Thực trạng và giải pháp hạn chế rủi ro tín dụng của Ngân hàng Thương mại Cổ phần Đông Á Chi nhánh Hà Nội

B
TR

GIÁO D C VÀ ÀO T O
NG

I H C TH NG LONG
---o0o---

KHÓA LU N T T NGHI P

TÀI:

TH C TR NG VÀ GI I PHÁP H N CH R I RO
TÍN D NG C A NGÂN HÀNG TH ƠNG M I
C

PH N ÔNG Á CHI NHÁNH HÀ N I

SINH VIÊN TH C HI N : NGÔ TH TRANG NHUNG
MÃ SINH VIÊN

: A18832

CHUYÊN NGÀNH

: TÀI CHÍNH-NGÂN HÀNG

HÀ N I-2014

L I C M ƠN
hồn thành bài khóa lu n t t nghi p v i

tài: “Th c tr ng và gi i pháp h n

ch r i ro tín d ng c a Ngân hàng Thương m i C ph n ông Á chi nhánh Hà N i”,
em xin g i l i cám ơn chân thành và sâu s c n cô giáo Tr n Th Thùy Linh ã t n
tình hư ng d n trong su t th i gian nghiên c u và th c hi n
tài này. Em c ng xin
g i l i cám ơn n Phịng tín d ng và Ban Giám c Ngân hàng Thương m i C ph n
ông Á chi nhánh Hà N i ã t o i u ki n cung c p s li u c ng như nh ng tài li u
liên quan em có th cơ s
nghiên c u và hồn thành bài khóa lu n này.
M c dù ã có nhi u c g ng
hồn thi n bài khóa lu n này m t cách hoàn
ch nh nh t. Song do ki n th c chun mơn và kinh nghi m cịn h n ch nên khơng th
tránh kh i nh ng thi u sót. Em mong nh n ư!c s góp ý c a q th y, cơ giáo bài
khóa lu n c a em ư!c hoàn ch nh hơn.
Em xin chân thành cám ơn!
Sinh viên

Ngô Th Trang Nhung

Thang Long University Library


L I CAM OAN
Tơi xin cam oan Khóa lu n t t nghi p này là do t b n thân th c hi n có s h"
tr! t# giáo viên hư ng d n và không sao chép các cơng trình nghiên c u c a ngư i
khác. Các d li u thông tin th c p s d ng trong khóa lu n này có ngu$n g c và ư!c

trích d n rõ ràng.
Tơi xin ch u trách nhi m v l i cam oan này!
Sinh viên

Ngô Th Trang Nhung


M CL C
L IM
CH ƠNG 1

U
CƠ S

LÝ LU N V

R I RO TÍN D NG TRONG NGÂN

HÀNG TH ƠNG M I.......................................................................1
1.1 Khái ni m và vai trị tín d ng Ngân hàng ..........................................................1
1.1.1 Khái ni m tín d ng Ngân hàng ...........................................................................1
1.1.2 Vai trị c a tín d ng Ngân hàng ..........................................................................1
1.1.2.1
i v i n n kinh t ....................................................................................1
1.1.2.2
i v i Ngân hàng.....................................................................................3
1.1.2.3
i v i doanh nghi p ................................................................................4
1.2 R i ro tín d ng trong ho t ng c a NHTM .....................................................4
1.2.1 Khái ni m r i ro tín d ng ....................................................................................4

1.2.2 Các hình th c c a r i ro tín d ng.......................................................................5
1.2.2.1
Khơng thu lãi úng h n .............................................................................5
1.2.2.2
Không thu g c úng h n ............................................................................5
1.2.2.3
Không thu
lãi ........................................................................................6
1.2.2.4
Không thu
v n ......................................................................................6
1.2.3 Các tiêu chí ánh giá r i ro tín d ng t i Ngân hàng thư ng m i ....................6
1.3 Các nhân t nh h ng n r i ro tín d ng .......................................................8
1.3.1 Nhân t khách quan.............................................................................................8
1.3.1.1
Môi trư ng kinh doanh ..............................................................................8
1.3.1.2
Ngư i i vay ............................................................................................10
1.3.2 Nhân t ch quan (do ngân hàng) ....................................................................12
1.4 Các bi n pháp h n ch r i ro tín d ng trong NHTM ......................................13
1.4.1 Nâng cao ch t lư ng tín d ng ...........................................................................13
1.4.2 Th c hi n các phư ng pháp phân tán r i ro ...................................................15
1.4.3 L p qu D phòng r i ro ...................................................................................16
1.4.4 Gi i pháp v cơng ngh thơng tin .....................................................................16
1.4.5 Tích c c x lý n quá h n .................................................................................17
1.4.6 S d ng th trư ng bán n ................................................................................18
CH ƠNG 2 TH C TR NG R I RO TÍN D NG T I NGÂN HÀNG
TH ƠNG M I C PH N ÔNG Á CHI NHÁNH HÀ N I .....19
2.1 T!ng quan v" Ngân hàng TMCP ông Á .........................................................19
2.1.1 Gi i thi u chung v Ngân hàng ơng Á...........................................................19

2.1.2 L ch s hình thành Ngân hàng ông Á ...........................................................19

Thang Long University Library


2.1.3 C c
2.1.3.1
2.1.3.2
2.1.3.3

u t ch c ho t ng c a Ngân hàng ông ÁCN Hà N i .......................21
Ban Giám c ..........................................................................................22
Phòng Khách hàng doanh nghi p ............................................................23
Phòng Khách hàng cá nhân .....................................................................23

2.1.3.4
2.1.3.5
2.1.3.6
2.1.3.7

Phịng K tốn..........................................................................................24
Phịng Hành chính qu n tr t ng h!p .......................................................24
Phịng Ngân qu% ......................................................................................24
Phịng Tín d ng-kinh doanh ....................................................................25

2.1.3.8

Phòng D ch v khách hàng ......................................................................25

2.1.4 Gi i thi u v Ngân hàng ông Á- chi nhánh Hà N i .....................................26

2.2 Tình hình ho t ng kinh doanh c a Ngân hàng TMCP ông Á-Chi nhánh
Hà N i ..................................................................................................................26
2.2.1 Tình hình ho t ng kinh doanh chung c a Ngân hàng ơng Á ..................26
2.2.2 Tình hình ho t ng huy ng v n c a Chi nhánh Hà N i ............................27
2.2.3 Tình hình ho t ng s d ng v n c a CN Hà N i (ch y u là cho vay) ........29
2.2.4 M i liên h gi a tình hình huy ng v n và t ng dư n c a CN Hà N i.......31
2.3 Tình hình ho t
2.3.1 Quy trình ho t

ng tín d ng c a Ngân hàng TMCP ông Á – CN Hà N i 32
ng tín d ng ............................................................................32

2.3.2 Tình hình ho t ng tín d ng ...........................................................................34
2.3.3 Phân lo i dư n cho vay ....................................................................................35
2.3.3.1
Dư n! cho vay v n theo i tư!ngkhách hàng ........................................35
2.3.3.2
Dư n! cho vay v n theo th i h n ............................................................37
2.3.3.3
Dư n! cho vay theo lo i ti n....................................................................38
2.4 Th#c tr ng r i ro tín d ng c a Ngân hàng TMCP ông Á – CN Hà N i ....39
2.4.1 R i ro t n quá h n..........................................................................................39
2.4.2 R i ro t n x u .................................................................................................41
2.4.3 R i ro t n lãi ...................................................................................................44
2.4.4 Trích l p d phòng.............................................................................................47
2.5 Nguyên nhân d$n n r i ro tín d ng t i Ngân hàng TMCP ơng Á – CN
Hà N i ..................................................................................................................48
2.5.1 R i ro tín d
2.5.2 R i ro tín d
2.5.3 R i ro tín d

2.6 Nh%ng bi n

ng xu t phát t n n kinh t ..........................................................48
ng xu t phát t khách hàng .........................................................49
ngxu t phát t ngân hàng .............................................................50
pháp Ngân hàng TMCP ông Á – CN Hà N i ã áp d ng &

h n ch r i ro tín d ng .......................................................................................52
2.6.1
i v i khách hàng ............................................................................................52
2.6.2
i v i Ngân hàng .............................................................................................53


2.7

ánh giá th#c tr ng công tác h n ch r i ro tín d ng c a Ngân hàng ông Á
- CN Hà N i .........................................................................................................55
2.7.1 ánh giá k t qu ................................................................................................55
2.7.2 ánh giá nh ng h n ch ...................................................................................56
CH ƠNG 3 CÁC GI I PHÁP H N CH R I RO TÍN D NG CHO NGÂN
HÀNG TMCP ƠNG Á VÀ M T S KI N NGH CHO CÁC
CƠ QUAN CH'C N NG ................................................................58
3.1
(nh h )ng hoat ng tín d ng trong th*i gian t)i ........................................58
3.1.1
nh hư ng chung .............................................................................................58
3.1.2
nh hư ng cho ho t ng tín d ng .................................................................59
3.2 Các gi i pháp h n ch r i ro tín d ng ..............................................................61

3.2.1 Phân c p nhi m v c a các b ph n trong ho t ng tín d ng ......................61
3.2.2 Cho vay ng tài tr ...........................................................................................61
3.2.3
m b o th c hi n
quy trình cho vay ..........................................................62
3.2.4 Nâng cao hi u qu tái nh giá tài s n m b o ..............................................63
3.2.5 Nâng cao ch t lư ng thơng tin tín d ng ...........................................................63
3.2.6 Hồn thi n công tác b o m ti n vay ..............................................................64
3.2.7 Tích c c trong ho t ng x lý n x u, n quá h n ........................................65
3.3 Ki n ngh( v)i các cơ quan ch,c n-ng ...............................................................65
3.3.1 Ki n ngh v i Ngân hàng Trung
ng Vi t nam .............................................65
3.3.2 Ki n ngh v i Ngân hàng nhà nư c và các c p, ngành có liên quan: ...........67
3.3.2.1
X lý các trư ng h!p vi ph m h!p $ng tín d ng ..................................67
3.3.2.2
T&ng cư ng các bi n pháp qu n lý tín d ng ............................................67
3.3.2.3
H" tr! các NHTM trong vi c x lý n! ....................................................67
3.3.3 Ki n ngh v i Chính Ph ...................................................................................68
3.3.3.1
Hồn thi n mơi trư ng pháp lý ................................................................68
3.3.3.2
T&ng cư ng công tác qu n lý i v i các doanh nghi p .........................68

Thang Long University Library


DANH M C VI T T.T
Kí hi u vi t t/t

Tên 0y

CN

Chi nhánh

DN

Doanh nghi p

DPRR

D phòng r i ro

NH TMCP

Ngân hàng Thương m i C ph n

NHTM

Ngân hàng Thương m i

NHTW

Ngân hàng Trung ương

NH

Ngân hàng

RRTD

R i ro tín d ng

TCTD

T ch c tín d ng

TS B

Tài s n

VND

Vi t Nam $ng

mb o


DANH M C CÁC B NG BI1U, HÌNH V2, 3 TH , CƠNG TH'C
Hình 2.1. Cơ c4u t! ch,c ngân hàng ơng Á chí nhánh Hà N i ............................22
Hình 2.2 K t qu huy ng v n ..................................................................................29
Hình 2.3 K t qu t!ng d n5 ......................................................................................30
B ng 2.4 Tình hình ho t ng huy ng v n và s6 d ng v n c a CN Hà N i ......31
Sơ 7 2.1 Quy trình ho t ng tín d ng c a Ngân hàng ông Á ...........................32
B ng 2.5 D n5 cho vay theo i t 5ng khách hàng ................................................36
B ng 2.6 D n5 cho vay theo th*i h n .......................................................................37
B ng 2.7 D n5 cho vay theo lo i ti"n .......................................................................38
B ng 2.8 Tình hình n5 quá h n c a CN Hà N i ......................................................39

B ng 2.9 So sánh t8 l n5 quá h n CN Hà N i, CN H i Phịng, CN Thái bình .....39
B ng 2.10 Tình hình n5 x4u trên t!ng d n5 CN Hà N i ........................................41
Hình 2.4 So sánh t8 l n5 x4u CN Hà N i, CN H i Phòng, CN Thái bình .............42
B ng 2.12 Tình hình n5 x4u trên n5 quá h n ...........................................................43
B ng 2.13 So sánh t8 l n5 x4u trên n5 quá h n c a CN Hà N i, CN Thái Bình,
CN H i Phịng......................................................................................................43
B ng 2.14 T8 l lãi treo c a CN Hà N i .....................................................................44
Hình 2.5 So sánh t8 l lãi treo c a CN Hà N i, CN Thái Bình, CN H i Phòng .....44
B ng 2.16 T8 l mi9n gi m lãi c a CN Hà N i..........................................................45
Hình 2.6 So sánh t8 l mi9n gi m lãi CN Hà N i, CN Thái Bình, CN H i Phịng .46
B ng 2.18 T8 l trích l:p d# phịng ............................................................................47
Hình 2.7 So sánh t8 l trích l:p DPRR CN Hà N i, Thái Bình, H i Phịng ...........47

Thang Long University Library


L IM

U

1. Lý do ch;n " tài
Trong n n kinh t hi n nay, ho t ng tín d ng thư ng t o ra hơn 2/3 t ng thu
nh p c a h u h t các NHTM.
t ư!c m c tiêu t i a hoá l!i nhu n, trong chi n
lư!c kinh doanh c a mình, m"i ngân hàng c n ph i xây d ng cho mình m t chính sách
tín d ng h!p lý, hi u qu . Tuy nhiên, khơng ph i quan h tín d ng nào c ng mang l i
l!i ích và l!i nhu n cho ngân hàng. B i bên trong l!i ích y ch a ng nhi u y u t
r i ro có th lư ng trư c ho c không lư ng trư c ư!c. H u qu c a nh ng r i ro ó
là s gia t&ng v chi phí, h n ch quy mơ tín d ng, gây ra thi t h i v tài chính, ho c
có th tr m tr'ng hơn ó là s m t uy tín c a c ngân hàng và khách hàng, gây m t n

nh trong ho t ng ngân hàng c ng như ho t ng c a n n kinh t . Do ó, vi c xây
d ng chính sách tín d ng h!p lý, hi u qu luôn g n li n v i vi c xây d ng h th ng
các bi n pháp h n ch RRTD m t cách h u hi u. Vì v y, h n ch RRTD ln là m i
quan tâm hàng u c a các NHTM. Vi c gi m thi u r i ro và t n th t trong ho t ng
tín d ng ln là yêu c u
d ng c a các NHTM.

t ra, $ng th i là m c tiêu hư ng t i trong ho t

ng c p tín

Tín d ng ngân hàng là công c tài tr! v n cho n n kinh t , giúp các doanh nghi p
ti p c n v i ngu$n v n
duy trì phát tri n và s n xu t kinh doanh. Bên c nh ó, tín
d ng cịn góp ph n thúc (y s phát tri n cân i c a các ngành, các l)nh v c khác
theo nh hư ng c a Nhà nư c. Tín d ng ngân hàng em l i ngu$n thu nh p ch y u
cho Ngân hàng thương m i. Tuy nhiên, ho t ng tín d ng ngân hàng (ho t ng cho
vay) l i là ho t ng ch a ng nhi u r i ro. R i ro trong ho t ng tín d ng c a Ngân
hàng không ch nh hư ng n k t qu kinh doanh hay l!i nhu n c a Ngân hàng mà
nó cịn nh hư ng nghiêm tr'ng n n n kinh t . Chính vì v y, vi c h n ch r i ro
trong ho t ng cho vay là r t quan tr'ng không ch
i v i các ngân hàng thương m i
mà còn

i v i các thành ph n trong kinh t .

Ngân hàng ông Á - CN Hà N i nh ng n&m qua khơng ng#ng n" l c c ng ã
óng góp ư!c m t ph n vào s nghi p phát tri n ho t ng tài chính - ngân hàng và
ho t ng tín d ng trong nư c. Tuy nhiên trong cơ ch th trư ng, ngân hàng c ng g p
ph i khơng ít khó kh&n, &c bi t là trong v n h n ch r i ro trong ho t ng cho vay,

nguy cơ r i ro ti m (n c a các kho n m c tín d ng ln e do ngân hàng, n! q h n
cịn phát sinh cịn m c cao. Chính s e ng i r i ro làm cho vi c m r ng quy mơ tín
d ng thư ng g p nhi u khó kh&n. Do v y, vi c nghiên c u
tài: “TH*C TR+NG
VÀ GI,I PHÁP H+N CH- R.I RO TÍN D/NG C.A NGÂN HÀNG THƯ1NG
M+I C2 PH3N ÔNG Á CHI NHÁNH HÀ N4I” là c p thi t và có ý ngh)a th c ti5n.


2. M c tiêu nghiên c,u c a " tài
- Nghiên c u v n r i ro tín d ng trên cơ s lý thuy t: khái ni m c a tín d ng và
r i ro tín d ng, các nhân t nh hư ng n r i ro tín d ng c ng như tác ng c a
nó t i b n thân Ngân hàng Thương m i, v i các doanh nghi p và v i n n kinh t .
- Phân tích th c tr ng ho t ng kinh doanh, ho t ng tín d ng c a Ngân hàng
Thương m i c ph n ông Á chi nhánh Hà N i
ánh giá ư!c tình hình r i ro
trong ho t ng tín d ng c a Chi nhánh và nêu lên nh ng gi i pháp c a Ngân
hàng ã áp d ng
-

h n ch r i ro tín d ng.

ưa ra nh ng gi i pháp h n ch r i ro rín d ng mà Ngân hàng ơng Á có th áp
d ng c ng như m t vài
xu t cho các cơ quan ch c n&ng có th(m quy n: Ngân
hàng Nhà nư c, Ngân hàng Trung Ương, các c p, b ngành có liên quan, chính
ph
cùng v i các ngân hàng thương m i th c hi n $ng b nh ng gi i pháp
nh6m h n ch t i a r i ro tín d ng.

3.

i t 5ng và ph m v( ph ơng pháp nghiên c,u

i tư!ng nghiên c u
: Th c tr ng và gi i pháp h n ch r i ro tín d ng c a
ngân hàng thương m i c ph n ông Á chi nhánh Hà N i
Ph m vi nghiên c u
:
tài ư!c ti n hành t i Ngân hàng Thương m i C
ph n ông Á - chi nhánh Hà N i v i s li u th c t ư!c s d ng trong 3 n&m 2011,
2012, 2013
4. Ph ơng pháp nghiên c,u
Khóa lu n s d ng các phương pháp nghiên c u là duy v t bi n ch ng, duy v t
l ch s , k t h!p v i phương pháp th ng kê, phân tích kinh t , t ng h!p, so sánh s li u.
5. K t c4u c a " tài
gi i quy t nh ng v n
trong 3 chương:

nêu trên,

tài này ư!c tri n khai và nghiên c u

Chương 1: Cơ s lý lu n v r i ro tín d ng trong Ngân hàng Thương m i
Chương 2: Th c tr ng r i ro tín d ng t i Ngân hàng TMCP

ông Á- Chi nhánh

Hà N i
Chương 3: Các gi i pháp h n ch r i ro tín d ng cho Ngân hàng TMCP
chi nhánh Hà N i.

ông Á

Thang Long University Library


CH ƠNG 1

CƠ S LÝ LU N V R I RO TÍN D NG TRONG NGÂN
HÀNG TH ƠNG M I

1.1 Khái ni m và vai trị tín d ng Ngân hàng
1.1.1 Khái ni m tín d ng Ngân hàng
Trong chu trình phát tri n c a n n kinh t th gi i, tín d ng ã manh nha xu t
hi n $ng th i v i ch
tư h u v tư li u s n xu t và quan h trao i hàng hóa. Tín
d ng là m t ph m trù kinh t và nó c ng là m t s n ph(m c a kinh t hàng hóa. Ho t
ng tín d ng làm phát sinh m t kho n n! là vi c m t bên (bên cho vay) cung c p
ngu$n tài chính cho i tư!ng khác (bên i vay) trong ó bên i vay s7 hồn tr tài
chính cho bên cho vay trong m t th i h n th a thu n và thư ng kèm theo lãi su t.
Quan h gi a hai bên8 9:;<=:>?: @:ABCD:8 9:;<=:>?:EFG:ABC ràng bu c b i cơ ch tín
d ng, th a thu n th i gian cho vay, lãi su t ph i tr ,...
Th c ch t, tín d ng là bi u hi n m i quan h kinh t g n li n v i quá trình t o l p
và s d ng qu% tín d ng nh6m m c ích th a mãn nhu c u v n t m th i cho quá trình
tái s n xu t và

i s ng, theo ngun t c hồn tr .

Tín d ng ngân hàng là giao d ch tài s n g$m ti n t ho c hàng hóa gi a m t bên
cho vay là ngân hàng, t ch c tín d ng và m t bên i vay là các i tác kinh t g$m cá

nhân, t ch c, doanh nghi p, cơ quan nhà nư c. Ngân hàng s7 chuy n giao tài s n cho
bên i vay s d ng trong m t th i gian nh t nh theo th a thu n, bên i vay có trách
nhi m ph i hốn tr c v n g c và lãi cho Ngân hàng n i thanh tốn.
Trong ph m vi nghiên c u c a khóa lu n này, tín d ng ư!c hi u là ho t
cho vay c a Ngân hàng (c p tín d ng).

ng

1.1.2 Vai trị c a tín d ng Ngân hàng
Trong th i kH h i nh p c a n n kinh t hi n nay thì vai trị tín d ng ngân hàng là
y u t quan tr'ng trong vi c phát tri n n n kinh t nư c nhà. Khơng nh ng th FG 9:
ng tín d ng l i có vai trị l n trong n n kinh t , t o ra l!i ích l n cho tồn xã h i và
trong ó có c
i tư!ng i vay.
1.1.2.1

i v i n n kinh t
Tín d ng Ngân hàng làm t ng hi u qu c a n n kinh t

V n là y u t r t quan tr'ng i v i vi c duy trì và phát tri n kinh doanh s n xu t
c a doanh nghi p. Các doanh nghi p ho t ng d a trên v n ch s h u và v n vay.
M t trong nh ng ngu$n v n vay mà các doanh nghi p có th d5 dàng ti p c n ó là
v n vay t# ngân hàng.
có th vay v n ư!c t# ngân hàng thì các doanh nghi p c n
ph i nâng cao uy tín c a mình i v i ngân hàng, m b o ư!c các nguyên t c tín
d ng. Mu n v y, trong các d án kinh doanh c a mình, doanh nghi p ph i ch'n d án
1


có m c sinh lãi cao nh t.

các d án kh thi, doanh nghi p ph i tìm hi u th trư ng
khai thác thông tin
nh lư!ng ho t ng kinh doanh c a mình sao cho có hi u qu .
i u ó làm t&ng hi u qu kinh t c a d án, phương án. Hơn n a, i cùng v i s phát
tri n các d án c a doanh nghi p là vai trò tư v n c a cán b tín d ngvà khâu giám sát
s d ng v n vay c a Ngân hàng. V i vi c này, doanh nghi p s7 lư ng trư c ư!c
nh ng khó kh&n, r i ro trên th trư ng; có nh ng phư ng án s d ng v n vay úng
m c ích, nh y bén v i các thay i c a th trư ng nh6m t hi u qu kinh t cao. T#
ó s7 làm t&ng hi u qu c a c n n kinh t .
Tín d ng thúc

y q trình t p trung v n và t p trung s n xu t.

B n ch t c trưng ho t ng ngân hàng là huy ng v n ti n t t m th i nhàn
r"i phân tán trong n n kinh t , trong xã h i
th c hi n cho vay t i các ơn v kinh t
có nhu c u v n ph c v cho quá trình s n xu t kinh doanh. u tư t p trung là yêu c u
t t y u c a n n kinh t s n xu t hàng hố, h n ch s lãng phí v n, ti t ki m m'i
ngu$n l c như th i gian, chi phí huy ng v n cho s n xu t…
Tín d ng Ngân hàng góp ph n thúc

y q trình luân chuy n ti n t

Do c i m s n xu t và tiêu th hàng hóa trên th trư ng là không $ng u nên
các doanh nghi p ln trong tình tr ng m t cân b6ng v lư!ng v n c n thi t
cung
c p cho q trình s n xu t hàng hóa. Vì v y, luân chuy n ti n t c a doanh nghi p có
lúc th#a v n, có lúc thi u v n. Tín d ng ngân hàng góp ph n vào quá trình v n ng
liên t c c a ngu$n v n, (y nhanh quá trình lưu chuy n ti n t trong n n kinh t th
trư ng, h n ch th p nh t s

nhanh vòng quay c a v n.

'ng v n trong quá trình s n xu t kinh doanh, (y

Tín d ng ngân hàng góp ph n thúc
l u kinh t qu c t .
V i n n kinh t
tr'ng và t ra hàng
xu t nh p kh(u, trao
d ng ngân hàng i v

y quá trình m r ng m iquan h giao

m hi n nay, s giao lưu kinh t gi a các qu c gia ư!c chú
u. N n kinh t s7 khơng phát tri n n u khơng có s giao thương,
i hàng hóa v i các qu c gia khác trên th gi i. Vai trị c a tín
i ho t ng nh p kh(u càng có ý ngh)a hơn khi ngân hàng th c

hi n các chính sách c a Nhà nư c. Ngân hàng thương m i có th thúc (y m i quan h
này thơng qua hình th c b o lãnh, cho vay… i v i các doanh nghi p
t# ó nâng
cao uy tín c a doanh nghi p trên trư ng qu c t .Ngân hàng c ng có th s7 cung c p
cho các nhà nh p kh(u nh ng kho n tín d ng l n v i lãi xu t ưu ãi mà nh ó h' có
th gi i quy t v n
thi u v n trong ho t ng kinh doanh c a mình. T# ó, các ho t
ng xu t nh p s7 di5n ra nhanh chóng và thu n l!i hơn.

2

Thang Long University Library

Tín d ng Ngân hàng giúp g m b t gánh n ng cho nhà n

c

Ho t ng tín d ng có hi u qu s7 có tác ng t i m'i l)nh v c kinh t - chính tr
- xã h i. Phát tri n cho vay tín d ng s7 gi m b t áng k các kho n bao c p t# ngân
sách cho u tư xây d ng cơ b n và gi m b t thâm h t ngân sách.
Giúp nhà n

c ki m soát

c n n kinh t

Thơng qua ho t ng tín d ng ngân hàng, Nhà nư c có th ki m soát các ho t
ng s n xu t kinh doanh trong n n kinh t
ra các bi n pháp chính sách qu n lý
kinh t và ho t ng c a các thành ph n kinh t thông qua các chính sách v tín d ng
như là các chính sách ưu ãi v lãi su t và các i u ki n cho vay khác cho các doanh
nghi p u tư s n xu t theo m c tiêu nh hư ng phát tri n kinh t c a Nhà nư c.
Ngu n thu cho Ngân sách nhà n

c

Thu là ngu$n thu ch y u c a ngân sách nhà nư c. Kh i lư!ng s n ph(m l n
ư!c s n xu t và tiêu th s7 t o ra m t ngu$n thu l n cho ngân sách t# các lo i thu
như VAT, thu tiêu th
c bi t, thu XNK...Trong trư ng h!p hàng hoá ư!c xu t
kh(u thì chúng ta s7 thu ư!c m t ngu$n ngo i t áp ng nhu c u nh p kh(u

Gi m t l th t nghi p, nâng cao m c s ng
Tín d ng ngân hàng góp ph n n nh i s ng, t o ra công &n vi c làm và n
nh tr t t xã h i b i l7 tín d ng u tư vào nh ng l)nh v c m i, c i t o và nâng cao
n&ng l c s n xu t nên s7 t o nhi u công &n vi c làm cho ngư i lao ng. Bên c nh ó,
do n&ng l c s n xu t ư!c nâng lên s lư!ng s n ph(m tiêu th nhi u, ó là ngu$n thu
nh p c a cán b trong xí nghi p và góp ph n n nh i s ng cho chính h'.Mu n
nâng d n thu nh p bình quân u ngư i, gi i quy t vi c làm không th ch d a vào qu%
ngân sách Nhà nư c ho c trông ch vào các kho n vay nư c ngồi. Tín d ng ngân
hàng th c s gi vai trò quan tr'ng trong vi c u tư cho các d án có ý ngh)a kinh t
và xã h i.
1.1.2.2

i v i Ngân hàng
T o l i nhu n cho Ngân hàng
i v i Ngân hàng - m t doanh nghi p kinh doanh m t hàng

c bi t “ti n t ”,

thì l!i nhu n thu ư!c c a Ngân hàng là s chênh l ch gi a ti n lãi thu ư!c thông qua
ho t ng và ti n lãi ph i tr cho các kho n huy ng. Thông qua ho t ng tín d ng
thì ngân hàng thương m i t o l!i ích cho ngư i g i ti n, ngư i vay ti n và cho c ngân
hàng thông qua chênh l ch l i su t mà thu ư!c l!i nhu n cho ngân hàng.
i v ih u
h t các ngân hàng, dư n! tín d ng chi m t i hơn 50% t ng tài s n có và thu nh p t#
ho t ng cho tín d ng chi m kho ng t# 1/2 n 2/3 t ng thu nh p c a ngân hàng.

3


Như v y, m c dù ho t ng tín d ng ch a r t nhi u r i ro nhưng nó là m t trong

nh ng ho t ng chính giúp ngân hàng t o l!i nhu n.
T o uy tín cho Ngân hàng
Bên c nh ó ngân hàng s d ng tín d ng như là m t công c cu n hút các khách
hàng, c ng c lòng trung thành c a các khách hàng truy n th ng, $ng th i t o ra các
m i quan h m i v i các khách hàng m i. Ngân hàng thơng qua ngu$n v n tín d ng
ưu ãi cung c p tín d ng trung dài h n cho các khách hàng, không nh ng thu ư!c l!i
nhu n t# ho t ng tín d ng em l i mà còn thu thêm ư!c l!i nhu n t# nh ng d ch v
khác cung c p cho khách hàng. Hơn n a n&ng l c cung c p tín d ng c ng ch ng t
ngân hàng có ư!c ni m tin l n t# khách hàng c ng như công chúng, trong giai o n
hi n nay nó c ng ch ng t kh n&ng c nh tranh c a ngân hàng.
Tín d ng ngân hàng có vai trị r t quan tr'ng

i v i s phát tri n c a n n kinh t

trong và ngồi nư c. Nó thúc (y n n kinh t t&ng trư ng và phát tri n. Bên c nh ó,
ho t ng tín d ng Ngân hàng còn
ánh giá ch t lư!ng ho t ng c a Ngân hàng.
1.1.2.3

i v i doanh nghi p

Tín d ng áp ng nhu c u v n
duy trì và phát tri n quá trình s n xu t c a
doanh nghi p. Trong m'i ho t ng s n xu t kinh doanh c a doanh nghi p thì v n
ln là y u t quan tr'ng nh t. Hi n nay, v i n n kinh t trong và ngoài nư c ang b
suy thoái, kh ng ho ng nghiêm tr'ng, i u này l i càng làm cho các doanh nghi p b
b t c trong bài tốn tìm v n, tìm các nhà u tư uy tín. Vì th tín d ng là m t trong
nh ng ngu$n hình thành v n cho doanh nghi p, ã góp ph n t o i u ki n cho quá
trình s n xu t, kinh doanh c a doanh nghi p ư!c th c hi n.Nó giúp cho doanh nghi p
có nh ng cơng ngh m i

nâng cao ch t lư!ng s n ph(m, c ng c v th c a doanh
nghi p trên th trư ng, giúp cho doanh nghi p có th ch u ư!c nh ng s c ép ban u
c a c nh tranh và c a môi trư ng kinh doanh m i, giúp cho doanh nghi p yên tâm hơn
trong u tư và tính toán v i nh ng d án l n, hi u qu cao.
Ho t ng tín d ng c a Ngân hàng có các kH h n khác nhau: ng n h n, trung han
và dài h n, i u này giúp cho doanh nghi p có th tùy ý l a ch'n kH h =:ABC:A?:9F B
thu n lãi vay phù h!p v i m c tiêu kinh doanh c ng như quy mô c a d án
1.2 R i ro tín d ng trong ho t

ng c a NHTM

1.2.1 Khái ni m r i ro tín d ng
Tín d ng Ngân hàng là m t trong nh ng ngu$n thu l i l!i nhu n chính cho Ngân
hàng.Như ã nói trên, thu nh p t# ho t ng tín d ng chi m t# 50% n 80% t ng
thu nh p c a ngân hàng.Tuy v y nhưngkhi l!i nhu n càng l n thì kèm theo ó r i ro
c ng càng nhi u.
4

Thang Long University Library


“R i ro tín d ng là kh n&ng khơng chi tr ư!c n! c a ngư i i vay i v i
ngư i cho vay khi n h n ph i thanh toán. Bên ph i ch u nh ng r i ro khi ch p nh n
m t h!p $ng tín d ng ó chính là Ngân hàng”
Khi r i ro tín d ng x y ra, trư c tiên l!i nhu n kinh doanh c a Ngân hàng s7 b
gi m; các ch s v n! x u, n! quá h n s7 t&ng cao làm nh hư ng n ch t lư!ng ho t
ng c a Ngân hàng. N u r i ro x y ra m c
nh thì Ngân hàng có th bù p
b6ng kho n d phòng r i ro ( ghi vào chi phí ) và b6ng v n t có, tuy nhiên nó s7 nh
hư ng tr c ti p t i kh n&ng m r ng kinh doanh c a Ngân hàng. Nghiêm tr'ng hơn,

n u r i ro x y ra m c
l n, ngu$n v n c a Ngân hàng không
bù p, v n kh
d ng b thi u, lịng tin c a khách hàng gi m và có th s7 d n t i phá s n.Vi c m t
ngân hàng b phá s n s7 r t nguy hi m n toàn b h th ng Ngân hàng vì có th gây
ra hi u ng “domino”, vI qu% tín d ng, nh hư ng nghiêm tr'ng n ho t ng c a
Ngân hàng và toàn b n n kinh t . Vì v y r i ro v tín d ng ln là lo i r i ro l n nh t,
em l i nhi u thi t h i và gây h u qu x u nh t n các ho t ng c a Ngân hàng.
1.2.2 Các hình th c c a r i ro tín d ng
R i ro tín d ng như ư!c bi t là ngư i i vay khơng có kh n&ng thanh toán g c
và lãi cho ngư i cho vay, c th là Ngân hàng, khi n h n thanh tốn. V y r i ro tín
d ng ư!c chia thành 4 b c v i m c
t&ng d n v tính nghiêm tr'ng c a r i ro như
sau: không thu lãi úng h n, không thu g c úng h n, không thu
v n.

lãi và không thu

1.2.2.1 Không thu lãi úng h n
V i m"i m t kho n h!p $ng c p tín d ng thì ngân hàng và bên i vay luôn th a
thu n lãi su t và th i h n cho vay c a h!p $ng. Vì th nên bên i vay ph i tuân th
th c hi n nghiêm ng t tr kho n ti n lãi vào úng th i gian nh kH tr lãi. R i ro tín
d ng không thu lãi úng h n là khi ngư i vay khơng tr ư!c lãi úng h n. Khi ó
Ngân hàng s7 chuy n s lãi ó vào kho n m c lãi treo phát sinh. Tuy nhiên, ây v n là
r i ro th p nh t trong r i ro tín d ng mà Ngân hàng có th s7 g p ph i trong ho t ng
c p tín d ng. Vì trong trư ng h!p này Ngân hàng v n s7 thu ư!c lãi c a khách hàng
và thu thêm kho n lãi quá h n.
1.2.2.2 Không thu g c úng h n
Vi c không thu lãi úng h n ch

nh hư ng

n l!i nhu n c a Ngân hàng nhưng

vi c không thu g c úng h n s7 nh hư ng n lư!ng v n cho vay c a Ngân hàng.Khi
ó, Ngân hàng s7 chuy n s n! v n ó sang m c n! quá h n phát sinh. Vi c không thu
g c úng h n s7 có th d n n vi c m t v n. Tuy vây, y chưa ph i là kho n m t
mát trong th c t mà Ngân hàng ph i ch u vì vi c ch m tr5 tr g c cho Ngân hàng ch
là do có các v n phát sinh trong q trình th c hi n d án.
5


1.2.2.3 Không thu

lãi

R i ro không thu lãi úng h n và không thu v n úng h n ch là r i ro do ch m
tr5 v m t th i gian, ngân hàng có th b nh hư ng n l!i nhu n. Nhưng khi ngân
hàng ph i ch u r i ro khơng thu
lãi thì th c s i u ó ã x y ra, khi n cho kho n
l!i nhu n áng k c a Ngân hàng b gi m xu ng. Bên c nh ó, Ngân hàng c ng ph i
nh n th y r6ng k t qu kinh doanh c a doanh nghi p có th ã kém hi u qu , d n n
vi c khơng có kh n&ng tr lãi cho Ngân hàng, lư ng trư c tình hình r t có th khách
hàng s7 khơng có kh n&ng hồn tr v n. Khi ó, Ngân hàng ph i chuy n kho n lãi
này vào m c lãi treo óng b&ng và r t có th ph i mi5n gi m lãi cho khách hàng.
1.2.2.4 Không thu

v n

R i ro không thu

v n cho vay chính là r i ro l n nh t mà Ngân hàng có th

g p ph i. V i r i ro này Ngân hàng ã th c s m t v n, nh hư ng nghiêm tr'ng n
ngu$n v n cho vay c ng như tình hình ho t ng c B: JKL=: F?=KM: JKL=: F?=K: N7:
EFOC =:PFG =:=!:A?G:8 E:=!:PFQ=K:ER:PF :=&=K:9FO:F$@:FG E:SF @:TRB:; :=!M
UV<=: LC:>?:8 9:N :>G @:V @:VG: @ =:FW=F:8?:JKL=:F?=K:ER:9F :K S:SF @:9VG=K:FG 9:
=K: 9X=: Y =KM: Z @: E[E: >G @: V @: VG: 9V<=: O: =F: Fư =K: T O: =: FG 9: =K: E B: JKL=:
F?=KM:UOC:ALCD:9VG=K:9F E:9 :V @:VG:9X=:Y =K:PFQ=K:SF @:EF :=68:9VG=K:E[E:>G @:9V<=:8?:
=R:;@ =:9F :A @:=F@ O:>G @:PF[EM:ZX:Y :=FưD:PF[EF:F?=K:>OQ=:9V :>\@: :A?: ]=K:9F^G:PH:
F =:=Fư=K: =:PF@:9FB=F:9G[=:K E:9FW:> @:PFQ=K:ER:PF :=&=K:9V M:Z@ E:=?C: _@:F @:;B=:
`O =:9V :A?:E[E:=FL=:A@<=:9X=:Y =K:SF @:>ư =K:9Vư E:A?:9W8:K@ @:SF[S: :PF E:SF E:F =:
EF :9 @: B:=F =K:V @:VG:ER:9F :K S:SF @M
1.2.3 Các tiêu chí ánh giá r i ro tín d ng t i Ngân hàng thư ng m i
a @:VG:>OQ=: ^8:> @:=F =K:9F@ 9:F @:> =:EFG:E[E:FG 9:

=K:P@=F:YGB=F:N =:TO 9:

E B:YGB=F:=KF@ S:A?:=R:E?=K:9V :=<=:=KF@<8:9V'=K:Fơ=:9VG=K:FG 9: =K:9X=:Y =K:E B:
JKL=:F?=KM: :ER:8 E:V @:VG:9X=:Y =K:9VG=K:=KưI=K:EFG:SFbS:9FW:A@ E: G:>ư =K:V @:VG:
9X=:Y =K:N7:>?:V 9:E =:9F@ 9: @:A @:A @:A@ E: ưB:VB:=F =K:K@ @:SF[S:SF_=K:=K#B:A?:F =:
EF :E B:E[E:=F?:`O =:9V M:c[E:=F?:SFL=:9XEFD:E[E:=F?:P@=F:9 :JKL=:F?=K: \:N :Y =K:V 9:
=F@ O:8Q:FW=F: : [=F:K@[:V @:VG:9X=:Y =K:E B:JKL=:F?=KM:c[E:8Q:FW=F:9ươ=K: @: B:
Y =K:A?: [=F:K@[: C: :E[E:PFXB:E =F:A :V @:VG:9X=:Y =KM:UV<=:9F E:9 D:E[E:JKL=:F?=K:
9Fư =K: [=F:K@[:V @:VG:9X=:Y =K:9FQ=K:`OB:E[E:EF :9@Ch tiêu ph n ánh n quá h n

Te l n! quá h n ph n ánh s dư n! g c và lãi ã quá h n mà chưa thu h$i ư!c.
Ch tiêu n! quá h n là m t ch s quan tr'ng
o lư ng ch t lư!ng nghi p v tín

6

Thang Long University Library


d ng. Các ngân hàng có ch s này th p ã ch ng minh ư!c ch t lư!ng tín d ng cao
c a mình và ngư!c l i.
Thơng thư ng thì te l n! quá h n t t nh t là m c f 5%. Tuy nhiên, ch tiêu
này ôi khi c ng chưa ph n ánh h t ch t lư!ng tín d ng c a m t ngân hàng. B i vì bên
c nh nh ng ngân hàng có ư!c te l n! quá h n h!p lý do ã th c hi n t t các khâu
trong qui trình tín d ng, cịn có nh ng ngân hàng có ư!c te l n! quá h n th p thông
qua vi c cho vay o n!, không chuy n n! quá h n theo úng qui nh
Ch tiêu ph n ánh n x u

N! x u hay n! khó ịi là các kho n n! dư i chu(n (t# nhóm 3 t i nhóm 5) và b
nghi ng v kh n&ng tr n! l n kh n&ng thu h$i v n c a Ngân hàng. Theo Q 493
thì n! x u bao g$m: N! dư i tiêu chu(n, n! nghi ng , n! có kh n&ng m t v n. Ba
nhóm n! này là cơ s
o lư ng ch t lư!ng tín d ng c a NHTM. Te l n! x u càng
cao thì n! có v n
càng l n, tuy nhiên không ph i kho n n! x u nào c ng d n n
RRTD vì v m t nh tính có th có nhưng món n! n6m trong nhóm này nhưng khơng
ph i do 'ng v n c ng không hgn do m t v n. T l an toàn là dư i 3% theo thông l
qu c t .
!" #

$

%

Theo Quy t nh 493/NHNN, N! quá h n là kho n n! mà m t ph n ho c toàn b
n! g c và/ho c lãi ã quá h n. N! x u là các kho n n! nhóm 3,4,5, ây là các kho n
n! khó có kh n&ng tr n!. Te l n! x u trong n! quá h n càng l n thì càng ph n ánh
kh n&ng ngân hàng khơng thu ư!c kho n n! trong nh ng kho n ã b quá h n càng
cao. i u này thúc (y các nhà qu n tr tìm ra nh ng gi i pháp h n ch t i thi u các
kho n n! x u, tránh gây ra nh ng t n th t cho Ngân hàng.
Ch tiêu ph n ánh n lãi
&' ()*

+,' - +. /'
0- 1 * 23

4

5

h\@:9V^G:>?:9@ =:>\@:E B:PFG =:EFG:ABC:8?:=KL=:F?=K:EFưB:9FO:F$@: ư!EM:cF :9@=?C: SF =: [=F: 8 E: : 9F@ 9: F @: 9VG=K: 9FO: =F S: Y : 9X=F: E B: =KL=: F?=K: YG: V @: VG: 9X=:
Y =KMLãi treo càng l n thì qu% d phịng lãi ph i thu càng cao. ây c ng là m t d u
hi u quan tr'ng
nh n bi t RRTD vì lãi khơng thu ư!c thơng thư ng s7 d n n
m t v n. Trên th c t a s các NHTM thay te l này b6ng các te l lãi su t
so sánh v i lãi ph i thu.
7

u ra


6'7

9'7 '86 &'
0- : * 23

'86 &'

4

5

Mi5n gi m lãi là kho n lãi vay mà khách hàng khơng có kh n&ng chi tr . Khi
ngân hàng th c hi n nghi p v mi5n gi m lãi ch ng t ho t ng kinh doanh c a
khách hàng ã g p khó kh&n, có d u hi u khơng có kh n&ng hồn tr g c.
là kho n t n th t tr c ti p mà ngân hàng ph i ch u.
Nhóm ch tiêu trích l p d phịng và bù
(4;

0- <=>> 4

p r i ro tín d ng
<=>> 4 5
<
?@

5

ây chính

(4; 0A

Te l này ph n ánh kh n&ng ch ng I RRTD t# qu% d phòng. Thơng thư ng

thì te l này l n hơn 100% vì riêng n! nhóm 5 ã ph i trích
100% s ti n
ưa
vào qu% DPRR n! khó ịi. Tuy nhiên v m t lý thuy t chúng ta có th th y n u m t
NHTM có n! nhóm 5 quá l n, gi s khi ó kh n&ng tài chính khơng
trích d
phịng, khi ó s7 khơng
qu% d phịng
x lý RRTD và NHTM ph i i m t v i
nguy cơ phá s n. Vì th ch tiêu này càng l n càng m bào tính an tồn trong H KD
c a NHTM.Tùy theo m c
r i ro mà TCTD ph i trích l p DPRR t# 0 n 100% giá
tr kho n vay. Như v y n u ngân hàng có danh m c cho vay càng r i ro thì t l này
càng cao.
Trên ây là m t vài nh ng ch tiêu ph bi n
ánh giá m c
r i ro tín d ng
c a Ngân hàng. T# nh ng ch tiêu trên, ban qu n tr i u hành có th ưa ra nh ng
phán ốn h!p lý
có nh ng quy t nh sáng su t cho ho t ng tín d ng c a Ngân
hàng sau này.
1.3 Các nhân t

nh h

ng

n r i ro tín d ng

Trên th c t , r i ro tín d ng xu t phát t# r t nhi u phía mà ư!c chia cơ b n là

nhân t khách quan và nhân t ch quan. Các nhân t d n n r i ro tín d ng là mơi
trư ng kinh doanh và 2 bên cùng tham gia, có nh hư ng n h!p $ng tín d ng ó là
ngư i i vay (khách hàng) v i ngư i cho vay (ngân hàng).
1.3.1 Nhân t khách quan
1.3.1.1 Môi tr

ng kinh doanh

M t trong nh ng y u t tác ng n
hàng ó chính là mơi trư ng kinh doanh. Và
nên r i ro tín d ng. Nh ng y u t trong mơi
tín d ng là: nh hư ng c a mơi trư ng kinh

q trình ho t ng tín d ng c a Ngân
ây c ng là nguyên nhân khách quan gây
trư ng kinh doanh gây nên nh ng r i ro
t b t n nh, nh hư ng c a chính tr ,

nh hư ng c a pháp lu t và các th t c hành chính, nh hư ng c a môi trư ng c nh
tranh trong và ngồi nư c.
c i m chính c a nh ng nguyên nhân này là xu t hi n
8

Thang Long University Library


t ng t, khó ki m sốt, khó d ốn. Vì th nên nó thư ng gây ra nh ng nh hư ng
nghiêm tr'ng, khó x lý và kh c ph c cho ban qu n tr c a Ngân hàng.
nh h

ng c a môi tr

Hi n nay, n n kinh t

ng kinh t b t n

nh

ang có s ph c h$i nhưng v n chưa hồn tồn thốt kh i

tình tr ng kh ng ho ng. L m phát t&ng trong nhi u kH liên ti p, lãi su t th trư ng
t&ng,s bi n ng c a $ng n i t ,... v n là nh ng v n
nh c nh i c a nhà nư c
chính ph ,
tìm ra nh ng gi i phát h n ch . Chính nh ng y u t này là nguyên nhân
nh gây nên các r i ro tín d ng trong ngân hàng.
L m phát t&ng cao trong nhi u kH liên ti p. Khi ó ch s giá cúa các lo i hàng
hoá trên th trư ng t&ng theo. i u này $ng ngh)a r6ng chi phí s n xu t u vào t&ng,
và s7 nh hư ng tiêu c c t i ho t ng tiêu th trên th trư ng c a ngư i i vay.
Doanh s gi m s7 kéo theo l!i nhu n gi m theo. K t qu là nh hư ng n k ho ch
tr n! c a ngư i i vay

i v i ngân hàng.

Lãi su t là m t trong nh ng y u t quan tr'ng nh hư ng n l!i nhu n c a Ngân
hàng. Chính vì v y, r i ro v lãi su t c ng gây nên nh ng thi t h i áng k
iv i
Ngân hàng. R i ro v lãi su t là kh n&ng x y ra t n th t cho ngân hàng khi lãi su t
thay i ngoài d ki n. Ngun nhân là do ln có s chênh l ch v ngày áo h n gi a
tài s n có và tài s n n! c ng như có s chênh l ch v kh i lư!ng tài s n n! và tài s n

có. Ví d c th như: Ngân hàng ó kí h!p $ng c p tín d ng v i m t kH h n v i lãi
su t c
nh, ngân hàng s7 b thi t h i khi lãi su t th trư ng t&ng lên.
M t trong lý do kh@ =: lãi su t th trư ng bi n ng: R: EFX=F: >?: > 8: SF[9ML m
phát t&ng, lãi su t bu c ph i i u ch nh theo xu hư ng t&ng làm chi phí c a ngân hàng
ph i b ra c ng t&ng lên, làm gi m thu nh p c a ngân hàng. Khi l m ph[9 cao thW
thư =K:ER l!i cho ngư i vay v n và b t l!i cho ngư i cho vay.
i<=:E =F: RD s bi n ng c a te giá thì c ng có th d n n r i ro tín d ng, ví
d như trong trư ng h!p cho vay các doanh nghi p nh p kh(u, n u te giá t&ng s7 d n
t i trư ng h!p thua l" do chi phí u vào t&ng, qua ó nh hư ng t i kh n&ng tr n!
ngân hàng c a doanh nghi p..
nh h

ng c a chính tr qu c gia

Mơi trư ng:EFX=F:9V :E B:8 9:`O E:K@B:>?:C O:9 :`OB=:9V'=K:=F 9:9VG=K:A@ E: u tư
TLC: Y =K: A?: SF[9: 9V@ =: P@=F: 9 : 9: =ư ED: c bi t i v i ho t ng c a Ngân hàng.
M t t nư c có n n chính tr n nh là i u ki n lý tư ng c ng như bư c m v ng
ch c cho các ho t ng kinh doanh s n xu t c a doanh nghi p. N u x(y ra các b t n
v chính tr như: xung t, chi n tranh, b o ng, bi u tình,...thì s7 làm nh hư ng n
tồn b n n kinh t
t nư c, t t nhiên trong ó có ho t ng c a doanh nghi p, t
9


ch c và Ngân hàng. Vì th , y u t này s7 gây nên r i ro trong ho t
Ngân hàng.
nh h
Ho t

ng tín d ng c a

ng c a pháp lu t và các th t c hành chính

ng c a Ngân hàng có nh hư ng r t l n

n n n kinh t qu c gia, chính

vì th kinh doanh Ngân hàng ln dư i s giám sát ch t ch7 c a pháp lu 9M:i 9:PH:N :
9FBC: @:EFX=F:N[EF:E B:cFX=F:SF :A :SF[9:9V@ =:P@=F:9 D:EFX=F:N[EF:9@ =:9 D:EFX=F:N[EF:
9FO : O:ER: =F:Fư =K: =:FG 9: =K:E B:JKL=:F?=KM:Môi trư ng pháp lý s7:8B=K: =:
cho ngân hàng m t lo t các cơ h i m i c ng như thách th c m i. i u này ư!c th
hi n rõ trong ho t ng tín d ng, như vi c rI b các h n ch trong cho vay các doanh
nghi p ngồi qu c doanh, cịn s n i l ng trong qu n lý c a lu t pháp c ng có th
t
ngân hàng trư c nh ng nguy cơ c nh tranh m i, như vi c cho phép thành l p các ngân
hàng nư c ngoài s7 t các ngân hàng c a nư c ó vào tình th c nh tranh gay g t hơn
và chính sách

u tư, ti t ki m c a Chính ph trong t#ng th i kH.

S thi u chính xác trong d ốn mơi trư ng lu t pháp trong ho t ng tín d ng
c ng (y ngân hàng vào tình tr ng r i ro, như d oán sai khu v c kinh t ư!c ưu
tiêu u tư, hay b h n ch ,… d n
v n và trong chính sách cho vay.

n tình tr ng sai l m trong chính sách huy

ng

JKL=:F?=K:PFR:ER:9F :=L=K:EBG:EF 9:>ư!=K:9X=:Y =K:A?:`O =:9V :V @:VG:9X=:Y =K:
PF@:=F?:=ư E:PFQ=K:TLC:Y =K:8 9:F :9F =K:>O 9:SF[S: =: =F:A?:FG?=:9F@ =M:J O:8Q@:
trư ng pháp lý l ng ljo, thi u $ng b , còn nhi u sơ h d n t i khơng ki m sốt ư!c
các hi n tư!ng l#a
Môi tr

o trong vi c s d ng v n c a khách hàng.

ng c nh tranh trong và ngồi n

c

Ngư i ta nói “Thương trư ng như chi n trư ng” và trong ho t ng tín d ng thì
l i càng kh c li t và khó kh&n hơn, &c bi t trong th i kH kh ng ho ng và suy thoái
kinh t hi n nay. Mơi trư ng c nh tranh có nh hư ng r t l n và tác ng m nh m7
n ch t lư!ng tín d ng c ng như tình hình ho t ng c a Ngân hàng. Dư i áp l c c a
c nh tranh gay g t các ngân hàng có th b qua nh ng i u ki n tín d ng c n thi t
khi n cho m c
r i ro t&ng lên, làm gi m ch t lư!ng tín d ng.
1.3.1.2 Ng

i i vay

Nhân t khách quan th hai gây nên r i ro tín d ng ó là t# phía khách hàng –
ngư i i vay. ây là nguyên nhân quan tr'ng nh t nh hư ng n ho t ng tín d ng
c a Ngân hàng. Vì r i ro tín d ng là vi c khách hàng khơng có kh n&ng thanh toán lãi
ho c v n ho c c lãi và v n cho Ngân hàng khi n h n. k nhân t này ta chia thành
hai lo i: n&ng l c kinh doanh c a ngư i i vay và o c, uy tín c a ngư i i vay.

10

Thang Long University Library


N ng l c kinh doanh c a ng

i i vay

Như ã trình bày trên, k t qu kinh doanh c a doanh nghi p nh hư ng n
m c
r i ro tín d ng mà i u này l i ph thu c vào n&ng l c kinh doanh, kinh
nghi m qu n lý kinh doanh c a nhà qu n tr c a doanh nghi p ó. N u trình
c a
ngư i qu n lý cịn b h n ch v nhi u m t như h'c v n, kinh nghi m th c t ,…thì
doanh nghi p r t d5 b thua l", d n n kh n&ng tr n! kém, nh hư ng x u n ch t
lư!ng tín d ng c a ngân hàng.
Doanh nghi p s n xu t kinh doanh thi u s linh ho t, khơng c i ti n quy trình
cơng ngh , khơng trang b máy móc hi n i, không thay i m u mã ho c nghiên c u
nâng cao ch t lư!ng s n ph(m...d n t i s n ph(m s n xu t ra thi u s c nh tranh, b
'ng trên th trư ng khi n cho doanh nghi p khơng có kh n&ng thu h$i v n tr n! cho
Ngân hàng.
Uy tín trên th tr

ng và

o

c c a ng

i i vay

Trong ho t ng tín d ng c a Ngân hàng có r t nhi u lo i hình: cho vay có tài
s n m b o, cho vay tín ch p,... M t trong nh ng y u t quan tr'ng
xác nh lo i
hình c p tín d ng ó chính là uy tín c a khách hàng. B i vì uy tín c a khách hàng là
tiêu chí
ánh giá s sln sàng tr n! và kiên quy t th c hi n các ngh)a v cam k t
trong h!p $ng t# phía khách hàng. Vi c th(m nh uy tín c a khách hàng là thông
qua các ho t ng kinh doanh c a khách hàng trên th trư ng như: ch t lư!ng, giá c
hàng hoá;ch t lư!ng d ch v ; th ph n; các quan h kinh t v i các bên i tác; các
kho n n! ph i tr , m i quan h c a doanh nghi p v i các ngân hàng khác,...Vi c th(m
nh này c n có m t kho ng th i gian tương i dài nên ngân hàng c n phân tích các
s li u và tình hình trong su t q trình phát tri n c a doanh nghi p
có k t lu n
chính xác. N u uy tín c a doanh nghi p không m b o trên th trư ng thì ó c ng
ti m (n nh ng r i ro l n cho ho t

ng tín d ng c a Ngân hàng.

Trong quá trình th(m nh d án, có r t nhi u y u t
quy t nh n m t h!p
$ng tín d ng. Khơng nh ng nhân viên tín d ng ph i ki m nghi m qua nh ng k t qu
ho t ng trong quá kh , hi n t i và chi n lư!c phát tri n trong tương lai c a doanh
nghi p mà còn ánh giá quaph(m ch t o c,tính cách c a ngư i i vay. Vi c này
tư ng ch#ng như không quan tr'ng nhưng trênth c t kinh doanh ã cho th y, tính
chân th t, o c c a ngư i vay là y u t quan tr'ng trong ch t lư!ng tín d ng.Có
trư ng h!p khách hàng ã l#a o ngân hàng thông qua vi c gian l n v s li u, gi y
t , quy n s h u tài s n. Trong trư ng h!p khác khách hàng ã l!i d ng ngân hàng
khơng th ki m sốt h t ư!c ho t ng kinh doanh c a doanh nghi p nên ãs d ng
v n vay không úng m c ích, khơng úng i tư!ng kinh doanh, phương án kinh

doanh. Ngoài ra, nhi u doanh nghi p do kinh doanh kém hi u qu ho c do
11

o

c


kém ã c tình né tránh, khơng tr n! cho ngân hàng, th m chí cịn b tr n qumt n!.
T t c nh ng trư ng h!p trên u gây nên r i ro tín d ng, gâythi t h i l n v inh ng
h u qu khó lư ng i v i Ngân hàng.
1.3.2 Nhân t ch quan (do ngân hàng)
nh h ng c a các chính sách, n i quy, i u l trong ho t
Ngân hàng

ng tín d ng c a

Chính sách tín d ng ph n ánh nh hư ng cơ b n cho ho t ng tín d ng, nó có ý
ngh)a quy t nh n s thành công hay th t b i c a ngân hàng.
gi m thi u r i ro
tín d ng ngân hàng c n ph i có chính sách tín d ng phù h!p v i ư ng l i phát tri n
kinh t trong t#ng th i i m. N u chính sách c a ngân hàng khơng phù h!p, thi u s
ki m sốt ch t ch7 ho c t m c tiêu l!i nhu n quá cao thì c ng gây nên nh ng r i ro
tín d ng cho Ngân hàng.
M t trong nh ng chính sách c n ph i ch t ch7, rõ ràng và th c hi n nghiêm ng t
các bư c ó chính là quy trình tín d ng. Quy trình tín d ng là trình t t ch c th c
hi n các bư c k% thu t nghi p v cơ b n, ch rõ cách làm, trình t các bư c t# khi b t
u n khi k t thúc m t giao d ch thu c ch c n&ng, nhi m v c a cán b tín d ng và
lãnh o ngân hàng có liên quan. Quy trình tín d ng là y u t quan tr'ng, n u nó ư!c
t ch c khoa h'c, h!p lý s7 cho phép b o m th c hi n các kho n vay có ch t lư!ng.

Trong m t vài trư ng h!p, vì quá chú tr'ng n l!i nhu n mà cán b Ngân hàng b
qua m t vài bư c trong quy trình tín d ng thì c ng s7 gây nh ng r i ro tín d ng l n
cho Ngân hàng.
nh h

ng c a y u t nhân s

Trong m'i ho t ng E B:8 9:9 :EF E thì con ngư i luôn là y u t quy t nh n
s thành b i, t t nhiên nó c ng khơng lo i tr# kh i ho t ng c a m t ngân hàng.
Mu n gi m thi u r i ro tín d ng và nâng cao ư!c hi u qu trong kinh doanh ngân
hàng c n ph i có m t i ng cán b tín d ng gi i, ư!c ào t o có h th ng, am hi u
và có ki n th c phong phú v th trư ng c bi t trong l)nh v c tham gia u tư v n,
n m v ng nh ng v&n b n pháp lu t có liên quan n ho t ng tín d ng. Trong b trí
s d ng, ngư i cán b tín d ng c n ph i ư!c sàng l'c k% càng và ph i có k ho ch
thư ng xuyên b$i dưIng nh ng ki n th c c n thi t b t k p v i nh p
phát tri n và
bi n i c a n n kinh t th trư ng. Trình , n&ng l c, ph(m ch t o c c a i ng
cán b cho vay y u kém d n n cán b cho vay không ánh giá chính xác v khách
hàng và phương án vay v n, t# ó làm phát sinh nh ng h!p $ng cho vay kém an toàn.
M c
r i ro trong trư ng h!p này s7 ngày càng t&ng d n trong su t quá trình k t#
khi xét duy t n khi giám sát và cu i cùng là thu n!.
12

Thang Long University Library


Cùng v i y u t v trình
thì y u t v
o c c ng nh hư ng không nh

n
ch t lư!ng tín d ng Ngân hàng. Nhân viên tín d ng ph i có tiêu chu(n v
o c và
s liêm khi t, b i l7 n u ngư i cán b tín d ng thi u trách nhi m hay c tình vi ph m
có th s7 gây t n th t r t l n cho ngân hàng. Bên c nh ó, trư c s cám d" c a v t
ch t cán b cho vay c n hành ng có nguyên t c, có t ch c, có l p trư ng v ng ch c
tránh gây ra nh ng quy t nh sai l m gây ra r i ro cho Ngân hàng.
nh h
nG 9:

ng c a h th ng thông tin

=K:9VG=K:=K?=F:=KL=:F?=KD:C O:9 :9FQ=K:9@=:V 9:`OB=:9V'=KM:no t

ng tín

d ng mu n t ư!c hi u qu cao, an tồn c n ph i có h th ng thông tin h u hi u
ph c v cho công tác này. Ngân hàng c n xây d ng ư!c h th ng thơng tin y
và
linh ho t, nh ó cung c p các thơng tin chính xác, k p th i, t&ng cư ng kh n&ng
phòng ng#a r i ro tín d ngMZ@ E:EO=K:E S:EF 8:9FQ=K:9@=:N7: =F:Fư =K: =:EF 9:>ư!=K:
9X=:Y =KD:KLC:=<=:=F =K:V @:VGM Mu n thuy t ph c Ngân hàng trong vi c c p tín d ng,
doanh nghi p thư ng ưa ra nh ng b n h$ sơ r t op v i tình hình kinh doanh t t,
phương án kinh doanh h!p lý và hi u qu nhưng v n quan tr'ng là
chính xác c a
các thông tin này v n chưa qua ki m duy t. Chính vì th cán b tín d ng c n có nh ng
phương th c ki m tra, i u tra l i thông tin khách hàng, ki m ch ng
xác th c c a
các thơng tin ó, t# ó m i ưa ra các quy t nh.
Như v y, nh vi c phân tích các nhân t nh hư ng t i r i ro tín ta th y: tùy

vào t#ng i u ki n c th mà các nhân t trên có nh ng nh hư ng khác nhau t i ch t
lư!ng tín d ng ng n h n. Do ó vi c gi m thi u r i ro tín d ng là ph i gi i quy t $ng
b các nhân t trên. Bi t ư!c các nhân t nh hư ng n r i ro tín d ng, t# ó ta s7
tìm ra nh ng phương pháp i u ch nh
ưa ra nh ng gi i pháp h u ích trong vi c
gi m th u r i ro tín d ng trong ho t ng c a Ngân hàng.
1.4 Các bi n pháp h n ch r i ro tín d ng trong NHTM
R i ro tín d ng ln rình d p trong các ho t ng tín d ng c a ngân hàng, nó gây
nên nh ng h u qu cho ho t ng c ng như l!i nhu nc a Ngân hàng. Vì th nên bài
tốn tìm phương pháp h n ch và kh c ph c r i ro luôn t ra cho các nhà qu n tr
i u hành. Dư i ây xin nêu nh ng phương th c qu n lý t ng quát v
m b o an toàn
c ng như các k% thu t thu nh p và x lý thơng tin có th áp d ng cho các NHTM trong
vi c F =:EF r i ro tín d ng nh6m góp ph n nâng cao hi u qu ho t ng c a NHTM
trong th i gian t i, th c hi n chi n lư!c ã

ra.

1.4.1 Nâng cao ch t lư ng tín d ng
Phương pháp này ư!c th c hi n ch y u thơng qua vi c phân tích th(m nh k%
lưIng các thơng tin tài chính và các thơng tin phi tài chính c a ngư i nh n n! và áp
13


d ng th t c c p tín d ng ch t ch7 trư c khi u tư nh6m phân lo i kho n vay và các
i tác vay v n d a vào m c
rui ro tín d ng c a nó qu n lý.
C n tr!ng trong quá trình th m

nh v i các d án

ut

yêu c u c p tín d ng, doanh nghi p s7 ưa cho ngân hàng b sơ r$i qua quá
trình th(m nh Ngân hàng s7 quy t nh n vi c c p tín d ng cho khách hàng.
i
v i m t h!p $ng tín d ng, khâu th(m nh là m t bư c r t quan tr'ng. Có th nói,
th(m nh toàn di n m'i n i dung c a d án là m t trong nh ng yêu c u quan tr'ng
nh t giúp cho vi c ra quy t nh u tư c a ngân hàng ư!c chính xác m b o tính
khoa h'c, khách quan, h n ch r i ro tín d ng. Chính vì th , ngân hàng c n chú tr'ng
hơn trong quá trình th(m nh, i u tra m'i thông tin c a khách hàng. M t vài nh ng
tiêu chí c a vi c th(m nh như sau:
- Th(m

nh v phương di n th trư ng: Phân tích kh n&ng tiêu th s n ph(m, giá

c , quy cách ph(m ch t, m u mã th hi u c a ngư i tiêu dùng. Xem xét các h!p
$ng bao tiêu s n ph(m v s lư!ng, ch ng lo i, giá c , th i h n và phương th c
thanh toán.
- Th(m nh v phương di n k% thu t: Ph i xem quy mơ d án có phù h!p v i
n&ng l c tiêu th s n ph(m hay không, kh n&ng cung c p nguyên v t li u, n&ng
l c qu n lý c a doanh nghi p. Ph i xem xét m t công ngh c a thi t b
ưa ra
các phương án nh6m ch'n ư!c công ngh t i ưu nh t. Th(m nh v m t s
lư!ng công su t, ch ng lo i, danh m c c a thi t b dây chuy n s n xu t và n&ng
l c hi n có c a doanh nghi p so v i quy mô c a d án.
- Th(m nh tính kh thi c a d án v n i dung kinh t tài chính: ây là y u t
quy t nh tr c ti p n vi c l a ch'n các d án u tư. Ngân hàng có th s
d ng các ch tiêu tài chính ơn gi n như: l!i nhu n ròng, te su t l!i nhu n, th i
gian thu h$i v n, th i i m hoà v n… ho c phân tích tính kh thi c a d án b6ng

phương pháp giá tr hi n t i, te su t hoàn v n n i b
xem xét
nh y bén c a
d án. Ngu$n tr n! s7 là t t nh t n u thu ư!c t# d án nhưng ngân hàng c ng
nên tính n kh n&ng trong th i gian u khi d án chưa thu ơc l!i nhu n thì
doanh nghi p có ngu$n thu nào khác bù vào không.
Vi c th(m nh t t các d án u tư s7 cho Ngân hàng có nh hư ng t t c ng
như nh ng quy t nh sáng su t trong các ho t ng tín d ng c a Ngân hàng. T# ó,
s7 nâng cao ch 9:>ư!=K tín d ng c a Ngân hàng.
Nâng cao trình

c a cán b tín d ng

Y u t ch t lư!ng ngu$n nhân l c luôn là y u t quan tr'ng nh hư ng n k t
qu ho t ng c a doanh nghi p. c bi t trong ho t ng tín d ng c a ngân hàng thì
cán b tín d ng ph i có

:

c, tài, trí

có kh n&ng ng bi n và phán ốn trong
14

Thang Long University Library


nh ng trư ng h!p nh y c m, c p bách, tránh m c nh ng sai sót gây ra r i ro tín d ng
cho Ngân hàng. Tuy vây, n&ng l c c a m"i con ngư i c n ph i luôn luôn ư!c trau d$i
và h'c h i. Vì v y ngân hàng c n ph i k ho ch hóa cơng tác ào t o cán b , s m th c

hi n tiêu chu(n hóa cán b tín d ng, ưa vi c nâng cao trình
tr thành m c tiêu
ph n u và làm vi c thư ng xuyên. Công tác ào t o c n t p trung theo tr'ng i m và
ào t o m t cách toàn di n
th c s có nh ng cán b có
n&ng l c và hi u bi t
ph c v yêu c u công tác kinh doanh, tránh ào t o tràn lan, lãng phí.
M t ngân hàng m nh là m t ngân hàng có i ng nhân viên có trình và o
c cao. Khi ã ào t o ư!c i ng nhân viên gi i thì kèm theo ó s7 là ch t lư!ng,
hi u qu tín d ng, hi u qu ho t ng c a Ngân hàng s7 ngày m t phát tri n.
Vi c nâng cao hi u qu tín d ng nói chung là tương

i khó kh&n vì nó ch u nh

hư ng c a r t nhi u y u t . Tuy v y nh ng khi các ngân hàng th c hi n t t này thì
kèm theo ó là r i ro tín d ng c ng s7 ư!c h n ch rõ r t. Bên c nh ó, ch t lư!ng tín
d ng t t còn bù p cho nh ng r i ro tín d ng mà Ngân hàng ph i ương u.
1.4.2 Th c hi n các phư ng pháp phân tán r i ro
Trong ho t ng tín d ng c a Ngân hàng r i ro phát sinh thư ng r t l n nên m t
trong nh ng phương án h n ch r i ro là phân tán r i ro. Tuy bi t r6ng vi c chia s7 r i
ro $ng ngh)a v i vi c ph i chia sj l!i nhu n. M c dù v y nhưng trong ho t ng tín
d ng c a Ngân hàng thì r i ro tín d ng thư ng r t l n, nó có nh hư ng r t nghiêm
tr'ng n tình hình ho t ng c a Ngân hàng, gây nên nh ng t n th t n ng n và có
th d n n phá s n. Chính vì v y các nhà qu n tr luôn ch p nh n chia sj l!i nhu n
nhưng kèm theo ó là h n ch t i a r i ro có th x y ra. Dư i ây là m t vài cách
phân tán r i ro như sau:
a d ng hóa

it

ng

ut

a d ng hóa các i tư!ng u tư là m t trong nh ng cách h u hi u mà
Ngân hàng ang s d ng
phân tán r i ro. ó là vi c ngân hàng chia ngu$n ti
mình vào nhi u lo i hình u tư, nhi n ngành ngh khác nhau c ng như nhi u
khác nhau. Vi c a d ng hóa i tư!ng u tư s7 giúp ngân hàng h n ch kh

nhi u
nc a
a bàn
n&ng

gi m thu nh p khi g p r i ro tín d ng vì thu nh p t# các kho n cho vay thành công s7
bù p ph n l" t# nh ng kho n cho vay b vI n!.
Cho vay

"#$%&' tr

Trong trư ng h!p cho vay $ng tài tr! là nhu c u vay c a doanh nghi p cho m t
d án l n, c n r t nhi u v n và khó lư ng trư c ư!c nh ng r i ro. N u ch m t Ngân
hàng cho vay m t kho n ti n l n như v y thì r t m o hi m. Vì th nên các Ngân hàng
c ng liên k t v i nhau
th(m nh d án, cho vay và chia sj r i ro c ng như
m
b o quy n l!i c a các bên. Tuy v y, nhưng v i hình th c này các ngân hàng c n ph i
15