hiểu khi có nhu cầu. Lý giải vấn đề này
có thể thấy :
 Các bạn trẻ thường có quá nhiều các vấn đề khác tác động trực tiếp
và ngay lập tức tới cuộc sống của họ và khơng phải lúc nào học cũng tìm hiều
về biến đổi khí hậu. Họ chỉ có nhu cầu tìm hiểu cũng như đọc các thơng tin về
biến đổi khí hậu trong một vài trường hợp như : có bài tập cũng như có vấn đề
địi hỏi kiến thức về biến đổi khí hậu. Nhưng bên cạnh đó có cũng có những
bạn trẻ khơng có điều kiện để tiệp cận các đến các loại hình báo chí ( báo
mạng, báo in, truyền hình, phát thanh ...) nên khơng có kiến thức cũng như
nhận thức về biến đổi khí hậu.
b) Khía cạnh báo chí :
Báo chí là một cơng cụ hữu hiệu nhất trong việc truyền tải thông tin
đến độc giả. Nhưng bên cạnh những bài báo có tính chun sâu lý giải về vấn
đề biến đổi khí hậu thì vẫn có những bài báo chỉ mang tính giật tít, câu view
khi chỉ đề cập đến hậu quả. Đồng thời có những bài báo đề cập đến vấn đề
biến đổi khí hậu nhưng xa vời với thực tế, khơng giải pháp ứng dụng vào cuộc
sống cũng như tác động trực tiếp vào việc giảm thiểu biến đổi khí hậu.
1.3) Khơng quan tâm
a) Khía cạnh xã hội
12


Hầu hết giới trẻ hiện nay không quan tâm về biến đổi khí hậu, đơi khi
trên các phương tiện thơng tin đại chúng đề cập đến hậu quả của biến đổi khí
hậu với những con số về lượng người chết cũng như thiệt hại về vật chất gây
tò mò cũng như thu hút người đọc.

Có thể thấy một vài nguyên nhân chính như
 Tâm lý số đơng : Hiện nay không chỉ giới trẻ và hầu hết mọi người
đều thiếu kiến thức cũng như nhận thức về biến đổi khí hậu. Nên nếu chỉ một
bộ phận nhỏ những người nhận thức đầy đủ thì sẽ khơng tạo nên hiệu ứng
cũng như sức tác động.
 Họ ln có trong mình tư tưởng : những hậu quả cũng như tác động
của biến đổi khí hậu khơng hoặc chưa ảnh hưởng đến mình ít nhất là trong
hiện tại. Mà nếu có ảnh hưởng cũng là chuyện của tương lai. Với suy nghĩ đó,
hầu hết mọi người đều không nhận thức của tầm quan trọng của vấn đề.
b) Khía cạnh báo chí :
Hiện tại có những trang báo chun về mơi trường hay những mục về
mơi trường tuy nhiên số lượng cịn ít và các bài báo chất lượng phân tích một
cách chuyên sâu về biến đổi khí hậu hậu cịn hạn chế.
Chất lương bài báo cũng chưa được thực sự được chú trọng. Cũng như
cách thức truyền thơng cịn nhiều hạn chế.
2) Thực trạng báo chí trong q trình nâng cao nhận thức của giới trẻ về
biến đổi khí hậu
Báo chí ( báo in, báo truyền hình, báo phát thanh và báo mạng điện tử)
được xem là một công cụ quan trọng, cơ bản tác động trực tiếp hay gián tiếp
làm thay đổi nhận thức dẫn đến thay đổi hành vi của con người nói chung và
bộ phận giới trẻ nói riêng về biến đổi khí hậu. Thơng qua báo chí có thể thúc
đẩy giới trẻ có thêm hiểu biết để từ đó tự nguyện tham gia vào các hoạt động
thích ứng và giảm nhẹ biến đổi khí hậu.
- Hiện nay các loại hình báo chí như báo hình, báo in, báo điện tử,
phát thanh đều có các chuyện mục, chuyên trang về mơi trường và biến đổi
khí hậu giúp dễ dàng tìm kiếm thơng tin khi có nhu cầu.
Ví dụ báo mạng có các trang như : Biến đổi khí hậu (
)
13

Báo in có trang : tài ngun và mơi trường
- Báo chí đã tập trung vào truyền thơng theo hướng tuyên truyền các
chủ trương chính sách của các Bộ, Ban ngành và các hoạt động của các tổ
chức đoàn thể về biến đổi khí hậu. Đi sâu vào các giải pháp hiệu quả thích
ứng, giảm thiểu tác động của biến đổi khí hậu. Bên cạnh đó tăng cường truyền
thơng cho các doanh nghiệp nâng cao ý thức bảo vệ môi trường cũng như ứng
phó với biến đổi khí hậu.
- Báo chí cũng đã góp phần nhân rộng các biện pháp ứng phó với biến
đổi khí hậu đến với mọi người và đặc biệt là đại bộ phận giới trẻ.
- Báo chí cũng là người tiên phong trong việc đưa các vấn đề quốc tế,
khu vực liên quan đến môi trường và biến đổi khí hậu đến gần hơn với Việt
Nam để từ đó Việt Nam có thêm thơng tin, hiểu biết cũng như có biện pháp
ứng phó với biến đổi khí hậu phù hợp.
- Khơng thể khơng kể đến vai trị tiên phong của báo chí trong việc
phát hiện các vấn đề vi phạm trong việc bảo về môi trường và ứng phó với
biển đổi khí hậu. Các hoạt động, các sự kiện của các Bộ, Ban ngành và các tổ
chức phi chính phủ về biến đổi khí hậu cũng được báo chí truyền thơng một
cách nhanh chóng và hiệu quả đến cộng đồng.
- Các nhà báo cũng đổi mối cách tác nghiệp từ bị động ngồi chờ thông
tin đưa tin một chiều đến chủ động tìm nguồn thơng tin, đưa tin nhiều chiều
về một vấn đề. Các nhà báo cũng đã chủ động xây dựng mạng lưới kết nối
các nhà báo về mơi trường và biến đổi khí hậu
Mơt vài ví dụ về việc báo chí thực hiện tốt vai trị của mình
 Tập trung vào các chương trình tầm chiến lược ứng phó với biến đổi
khí hậu ( số 30 ngày 15/4/2010) trên báo tài nguyên và môi trường,
 Tôm ngã trắng đồng ( trang 5 số 31, 20/4/2014) phản ánh tình trạng
nước biển dâng làm cho thời tiết diễn biến bất thường và người nuôi trồng hải
sản bị thua lỗ
 BĐKH – những nguy cơ nhìn thấy” ( số 46 , 10/6/2010 ) phản ánh

tác động của biến đổi khí hậu đến cuộc sốn, sinh kế, tài nguyên thiên nhiên,
cấu trúc xã hội, hạ tầng kỹ thuật và nền kinh tế….
14


Trên một số trang báo mạng như
 Thủ

đơ

Bangkok

sẽ

bị

nhấn

chìm

vào

năm

2030?

( trên website : Biến đổi khí hậu
 Những lồi động, thực vật bị đe doạ do biến đổi khí hậu
( ) đăng trên báo mạng điện tử
Vnexpress

Trên một số chương trình truyền hình như : chương trình : Khơng gian
xanh trên VTV1
Cùng với đó là rất nhiều chương trình về biến đổi khí hậu được tổ chức
thường niên thơng qua đó nhằm nâng cao vai trị nhận thức của cộng đồng nói
chung và biến đổi khí hậu nói riêng. Và đặc biệt trong thời gian gần đây là sự
kiện : Giờ trái đất , thông qua các phương tiện truyền thông đã thu hút đông đảo
các bạn trẻ trên khắp cả nước tham gia, từ đó nâng cao nhận thức dẫn đến làm
thay đổi hành vị nhằm chung tay góp phần bảo về ngôi nhà chung của thế giới
Tuy nhiên bên cạnh đó vẫn cịn nhiều hạn chế như
- Vấn đề mơi trường nói chung và biến đổi khí hậu nói riêng được báo
chí truyền tải đến vẫn mang tính khơ khan, chưa thu hút được sự quan tâm
của cộng đồng. Các bài viết hay viết ở tầm vĩ mô, chung chung, khi có các sự
kiện liên quan đến biến đổi khí hậu các trong báo đều đồng loạt đưa tìn bài và
nội dung rất giống nhau, chưa khai thác sâu về vấn đề. Chưa chủ động tìm
nguồn thơng tin để được các nội dung đa dạng.
- Chủ đề về biến đổi khí hậu ít được bàn luận một cách trực tiếp mà
chủ yếu là đưa tin gián tiếp thông qua các bối cảnh như hội nghị, hội thảo,
viếng thăm.
- Bên cạnh đó các bài báo nói về ảnh hưởng của biến đổi khí hậu chỉ
mang tính giật tít, câu khách chưa đi sâu phân tích nguyên nhân và biện pháp
khắc phục.

15


- Báo chí khi viết về biến đổi khí hậu mới chỉ dừng lại ở mức nên vấn
đề ( phần nổi) với những ảnh hưởng của biến đổi khí hậu đến môi trường, tài
nguyên, đời sống của con người.. mà chưa chú trọng vào phân tích sự kiện,
phản biện chính sách, tìm hiểu ngun nhân, cách thức ứng phó, nhận định
mang tính dự báo, hay phân tích một cách rõ ràng giữa biến đổi khí hậu với

những vấn đề khác của mơi trường.
- Mặc dù có rất nhiều bài báo đề cập đến các thảm họa thiên nhiên do
biến đổi khí hậu gây ra như lũ lụt, bão, nước ngầm nhưng chưa có nhà báo
nào chỉ ra mối liên hệ giữa các hiện tượng trên và biến đổi khí hậu.
- Các nhà báo thường phải viết về nhiều chủ đề khác nhau, nhất là nhà
báo làm việc tại các ấn phẩm xuất bản hàng ngày. Họ thường chỉ đưa tin về
biến đổi khí hậu khi có các hội nghị hay sự kiện lớn liên quan đến vấn đề này.
3) Một số đề xuất để phát huy vai trò của báo chí trong việc nâng
cao nhận thức cho giới trẻ về biến đổi khí hậu
a) Đối với nhà báo
- Nhà báo phải năng động, phản ứng linh hoạt trước mọi tình huống,
- Cần trang bị những kiến thức về ngoại ngữ, tin học để tìm kiếm
thơng tin, kết nối quốc tế
- Cần trao dồi thêm kiến thức về các thức truyền thơng vấn đề biến đổi
khí hậu
- Có kiến thức về biến đổi khí hậu
- Cần chủ động hơn trong việc thay đổi cách viết, cách tiếp cận, xâm
nhập thực tế sát hơn đa dạng, phong phú với nhiều cách tiếp cận
- Người phỏng viên cần có bản lĩnh nghề nghiệp kết hợp với việc đi
thực tế
- Có cách viết và cách tiếp cận gần gủi hơn với giới trẻ
b) Các cơ quan
- Nên xây dựng các mục giành riêng việc phỏng vấn các nhận vật về
một vấn đề liên quan đến mơi trường nói chung và biến đổi khí hậu nói riêng
đang hot tại thời điểm đó để thu hút sự quan tâm của xã hội và dân định
hướng thông tin
- Các cơ quan đào tạo báo chí cần có những chương trình đào tạo
chun sâu về truyền thơng biến đổi khí hậu, mở các lớp tập huấn kỹ năng

16

truyền thông với sự tham gian giảng dậy của các chuyên gia trong lĩnh vực
khí tượng thủy văn cho lực lượng người làm báo
- Các cơ quan chức năng cần chủ động cung cấp thơng tin cũng như có
người phát ngơn về biến đổi khí hậu để thiết lập được mối quan hệ hai chiều
giữa nhà báo và nhà khoa học
- Cần tăng cường tuyên truyền những bài học kinh nghiệm, mơ hình
ứng phó với biến đổi khí hậu để nâng cao nhận thức không chỉ của giới trẻ mà
cả các tổ chức, cá nhận, doanh nghiệp thấy rõ được tránh nhiệm và quyền lợi
của mình để từ đó phát huy tính tịch cực chủ động trong việc bảo vệ khí hậu
trái đất.

KẾT LUẬN :
Biến đổi khí hậu trở thành mối quan tâm của toàn nhân loại với những
ảnh hưởng lớn mà nó đã đang và sẽ gây ra. Việt Nam được đánh giá là một
trong những quốc gia bị ảnh hưởng nặng nề nhất của biến đổi khí hậu và có
tác động khơng nhỏ đến đời sống sản xuất cũng như sinh hoạt của con người.
Vậy nên cả cộng đồng cần chung tay để giảm thiểu những tác động của biến
đổi khí hậu. Và để làm được điều đó mọi người đặc biệt là thế hệ trẻ cần có
hiểu biết nhất định cũng nhận thức đúng đắn về biến đổi khí hậu. Một phương
tiện để hiện thực hóa điều đó chính là báo chí, báo chí góp phần to lớn trong
việc tuyên truyền cũng như cung cấp thông tin về biến đổi khí hậu đến với
giới trẻ - chủ nhân tương lai của đất nước.
Từ những việc phân tích các thực trạng trên cho thấy báo chi cần được
xem là một công cụ quan trọng, cơ bản tác động trực tiếp hoặc gián tiếp làm
thay đổi thái độ, hành vi của giới trẻ về biến đổi khí hậu. Do đó, cần phải đẩy

17

mạnh hơn nữa các chiến dịch truyền thông về biến đổi khí hậu cho cộng đồng
cũng như trang bị các kiến thức liên quan cho các phóng viên, nhà báo là một
vấn đề hết sức quan trọng và cấp bách.

18


MỤC LỤC
MỞ ĐẦU..........................................................................................................1
CHƯƠNG 1 : CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ VAI TRỊ CỦA BÁO CHÍ TRONG
VIỆC NÂNG CAO NHẬN THỨC CHO GIỚI TRẺ...................................4
1) Biến đổi khí hậu........................................................................................4
1.1) Khái niệm biến đổi khí hậu......................................................................4
1.2) Các biểu hiện của biến đổi khí hậu..........................................................5
1.3) Nguyên nhân biến đổi khí hậu.................................................................7
1.4) Hậu quả của biến đổi khí hậu...................................................................8
2) Vai trị của báo chí.....................................................................................9
3) Vai trò của giới trẻ trong việc nhận thức về biến đổi khí hậu...............9
CHƯƠNG 2 : VAI TRỊ CỦA BÁO CHÍ TRONG QUÁ TÌNH NÂNG
CAO NHẬN THỨC CHO GIỚI TRẺ VỀ BIẾN ĐỔI KHÍ HẬU............11
1) Thực trạng nhận thức của giới trẻ.........................................................11
1.1) Rất quan tâm..........................................................................................11
1.2) Quan tâm hời hợt...................................................................................12
1.3) Không quan tâm.....................................................................................13
3) Một số đề xuất để phát huy vai trò của báo chí trong việc nâng cao
nhận thức cho giới trẻ về biến đổi khí hậu..................................................16
KẾT LUẬN :..................................................................................................18

19