Một số biện pháp giáo dục lễ giáo cho trẻ 34 tuổi

Một số biện pháp giáo dục lễ giáo cho trẻ 3-4 tuổi trong trường mầm non

I) ĐẶT VẤN ĐỀ
1. Lý do chọn đề tài
Ơng cha ta có câu “Tiên học lễ, hậu học văn”, chính vì thế việc giáo dục lễ
nghĩa cho trẻ luôn được các bậc cha mẹ đặt lên hàng đầu đặc biệt đối với trẻ ở giai
đoạn 0–6 tuổi. Bởi đây là giai đoạn đặt nền móng đầu tiên quan trọng của nhân
cách con người. Nếu không làm tốt việc chăm sóc - giáo dục trẻ trong những năm
đầu đời, trang bị cho trẻ những gì tốt nhất kể cả về mặt vật chất và tinh thần thì trẻ
sẽ khơng phát triển một cách tồn diện.
Như chúng ta đã biết, ở lứa tuổi mẫu giáo, đặc biệt là mẫu giáo bé là giai
đoạn vô cùng quan trọng để tạo cho trẻ một số kỹ năng sống ban đầu, đặt nền tảng
vững chắc trong suốt quá trình phát triển sau này của trẻ. Đây là giai đoạn khó khăn
nhất trong việc hình thành và phát triển nhân cách vì kinh nghiệm sống của trẻ cịn
q nghèo nàn, đơn điệu.
Việc phát triển toàn diện của trẻ được chứa đựng trong tất cả các hoạt động
như: học tập, lao động, vui chơi… đều mang ý nghĩa và vai trò giáo dục lễ giáo cho
trẻ. Giáo dục lễ giáo có tác động rất lớn đến sự phát triển đời sống tình cảm của trẻ
đối với mọi người, đặc biệt là giao tiếp với cô giáo và bạn bè trong lớp.
Giáo dục lễ giáo là gì? Là giáo dục cả về phẩm chất đạo đức và tính cách, lối
sống của trẻ, hình thành cho trẻ nhân cách con người mới xã hội chủ nghĩa.
Vậy giáo dục lễ giáo được thực hiện ở đâu? Theo tôi phải giáo dục ở mọi lúc
mọi nơi và trong các hoạt động. Thơng qua đó những tính cách của trẻ được bộc lộ
rõ, nhiều phẩm chất đạo đức được hình thành và phát triển. Vì vậy, việc giáo dục lễ
giáo cho trẻ ở lứa tuổi mầm non đóng vai trị hết sức quan trọng, cần thiết và có ý
nghĩa.
Nhưng nhận thức của một số phụ huynh cịn hạn chế, có phụ huynh thì chiều
con q mức, cũng có phụ huynh do cơng việc bộn bề kiếm sống, có điều kiện về
1

Một số biện pháp giáo dục lễ giáo cho trẻ 3-4 tuổi trong trường mầm non

kinh tế nên giao hẳn việc chăm sóc giáo dục con cái cho người giúp việc. Có nhiều
cháu mới đi học chưa biết chào hỏi, thưa gửi lễ phép, cịn trả lời trống khơng với
người lớn tuổi, bạn bè và cô giáo. Trước thực trạng đó là một giáo viên, tơi khơng
thể khơng suy nghĩ và nhận thấy rằng giáo dục lễ giáo cho trẻ mẫu giáo hiện nay là
việc làm cần thiết có vai trị to lớn trong q trình phát triển tồn diện cho trẻ mẫu
giáo. Chính vì thế, tơi đã chọn đề tài: “Một số biện pháp giáo dục lễ giáo cho trẻ
3-4 tuổi tại lớp C1 trường mầm non Tích Lương”.
2. Mục đích nghiên cứu
Tơi chọn đề tài Một số biện pháp giáo dục lễ giáo cho trẻ 3-4 tuổi tại lớp
C1 trường mầm non Tích Lương” nhằm tìm hiểu và ra một số biện pháp giáo dục
lễ giáo cho trẻ 3-4 tuổi.
3. Phạm vi, dịa điểm, thời gian nghiên cứu
- Địa điểm nghiên cứu: Trường mầm non Tích Lương - Thành phố Thái
Nguyên.
- Đối tượng nghiên cứu: Trẻ 3-4 tuổi lớp mẫu giáo C1 trường mầm non Tích
Lương
- Thời gian nghiên cứu: Từ tháng 9 năm 2019 đến tháng 3 năm 2020.
4. Nhiệm vụ nghiên cứu
Nghiên cứu cơ sở lý luận về giáo dục lễ giáo cho trẻ. Nghiên cứu thực trạng
hành vi lễ giáo của trẻ mẫu giáo 3-4 tuổi tại trường mầm non Tích Lương. Từ đó đề
xuất một số biện pháp đổi mới hình thức, biện pháp phát triển ngôn ngữ cho trẻ
5. Phương pháp nghiên cứu
Để thực hiện đề tài này tôi sử dụng các phương pháp sau:
- Nghiên cứu các tài liệu về sự phát triển của trẻ mẫu giáo bé.
- Phương pháp quan sát các hoạt động trong ngày của trẻ.
- Phương pháp thống kê.
- Phương pháp quan sát các hoạt động dạy và học.
2

Một số biện pháp giáo dục lễ giáo cho trẻ 3-4 tuổi trong trường mầm non

II) GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ
1. Cơ sở lý luận
Ơng cha ta có câu “tiên học lễ, hậu học văn”, tức là đối với một con người
trước tiên phải học lễ giáo trước, học kiến thức sau. Và Bác Hồ kính yêu của chúng
ta cũng đã khẳng định “Khơng có đạo đức thì làm gì cũng khó”. Từ đó cho thấy, lễ
giáo là nét đẹp hàng ngàn đời nay của dân tộc Việt Nam.
Vì vậy, Nghị quyết TW2, khóa VIII của Đảng Cộng sản Việt Nam về “Định
hướng chiến lược giáo dục – đào tạo trong thời kỳ mới, thời kỳ cơng nghiệp hóa
hiện đại hóa và đề ra mục tiêu giáo dục mầm non phải trang bị cho trẻ những gì tốt
nhất kể cả về vật chất và tinh thân một cách toàn diện”. Như vậy, giáo dục cho trẻ
toàn diện về mọi mặt trong đó có giáo dục lễ giáo.
Giáo dục lễ giáo cho trẻ là sự hình thành và phát triển nhân cách cho trẻ, sự
nhận thức qua cách giao tiếp và thông qua các bài thơ, câu chuyện, nhằm giáo
dục đạo đức và lối sống cho trẻ và phát triển trí tuệ và phát triển đạo đức.
Vậy, giáo dục lễ giáo đối với một con người thì nên bắt đầu khi nào? Câu trả
lời đó là từ khi mới sinh ra, con người bắt đầu biết nhận thức, biết cảm nhận thế
giới xung quanh và giai đoạn 3-4 tuổi là giai đoạn quan trọng nhất. Việc giáo dục lễ
giáo đối với trẻ phải được diễn ra hàng ngày, với tất cả các hoạt động, ở mọi lúc,
mọi nơi và có sự kết hợp giữa nhà trường và gia đình.
2. Thực trạng thực hiện lễ giáo tại trường mầm non Tích Lương
2.1 Thuận lợi
Trường mầm non Tích Lương được xây dựng và đi vào hoạt động năm học
2013-2014 với điều kiện cơ sở vật chất vơ cùng hiện đại và khang trang, có đầy đủ
các đồ dùng dạy học phục vụ cho công tác giảng dạy của giáo viên. Đặc biệt năm
2017, Nhà trường được công nhận trường mầm non đạt chuẩn Quốc gia mức độ 1.
bên cạnh đó, trường mới đẹp, phịng học thống mát, lớp học sạch đẹp mang tính

sư phạm nên trẻ rất thích đi học và thuận lợi cho việc tiếp thu kiến thức của trẻ.
3


Một số biện pháp giáo dục lễ giáo cho trẻ 3-4 tuổi trong trường mầm non

Đồng thời, Ban Giám hiệu nhà trường cũng luôn quan tâm đến việc giáo dục
lễ giáo cho trẻ, tổ chức các buổi sinh hoạt chuyên môn, sinh hoạt chuyên đề, xây
dựng kế hoạch lồng ghép giáo dục lễ giáo vào tất cả các hoạt động thường ngày.
Ban giám hiệu thường xuyên xây dựng và tổ chức các chuyên đề, các cuộc thi đưa
nội dung giáo dục lễ giáo vào. Tại sân trường, hành lang, các lớp họ và toàn khung
cảnh sư phạm của nhà trường ln được trang trí với nhiều hình ảnh, bài thơ, pano
để giáo dục lễ giáo cho trẻ mọi lúc mọi nơi và thực hiện tuyên truyền tới phụ
huynh.
Trường mầm non Tích Lương có lợi thế rất lớn khi 100% cán bộ, giáo viên,
nhân viên đều trẻ. Các cô đều nhiệt tình, tâm huyết với nghề. Đa số giáo viên đều
thấy được vai trò của giáo dục lễ giáo cho trẻ, đây chính là con đường nhanh nhất
và ngắn nhất giáo dục nhân cách cho trẻ. Do đó giáo viên ln tự mình học hỏi, tìm
tịi để có thêm kiến thức giáo dục lễ giáo cho trẻ thông qua các hành vi trong cuộc
sống hay trong những câu chuyện, bài hát, bài thơ…
Trong quá trình thực hiện giáo dục lễ giáo cho trẻ, Nhà trường nhận được sự
quan tâm, ủng hộ của đa số phụ huynh. Phụ huynh thường xuyên trao đổi với giáo
viên về tình hình của trẻ ở nhà và ở lớp, về tính cách, đặc điểm, sở thích cũng như
các nội dung giáo dục tới trẻ.
2.2. Khó khăn
Khi thực hiện giáo dục lễ giáo đối với trẻ mẫu giáo đặc biệt là trẻ mẫu giáo
bé 3-4 tuổi bản thân các giáo viên gặp phải một số khó khăn như sau:
Thứ nhất, khi giáo viên thực hiện giáo dục lễ giáo cho trẻ gặp phải một số
rào cản từ phía phụ huynh do bất đồng quan điểm giữa các thế hệ. Ví dụ, bà đưa
cháu đi học, tới lớp cô giáo đề nghị bà để cháu xuống và hai cơ trị chào nhau,

nhưng bà cho rằng cháu cịn q bé không cần thiết phải thực hiện việc này, khi lớn
lên cháu sẽ nhận thức được.
Thứ hai, đa số các gia đình bây giờ ít con lại có điều kiện nên nuông chiều
4


Một số biện pháp giáo dục lễ giáo cho trẻ 3-4 tuổi trong trường mầm non

con quá mức, con thích gì được nấy, chưa chú trọng việc giáo dục lễ giáo cho con.
Trẻ cũng bướng bỉnh, khó bảo hơn.
Thứ ba, đối với trẻ mẫu giáo bé 3-4 tuổi thì nhận thức của trẻ chưa đồng đều
nên việc truyền thụ kiến thức đến trẻ cịn gặp rất nhiều khó khăn. Đa số trẻ còn
chưa mạnh dạn và tự tin tham gia các hoạt động của lớp. Sau một thời gian quan sát
khi trẻ đến lớp, tơi nhận thấy trẻ có nhiều thói quen chưa tốt: Khơng chào ơng bà,
bố mẹ, cơ giáo, nói trống khơng, nói chuyện tự do, ngồi tư thế không đẹp, tự tiện
lấy đồ của người khác mà không hỏi.....
Kết quả khảo sát của tôi tại lớp mẫu giáo bé 3-4 tuổi – C1 lớp tôi làm chủ
nhiệm cho thấy chỉ có 45% trẻ tới lớp biết chào cô giáo và tạm biệt bố mẹ.
Thứ tư, là một giáo viên trẻ mới vào nghề được 3 năm nên kinh nghiệm thực
hiện giáo dục lễ giáo còn một số khó khăn.
Đứng trước tình hình như vậy, tơi rất lo lắng phải dạy trẻ như thế nào và
bằng những biện pháp gì để tất cả trẻ lớp tơi có những thói quen và hành vi đạo đức
và phù hợp với chuẩn mực xã hội.
3. Các biện pháp thực hiện
Là giáo viên chủ nhiệm lớp mẫu giáo bé tôi luôn trăn trở tìm các biện pháp
để giáo dục lễ giáo cho trẻ phù hợp với lứa tuổi và theo kịp sự phát triển của xã hội.
Đồng thời, giữ gìn bản sắc dân tộc Việt Nam.
Năm học 2019-2020, tôi đã quyết tâm lấy mục tiêu giáo dục lễ giáo cho trẻ là
nhiệm vụ hàng đầu trong việc chăm sóc giáo dục trẻ. Từ đó tơi đã góp cơng sức nhỏ
bé của mình vào quá trình hình thành và phát triển nhân cách cho trẻ. Tôi xin được

đề ra và thực hiện các biện pháp nhằm nâng cao chất lượng giáo dục lễ giáo cho trẻ
mẫu giáo 3-4 tuổi như sau:
3.1. Biện pháp 1: Giáo viên phải là người gương mẫu cho học sinh noi
theo
Lứa tuổi mầm non là độ tuổi trẻ luôn muốn được nhận sự yêu thương, gần
5


Một số biện pháp giáo dục lễ giáo cho trẻ 3-4 tuổi trong trường mầm non

gũi, chăm sóc của người lớn và ln thích học theo người lớn. Chính vì thế, có thể
nói cha mẹ, thầy cơ chính là tâm gương cho trẻ soi vào. Nhận thức được điều đó,
bản thân tôi và các giáo viên luôn thực hiện đúng chuẩn mực trong giao tiếp đối với
đồng nghiệp, phụ huynh và đặc biệt khi giao tiếp với trẻ.
Bản thân tôi luôn gần gũi, yêu thương trẻ. Tôi không quát tháo, không sử
dụng những từ ngữ thô tục đối với trẻ vì tơi biết trẻ rất hay bắt chước. Tơi ln
xưng hô nhẹ nhàng với trẻ, luôn luôn xưng “cô” và gọi trẻ là “con” và mong muốn
trở thành người mẹ hiền thứ hai của trẻ.
Vào giờ đón trẻ, tơi ln đón trẻ bằng nụ cười thật tươi. Ở tuổi mẫu giáo bé,
trẻ học bằng cách quan sát hành động của cơ rất nhanh, vì vậy khi trẻ tới tơi ln đề
nghị trẻ đứng xuống và khoanh tay nói to “con chào cơ ạ!”, đồng thời tơi cũng
khoang tay và nói với trẻ “cơ chào con ạ!”. Sau đó cơ và trị bắt tay hoặc ơm nhẹ
một cái.

Hình ảnh 1: Trẻ và cô khoanh tay chào nhau buổi sáng
6


Một số biện pháp giáo dục lễ giáo cho trẻ 3-4 tuổi trong trường mầm non

Giờ trả trẻ tôi luôn đưa trẻ tận tay phụ huynh, chào tạm biệt trẻ, bố mẹ trẻ và
cũng đề nghị trẻ phải chào lại. Dần dần trẻ có thói quen chào cơ giáo khi tới lớp và
chào tạm biệt trước khi về.
Khi nói chuyện với phụ huynh và đồng nghiệp tôi luôn giữ đúng chừng mực,
khơng nói chuyện xuồng xã, sử dụng ngơn từ thiếu lịch sự. Đồng thời, giữa các
giáo viên, khi trao đổi tơi ln sử dụng các kính ngữ thưa gửi để làm gương cho trẻ
và giúp trẻ phân biệt được mối quan hệ giữa hai đối tượng về tuổi tác. Khi trao đổi
đồ giữa các giáo viên và với trẻ tơi ln dùng hai tay để đưa đồ và đón nhận đồ.

Hình ảnh 2: Trao đổi đồ giữa hai giáo viên bằng hai tay
Khi trẻ giao tiếp với nhau tôi luôn quan sát tỉ mỉ và hướng dẫn trẻ thực hiện.
Ví dụ: Bạn Hà My tới lớp thấy bạn Hải Đăng ngồi lên hai chiếc ghế, bạn My
đã đẩy bạn Đăng để tranh ghế. Tôi đã đến chỗ hai bạn giải thích rằng bạn bè phải
7


Một số biện pháp giáo dục lễ giáo cho trẻ 3-4 tuổi trong trường mầm non

biết chia sẻ với nhau và hướng dẫn bạn My muốn có ghế ngồi thì nên nói “Bạn ơi
bạn có thể cho mình một chiếc ghế để ngồi được không?”, đồng thời cũng dạy bạn
Đăng nên chia sẻ với các bạn để cùng chơi, cùng học vui vẻ.
Bản thân tơi, ln trọng lời hứa, chính vì thế khi hứa với trẻ bất kỳ điều gì tôi
đều cố gắng thực hiện.
3.2. Biện pháp 2: Giáo dục lễ giáo thông qua hoạt động học
Hiện nay, với trẻ mầm non, thời gian học ở trường chiếm rất nhiều thời gian
trong ngày. Trẻ ăn, ngủ, học đa số là ở trường, chính vì thế tất cả các hoạt động
giáo dục đều diễn ra tại trường học, trong đó có cả giáo dục lễ giáo cho trẻ.
Bản thân tôi thấy giáo dục lễ giáo cho trẻ mẫu giáo 3-4 là thật sự rất cần thiết
chính vì thế tơi ln lồng ghép, tích hợp vào các hoạt động học cho trẻ.
Ví dụ 1: Khi học tới chủ đề “Gia đình”, hoạt động khám phá xã hội:

Mở đầu tôi sẽ kể cho trẻ nghe câu chuyện “Thỏ Nâu lễ phép”. Sau đó trò
chuyện với trẻ:
- Các con vừa được nghe câu chuyện gì?
- Gia đình bạn thỏ Nâu có những ai?
- Khi bố mẹ đi làm về bạn thỏ Nâu đã làm gì?
- Gia đình con có những ai? Bố (mẹ) con làm nghề gì?
- Trong gia đình con yêu quý ai nhất? Vì sao?
- Mọi người trong gia đình phải như thế nào với nhau?
- Khi bố mẹ đi làm về con sẽ chào bố mẹ như thế nào?
Cô thực hành chào mẫu cho trẻ và yêu cầu trẻ thực hiện?
-> Giáo dục trẻ biết yêu quý và chào hỏi lễ phép mọi người trong gia đình.

8


Một số biện pháp giáo dục lễ giáo cho trẻ 3-4 tuổi trong trường mầm non

Hình ảnh 3: Cơ và trò đang trò chuyện về các thành viên trong gia đình?
Ví dụ 2: Hoặc như trong hoạt động làm quen với tác phẩm văn học, tôi cho trẻ
nghe bài thơ “Lời chào” và bài thơ “Xưng hô”:
Bài thơ “Lời chào”
Đi về con chào mẹ
Ra vườn cháu chào bà
Ông làm việc trên nhà
9


Một số biện pháp giáo dục lễ giáo cho trẻ 3-4 tuổi trong trường mầm non

Cháu lên: Chào ông ạ!

Lời chào thân thương quá
Làm mát ruột cả nhà
Đẹp hơn mọi bơng hoa
Cháu kính u trao tặng
Chỉ những người đi vắng
Cháu không được tặng “chào”
Hay bài thơ: “Xưng hô”
Cô giáo gọi bằng cô
Khách thăm thưa chú bác
Cùng tuổi gọi bằng bạn
Không xưng hô tao, mày
Ai nghe cũng mến ngay.
Giáo dục lễ giáo cho trẻ không chỉ là dạy trẻ biết chào hỏi lễ phép mà còn
dạy trẻ biết yêu quý các con vật, yêu quý thiên nhiên và biết xử lý các hành vi khác
trong trong đời sống.
Ví dụ 3: Trong giờ hoạt động âm nhạc, tôi cho trẻ học bài hát “Gà trống, mèo
con và cún con”, tôi sẽ đặt ra hệ thống câu hỏi nhau sau:
- Các con vừa được học bài hát gì?
- Bài hát nói về những con vật nào?
- Gà trống gáy như thế nào?
- Mèo con thì làm gì?
- Cún con chăm chỉ làm gì nào?
- Cả gà trống, mèo con, cún con sống ở đâu nhỉ?
-> Giáo dục trẻ biết yêu quý, chăm sóc các con vật nuôi.

10


Một số biện pháp giáo dục lễ giáo cho trẻ 3-4 tuổi trong trường mầm non

Hình ảnh 4: Trẻ vận động theo bài hát “Gà trống, mèo con và cún con”
Sau một thời gian thực hiện những thói quen về lễ giáo, chất lượng trẻ lớp
tôi tăng lên rõ rệt, trẻ biết chào hỏi cô và khách đến lớp, biết nói lời cảm ơn, xin lỗi,
trẻ đã biết muốn phát biểu phải giơ tay, muốn đi vệ sinh phải xin phép, trong giao
tiếp với bạn cùng lớp trẻ biết nói nhẹ nhàng, khi chơi đồ chơi không được tranh
giành đồ chơi của nhau…
3.2. Biện pháp 3: Thực hiện giáo dục lễ giáo ở mọi lúc mọi nơi
Đối với trẻ mầm non, hoạt động vui chơi là hoạt động chủ đạo, trẻ học thông
qua các hoạt động vui chơi, qua các ngày lễ, ngày hội, các hoạt động thực hành trải
nghiệm, hoạt động góc và nhiều vai chơi khác nhau trong cuộc sống người lớn. Tôi
tiến hành lồng ghép lễ giáo vào hoạt động vui chơi; qua đó, trẻ được đối thoại
những câu chào hỏi lễ phép, câu cảm ơn, xin lỗi, trao nhận bằng hai tay, tôi luôn
theo dõi quan sát trẻ trong các vai chơi để kịp thời uốn nắn sửa sai cho trẻ.
Ví dụ: Trong giờ ra chơi ngồi sân trường, khi gặp khách tới liên hệ cơng tác
tôi đã hướng dẫn trẻ chào khách bằng cách khoanh tay làm mẫu và dạy trẻ nói: con
chào cơ/chú/ bác ạ!.
11


Một số biện pháp giáo dục lễ giáo cho trẻ 3-4 tuổi trong trường mầm non

Ngoài ra, khi hướng dẫn trẻ vui chơi và thực hiện các hoạt động tôi đã xây
dựng các tình huống để trẻ xử lý như:
- Nếu con làm bạn đau, ngã thì con nói như thế nào?
- Khi cô đưa đồ dùng cho các con thì con phải cầm như thế nào?
- Khi có người lạ tới lớp chúng mình phải làm gì?
- Khi muốn chơi chung đồ chơi với bạn con phải nói như thế nào?
Đặc biệt, trong hoạt động vui chơi tôi luôn hướng dẫn các con phải biết đoàn
kết giúp đỡ lẫn nhau, không tranh giành đồ chơi của nhau và khi chơi xong các con
biết cất đồ dùng, đồ chơi đúng nơi quy định.

Hình ảnh 5: Trẻ sắp xếp đồ chơi gọn gàng
Cũng trong giờ hoạt động vui chơi, tôi đã làm mẫu và hướng dẫn trẻ biết bảo
vệ môi trường, giữ mơi trường xanh sạch đẹp. Từ đó giúp trẻ biết vứt rác đúng nơi
quy định, không xả rác bừa bãi tạo dựng cho trẻ tình yêu thiên nhiên, yêu mơi
trường và u q ngơi trường của mình.

12


Một số biện pháp giáo dục lễ giáo cho trẻ 3-4 tuổi trong trường mầm non

Hình ảnh 6: Trẻ chăm sóc vườn rau
Giáo dục lễ giáo cho trẻ tơi cịn tiến hành vào giờ đón trẻ, giờ ăn và giờ trả
trẻ. Cụ thể, khi trẻ tới lớp và tới giờ trẻ đợi bố mẹ tới đón, tơi ln hướng dẫn và
dặn trẻ các lấy ghế và ngồi vào vị trí của mình, khơng được tranh giành ghế, chỗ
ngồi, xơ đẩy nhau, biết đợi để tới lượt mình. Từ đó, trẻ xây dựng được tình cảm gắn
kết giữa các bạn trong lớp, trẻ biết yêu thương và giúp đỡ nhau. Đặc biệt, khi trẻ
muốn hắt hơi, ngáp, ho tôi hướng dẫn trẻ lấy tay che miệng và quay đầu về phía
khơng có các bạn để ho hoặc hắt hơi. Qua những việc làm đó xây dựng cho trẻ
được cách ứng xử văn minh, lịch sự ở nơi cơng cộng.
Ngồi giáo dục lễ giáo qua giờ học, giờ chơi, tơi cịn giáo dục các cháu thông
qua các hoạt động tổ chức lễ hội như ngày 20/11, 8/3, 30/4... Trẻ được biết ý nghĩa
của những ngày lễ lớn: ngày 20/11 là ngày Nhà giáo Việt Nam, ngày 8/3 là ngày
Quốc tế phụ nữ, ngày 30/4 là ngày giải phóng Miền Nam... Vào những ngày lễ, tôi
đã cùng các cô trong trường tổ chức các tiết mục văn nghệ để chào mừng, đồng
thời ôn lại truyền thống để giáo dục trẻ lòng tự hào dân tộc. Thơng qua đó, khuyến
khích trẻ học tập và phấn đấu để trở thành con người có ích cho xã hội.
13

Một số biện pháp giáo dục lễ giáo cho trẻ 3-4 tuổi trong trường mầm non

Hình ảnh 7: Các cháu trang trí bưu thiếp để tặng cho bà, mẹ
3.4. Biện pháp 4: Xây dựng môi trường lễ giáo cho trẻ
Với trẻ mầm non, đặc biệt là trẻ lớp mẫu giáo bé 3-4 tuổi – độ tuổi trẻ bắt
đầu hình thành nhân cách, trẻ học lễ giáo không chỉ bằng lời dạy của cô giáo và cha
mẹ mà trẻ học thông qua cách ứng xử, giao tiếp và hành động hàng ngày của người
lớn. Nhà giáo dục người Nhật Ibuka đã có câu nói rất nổi tiếng “Con cái nhìn hình
dáng phía sau của cha mẹ mà lớn lên”. “Hình dáng phía sau” ta có thể hiểu chính là
việc người lớn tạo mơi trường, tạo thói quen cho trẻ hàng ngày. Vì vậy, mơi trường
sống cho trẻ học lễ giáo rất quan trọng. Tơi chú trọng vào việc trang trí mơi trường
sống cho trẻ và sắp xếp các góc hoạt động trong lớp.
Tôi luôn chú ý tạo môi trường lớp học phù hợp lứa tuổi trẻ, phù hợp với từng
chủ đề, sự kiện, không gian lớp sạch sẽ, đồ dùng đồ chơi được sắp xếp gọn gàng,
14


Một số biện pháp giáo dục lễ giáo cho trẻ 3-4 tuổi trong trường mầm non

ngăn nắp.
Ở hành lang lóp học tôi đã trồng rất nhiều cây xanh , ở đó trẻ được tự tay
mình chăm sóc cây xanh như: tưới nước, nhổ cỏ, lau lá cho cây... Tôi đã nhắc nhở
các cháu rằng muốn có mơi trường sáng - xanh - sạch - đẹp thì chúng ta phải góp
phần chăm sóc, bảo vệ cây ở lớp, ở nhà cũng như ở nơi công cộng.

15


Một số biện pháp giáo dục lễ giáo cho trẻ 3-4 tuổi trong trường mầm non

Hình ảnh 8: Các cháu đang chăm sóc cây ở góc thiên nhiên
Qua những hoạt động này, trẻ trở nên ham thích lao động, biết cảm nhận vẻ
đẹp của thế giới tự nhiên gần gũi xung quanh.
Để sân trường sạch đẹp vào giờ hoạt động ngồi trời, tơi thường cho trẻ cùng
cơ tham gia lao động như nhặt cỏ, lá cây... Cuối tuần, tôi và các cô giáo trong lớp
lau dọn, sắp xếp các đồ chơi ở các góc chơi gọn gàng ngăn nắp. Lớp tơi có thùng
rác để ở nơi quy định, tơi thường nhắc nhở trẻ phải vứt rác vào đúng nơi.
Qua thời gian, tơi nhận thấy trẻ lớp tơi đã có ý thức giữ gìn vệ sinh mơi
trường lớp học như khơng vứt rác bừa bãi, chơi xong biết cất dọn đồ chơi đúng nơi
quy định.
3.5. Biện pháp 5: Phối hợp với cha mẹ học sinh trong việc thực hiện lễ giáo
cho trẻ mẫu giáo 3-4 tuổi
Từ trước tới nay, cha mẹ luôn là người thầy đầu tiên và tốt nhất của con, vì
thế cha mẹ ln có vai trị rất lớn trong việc giáo dục trẻ đặc biệt là giáo dục lễ
giáo. Tôi đã thực hiện cùng với phụ huynh giáo dục lễ giáo cho trẻ thông qua các
việc như sau:
- Trong cuộc họp cha mẹ học sinh lớp đầu năm học và trao đổi trực tiếp hàng
ngày tôi đã trao đổi với phụ huynh về tầm quan trọng của giáo dục lễ giáo cho trẻ.
Đề nghị phụ huynh cùng phối hợp với giáo viên giáo dục lễ giáo cho trẻ bằng việc
khi đưa trẻ tới lớp hoặc đón trẻ về cha mẹ thực hiện việc chào hỏi trẻ. Khơng nói
xấu trẻ với bất kỳ ai kể cả trao đổi giữa bố mẹ với nhau để không tạo áp lực tinh
thần cho trẻ. Ở nhà, dạy trẻ biết yêu thương, nhường nhịn, chia sẻ với anh chị em
và các bạn hàng xóm. Bố mẹ khơng cãi nhau trước mặt trẻ tạo cho trẻ mơi trường
gia đình hạnh phúc.
- Tơi xây dựng góc tun truyền giáo dục lễ giáo, ở đó tơi thường xun đưa
các hình ảnh của chính các bé trong lớp thực hiện các hoạt động lễ giáo để bố mẹ

16

Một số biện pháp giáo dục lễ giáo cho trẻ 3-4 tuổi trong trường mầm non

nắm được. Đồng thời, dán những bài thơ, bài đồng dao về giáo dục lễ giáo giúp các
bậc phụ huynh biết và dạy con mình.
4. Tính mới của sáng kiến
Sáng kiến được xây dựng và đưa vào thực hiện với nhiều biện pháp đổi mới
so với trước đây nhằm mục đích giáo dục lễ giáo cho trẻ mẫu giáo 3-4 tuổi tại
trường mầm non Tích Lương. Q trình thực hiện, sáng kiến đã có nhiều điểm mới
như sau:
- Giáo viên nắm bắt và hiểu được sự phát triển tâm sinh lý của trẻ mẫu giáo
3-4 tuổi
4. Kết quả thực hiện.
Sau những biện pháp mà tôi đưa ra và đã thực hiện tôi thấy chất lượng giáo
dục về lễ giáo tăng lên rõ rệt.
+ Đối với giáo viên:
Cô giáo được trau dồi thêm kiến thức hiểu sâu hơn về cách thức thực hiện
chuyên đề lễ giáo cho trẻ.
+ Đối với trẻ:
Trước khi đưa ra sáng kiến này, tơi thấy nề nếp các cháu cịn chưa tốt (nhiều
cháu xưng hô mất lịch sự, đến lớp chưa biết chào cô, chưa biết cất đồ dùng đồ chơi
đúng nơi quy định...), nhưng từ khi tôi đưa sáng kiến này vào áp dụng ở lớp tơi thì
tơi thấy các cháu có thói quen, hành vi tốt được tiến bộ một cách rõ rệt.
Đó là điều làm cho tơi thấy phấn khởi, u nghề, mến trẻ giúp cho tơi có nghị lực
hơn trong công tác.
Trẻ ngoan hơn lễ phép hơn: Biết chào hỏi khi có khách đến chơi, biết trao
nhận bằng 2 tay, biết cảm ơn, xin lỗi, biết quan tâm giúp đỡ bạn bạn bè...
- Kết quả cụ thể:

Nội dung khảo sát

Đầu năm

Số trẻ

Trẻ biết chào hỏi

Trẻ biết cảm ơn, xin

lễ phép
29/40

lỗi
27/40
17


Một số biện pháp giáo dục lễ giáo cho trẻ 3-4 tuổi trong trường mầm non

học
Kết quả đạt
được sau

Tỷ lệ (%)

72,5

67,5

Số trẻ

38/40

36/40

95

90

khi thực

Tỷ lệ (%)
hiện đề tài
+ Đối với phụ huynh:

Các bậc phụ huynh có những biến chuyển rõ rệt về lời ăn tiếng nói và hơn
nữa cịn biết quan tâm ngày càng nhiều hơn đến con em mình.
+ Cơ sở vật chất:
- Nhà trường trang bị đồ dùng, đồ chơi tương đối đầy đủ.
- Đồ dùng, đồ chơi sắp xếp gọn gàng, sạch sẽ.
- Nhà trường đã mua một số loại sách, tranh truyện về lễ giáo.
III. KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ
1. Kết luận:
Giáo dục lễ giáo cho trẻ 3-4 tuổi là sự hình thành và phát triển nhân cách cho
trẻ, sự nhận thức qua cách giao tiếp và thông qua các bài thơ, câu chuyện, nhằm
giáo dục đạo đức và lối sống cho trẻ vừa phát triển trí tuệ vừa phát triển đạo đức,
thẩm mĩ, vừa phát triển nhân cách của trẻ. Qua tiếp xúc với câu chuyện, bài thơ có
nội dung giáo dục lễ giáo tác động đến sự giáo dục lễ giáo cho từng cá nhân trẻ từ ý
thức, tình cảm, ý chí của trẻ nhằm mục đích phát triển nhân cách của trẻ. Qua hoạt
động học tập, giao tiếp, góc tuyên truyền và sinh hoạt hàng ngày của trẻ đều có mối
quan hệ với nhau như: thơ, truyện, … tất cả đều cuốn hút tạo điều kiện cho trẻ phát

triển toàn diện.
* Ý nghĩa: Bước vào trường mầm non tất cả đều có những hình thức hoạt
động khác nhau nhưng cùng chung một sự giáo dục nhân cách của trẻ, thông qua cử
chỉ, hành động của giáo viên để gây sự chú ý và hoạt động tâm lí của trẻ, phối hợp
các dạng hoạt động: Học tập, lao động, trị chuyện, góc tun truyền … đều mang ý
18


Một số biện pháp giáo dục lễ giáo cho trẻ 3-4 tuổi trong trường mầm non

nghĩa và vai trò giáo dục lễ giáo cho trẻ. Qua những hành vi văn minh và lịch sự
của từng trẻ.
- Qua tiếp xúc với những hình ảnh có tính giáo dục cao, sẽ hình thành phẩm
chất tâm lí và đặc điểm nhân cách cho trẻ.
- Giáo dục lễ giáo ảnh hưởng mạnh đến sự hình thành tính chủ định và q
trình tâm lí của trẻ.
- Giáo dục lễ giáo bắt đầu hình thành cho trẻ những biểu tượng, sự chú ý, ghi
nhớ và cách giao tiếp có chủ định khi tiếp xúc với bài thơ, câu chuyện, hay giao
tiếp hàng ngày … trẻ sẽ đi sâu kiến thức và hiểu biết của mình đối với mọi người,
mọi vật xung quanh, trẻ luôn hành động đúng và tập trung ghi nhớ một cách có chủ
đích.
- Giáo dục lễ giáo ảnh hưởng rất lớn đến sự phát triển ngôn ngữ của trẻ. Qua
giáo dục lễ giáo với nhiều hình thức khác nhau, đứa trẻ sẽ tiếp thu và sẽ học theo sự
thể hiện của từng nhân vật của các bài thơ, câu chuyện, hình ảnh biến những cái có
trong bài thơ, câu chuyện thành sự hiểu biết và tiếp xúc hàng ngày của mình, trẻ sẽ
ngoan hơn, giỏi hơn. Khi giao tiếp trẻ sẽ nói năng nhẹ nhàng, mạch lạc, có văn hóa
trong các câu nói, cử chỉ, hành động của trẻ đối với mọi người.
- Phương tiện tốt nhất để hình thành và phát triển nhân cách cho trẻ là giáo
dục lễ giáo.
- Qua các hình thức giáo dục lễ giáo có tác động rất mạnh đến sự phát triển

đời sống tình cảm của trẻ đối với mọi người, đặc biệt là giáo tiếp với cô giáo và bạn
bè trong lớp.
* Phạm vi ứng dụng:
- Phẩm chất đạo đức và ý chí của trẻ mẫu giáo được hình thành mạnh mẽ
trong việc giáo dục lễ giáo, giữ mối quan hệ giao tiếp với bạn bè, cô giáo và người
lớn tuổi được bắt nguồn từ giáo dục lễ giáo, trẻ ln có ý thức trong cách ăn, nói,
và hành động đều thể hiện sự nhẹ nhàng, khéo léo hơn nếu được giáo dục và hợp
19


Một số biện pháp giáo dục lễ giáo cho trẻ 3-4 tuổi trong trường mầm non

tác chặt chẽ với gia đình và nhà trường. Từ đó, trẻ sẽ tn theo hành vi chuẩn mực
của người lớn. Giáo dục lễ giáo là sự phát huy nhận thức và sự hình thành nhân
cách của trẻ 3-4 tuổi.
- Qua giáo dục lễ giáo, trẻ sẽ lĩnh hội được những mối quan hệ và tình cảm
giữa bạn bè, cha mẹ, thầy cơ giáo trong các tác phẩm văn học và các hình ảnh có
nội dung giáo dục trẻ cao và qua giao tiếp với bạn bè, cô giáo. Đây là phương tiện
giáo dục, nhằm hình thành cho trẻ những tình cảm yêu thương, gần gũi với mọi
người, kính trọng lễ phép với người thân của mình:
+ Biện pháp giáo dục trẻ được sử dụng khi giáo viên đề ra nhiệm vụ tìm hiểu
kiến thức của trẻ qua giao tiếp với bạn bè hàng ngày.
+ Trong hành vi cử chỉ của trẻ với mọi người khi đến lớp.
+ Giáo dục lễ giáo thông qua các tác phẩm văn học và góc tun truyền. Trẻ
ln ln củng cố các kiến thức giáo dục trong các tiết học và các hoạt động hàng
ngày của trẻ ở trừơng mầm non, kích thích ngơn ngữ, sự thơng minh, nhanh trí, linh
hoạt và nhanh nhẹn trong cách ứng xử với bạn bè.
- Các nhà nghiên cứu đã đánh giá cao vai trò đặc biệt của giáo dục lễ giáo với
sự phát triển nhân cách cho trẻ. Trẻ luôn giao tiếp và hình thành đúng với lễ giáo,
trẻ ngoan ngỗn vâng lời người lớn hơn, từ tốn hơn, tất cả đều được giáo dục của

cô giáo và mọi người xung quanh trẻ. Tất nhiên tùy thuộc vào sự nhận thức của trẻ
theo từng độ tuổi để giáo dục.
* Tính tích cực nhận thức của trẻ: Như chúng ta biết rằng, ở trường mầm non
đều mang tính đặc trưng của hai xu hướng.
Một là: Mang tính mục đích và tự giáo dục chặt chẽ.
Hai là: Khơng ngừng nâng cao tính giáo dục trong giao tiếp, tạo cho trẻ sự tự
tin trong ăn nói và đối xử với mọi người. Nhiều cơng trình nghiên cứu tính giáo
dục, và các lĩnh vực khác nhau về vấn đề dạy học cho trẻ trong trường mầm non.
Ln kết hợp một cách hợp lý giữa tính tích cực giữa cô và trẻ. Từ ngàn xưa kinh
20


Một số biện pháp giáo dục lễ giáo cho trẻ 3-4 tuổi trong trường mầm non

nghiệm của cha ông ta đã đúc kết nhiệm vụ học đầu tiên của mỗi con người phải là
"Tiên học lễ, hậu học văn" lễ phép là nét đẹp văn hoá được đặt lên hàng đầu khi
nhìn nhận và đánh giá về một ai đó mà chúng ta thường bàn luận. Trong thời đại
hiện nay tiếp thu nhiều nền văn hoá khác nhau nên đâu đó vẫn cịn nhiều câu
chuyện thương tâm về đạo đức lễ giáo của con người, việc mà tôi và các bạn đã
nghe và thấy trên thông tin đại chúng, trong cuộc sống hằng ngày.
2. Bài học kinh nghiệm:
Từ những biện pháp mà tôi đã đưa vào để dạy trẻ tôi đã rút ra được nhiều bài
học bổ ích như: cần tìm tịi sáng tạo, sưu tầm tranh ảnh góc lễ giáo.
- Các tiết học có lồng ghép nội dung giáo dục lễ giáo dưới hình thức hị vè, ca
dao, câu đố vào bài học để giáo dục trẻ.
- Phải thường xuyên thực hiện giờ nêu gương và kể chuyện hàng tuần hoặc tổ
chức văn nghệ để động viên tinh thần trẻ.
Gia đình của trẻ thật sự là mái ấm đầy tình thương, bố mẹ là những tấm gương sáng
và mẫu mực về hành vi ứng xử, chăm sóc, tinh thần trách nhiệm đối với trẻ. Cô
giáo phải thật sự là tấm gương sáng để trẻ noi theo, ln giàu tình u thương, ln

thận trọng trong mọi hành vi của mình, thân thiện yêu thương để tạo tâm lý thoả
mái cho trẻ thực hiện tốt mọi hành vi cũng như hoạt động giao tiếp, nhằm giúp trẻ
từng bước hình thành nhân cách cho trẻ. Bên cạnh đó mơi trường và cảnh quan sư
phạm cũng góp phần hình thành cho trẻ những hành vi văn minh để dần dần hoàn
thiện nhân cách tốt đẹp của truyền thống con người Việt Nam phù hợp với mọi
chuẩn mực đạo đức xã hội một cách tự nguyện.
- Phải thường xuyên thực hiện giờ nêu gương và kể truyện hàng tuần hoặc tổ
chức văn nghệ để động viên trẻ.
- Cô giáo phải thật sự là tấm gương sáng để trẻ noi theo, ln giàu tình
thương u, ln chú ý trong mọi hành vi lời nói của mình đối với trẻ để tạo tâm lý
thoải mái cho trẻ thực hiện tốt hành vi cũng như hoạt động giao tiếp nhằm giúp trẻ
21


Một số biện pháp giáo dục lễ giáo cho trẻ 3-4 tuổi trong trường mầm non

từng bước hình thành nhân cách của mình.
3. Khuyến nghị và đề xuất:
Khi thực hiện đề tài này, với nội dung giáo dục lễ giáo cho trẻ 3-4 tuổi, tôi
mong rằng nhà trường sẽ tạo điều kiện thuận lợi nhất về cơ sở vật chất, giáo viên
phải chuẩn bị nhiều nội dung, hình ảnh về lễ giáo để trẻ tri giác hằng ngày.
- Trang bị ở góc thư viện nhiều câu chuyện về lễ giáo cho lứa tuổi có hình ảnh
minh hoạ, góc âm nhạc có những bài hát về lễ giáo phù hợp.
- Các góc tuyên truyền của lớp có nhiều bài viết và hình ảnh cho phụ huynh
tham khảo.
- Ứng dụng và giáo dục lễ giáo cho trẻ ở mọi lúc, mọi nơi.
Trên đây là một số biện pháp của tôi vận dụng vào việc giáo dục lễ giáo cho
trẻ 3-4 tuổi, để các bạn đồng nghiệp tham khảo và mọi người đóng góp thêm những
ý kiến cho tơi.
Tơi xin trân thành cảm ơn!

IV. TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Giáo dục lễ giáo cho trẻ chính là một phần trong lĩnh vực phát triển tình cảm, kỹ
năng xã hội cho trẻ. Ngày nay, có nhiều bộ sách về nội dung này cho giáo viên và
phụ huynh tham khảo:
2. Bộ sách “ Bé thực hành các tình huống giáo dục kỹ năng sống” ( Dành cho trẻ
mẫu giáo) của tác giả Nguyễn Thị Thùy Linh và Đỗ Thị Cẩm Nhung.
3. Tủ sách “Các hoạt động phát triển kỹ năng xã hội dành cho trẻ mẫu giáo” (Theo
chương trình giáo dục mầm non mới) của tác giả Hoàng Thị Dinh và Đặng ThịAnh.

22