Tài liệu LƯU TRỮ TÀI LIỆU NGHE NHÌN docx

LƯU TRỮ TÀI LIỆU NGHE NHÌN
TS. Nguyễn Lệ Nhung

LƯU TRỮ TÀI LIỆU NGHE NHÌN
I. Khái niệm, ý nghĩa
II. Phân loại TL nghe nhìn
III. Xác định giá trị TLLT nghe nhìn
IV. Bảo quản TL nghe nhìn
V. Khai thác, sử dụng TL nghe nhìn
VI. Công cụ tra cứu

I. Khái niệm, ý nghĩa
1. Khái niệm
•
TL nghe nhìn là những hình ảnh, âm thanh có
giá trị khoa học, lịch sử và thực tiễn, không kể
thời gian, địa điểm sản sinh và vật mang tin,
được nộp lưu vào các kho LT theo một chế độ
nhất định thì người ta gọi nó là TL nghe nhìn.
•
TL nghe nhìn là loại hình đặc biệt cả hình thức
và nội dung mang tin, bao gồm: TL ảnh, phim
điện ảnh, ghi âm, ghi hình và kỹ thuật số (KTS).

•
TL ảnh: là một loại TL tượng hình (hay là hình
ảnh tĩnh), dùng ánh sáng, màu sắc và các
phương tiện kỹ thuật nhiếp ảnh để ghi và làm tái
hiện lại các sự kiện, hiện tượng xảy ra ở một
thời điểm trong XH và tự nhiên trên các bức ảnh

rời lẻ, trên phim nhựa, trên kính hoặc bằng kỹ
thuật số.

•
TL phim điện ảnh: là loại TL hình ảnh động hoặc
TL "nghe-nhìn" dùng để ghi và làm tái hiện lại
các sự kiện, hiện tượng bằng phương tiện kỹ
thuật điện ảnh trên các phim nhựa.

-
TL ghi âm: là loại TL mang nội dung thông tin
bằng âm thanh (bài nói, âm nhạc, tiếng động)
được ghi lại trên đĩa, trên phim cảm quang, trên
băng từ tính bằng các phương pháp ghi âm cơ
học, quang học, từ tính, laser và KTS.
-
TL ghi hình và ghi âm: Là TL mang thông tin
nghe-nhìn được ghi lại trực tiếp bằng hệ thống
ghi hình điện tử trên băng từ tính, trên đĩa laser
và bằng KTS.

- TL ghi hình và ghi âm: Là TL mang thông tin
nghe-nhìn được ghi lại trực tiếp bằng hệ thống ghi
hình điện tử trên băng từ tính, trên đĩa laser và
bằng KTS.
•
+ Âm bản (nê-ga-típ): Là những phim mà hình ảnh trên
phim có độ sáng tối và màu sắc ngược lại với đối tượng
chụp ảnh, quay phim, ghi âm quang học.
•

+ Dương bản (pô-di-típ): là những ảnh chụp trên đó màu
trắng, đen phản ánh đúng độ sáng, tối hoặc màu sắc
của vật.
•
+ Bản gốc: là những hình ảnh, âm bản thu nhận được
trong quá trình ghi hình hoặc ghi âm trực tiếp.
•
+ Bản sao: Là bản thu được do sao lại một hoặc nhiều
lần từ bản gốc với mục đích để b/quản bản gốc và phổ
biến rộng rãi thông tin.

2. Ý nghĩa tài liệu nghe nhìn
2. Ý nghĩa tài liệu nghe nhìn
•
là phương tiện thông tin, tuyên truyền nhanh
chóng, hiệu quả và rộng rãi nhất
•
được sử dụng nhiều trên mặt trận chính trị,
ngoại giao
•
Trong nghiên cứu khoa học (nhất là khoa học
lịch sử), được sử dụng như một công cụ,
phương tiện giúp các nhà khoa học nhận thức
được một cách tốt nhất (xây dựng lại lịch sử quá
khứ).

•
Trong lĩnh vực y học, được sử dụng nhiều để
giúp các bác sĩ phát hiện sớm một số bệnh hiểm
nghèo

•
Trong quốc phòng, là phương tiện đắc lực để
nghiên cứu về đối phương: cách bố phòng của
địch, các loại vũ khí trang bị mà địch sử dụng,
các tin tức tình báo ghi được, các cuộc điện đàm
của chỉ huy địch

•
Trong lĩnh vực nghệ thuật, là công cụ xác thực
nhất ghi lại một cách chuẩn xác nhất những
phong tục, tập quán xa xưa hay những loại hình
dân gian đặc sắc mà ngày nay không tồn tại.
•
Đặc biệt, là một nguồn sử liệu vô cùng quý giá vì
nó mang tính chân thực cao

II. Phân loại tài liệu nghe nhìn
•
1. Khái niệm
•
2. Đặc trưng để phân loại
- đặc trưng vật mang tin,
- đặc trưng chuyên đề,
- đặc trưng đối tượng được ghi hình,
ghi âm

•
Phân loại TL ảnh:
- ảnh trên giấy,
- ảnh trên kính,

- ảnh trên đá ,
•
Phân loại TL phim
- âm bản,
- dương bản

•
Đối với TL phim điện ảnh, sau khi phân loại
chúng theo chuyên đề, âm thanh, thời gian, thể
loại người ta cũng chủ yếu dựa vào các đặc
trưng kỹ thuật làm ra chúng để tiến hành phân
loại tiếp như phim nhựa, các băng từ tính, băng
VHS, băng cối, băng cassete, đĩa CD, ghi hình
kỹ thuật số

•
tài liệu ghi âm cũng được phân loại theo các vật
mang tin như các đĩa ghi âm cơ học, ghi âm
quang học, ghi âm từ tính, ghi âm trên đĩa laser

III. Xác định giá trị TLLT nghe nhìn
•
1. Nhóm tiêu chuẩn xuất xứ
•
2. Nhóm tiêu chuẩn nội dung
•
3. Nhóm tiêu chuẩn hình thức bên ngoài
•
4. Nhóm tiêu chuẩn nghệ thuật

1. Nhóm tiêu chuẩn xuất xứ
•
Hoàn cảnh ra đời, thời gian và địa điểm hình
thành nên TL nghe nhìn
•
Tác giả tài liệu
•
Tiêu chuẩn bản gốc TL

2. Nhóm tiêu chuẩn nội dung
•
T/chuẩn về ý nghĩa của sự kiện, con người hoặc
những đối tượng khác
•
T/chuẩn mức độ làm sáng tỏ về thời gian, địa
điểm của các sự kiện trên TL nghe nhìn
•
T/chuẩn về mức độ phản ánh đầy đủ về sự kiện
hoặc con người
•
T/chuẩn về mức độ tin cậy
•
T/chuẩn thông tin mới
•
T/chuẩn TL chữ viết kèm theo hình ảnh, phim
điện ảnh
•
T/chuẩn các kiểu ảnh

3. Nhóm TC hình thức bên ngoài

•
T/chuẩn về chất lượng truyền đạt nội dung của
TL nghe nhìn
•
T/chuẩn về tình trạng kỹ thuật của TL nghe nhìn

4. Nhóm tiêu chuẩn nghệ thuật
•
tạo được những ấn tượng sâu sắc, tạo nên
những rung cảm mãnh liệt đối với người xem
•
phản ánh chân thực những h/động có ích của
con người

IV. Bảo quản TL nghe nhìn
•
Nguyên nhân dẫn đến hư hỏng, mất mát TL
nghe nhìn
- do các chất liệu và quá trình chế tác TL
- do điều kiện thiên nhiên
- do vi sinh vật và sinh vật
- do bảo quản và sử dụng TL.

Nguyên nhân do các chất liệu và quá trình chế
tác TL:
•
Nguyên liệu để sản xuất: giấy ảnh, kính, phim
nhựa và các hoá chất tạo nên hình ảnh.
•
Độ bền của các tấm ảnh và phim phụ thuộc rất

nhiều vào những hoá chất dùng trong quá trình
rửa ảnh và rửa phim, những hoá chất tạo nên đế
của phim và ảnh.
•
Đế phim: truớc kia sử dụng chất ni-trat xen-luy-
lô là loại đế phim không an toàn, dễ cháy. 
chuyển đổi sang loại đế A-xê-tát Xen-luy-lô.
Ngoài ra, còn có phim chụp trên đế bằng kính.

•
Đối với những TL ghi âm ghi âm cơ giới, từ tính
và quang học, có chất liệu sản xuất cũng khác
nhau.
- ghi âm cơ giới: đường ghi tiếng là rãnh
nhựa, nếu những rãnh này bị xước hoặc bụi
bám thì ảnh hưởng đến âm thanh.
- ghi âm từ tính: do cấu tạo từ những mạt sắt
non theo nguyên tắc dư từ nếu để gần nơi có từ
trường mạnh như máy phát điện, mô tơ, đường
điện cao thế thì sẽ làm âm thanh bị méo mó

Nguyên nhân gây hư hại do điều kiện thiên
nhiên
•
Ánh sáng
•
Nhiệt độ
•
Độ ẩm
•

Gió

Nguyên nhân gây hư hỏng TL do vi sinh vật và
sinh vật:
•
Men
•
Nấm mốc
•
Côn trùng

Nguyên nhân hư hỏng TL do bảo quản và sử
dụng TL
•
Chế độ bảo quản không đúng cách
•
Thiếu phương tiện bảo quản
•
Thiếu nội quy bảo quản và sử dụng
•
Do sử dụng không đúng cách