Bài giảng Quản trị chuỗi cung ứng: Phần 1 - Trường ĐH Thăng Long

TRƯỜNG ĐẠI HỌC THĂNG LONG
Khoa: Kinh tế quản lý
Bộ môn: Quản trị kinh doanh – Marketing

Tập bài giảng

QUẢN TRỊ CHUỖI CUNG ỨNG
Số tín chỉ: 03
Ngành: Quản trị kinh doanh

Hà Nội, 2019


MỤC LỤC
Chương I: TỔNG QUAN VỀ QUẢN TRỊ CHUỖI CUNG ỨNG ............................................. 1
1.1. TỔNG QUAN VỀ CHUỖI CUNG ỨNG ........................................................................ 1
1.1.1. Các khái niệm cơ bản ................................................................................................ 1
1.1.2. Cấu trúc chuỗi cung ứng ............................................................................................ 7
1.1.3. Các thành viên của chuỗi cung ứng ........................................................................... 8
1.1.4. Hoạt động của chuỗi cung ứng ................................................................................ 10
1.2. LỊCH SỬ HÌNH THÀNH VÀ PHÁT TRIỂN CỦA QUẢN TRỊ CHUỖI CUNG ỨNG .. 11
1.3. QUẢN TRỊ CHUỖI CUNG ỨNG ................................................................................. 13
1.3.1. Khái niệm ................................................................................................................ 13
1.3.2. Mục tiêu và lợi ích của quản trị chuỗi cung ứng ..................................................... 15
1.3.3. Nội dung chính của quản trị chuỗi cung ứng........................................................... 17
1.3.4. Thách thức của quản trị chuỗi cung ứng ................................................................. 19
Chương II: HOẠT ĐỘNG ĐIỀU HÀNH CHUỖI CUNG ỨNG: LẬP KẾ HOẠCH.............. 24
2.1. KHÁI NIỆM LẬP KẾ HOẠCH CHUỖI CUNG ỨNG................................................. 24
2.1.2. Khái niệm ................................................................................................................ 24
2.1.2. Vai trò của lập kế hoạch .......................................................................................... 25
2.2. NỘI DUNG LẬP KẾ HOẠCH CHUỖI CUNG ỨNG .................................................. 25

2.2.1. Dự báo nhu cầu ........................................................................................................ 25
2.2.2. Định giá sản phẩm ................................................................................................... 29
2.2.3. Quản trị dự trữ ......................................................................................................... 30
Chương III: HOẠT ĐỘNG ĐIỀU HÀNH CHUỖI CUNG ỨNG: QUẢN TRỊ CUNG ỨNG 37
3.1. KHÁI NIỆM CUNG ỨNG ............................................................................................ 37
3.2. CHIẾN LƯỢC NGUỒN CUNG ỨNG .......................................................................... 38
3.2.1. Khái niệm và các kiểu chiến lược nguồn cung ........................................................ 38
3.2.2. Số lượng nhà cung ứng và mức độ quan hệ ............................................................ 39
3.3. Q TRÌNH THU MUA .............................................................................................. 41
3.4. TH NGỒI ............................................................................................................... 43
3.4.1. Khái niệm ................................................................................................................ 43
3.4.2. Lợi ích và rủi ro khi th ngồi ............................................................................... 43
3.4.3. Quy trình lựa chọn đối tác thuê ngoài ..................................................................... 44
Chương IV: HOẠT ĐỘNG ĐIỀU HÀNH CHUỖI CUNG ỨNG: QUẢN TRỊ SẢN XUẤT . 47
4.1. KHÁI QUÁT VỀ SẢN XUẤT ...................................................................................... 47
4.1.1. Khái niệm ................................................................................................................ 47


4.1.2. Phân loại sản xuất .................................................................................................... 47
4.2. QUẢN TRỊ SẢN XUẤT ................................................................................................ 52
4.2.1. Khái niệm ................................................................................................................ 52
4.2.2. Nội dung cơ bản của quản trị sản xuất .................................................................... 52
Chương V: HOẠT ĐỘNG ĐIỀU HÀNH CHUỖI CUNG ỨNG: QUẢN TRỊ KÊNH PHÂN
PHỐI ......................................................................................................................................... 57
5.1. TỔNG QUAN VỀ KÊNH PHÂN PHỐI ....................................................................... 57
5.1.1. Khái niệm ................................................................................................................ 57
5.1.2. Chức năng của kênh phân phối................................................................................ 57
5.1.3. Các thành viên tham gia vào kênh phân phối .......................................................... 58
5.1.4. Sự hoạt động của kênh phân phối ............................................................................ 60
5.1.5. Cấu trúc kênh phân phối .......................................................................................... 62

5.1.6. Các hình thức tổ chức kênh phân phối .................................................................... 65
7.1.7. Các quan hệ và hành vi trong kênh phân phối......................................................... 68
5.2. QUẢN TRỊ KÊNH PHÂN PHỐI .................................................................................. 69
5.2.1. Thiết kế kênh phân phối .......................................................................................... 69
5.2.2. Quản lý kênh và thúc đẩy các thành viên kênh hoạt động ...................................... 71
5.2.3. Phân phối sản phẩm vật chất ................................................................................... 74
5.2.4. Đánh giá hoạt động của các thành viên kênh .......................................................... 75
Chương VI: HOẠT ĐỘNG ĐIỀU HÀNH CHUỖI CUNG ỨNG: QUẢN TRỊ LOGISTICS . 78
6.1. KHÁI NIỆM LOGISTICS ............................................................................................. 78
6.1.1. Khái niệm logistics .................................................................................................. 78
6.1.2. Phân loại logistics .................................................................................................... 80
6.1.3. Quản trị logistics...................................................................................................... 81
6.2. QUẢN TRỊ HOẠT ĐỘNG KHO BÃI........................................................................... 82
6.2.1. Kho bãi và vai trò của kho bãi ................................................................................. 82
6.2.2. Các loại kho bãi ....................................................................................................... 83
6.2.3. Nghiệp vụ nhà kho................................................................................................... 83
6.2.4. Các quyết định kho bãi ............................................................................................ 84
6.3. QUẢN TRỊ HOẠT ĐỘNG VẬN CHUYỂN ................................................................. 85
6.3.1. Khái niệm và vai trò của vận chuyển ...................................................................... 85
6.3.2. Chức năng và đặc điểm của vận chuyển.................................................................. 85
6.3.3. Đối tượng tham gia vào hoạt động vận chuyển ....................................................... 86
6.3.4. Phân loại vận chuyển ............................................................................................... 86
6.3.5. Nội dung quản trị vận chuyển ................................................................................. 87


6.4. HOẠT ĐỘNG ĐÓNG GÓI VÀ XẾP DỠ HÀNG HÓA ............................................... 88
6.4.1. Bao bì trong đóng gói và xếp dỡ hàng hóa .............................................................. 88
6.4.2. Đóng gói hàng hóa................................................................................................... 90
6.4.3. Xếp dỡ hàng hóa ...................................................................................................... 90
Chương VII: ỨNG DỤNG CƠNG NGHỆ THÔNG TIN TRONG CHUỖI CUNG ỨNG ...... 92

7.1. HỆ THỐNG THÔNG TIN HỖ TRỢ CHUỖI CUNG ỨNG ......................................... 92
7.1.1. Thu thập và giao tiếp dữ liệu ................................................................................... 93
7.1.2. Lưu trữ và phục hồi dữ liệu ..................................................................................... 94
7.1.3. Xử lý và báo cáo dữ liệu .......................................................................................... 95
7.2. NHỮNG KHUYNH HƯỚNG MỚI TRONG ỨNG DỤNG CÔNG NGHỆ VÀO
CHUỖI CUNG ỨNG ............................................................................................................ 95
7.2.1. Cơng nghệ RFID...................................................................................................... 95
7.2.2. Quản lý Quy trình Kinh doanh (BPM) .................................................................... 96
7.2.3. Kinh doanh thông minh (BI) ................................................................................... 96
7.2.4. Công nghệ mô phỏng............................................................................................... 97
7.2.5. Big data .................................................................................................................... 98
7.3. THƯƠNG MẠI ĐIỆN TỬ VÀ VAI TRÒ VỚI QUẢN TRỊ CHUỖI CUNG ỨNG ... 100
7.3.1. Khái niệm .............................................................................................................. 100
7.3.2. Lợi ích của thương mại điện tử với doanh nghiệp................................................. 100
7.3.3. Vai trò của thương mại điện tử với quản trị chuỗi cung ứng ................................ 101
Chương VIII: HOẠT ĐỘNG ĐIỀU HÀNH CHUỖI CUNG ỨNG: ĐO LƯỜNG HIỆU SUẤT
HOẠT ĐỘNG CHUỖI CUNG ỨNG ..................................................................................... 103
8.1. MƠ HÌNH TƯƠNG QUAN THỊ TRƯỜNG – CHUỖI CUNG ỨNG ........................ 103
8.2. HỆ THỐNG ĐO LƯỜNG HIỆU SUẤT THỊ TRƯỜNG ............................................ 104
8.2.1. Mức phục vụ khách hàng....................................................................................... 104
8.2.2. Hiệu quả nội bộ ..................................................................................................... 104
8.2.3. Nhu cầu linh hoạt ................................................................................................... 105
8.2.4. Phát triển sản phẩm ............................................................................................... 105
8.3. HỆ THỐNG ĐO LƯỜNG HIỆU SUẤT HOẠT ĐỘNG CHUỖI CUNG ỨNG ......... 105
8.3.1. Hệ thống đo lường dịch vụ khách hàng ................................................................. 105
8.3.2. Hệ thống đo lường hiệu quả nội bộ ....................................................................... 106
8.3.3. Hệ thống đo lường nhu cầu linh hoạt .................................................................... 107
8.3.4. Hệ thống đo lường phát triển sản phẩm................................................................. 108

DANH MỤC HÌNH
Hình 1.1: Minh họa chuỗi cung ứng ........................................................................................... 3
Hình 1.2: Mơ hình chuỗi cung ứng của Nike ............................................................................. 4
Hình 1.3: Mơ hình chuỗi giá trị .................................................................................................. 6
Hình 2.1: Hiệu ứng Bullwhip ................................................................................................... 34
Hình 4.1: Các loại hệ thống kênh VMS .................................................................................... 67

DANH MỤC SƠ ĐỒ
Sơ đồ 1.1: Mô hình chuỗi cung ứng đơn giản............................................................................. 8
Sơ đồ 1.2: Chuỗi cung ứng mở rộng ........................................................................................... 8
Sơ đồ 1.3: Các hoạt động của chuỗi cung ứng ......................................................................... 10
Sơ đồ 3.1: Quá trình thu mua .................................................................................................... 41
Sơ đồ 3.2: Quy trình lựa chọn đối tác thuê ngoài ..................................................................... 44
Sơ đồ 4.1: Các kênh phân phối điển hình cho hàng tiêu dùng.................................................. 62
Sơ đồ 4.2: Các kênh phân phối điển hình cho hàng cơng nghiệp ............................................. 63

DANH MỤC BẢNG
Bảng 3.1: Lợi ích của việc sử dụng một/ nhiều nguồn cung cấp .............................................. 40


MỤC TIÊU CỦA HỌC PHẦN

-

CO1: Mục tiêu về kiến thức: Học phần cung cấp những kiến thức cơ bản và chuyên sâu
về chuỗi cung ứng và công tác quản trị chuỗi cung ứng để người học có thể nhận diện
và giải quyết các vấn đề phát sinh trong quá trình quản trị chuỗi cung ứng.
CO2: Mục tiêu về kỹ năng: Học phần nhằm trang bị cho sinh viên những kỹ năng phân
tích và đưa ra các quyết định liên quan đến xây dựng và vận hành chuỗi cung ứng. Bên
cạnh đó, học phần cũng hướng tới mục tiêu phát triển kỹ năng mềm của người học như

kỹ năng làm việc nhóm, thuyết trình, kỹ năng giải quyết vấn đề và kỹ năng phát triển
bản thân.
CO3: Mục tiêu về thái độ: Học phần nhằm giúp người học hình thành thói quen nghiên

-

cứu, liên hệ lý thuyết với thực tiễn để đánh giá và phát triển chuỗi cung ứng trong môi
trường kinh doanh năng động. Có nhận thức quản trị chuỗi cung ứng là một nghề
nghiệp và có thể phát triển các kỹ năng nghề nghiệp một cách độc lập, phát triển niềm
say mê nghề nghiệp.
CHUẨN BỊ
Vật chất: mic, máy tính, máy chiếu và các thiết bị phục vụ thuyết giảng
Người học: giáo trình, tập bài giảng, slide mơn học, máy tính, vở, bút
Địa điểm: phòng học tại trường

-

-


Chương I: TỔNG QUAN VỀ QUẢN TRỊ CHUỖI CUNG ỨNG
+ Số giờ: lý thuyết: 4 – bài tập: 2
+ Mục tiêu của chương:
Hiểu và phân biệt được khái niệm chuỗi cung ứng và các khái niệm có liên quan.
Nắm rõ giá trị, vai trị và nội dung của cơng tác quản trị chuỗi cung ứng.
Nhận diện vị trí thích hợp và sự đóng góp của DN trong chuỗi cung ứng thông qua việc
xác định các đối tượng khác nhau tham gia vào chuỗi cung ứng.
+ Tài liệu học tập
[1] TS. Nguyễn Thành Hiếu, (2015), Quản trị chuỗi cung ứng, Nhà xuất bản Đại học
Kinh tế quốc dân – chương 1

[2] Michael. H. Hugos, (2017), Nguyên lý quản trị chuỗi cung ứng, Nhà xuất bản Thế
Giới – chương 1
+ Trang thiết bị cần cho việc dạy học: phòng học, máy chiếu
1.1. TỔNG QUAN VỀ CHUỖI CUNG ỨNG
1.1.1. Các khái niệm cơ bản
a. Khái niệm chuỗi cung ứng
Cạnh tranh một cách thành công trong bất kỳ môi trường kinh doanh nào hiện nay địi
hỏi các doanh nghiệp phải tham gia vào cơng việc kinh doanh của nhà cung cấp cũng như
khách hàng của nó. Điều này yêu cầu các doanh nghiệp khi đáp ứng sản phẩm hoặc dịch vụ
mà khách hàng cần phải quan tâm sâu sắc hơn đến dòng dịch chuyển nguyên vật liệu, cách
thức thiết kế và đóng gói sản phẩm và dịch vụ của nhà cung cấp, cách thức vận chuyển và bảo
quản sản phẩm hoàn thành và những điều mà người tiêu dùng hoặc khách hàng cuối cùng
thực sự u cầu (ví dụ như có nhiều doanh nghiệp có thể khơng biết sản phẩm của họ được sử
dụng như thế nào trong việc tạo ra sản phẩm cuối cùng mà khách hàng sử dụng). Hơn nữa,
trong bối cảnh cạnh tranh khốc liệt ở thị trường toàn cầu hiện nay, việc giới thiệu sản phẩm
mới với chu kỳ sống ngày càng ngắn hơn, cùng với mức độ kỳ vọng ngày càng cao của khách
hàng đã thúc đẩy các doanh nghiệp phải đầu tư, và tập trung nhiều vào chuỗi cung ứng của
nó. Điều này, cùng với những tiến bộ liên tục trong công nghệ truyền thông và vận tải (ví dụ,
truyền thơng di động, Internet và phân phối hàng qua đêm), đã thúc đẩy sự phát triển không
ngừng của chuỗi cung ứng và những kỹ thuật để quản lý nó.
Trong một chuỗi cung ứng điển hình, ngun vật liệu được mua ở một hoặc nhiều nhà
cung cấp; các bộ phận được sản xuất ở một nhà máy hoặc nhiều hơn, sau đó được vận chuyển
đến nhà kho để lưu trữ ở giai đoạn trung gian và cuối cùng đến nhà bán lẻ và khách hàng. Vì
vậy, để giảm thiểu chi phí và cải tiến mức phục vụ, các chiến lược chuỗi cung ứng hiệu quả
phải xem xét đến sự tương tác ở các cấp độ khác nhau trong chuỗi cung ứng. Chuỗi cung ứng,

1


cũng được xem như mạng lưới hậu cần, bao gồm các nhà cung cấp, các trung tâm sản xuất,

nhà kho, các trung tâm phân phối, và các cửa hàng bán lẻ, cũng như nguyên vật liệu, tồn kho
trong quá trình sản xuất và sản phẩm hoàn thành dịch chuyển giữa các cơ sở.
Hầu hết các công ty lớn trên khắp thế giới đều đã sớm nhận thức được tầm quan trọng
của chuỗi cung ứng và qua đó đã tạo ra lợi thế cạnh tranh riêng biệt dựa vào chuỗi cung ứng,
mặc dù việc áp dụng là rất đa dạng và khác biệt đối với từng công ty, lĩnh vực cụ thể. Cho đến
nay, càng ngày càng có nhiều nhà quản trị cũng như các học giả trên toàn thế giới đã và đang
nghiên cứu về lĩnh vực này. Do đó mà những khái niệm về chuỗi cung ứng được biết tới cũng
rất phong phú. Dưới đây là một vài định nghĩa về chuỗi cung ứng:
• Nếu xét về mặt cấu trúc, có thể hiểu chuỗi cung ứng là một mạng lưới
các tổ chức tham gia vào các giai đoạn, các hoạt động khác nhau xuôi chiều theo chuỗi
liên kết hoặc ngược chiều liên kết đó nhằm tạo ra giá trị cho sản phẩm, dịch vụ; thỏa mãn nhu
cầu của khách hàng( Hartmut Stadtler & Christoph Kilger, 2009). Các tổ chức này có thể
tham gia một cách trực tiếp như nhà cung ứng, nhà sản xuất…hoặc gián tiếp vào việc đạt
được mục tiêu của doanh nghiệp như các công ty vận tải, công ty kinh doanh dịch vụ kho bãi,
các đại lý…
• “Chuỗi cung ứng là sự liên kết với các công ty nhằm đưa sản phẩm
hay dịch vụ vào thị trường” (Lambert, Stock & Elleam; 1998).
• Một khái niệm khác về chuỗi cung ứng đó là: “Chuỗi cung ứng bao gồm mọi cơng
đoạn có liên quan, trực tiếp hay gián tiếp đến việc đáp ứng nhu cầu khách hàng. Chuỗi cung
ứng không chỉ bao gồm nhà sản xuất và nhà cung cấp mà còn bao gồm cả nhà vận chuyển,
kho bãi, người bán lẻ và bản thân khách hàng”. (Chopra Sunil & Peter Meindl, 2001). Chuỗi
cung ứng không chỉ bao gồm nhà sản xuất và nhà cung cấp, mà còn công ty vận tải, nhà kho,
nhà bán lẻ và khách hàng của nó.
Tuy có nhiều cách nhìn nhận khác nhau về chuỗi cung ứng, nhưng chúng ta có thể rút ra
được: chuỗi cung ứng bao gồm những vấn đề liên quan trực tiếp hoặc gián tiếp từ một hay
nhiều nhà cung ứng đến khách hàng. Và khách hàng luôn là yếu tố quyết định của chuỗi cung
ứng. Mục tiêu mà một chuỗi cung ứng hướng tới là việc thỏa mãn nhu cầu khách hàng trong
tiến trình tạo ra lợi nhuận cho chính nó. Hoạt động của chuỗi cung ứng bắt đầu với một yêu
cầu của khách hàng và kết thúc khi khách hàng thanh toán đơn đặt hàng của họ. Vì vậy, để
giảm thiểu chi phí và cải tiến mức độ phục vụ thì các chiến lược chuỗi cung ứng hiệu quả phải

xem xét đến sự tương tác với khách hàng ở các cấp độ khác nhau trong chuỗi cung ứng.
Như vậy khái niệm tổng quát và đầy đủ nhất về chuỗi cung ứng là “Chuỗi cung ứng là
một mạng lưới các lựa chọn sản xuất và phân phối nhằm thực hiện các chức năng thu mua
nguyên liệu, chuyển đổi nguyên liệu thành bán thành phẩm và thành phẩm, và phân phối
chúng cho khách hàng”
Chuỗi cung ứng không chỉ gồm nhà sản xuất và nhà cung cấp, mà còn nhà vận chuyển,
kho, người bán lẻ và bản thân khách hàng

2


Bên trong mỗi DN, chuỗi cung ứng bao gồm nhưng không bị hạn chế bởi các bộ phận
chức năng liên quan đến việc tiếp nhận và đáp ứng nhu cầu của khách hàng
Hoạt động chuỗi cung ứng liên quan đến chuyển đổi các tài nguyên thiên nhiên,
nguyên liệu và các thành phần thành một sản phẩm hoàn chỉnh để giao cho người tiêu dùng.

Hình 1.1: Minh họa chuỗi cung ứng

Trong mơ hình trên, chuỗi cung ứng bao gồm bản thân doanh nghiệp (sản xuất và lắp
ráp), nhà cung cấp và nhà phân phối, khách hàng. Phần trên của mơ hình mô tả chuỗi cung
ứng chung, phần dưới mô tả mô hình chuỗi cung ứng cụ thể của một nhà sản xuất đồ chơi.
Đường liên kết (nét liền) mô tả luồng nguyên liệu giữa các bên, ngược lại là luồng tiền và
hàng trả lại. Đường liên kết (nét đứt) mô tả luồng thơng tin hai chiều giữa các mắt xích của
chuỗi cung ứng. Các hoạt động trong chuỗi cung ứng liên quan đến mọi khía cạnh của vịng
đời sản phẩm. Tuy nhiên, chuỗi cung ứng còn bao gồm nhiều hoạt động hơn thế, đó là luồng
lưu chuyển tiền và thơng tin và các quy trình hỗ trợ lưu chuyển hàng hóa và dịch vụ. Chuỗi
cung ứng cũng bao gồm bản thân các tổ chức và cá nhân liên quan và kết thúc khi sản phẩm
được loại bỏ.
Nike là nhà cung cấp quần áo và dụng cụ thể thao thương mại công cộng có trụ sở chính
tại Hoa Kỳ. Đầu não của công ty đặt tại Beaverton, gần vùng đô thị Portland Oregon. Tiền

thân của Nike là Công ty Blue Ribbon Sports, do Phillip Hampson Knight sáng lập vào năm

3


1964, với mục đích nhập khẩu giày thể thao rẻ tiền của Nhật mang thương hiệu Onizuka vào
thị trường Mỹ. Hiểu được việc sở hữu một chuỗi cung ứng mạnh cũng là lợi thế cạnh tranh
trong kinh doanh, Nike đã tập trung xây dựng và phát triển chuỗi cung ứng của mình.

Hình 1.2: Mơ hình chuỗi cung ứng của Nike

Nike không trực tiếp thực hiện việc sản xuất mà tập trung tốt nhất vào các hoạt động
vốn là thế mạnh cốt lõi của mình như: Thiết kế sản phẩm, marketing, thu mua, quản lý. Đầu
tiên, Nike trực tiếp nghiên cứu và thiết kế các mẫu giày mới. Sau đó, các cơ sở gia công của
Nike sẽ thu mua nguyên vật liệu và sản xuất mẫu trước khi sản xuất đại trà. Mặc dù các cơ sở
gia công trực tiếp thu mua nguyên vật liệu cho sản xuất; nhưng Nike vẫn thực hiện chức năng
quản lý của mình thơng qua việc nắm bắt các nhà cung ứng để kiểm soát giá cả. Các hoạt
động gia cơng được th ngồi, chủ yếu ở các nước có giá lao động rẻ như: Trung Quốc,
Indonesia, Việt Nam, Philippines, Đài Loan, Hàn Quốc. Sau đó, Nike sẽ thu mua lại thành
phẩm và trực tiếp thực hiện phân phối và tiếp thị sản phẩm đến tay người tiêu dùng.
Trong một ví dụ khác, khi khách hàng mua trực tuyến máy tính Dell, bên cạnh các
thành viên khác, chuỗi cung cấp bao gồm khách hàng. Trang web của công ty Dell sẽ nhận
đơn đặt hàng củ a khách hàng, nhà máy lắp ráp của Dell, và tất cả nhà cung cấp của Dell.
Trang web cung cấp cho khách hàng thông tin về sản phẩm, chủng loại sản phẩm và tính sẵn
sàng của sản phẩm. Khách hàng khi truy cập vào trang web, tìm hiểu thơng tin về sản phẩm,
giá cả và thực hiện việc đặt hàng đi kèm với thủ tục và phương thức thanh toán qua mạng.
Sau đó khách hàng sẽ trở lại trang web để kiểm tra tình trạng của đơn hàng. Các giai đoạn sâu
hơn trong chuỗi cung cấp sử dụng thông tin về đơn hàng của khách hàng để đáp ứ ng yêu cầu.
Tiến trình liên quan đến dịng thơng tin thêm, về sản phẩm và tài chính giữa các giai đoạn
khác nhau của chuỗi cung ứng.

Những ví dụ này minh họa rằng khách hàng là thành tố tiên quyết của chuỗi cung ứng.
Mục đích then chốt cho sự hiện hữu của bất kỳ chuỗi cung ứng nào là để thỏa mãn nhu cầu
khách hàng, trong tiến trình tạo ra lợi nhuận cho chính nó. Các hoạt động chuỗi cung ứng bắt
đầu với đơn đặt hàng của khách hàng và kết thúc khi khách hàng thanh toán đơn đặt hàng của
họ. Thuật ngữ chuỗi cung ứng gợi nên hình ảnh sản phẩm hoặc cung cấp dịch chuyển từ nhà

4


cung cấp đến nhà sản xuất đến nhà phân phối đến nhà bán lẻ đến khách hàng dọc theo chuỗi
cung ứng. Điều quan trọng là phải mường tượng dịng thơng tin, sản phẩm và tài chính dọc cả
hai hướng của chuỗi này. Trong thực tế, nhà sản xuất có thể nhận nguyên liệu từ vài nhà cung
cấp và sau đó cung ứng đến nhà phân phối. Vì vậy, đa số các chuỗi cung ứng thực sự là các
mạng lưới.
b. Khái niệm chuỗi giá trị
Mọi người sử dụng những tên gọi khác nhau cho các chuỗi hoạt động và tổ chức. Khi con
người nhấn mạnh đến họat động sản xuất, họ xem chúng như là các quy trình sản xuất; khi họ
nhấn mạnh đến khía cạnh marketing, họ gọi chúng là kênh phân phối; khi họ nhìn ở góc độ tạo
ra giá trị, họ gọi chúng là chuỗi giá trị, khi họ nhìn nhận về cách thức thỏa mãn nhu cầu của
khách hàng, họ gọi nó là chuỗi nhu cầu, khi tập trung vào sự dịch chuyển nguyên vật liệu và sự
liên kết giữa các doanh nghiệp thì ta dùng thuật ngữ chung nhất là chuỗi cung ứng.
Chuỗi giá trị là chuỗi của các hoạt động của một công ty hoạt động trong một ngành cụ
thể. Sản phẩm đi qua tất cả các hoạt động của chuỗi theo thứ tự và tại mỗi hoạt động sản
xuất thu được một số giá trị nào đó. Chuỗi các hoạt động mang lại sản phẩm nhiều giá trị gia
tăng hơn tổng giá trị gia tăng của các hoạt động cộng lại.
Chuỗi cung ứng:
- Bao gồm các hoạt động như: ý tưởng/nghiên cứu phát triển, thiết kế, sản xuất,
marketing, phân phối và hỗ trợ sau bán hàng.
- Các hoạt động này có thể thực hiện bởi 1 hay nhiều công ty.
- Các hoạt động chuỗi giá trị có thể sản xuất hàng hóa hay dịch vụ, có thể được thực

hiện ở một hoặc nhiều địa điểm.
Micheal Porter- người đầu tiên phát biểu khái niệm chuỗi giá trị vào thập niên 1980,
biện luận rằng chuỗi giá trị của một doanh nghiệp bao gồm các hoạt động chính và các hoạt
động bổ trợ tạo nên lợi thế cạnh tranh khi được cấu hình một cách thích hợp. Tuy nhiên khái
niệm chuỗi giá trị cũng đã được phát triển như là một cơng cụ để phân tích cạnh tranh và
chiến lược. Porter phân biệt các hoạt động chính và hoạt động bổ trợ. Các hoạt động chính
là những hoạt động hướng đến việc chuyển đổi về mặt vật lý và quản lý sản phẩm hoàn
thành để cung cấp cho khách hàng. Các hoạt động bổ trợ cho phép hoặc hỗ trợ các hoạt
động chính. Chúng có thể hướng đến việc hỗ trợ một hoạt động chính cũng như hỗ trợ các
tiến trình chính.

5


Hình 1.3: Mơ hình chuỗi giá trị
Các hoạt động chính bao gồm:
- Logistics đầu vào (Inbound Logistics): là việc tiếp nhận, lưu trữ và phân phối nguyên
liệu được sử dụng trong quá trình sản xuất.
- Chế tạo (Operations): là giai đoạn mà nguyên liệu thô được chuyển thành sản phẩm
cuối cùng.
- Logistics đầu ra (Outbound Logistics): là phân phối sản phẩm cuối cùng cho người
tiêu dùng.
- Marketing và bán hàng (Marketing and Sales): liên quan đến quảng cáo, khuyến mãi,
tổ chức bán hàng, kênh phân phối, định giá và quản lý sản phẩm cuối cùng để đảm bảo nhắm
được mục tiêu đến các nhóm người tiêu dùng thích hợp.
- Dịch vụ (Service): là các hoạt động cần thiết để duy trì hiệu suất của sản phẩm sau khi
sản phẩm được sản xuất và bao gồm những yếu tố như cài đặt, đào tạo, bảo trì, sửa chữa, bảo
hành và dịch vụ sau bán hàng.
Các hoạt động bổ trợ bao gồm:
- Thu mua (Procurement): là làm thế nào để kiếm được các nguyên liệu thô cho sản

phẩm
- Phát triển công nghệ (Technology development): có thể được sử dụng trong giai đoạn
nghiên cứu và phát triển, trong quá trình các sản phẩm mới được phát triển, thiết kế, và trong
quá trình tự động hóa.
- Quản lý nguồn nhân lực (Human resource management): bao gồm các hoạt động liên
quan đến tuyển dụng và giữ chân nhân viên phù hợp để giúp thiết kế, xây dựng và tiếp thị sản
phẩm.
- Cơ sở hạ tầng doanh nghiệp (Firm infrastructure): là liên quan đến việc cơ cấu tổ chức
và cơ chế quản lý, lập kế hoạch, kế tốn, tài chính và kiểm sốt chất lượng của tổ chức.

6


Có thể thấy:
- Chuỗi cung ứng là SỰ KẾT NỐI của tất cả các hoạt động, bắt đầu từ khâu sản xuất
nguyên vật liệu thành sản phẩm hoàn chỉnh & kết thúc khi sản phẩm đến tay người tiêu dùng
cuối cùng.
- Chuỗi giá trị là MỘT TẬP HỢP tất cả các hoạt động tập trung vào việc tạo ra hoặc
tăng thêm giá trị cho sản phẩm.
=> Cả 2 mạng lưới (network) này đều giúp đưa sản phẩm chất lượng đến tay khách
hàng với giá cả hợp lý.
Tuy nhiên sự khác nhau của hai chuỗi này thể hiện ở chỗ, chuỗi cung ứng bắt đầu từ yêu
cầu về sản phẩm và kết thúc khi sản phẩm đến tay khách hàng, chuỗi giá trị bắt đầu từ yêu cầu
của khách hàng và kết thúc với thành phẩm được tạo ra, cùng với các giá trị mà khách hàng
sẵn sàng chi trả cho nó. Mục đích cuối cùng của chuỗi cung ứng là sự hài lịng của khách
hàng trong khi mục đích cuối cùng của chuỗi giá trị là có được lợi thế cạnh tranh cho doanh
nghiệp
1.1.2. Cấu trúc chuỗi cung ứng
Cấu trúc chuỗi cung ứng là tập hợp nhóm các thành viên tham gia vào chuỗi cung ứng
và thực hiện những hoạt động nghiệp vụ của chuỗi cung ứng.

Chuỗi cung ứng bao gồm tất cả các chức năng liên quan đến việc thỏa mãn nhu cầu của
khách hàng, do vậy chuỗi cung ứng sẽ bao gồm tất cả các chức năng từ nghiên cứu nhu cầu
khách hàng, phát triển sản phẩm, phân phối và thực hiện các dịch vụ khách hàng… Như vậy
tham gia vào một chuỗi cung ứng khơng chỉ có một mình nhà sản xuất hay nhà cung cấp dịch
vụ. Thơng thường thì một chuỗi cung ứng sẽ bao gồm những đối tượng: nhà cung cấp nguyên
vật liệu, nhà sản xuất, nhà phân phối, đại lí, người bán lẻ, khách hàng cuối cùng, ngồi ra cịn
có các nhà cung cấp dịch vụ cho các đối tượng tham gia vào chuỗi cung ứng. Khi có đầy đủ các
đối tượng này sẽ tạo ra một chuỗi cung ứng mở rộng. Tuy nhiên các đối tượng trên không nhất thiết
phải cùng hiện diện trong tất cả các chuỗi cung ứng.
Các doanh nghiệp tham gia vào chuỗi cung ứng khơng ngừng tìm cách nâng cao hiệu
quả quản lý năm động năng trong chuỗi cung ứng. Mỗi một tổ chức cố gắng tối đa hóa năng
suất hoạt động của những bộ phận này nhờ sự kết hợp giữa thuê ngoài, hợp tác kinh doanh và
tham khảo ý kiến chuyên môn trong nội bộ doanh nghiệp.
Cấu trúc chuỗi cung ứng sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến hiệu quả quản lý các hoạt động của
chuỗi và chịu tác động đồng thời của cạnh tranh và sự thay đổi của cơng nghệ.
Ví dụ trong trường hợp của Dell, chuỗi cung ứng của Dell trong một thời gian dài không xuất
hiện người bán lẻ hay nhà phân phối mà Dell đã lựa chọn mơ hình bán hàng trực tiếp (Direct sales)
và sản xuất theo đơn hàng (Build to order). Dell đã khai thác sự phát triển vượt bậc của công nghệ
thông tin và internet để đạt được sự thành cơng trong mơ hình này. Mọi hoạt động tương tác với
khách hàng đều được diễn ra qua mạng (online) mà không cần tiếp xúc trực tiếp (face to face) với
khách hàng. Khách hàng có thể truy cập vào website của Dell là www.dell.com để tìm hiểu về sản
phẩm, nhận sự tư vấn từ các nhân viên của Dell, kiểm tra sự sẵn có của sản phẩm và ra quyết định

7


những đặc tính của sản phẩm mà họ mong muốn, từ đó Dell sẽ hồn thành sản phẩm và cung cấp
trực tiếp cho khách hàng. Do vậy trong một chuỗi cung ứng đơn giản sẽ chỉ bao gồm ít nhất ba yếu
tố: nhà cung cấp, nhà sản xuất và khách hàng.
Sơ đồ 1.1: Mơ hình chuỗi cung ứng đơn giản

Nhà cung cấp

Nhà sản xuất

Khách hàng

Tuy nhiên trong xu thế hiện nay, khi mà cạnh tranh giữa các doanh nghiệp trên thị
trường càng ngày càng trở nên gay gắt hơn, vòng đời sản phẩm càng ngắn đi, khách hàng
càng ngày càng trở nên thơng thái và “khó tính” hơn trong việc lựa chọn hàng hóa, dịch vụ;
chính vì thế mà các doanh nghiệp thường tập trung vào các chức năng cốt lõi của mình, cịn
lại sẽ sử dụng các dịch vụ th ngồi. Những doanh nghiệp sống sót và thịnh vượng trên thị
trường là những doanh nghiệp biết kinh doanh bằng phương pháp hiệu quả hơn đối thủ- giảm
chi phí kinh doanh trong khi vẫn đảm bảo chất lượng cao của hàng hóa hay dịch vụ.
Vì vậy mà hiện nay có rất ít các doanh nghiệp có thể duy trì chuỗi cung ứng đơn giản.
Hầu hết chuỗi cung ứng của các doanh nghiệp sẽ là chuỗi cung ứng mở rộng. Chuỗi cung ứng
này bao gồm những thành viên: nhà cung cấp, nhà phân phối, nhà sản xuất, nhà bán lẻ, khách
hàng cuối cùng và nhà cung cấp dịch vụ. Mơ hình sau đây mô tả về chuỗi cung ứng mở rộng:
Sơ đồ 1.2: Chuỗi cung ứng mở rộng

1.1.3. Các thành viên của chuỗi cung ứng
Trong chuỗi cung ứng có sự kết hợp của một số công ty thực hiện những chức năng
khác nhau. Những cơng ty đó là nhà sản xuất, nhà phân phối, nhà bán sỉ, nhà bán lẻ và khách
hàng cá nhân hay khách hàng là tổ chức. Những cơng ty thứ cấp này sẽ có nhiều cơng ty khác
nhau cung cấp hàng loạt những dịch vụ cần thiết như về hậu cần, tài chính, tiếp thị và cơng
nghệ thông tin
Nhà cung cấp dịch vụ trong chuỗi cung ứng mở rộng là những công ty cung cấp dịch vụ
cho các nhà cung cấp nguyên liệu đầu vào, nhà sản xuất, nhà phân phối, nhà bán lẻ và khách
hàng. Họ có thể là nhà cung cấp dịch vụ logistics, nhà cung cấp dịch vụ tài chính, nhà cung
cấp dịch vụ công nghệ thông tin… Họ phát triển chuyên môn và các kỹ năng đặc biệt nhằm

tập trung vào một hoạt động đặc thù mà chuỗi cung ứng cần. Nhờ đó mà họ có thể cung cấp
các dịch vụ hiệu quả hơn ở một mức giá tốt hơn các nhà sản xuất, phân phối, bán lẻ hay khách

8


hàng nếu tự thực hiện.
Nhà cung cấp là các công ty bán sản phẩm, dịch vụ của mình chính là nguyên liệu đầu
vào cần thiết cho quá trình sản xuất, kinh doanh như vật liệu thô, linh kiện, bán thành phẩm
cho nhà sản xuất. Cịn các cơng ty cung cấp dịch vụ cho sản xuất, kinh doanh được gọi là nhà
cung cấp dịch vụ.
Nhà sản xuất hay nhà chế biến là các cơng ty làm ra sản phẩm, hàng hóa và dịch vụ để
cung cấp cho khách hàng. Nhà sản xuất sử dụng nguyên vật liệu, dịch vụ đầu vào và áp dụng
các quy trình sản xuất nhất định để tạo ra sản phẩm cuối cùng. Mặc dù sản phẩm này để đến
được tay người tiêu dùng hay khách hàng cuối cùng thì cịn rất nhiều giai đoạn, tuy nhiên việc
nhà sản xuất có thể quản lí tất cả các thành phần của chuỗi cung ứng hiệu quả và tối ưu hay
khơng là yếu tố then chốt. Từ đó họ có thể tăng được hiệu quả sản xuất, nâng cao chất lượng
sản xuất và giảm chi phí hoạt động để tạo ra lợi thế cạnh tranh cho mình.
Nhà phân phối là các công ty mua lượng lớn sản phẩm từ các nhà sản xuất và chịu trách
nhiệm đưa các sản phẩm từ nhà sản xuất đến khách hàng. Các nhà phân phối cịn được gọi là
các nhà bán sỉ. Thơng thường họ sẽ bán cho các công ty khác một lượng sản phẩm lớn hơn rất
nhiều so với lượng mua của người tiêu dùng thông thường. Họ điều phối các dao động về nhu
cầu sản phẩm cho các nhà sản xuất bằng cách tích trữ hàng tồn kho và thực hiện nhiều hoạt
động kinh doanh để tìm kiếm và phục vụ khách hàng.
Nhà bán lẻ là người tiếp nhận lượng tồn kho từ phía nhà phân phối để đưa trực tiếp sản
phẩm tới khách hàng với số lượng nhỏ, thường là theo nhu cầu và đơn đặt hàng của khách
hàng. Nhà bán lẻ cũng thực hiện các nghiệp vụ như nắm bắt nhu cầu thị hiếu của khách hàng,
từ đó có những quyết định đặt hàng từ nhà phân phối cho phù hợp. Các nhà bán lẻ sử dụng
các chiến lược về giá cả, chủng loại hàng hóa, dịch vụ… nhằm thu hút khách hàng.
Khách hàng cuối cùng luôn là đối tượng phục vụ hàng đầu của bất kì một doanh nghiệp

nào. Khách hàng có thể là cơng ty hoặc cá nhân mua và sử dụng sản phẩm. Họ có thể mua sản
phẩm để kết hợp nó với sản phẩm khách và sau đó sẽ bán lại cho khách hàng khác. Hoặc họ
có thể là người sử dụng cuối cùng sản phẩm, mua sản phẩm chỉ với mục địch là sử dụng. Nhu
cầu và thị hiếu của đối tượng này là yếu tố quyết định đối với doanh nghiệp. Nhiệm vụ của
doanh nghiệp là làm công tác nghiên cứu thị trường để nắm bắt được những thay đổi trong
nhu cầu và thị hiếu của khách hàng để có thể đưa ra quyết định nhằm đáp ứng tối đa và kịp
thời nhu cầu của khách hàng.
Có thể nói mỗi thành phần trong chuỗi cung ứng tựa như một mắt xích quan trọng để
vận hành toàn bộ máy chuỗi cung ứng. Để cho bộ máy này có thể vận hành được trơn tru
được thì phải có dự kết hợp chặt chẽ với nhau giữa các mắt xích này. Mục đích của chuỗi
cung ứng là tạo ra sự cân bằng giữa năng lực sản xuất của doanh nghiệp và nhu cầu của khách
hàng; qua đó có thể cung cấp những sản phẩm, dịch vụ đáp ứng nhu cầu khách nhau của
khách hàng, với giá cả hợp lí, tại những địa điểm phù hợp, với số lượng phù hợp và vào đúng
thời điểm. Do vậy, họat động của một tổ chức không chỉ phụ thuộc vào một mình tổ chức đó
mà cịn phụ thuộc vào các tổ chức khác cùng nằm trong chuỗi cung ứng của họ. Các tổ chức

9


này vì thế mà khơng nên chỉ tập trung phát triển hoạt động nội bộ mà còn phải biết phối hợp
hiệu quả với các mắt xích khác trong chuỗi cung ứng. Có vậy, hiệu quả của chuỗi cung ứng
mới có thể phát huy được tối đa tác dụng của nó.
1.1.4. Hoạt động của chuỗi cung ứng
Một mơ hình chuỗi cung ứng khơng thể áp dụng hịan hảo được cho tất cả các doanh
nghiệp. Do vậy mà mỗi chuỗi cung ứng đều có một kiểu nhu cầu thị trường và các yêu cầu
kinh doanh riêng. Nhưng các vấn đề về cơ bản thì đều giống nhau trong một chuỗi cung ứng:
đó là các cơng ty trong bất kì một chuỗi cung ứng nào cũng phải quyết định riêng và chung
trong 5 lĩnh vực, cũng là 5 tác nhân chính thúc đẩy chuỗi cung ứng.
Sơ đồ 1.3: Các hoạt động của chuỗi cung ứng

• Sản xuất là khả năng của dây chuyền cung ứng tạo ra và lưu trữ sản phẩm. Phân
xưởng, nhà kho là cơ sở vật chất, trang thiết bị chủ yếu của thành phần này. Trong quá trình
sản xuất, các nhà quản trị thường phải đối mặt với vấn đề cân bằng giữa khả năng đáp ứng
nhu cầu của khách hàng và hiệu quả sản xuất của doanh nghiệp, cân bằng giữa công suất sản
xuất và kỹ thuật sản xuất.
• Tồn kho là việc hàng hố được sản xuất ra tiêu thụ như thế nào. Chính yếu tố tồn kho
sẽ quyết định doanh thu và lợi nhuận của doanh nghiệp. Nếu tồn kho ít tức là sản phẩm của
doanh nghiệp được sản xuất ra bao nhiêu sẽ tiêu thụ hết bấy nhiêu, từ đó chứng tỏ hiệu quả
sản xuất của doanh nghiệp ở mức cao và lợi nhuận đạt mức tối đa.
Hoạt động tồn kho cũng cần cân bằng giữa tính đáp ứng và tính hiệu quả, có thể xác
định theo chu kỳ nhằm đạt tính kinh tế theo quy mơ, xác định nhằm phịng ngừa bất trắc khi
dự báo khơng chính xác (lưu kho an tồn) hoặc lưu kho theo mùa.
• Địa điểm Liên quan đến vị trí, hoạt động được thực hiện ở các bộ phận của chuỗi
cung ứng, trả lời câu hỏi doanh nghiệp tìm kiếm các nguồn nguyên vật liệu sản xuất ở đâu?
Nơi nào là địa điểm tiêu thụ tốt nhất? Đây chính là những yếu tố quyết định sự thành công của
dây chuyền cung ứng. Định vị tốt sẽ giúp quy trình sản xuất được tiến hành một cách nhanh
chóng và hiệu quả hơn. Quyết định về địa điểm là quyết định mang tính chiến lược vì ảnh
hưởng đến tài chính trong dài hạn.

10


• Vận tải là bộ phận đảm nhiệm công việc vận chuyển nguyên vật liệu, cũng như sản
phẩm giữa các nơi trong dây chuyền cung ứng. Ở đây, sự cân bằng giữa khả năng đáp ứng
nhu cầu và hiệu quả công việc được biểu thị trong việc lựa chọn phương thức vận chuyển.
Thơng thường có 6 phương thức vận chuyển cơ bản: đường biển, đường sắt, đường bộ, đường
hàng không, đường ống và dạng điện tử. Thiết kế lộ trình, mạng lưới phân phối và phương
thức vận tải có vai trị quan trọng nhất để đảm bảo tính đáp ứng và tính hiệu quả.
• Thơng tin là yếu tố kết nối các hoạt động của chuỗi cung ứng, là “nguồn dinh dưỡng”
cho hệ thống SCM của doanh nghiệp. Nếu thông tin chuẩn xác, hệ thống SCM sẽ đem lại

những kết quả chuẩn xác. Ngược lại, nếu thông tin không đúng, hệ thống SCM sẽ không thể
phát huy tác dụng. Doanh nghiệp cần khai thác thông tin từ nhiều nguồn khác nhau và cố
gắng thu thập nhiều nhất lượng thông tin cần thiết. Dữ liệu cần chính xác, kịp thời và đầy đủ
nhằm phối hợp hoạt động hàng ngày, dự báo và lên kế hoạch đáp ứng nhu cầu.
1.2. LỊCH SỬ HÌNH THÀNH VÀ PHÁT TRIỂN CỦA QUẢN TRỊ CHUỖI CUNG
ỨNG
Trong suốt thập niên 1950 và 1960, các công ty sản xuất của Mỹ áp dụng công nghệ sản
xuất hàng loạt để cắt giảm chi phí và cải tiến năng suất, trong khi ít chú ý đến việc tạo ra mối
quan hệ với nhà cung cấp, cải thiện việc thiết kế quy trình và tính linh hoạt, hoặc cải thiện
chất lượng sản phẩm
Thiết kế và phát triển sản phẩm mới diễn ra chậm chạp và lệ thuộc chủ yếu vào nguồn
lực nội bộ, công nghệ và công suất. Chia sẻ công nghệ và chuyên môn thông qua sự cộng tác
chiến lược giữa người mua và người bán là một thuật ngữ hiếm khi nghe giai đoạn bấy giờ.
Các quy trình sản xuất được đệm bởi tồn kho nhằm làm cho máy móc vận hành thơng suốt và
quy trì cân đối dịng nguyên vật liệu, điều này dẫn đến tồn kho trong sản xuất tăng cao.
Trong thập niên 1960 và 1970, hệ thống hoạch định nhu cầu nguyên vật liệu và hệ thống
hoạch định nguồn lực sản xuất được phát triển và tầm quan trọng của quản trị nguyên vật liệu
hiệu quả càng được nhấn mạnh khi nhà sản xuất nhận thức tác động của mức độ tồn kho cao
đến chi phí sản xuất và chi phí lưu giữ tồn kho. Cùng với sự phát triển của công nghệ thông
tin, đặc biệt là máy tính làm gia tăng tính tinh vi của các phần mềm kiểm soát tồn kho dẫn đến
làm gi ảm đáng kể chi phí tồn kho trong khi vẫn cải thiện truyền thông nội bộ về nhu cầu của
các chi tiết cần mua cũng như nguồn cung.
Thập niên 1980 được xem như là thời kỳ bản lề của quản trị chuỗi cung ứng. Thuật ngữ
quản trị chuỗi cung ứng lần đầu tiên sử dụng một cách rộng rãi trên nhiều tờ báo cụ thể là ở
tạp chí vào năm 1982. Cạnh tranh trên thị trường toàn cầu trở nên khốc liệt vào đầu thập niên
1980 và tiếp tục đến ngày nay đã gây áp lực đến các nhà sản xuất phải cắt giảm chi phí nâng
cao chất lượng sản ph ẩm cùng với việc gia tăng mức độ phục vụ khách hàng. Các hãng sản
xuất vận dụng Just In Time và chiến lược quản trị chất lượng toàn diện nhằm cải tiến chất
lượng, nâng cao hiệu quả sản xuất và thời gian giao hàng. Trong môi trường sản xuất Just In
Time với việc sử dụng ít tồn kho làm đệm cho lịch trình sản xuất, các doanh nghiệp bắt đầu

nhận thấy lợi ích tiềm tàng và tầm quan trọng của mối quan hệ chiến lược và hợp tác của nhà

11


cung cấp- người mua- khách hàng. Khái niệm về sự cộng tác hoặc liên minh càng ngày càng
nổi bật.
Khi cạnh tranh ở thị trường Mỹ gia tăng nhiều hơn vào thập niên 1990 kèm với việc gia
tăng chi phí hậu cần và tồn kho cũng như khuynh hướng toàn cầu hóa nền kinh tế làm cho
thách thức của việc cải thiện chất lượng, hiệu quả sản xuất, dịch vụ khách hàng và thiết kế và
phát triển sản phẩm mới cũng gia tăng. Để giải quyết những thách thức này, các nhà sản xuất
bắt đầu mua sản phẩm từ các nhà cung cấp chất lượng cao, có danh tiếng và được chứng thực.
Hơn nữa các doanh nghiệp sản xuất kêu gọi các nhà cung cấp tham gia vào việc thiết kế và
phát triển sản phẩm mới cũng như đóng góp ý kiến vào việc cải thiện dịch vụ, chất lượng và
giảm chi phí chung. Mặt khác, các cơng ty nhận thấy rằng nếu họ cam kết mua hàng từ những
nhà cung cấp tốt nhất cho họat động kinh doanh của mình thì đổi lại họ sẽ hưởng lợi gia tăng
doanh số thông qua sự cải tiến chất lượng, phân phối và thiết kế sản phẩm cũng như cắt giảm
chi phí nhờ vào việc quan tâm nhiều đến tiến trình, nguyên vật liệu và các linh kiện được sử
dụng trong hoạt động sản xuất. Nhiều liên minh giữa nhà cung cấp và người mua đã chứng tỏ
sự thành cơng của mình.
Suy nghĩ một cách triệt để và tái thiết kế quy trình kinh doanh nhằm giảm các lãng phí
và gia tăng thành tích được giới thiệu vào đầu thập niên 1990 là kết quả của những quan tâm
to lớn trong suốt giai đoạn này với mục đích cắt giảm chi phí và nhấn mạnh đến những năng
lực then chốt của doanh nghiệp nhằm đạt được lợi thế cạnh tranh dài hạn. Khi xu hướng này
mất dần vào giữa cuối thập niên 1990 (thuật ngữ trở nên đồng nghĩa với việc thu hẹp quy mô),
quản trị chuỗi cung ứng trở nên phổ quát hơn như là nguồn lực tạo ra lợi thế cạnh tranh của
doanh nghiệp.
Cũng trong thời gian này, các nhà quản trị, nhà tư vấn và các học giả hàn lâm bắt đầu
nhận thức sâu sắc hơn sự khác biệt giữa hậu cần và quản trị chuỗi cung ứng. Mãi cho đến thời
điểm đó thì quản trị chuỗi cung ứng mới được nhìn nhận như là hoạt động hậu cần bên ngoài

doanh nghiệp. Khi các doanh nghiệp bắt đầu ứng dụng các sáng kiến của quản trị chuỗi cung
cấp, họ bắt đầu hiểu được sự cần thiết phải tích hợp tất cả các quy trình kinh doanh then chốt
giữa các bên tham gia trong chuỗi cung ứng, cho phép chuỗi cung ứng vận hành và phản ứng
như một thể thống nhất. Ngày nay, hậu cần được xem như là một thành tố quan trọng của khái
niệm quản trị chuỗi cung ứng rộng hơn rất nhiều.
Cùng thời đó, các doanh nghiệp cũng nhận thấy lợi ích trong việc tạo ra các liên minh
hoặc sự cộng tác với khách hàng của nó. Doanh nghiệp trung tâm trở thành nhà cung cấp giá
trị cao và được sử dụng chủ yếu cho khách hàng. Phát triển mối quan hệ mật thiết và dài hạn
với khách hàng nghĩa rằng doanh nghiệp sẽ giữ ít tồn kho bảo hiểm sản phẩm hoàn thành và
cho phép doanh nghiệp tập trung nguồn lực vào việc cung ứng tốt hơn các sản phẩm hoặc
dịch vụ cho khách hàng. Cuối cùng khi thị phần đối với sản phẩm của khách hàng được cải
thiện thì sẽ có lợi cho hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp. Điều này nghĩa rằng trong một
liên minh hoặ c cộng tác chiến lược thì khi một doanh nghiệp trung tâm làm gia tăng thị phần
của khách hàng điều này hàm ý rằng công việc kinh doanh của doanh nghiệp đang theo chiều
huớng thuận lợi.

12


Vì vậy, quản trị chuỗi cung ứng phát triển song song theo hai hướng: (1) quản trị cung
ứng và thu mua nhấn mạnh đến khách hàng công nghiệp hoặc khách hàng tổ chức và (2) vận
tải và hậu cần nhấn mạnh từ nhà bán sỉ và nhà bán lẻ. Mức độ phổ biến của các liên minh với
nhà cung cấp và khách hàng (nhà cung cấp của nhà cung cấp và khách hàng của khách hàng)
vào cuối thập niên 1990 và tiếp tục đến ngày nay cũng mang hàm ý rằng một lệ thuộc nhiều
vào vận tải, tồn kho và dịch vụ hậu cần tạo ra các dịch vụ vận tải, tồn kho, tư liệu cho nhiều
doanh nghiệp trong chuỗi cung ứng. Xây dựng mối quan hệ cũng xảy ra đối với nhiều nhà
cung cấp dịch vụ thứ ba hoặc các doanh nghiệp sử dụng chúng để đảm bảo việc cung ứng liên
tục và khơng bị gián đoạn hàng hóa. Sự cần thiết phải đánh giá hiệu suất và thành tích của
mối quan hệ này theo từng giai đoạn cũng đồng hành với sự phát triển của quản trị chuỗi cung
ứng. Một trong những thách thức mà nhiều doanh nghiệp đối diện hiện nay liên quan đến

quản trị chuỗi cung ứng chính là cách thức đánh giá đầy đủ hiệu suất toàn diện trong một
chuỗi cung cấp toàn cầu và thường là cực kỳ phức tạp.
Đối với ngành bán buôn và bán lẻ, trọng tâm của quản trị chuỗi cung ứng là những vấn
đề về vị trí và hậu cần hơn là vấn đề sản xuất. Quản trị chuỗi cung ứng trong những ngành
này thường liên quan đến việc đáp ứng nhanh chóng hoặc hậu cần tích hợp. Thành tựu của hệ
thống chuyển đổi dữ liệu điện tử nội bộ, hệ thống mã vạch, Internet và cơng nghệ qt sóng
băng tầng trong hai thập kỷ qua được hỗ trợ cho sự phát triển của khái niệm chuỗi cung ứng
tích hợp. Các doanh nghiệp trong ngành bán lẻ đã sử dụng quản trị chuỗi cung ứng nhằm
đương đầu với tính phức tạp và khơng chắc chắn chưa từng có của thị trường và để giảm thiểu
tồn kho xuyên suốt chuỗi cung ứng. Việc phát triển nhanh chóng phần mềm quản trị chuỗi
cung ứng mà điển hình bao gồm việc tích hợp quản trị chuỗi cung ứng và các cấu thành của
thương mại điện tử đã hỗ trợ đắc lực cho sự phát triển và ứng dụng quản trị chuỗi cung ứng.
Chia sẻ thông tin với các đối tác chuỗi cung ứng thông qua hệ thống chuyển đổi dữ liệu điện
tử nội bộ và Internet cho phép doanh nghiệp tích hợp chức năng tồn kho, hậu cần, mua
nguyên vật liệu, vận chuyển và các chức năng khác nhằm tạo ra phương thức quản trị tiên
phong và hiệu quả hơn. Trong tương lai, chúng ta sẽ hy vọng rằng quản trị chuỗi cung ứng
nhấn mạnh đến việc mở rộng chuỗi cung ứng, gia tăng trách nhiệm của chuỗi và nhấn mạnh
hơn nữa vào chuỗi cung ứng “xanh” cũng như cắt giảm đáng kể chi phí của chuỗi.
1.3. QUẢN TRỊ CHUỖI CUNG ỨNG
1.3.1. Khái niệm
Từ đầu những năm 1980, các thuật ngữ vận chuyển, phân phối và quản trị nguyên vật
liệu đã bắt đầu được hợp nhất trong một thuật ngữ, đó là quản trị chuỗi cung ứng. Thuật ngữ
này được sử dụng một cách phổ biến vào những năm 1990. Trước đó, các doanh nghiệp sử
dụng các thuật ngữ như “logistics” hay “quản trị tác nghiệp” để thay thế. Vai trò của quản trị
chuỗi cung ứng càng ngày được khẳng định như một vũ khí chiến lược mà các nhà quản trị
đều mong muốn tận dụng những lợi ích mà nó mang lại. Có rất nhiều cách hiểu khác nhau về
quản trị chuỗi cung ứng.
Theo Viện quản trị cung ứng mô tả quản trị chuỗi cung ứng là việc thiết kế và quản lý
các tiến trình xuyên suốt, tạo giá trị cho các tổ chức để đáp ứng nhu cầu thực s ự của khách

13


hàng cuối cùng. Sự phát triển và tích hợp nguồn lực con người và công nghệ là then chốt cho
việc tích hợp chuỗi cung ứng thành cơng xác định nguồn nguyên vật liệu và chi tiết, sản xuất
và lắp ráp, kiểm tra kho hàng và tồn kho, tiếp nhận đơn hàng và quản lý đơn hàng, phân phối
qua các kênh và phân phối đến khách hàng cuối cùng.
Theo hội đồng quản trị hậu cần, một tổ chức phi lợi nhuận thì quản trị chuỗi cung ứng là
“sự phối hợp chiến lược và hệ thống các chức năng kinh doanh truyền thống và các sách lược
xuyên suốt các chức năng này trong một công ty cụ thể và giữa các doanh nghiệp trong chuỗi
cung ứng với mục đích cải thiện thành tích dài hạn của các cơng ty đơn lẻ và của cả chuỗi
cung ứng”.
Theo TS. Hau Lee và đồng tác giả Corey Billington trong bài báo nghiên cứu thì quản
trị chuỗi cung ứng như là việc tích hợp các hoạt động xảy ra ở các cơ sở của mạng lưới nhằm
tạo ra nguyên vật liệu, dịch chuyển chúng vào sản phẩm trung gian và sau đó đến sản phẩm
hồn thành cuối cùng, và phân phối sản phẩm đến khách hàng thơng qua hệ thống phân phối.
Tóm lại, hiểu một các tổng quát nhất thì Quản trị chuỗi cung ứng là tập hợp những
phương thức sử dụng một cách tích hợp và hiệu quả nhà cung cấp, người sản xuất, hệ thống
kho bãi và các cửa hàng nhằm phân phối hàng hóa được sản xuất đến đúng địa điểm, đúng
lúc với đúng yêu cầu về chất lượng, với mục đích giảm thiểu chi phí tồn hệ thống trong khi
vẫn thỏa mãn những yêu cầu về mức độ phục vụ.
Tính nhất quán thể hiện trong các định nghĩa này đó chính là ý tưởng của sự phối hợp
và hợp nhất số lượng lớn các hoạt động liên quan đến sản phẩm trong số các thành viên của
chuỗi cung ứng nhằm cải thiện năng suất hoạt động, chất lượng, và dịch vụ khách hàng nhằm
đạt được lợi thế cạnh tranh bền vững cho tất cả các tổ chức liên quan đến việc cộng tác này.
Vì thế, để quản trị thành cơng chuỗi cung ứng, các doanh nghiệp phải làm việc với nhau bằng
cách chia sẻ thông tin về những điều liên quan chẳng hạn như dự báo nhu cầu; các kế hoạch
sản xuất; những thay đổi về công suất; các chiến lược marketing mới; sự phát triển mới sản
phẩm và dịch vụ ; sự phát triển công nghệ mới; các kế hoạch thu mua; ngày giao hàng và bất
kỳ điều gì tác động đến các kế hoạch phân phối, sản xuất và thu mua.

Về mặt lý thuyết, chuỗi cung cấp hoạt động như một đơn vị cạnh tranh riêng biệt và cố
hữu, thực hiện những việc mà nhiều doanh nghiệp lớn, các doanh nghiệp hội nhập dọc cố
gắng đạt được và đã thất bại trong việc thực hiện mục tiêu này. Điểm khác biệt chính là các
doanh nghiệp trong chuỗi cung ứng hồn toàn tự do trong việc quyết định thâm nhập hoặc rời
khỏi mối quan hệ chuỗi nếu quan hệ này không cịn đem lại lợi ích cho họ; đó chính là tổ
chức thị trường tự do nhằm giúp đỡ chuỗi cung cấp vận hành một cách hiệu quả hơn các khối
liên kết dọc. Ví dụ, khi một nguyên liệu hoặc sản phẩm cụ thể có giá tăng trong cung ngắn
hạn thì một doanh nghiệp có thể nhận thấy sẽ có lợi nếu chọn lựa trong số nhà cung ứng một
doanh nghiệp thích hợp nhằm đảm bảo nguồn cung liên tục chi tiết khan hiếm này. Việc cân
nhắc này có thể có lợi cho cả đôi bên- thị tr ường mới cho nhà cung cấp, điều này dẫn đến cơ
hội kinh doanh sản phẩm mới trong tương lai; và việc cung ứng tiếp tục trong dài hạn với mức
giá ổn định cho người mua. Sau đó, khi đối thủ cạnh tranh mới bắt đầu sản xuất sảm phẩm
khan hiếm hoặc khi nhu cầu sụt giảm, nhà cung cấp có thể khơng được các hãng mua đánh giá

14


cao; thay vào đó, doanh nghiệp có thể nhận thấy sẽ có lợi hơn trong việc thương lượng với
người mua tiềm năng khác và sau đó chấm dứt với người mua ban đầu. Thơng qua ví dụ này,
chúng ta có thể nhận thấy rằng chuỗi cung cấp và động và linh hoạt và vì thế nảy sinh nhiều
vấn đề trong việc quản lý chúng một cách hiệu quả.
Trong khi quản trị chuỗi cung cấp có thể cho phép các tổ chức nhận thức rõ thuận lợi
của việc tích hợp dọc trên cơ sở những điều kiện chính yếu cho việc quản trị hiệu quả việc
này. Có lẽ một yếu tố quan trọng nhất đó chính là sự thay đổi về văn hóa tổ chức của tất cả
thành viên tham gia trong chuỗi cung ứng làm cho họ có lợi hơn và quản lý hiệu quả quản trị
chuỗi cung ứng. Với các cơng ty có văn hóa tổ chức theo kiểu truyền thống, quan tâm đến lợi
ích ngắn hạn vì thế hành động theo định hướng thành tích theo nhiều cách có thể tạo ra xung
đột với mục tiêu của việc quản trị chuỗi cung ứng. Quản trị chuỗi cung ứng nhấn mạnh đến
việc định vị các tổ chức theo cách thức giúp cho tất cả các thành viên trong chuỗi đều được
lợi. Vì thế, quản trị chuỗi cung ứng một cách hiệu quả lệ thuộc rất lớn vào mức độ tin tưởng,

sự hợp tác, sự cộng tác và thông tin một cách trung thực và chính xác.
Các nhà quản trị phụ trách thu mua, sản xuất, hậu cần và vận tải không chỉ phải được
trang bị những kiến thức cần thiết về các chúc năng chuỗi cung ứng quan trọng mà còn phải
đánh giá và am hiểu mức độ tương tác và ảnh hưởng của các chức năng này đến toàn chuỗi
cung ứng. Ranh giới của các chuỗi cung ứng tích hợp cũng rất linh động. Mọi người thường
nói rằng ranh giới chuỗi cung ứng kéo dài từ “nhà cung cấp cho nhà cung cấp của doanh
nghiệp đến khách hàng của khách hàng của họ”. Ngày nay, hầu hết những nỗ lực phối hợp
quản trị chuỗi cung ứng của doanh nghiệp không vượt ra giới hạn này. Thực ra, trong nhiều
trường hợp, các doanh nghiệp nhận thấy rằng thực sự khó khăn để gia tăng nỗ lực phối hợp
ngồi những khách hàng và nhà cung cấp trực tiếp quan trọng nhất của doanh nghiệp Tuy
nhiên, theo thời gian và những kết quả thành công bước đầu, nhiều doanh nghiệp đang mở
rộng ranh giới chuỗi cung ứng của nó.
1.3.2. Mục tiêu và lợi ích của quản trị chuỗi cung ứng
a. Mục tiêu của quản trị chuỗi cung ứng
Định nghĩa về quản trị chuỗi cung ứng mở ra một số điểm then chốt.
Trước hết, quản trị chuỗi cung ứng phải cân nhắc đến tất cả các thành tố của chuỗi
cung ứng; từ nhà cung ứng và các cơ sở sản xuất thông qua các nhà kho và trung tâm phân
phối đến nhà bán lẻ và các cửa hàng; tác động của các thành tố này đến chi phí và vai trị
chúng trong việc sản xuất sản phẩm phù hợp với nhu cầu khách hàng. Thực ra, trong các
phân tích chuỗi cung ứng, điều cần thiết là nhà phân tích phải xét đến người cung cấp của
các nhà cung ứng và khách hàng của khách hàng bởi vì họ có tác động đến kết quả và hiệu
quả của chuỗi cung ứng.
Thứ hai, mục tiêu của quản trị chuỗi cung ứng là hiệu lực và hiệu quả trên tồn hệ
thống; tổng chi phí của toàn hệ thống từ khâu vận chuyển, phân phối đến tồn kho nguyên vật
liệu, tồn kho trong sản xuất và thành phẩm, cần phải được tối thiểu hóa. Nói cách khác, mục
tiêu của mọi chuỗi cung ứng là tối đa hóa giá trị tạo ra cho tồn hệ thống. Giá trị tạo ra của

15

chuỗi cung ứng là sự khác biệt giữa giá trị của sản phẩm cuối cùng đối với khách hàng và nỗ
lực mà chuỗi cung cấp dùng vào việc đáp ứng nhu cầu của khách hàng. Đối với đa số các
chuỗi cung ứng thương mại, giá trị liên quan mật thiết đến lợi ích của chuỗi cung ứng là sự
khác biệt giữa doanh thu mà khách hàng phải trả cho công ty đối với việc sử dụng sản phẩm
và tổng chi phí của cả chuỗi cung ứng. Ví dụ, khách hàng khi mua máy tính từ cơng ty Dell
phải trả 2.000 USD, đó chính là doanh thu mà chuỗi cung ứng nhận được. Dell và các giai
đoạn khác của chuỗi cung ứng phát sinh chi phí để thu thập thơng tin, sản xuất bộ phận và sản
phẩm, lưu trữ chúng, vận tải, dịch chuyển tài chính…Chênh lệch giữa 2.000 USD mà khách
hàng trả và tổng chi phí phát sinh trong chuỗi cung ứng trong việc sản xuất và phân phối máy
vi tính đến khách hàng là lợi nhuận của chuỗi cung ứng. Lợi nhuận của chuỗi cung ứng là
tổng lợi nhuận được chia sẻ trong toàn chuỗi. Lợi nhuận của chuỗi cung ứng càng cao chứng
tỏ sự thành công của chuỗi cung ứng càng lớn. Thành công của chuỗi cung ứng nên được đo
lường dưới góc độ lợi nhuận của chuỗi chứ không phải đo lượng lợi nhuận ở mỗi giai đoạn
riêng lẻ. Vì vậy, trọng tâm khơng chỉ đơn giản là việc giảm thiểu đến mức thấp nhất chi phí
vận chuyển hoặc cắt giảm tồn kho mà hơn thế nữa chính là vận dụng cách tiếp cận hệ thống
vào quản trị chuỗi cung ứng. Một khi chúng ta đã thống nhất về cách thức đánh giá sự thành
công của chuỗi cung cấp dưới góc độ lợi nhuận của tồn chuỗi, bước kế tiếp là tìm hiểu xem
nguồn gốc của doanh thu và chi phí. Đối với bất kỳ chuỗi cung ứng nào, chỉ có một nguồn
doanh thu: khách hàng. Tại hệ thống siêu thị bán lẻ Big C, khách hàng mua chất tẩy rửa đơn
thuần chỉ là một nguồn của dòng ngân quỹ dương của chuỗi cung ứng. Tất cả các dòng ngân
quỹ khác chỉ là những thay đổi ngân quỹ đơn giản xảy ra trong chuỗi ở những giai đoạn khác
nhau và với những chủ sở hữu khác nhau. Khi Big C trả tiền cho nhà cung cấp của nó, nó lấy
một phần từ nguồn của khách hàng và chuyển cho nhà cung cấp. Tất cả dịng thơng tin, sản
phẩm và tài chính tạo ra chi phí của chuỗi cung ứng. Vì vậy quản lý một cách hiệu quả các
dòng này là yếu tố then chốt làm nên sự thành công của chuỗi. Quản trị chuỗi cung ứng liên
quan đến việc quản lý các dòng dịch chuyển giữa và trong suốt các giai đoạn của chuỗi nhằm
tối đa hóa lợi nhuận của tồn chuỗi.
Cuối cùng, mục đích của chuỗi là tập trung việc tích hợp một cách hiệu quả nhà cung
cấp, nhà sản xuất, nhà kho và các cửa hàng, bao gồm những hoạt động của công ty ở nhiều
cấp độ từ chiến lược đến chiến thuật và tác nghiệp

b. Lợi ích của quản trị chuỗi cung ứng
Nhiều chuỗi cung ứng khá phức tạp, đến nỗi bạn có thể tự hỏi có cách thức nào để tránh
việc này khơng? Điều này cũng có thể khi chúng ta vận chuyển sản phẩm một cách trực tiếp
từ nhà sản xuất gốc đến khách hàng cuối cùng - ví dụ các cửa hàng nông sản bán hoa quả trực
tiếp đến người tiêu dùng, hoặc tác giả xuất bản sản phẩm của họ lên internet. Tuy vậy, có khá
nhiều lý do cho sự tồn tại của chuỗi cung ứng dài. Giả sử dân cư của một thị trấn muốn mua
hoa quả từ cửa hàng nông sản. Mặc dù đây chỉ là chuỗi cung cấp nhỏ, nhưng nó giúp cho tồn
bộ dân cư khỏi phải đi mua hoa quả ở nông trại một cách riêng biệt. Đây chính là tiền đề cho
một cơng ty vận tải tập hợp hoa quả và phân phối chúng đến một vị trí trung tâm của thị trấn giống như một siêu thị. Nếu có một cơng ty vận tải đảm nhiệm việc phân phối hàng đến một

16


thị trấn, thì nó cũng sẽ dễ dàng phân phối hàng hóa đến các thị trấn gần kề, trong trường hợp
đó, rất có thể nó sẽ chọn cách vận chuyển hàng đến nhà kho và sau đó tổ chức việc phân phối.
Tại kho hàng, hoa quả có thể được bảo quản khi nguồn cung nhiều và sẽ đem ra tiêu thụ khi
có sự thiếu hụt. Nếu hoa quả cần được làm sạch hoặc sơ chế, cơng ty vận tải có thể chuyển nó
vào nhà máy chế biến - Cứ tiếp tục theo chiều hướng này, bạn có thể thấy chuỗi cung ứng
ngày càng dài và chúng ta có thể nhận thức những lợi ích mà chuỗi cung ứng mang lại.
Chuỗi cung ứng tồn tại nhằm vượt qua những khoảng trống phát sinh khi nhà cung cấp
cách xa khách hàng. Chúng cho phép thực hiện hoạt động sản xuất ở mức hiệu quả nhất hoặc chỉ thực hiện chức năng sản xuất - ở những địa điểm cách xa khách hàng hoặc nguồn
cung ứng nguyên liệu. Ví dụ cà phê được trồng ở Nam Mỹ, nhưng khách hàng chính lại ở
Châu Âu và Bắc Mỹ. Địa điểm tốt nhất cho các trạm xăng lại cách xa cả khách hàng chính ở
thành phố và nhà cung cấp nhiên liệu. Tương tự, khi vật liệu phải dịch chuyển giữa các cơ sở
sản xuất trải rộng trên các khu vực đia lý khác nhau, chuỗi cung ứng chú ý đến giải quyết sự
mất cân đối giữa cung và cầu. Nhu cầu đối với đường có thể thấp hoặc cao hơn con số bình
qn xác định trong suốt năm, nhưng cung về đường thì lại thay đổi do việc thu hoạch mía
đường và củ cải đường. Khi có sự vượt quá cung, tồn kho được tích lũy trong chuỗi cung ứng
và số lượng này được sử dụng sau khi kết thúc thu hoạch. Chuỗi cung ứng cũng có thể giúp
cho việc vận chuyển số lượng nhiều trở nên đơn giản hơn. Giả sử bốn nhà máy cung cấp sản

phẩm trực tiếp đến tám khách hàng. Công tác hậu cần phải tổ chức 32 tuyến phân phối khác
nhau, nhưng nếu nhà máy sử dụng một nhà bán sỉ trung tâm, số lượng tuyến đường vận
chuyển được cắt giảm xuống cịn 12. Tóm lại, lợi ích của chuỗi cung ứng được thiết kế tốt:
• Khỏa lấp một cách hữu hiệu khoảng trống giữa nguồn cung với nhu cầu cuối cùng
• Nhà sản xuất bố trí cơ sở sản xuất tại vị trí tốt nhất, bất kể đến vị trí của khách hàng
• Thơng qua việc tập trung hoạt động sản xuất ở một cơ sở lớn, nhà sản xuất hưởng lợi
từ tính kinh tế nhờ quy mơ.
• Nhà sản xuất không cần lưu trữ số lượng lớn sản phẩm hoàn thành, các thành tố ở gần
khách hàng sẽ thực hiện việc lưu trữ này.
• Nhà bán bn đặt các đơn hàng lớn, và nhà sản xuất chiết khấu giá cho nhà bán buôn
làm cho chi phi đơn vị giảm
• Nhà bán bn giữ nhiều loại sản phẩm tồn kho từ nhiều nhà sản xuất, cung cấp đa
dạng sự lựa chọn cho khách hàng bán lẻ
• Nhà bán bn ở gần nhà bán lẻ vì thế thời gian giao hàng ngắn
• Nhà bán lẻ lưu trữ tồn kho thấp khi nhà bán buôn cung cấp hàng một cách tin cậy.
• Nhà bán lẻ kinh doanh ít hàng hóa với quy mô hoạt động nhỏ nên phục vụ khách hàng
một cách nhanh chóng hơn
• Tổ chức có thể phát triển chuyên môn trong một loại hoạt động hoặc chức năng kinh
doanh cụ thể.
1.3.3. Nội dung chính của quản trị chuỗi cung ứng

17


❖ Mua sắm: bao gồm tất cả các hoạt động liên quan tới việc tìm mua hàng hóa, dịch vụ
và/hoặc thông tin với giá cả cạnh tranh thông qua xây dựng quan hệ đối tác với các nhà cung
cấp để đảm bảo phục vụ cho quá trình sản xuất kinh doanh của các doanh nghiệp trong chuỗi
cung ứng, tăng khả năng cạnh tranh đồng thời đáp ứng nhu cầu thị trường.
Lợi ích của hoạt động mua sắm:
+ Nhờ vào việc thiết lập chiến lược mua sắm toàn cầu bằng việc liên kết các nhà cung ứng

thông qua mạng lưới nhà cung ứng tồn cầu mà giúp cắt giảm chi phí cho chuỗi cung ứng.
+ Sử dụng hiệu quả các nguồn lực, outsourcing, tuyển chọn kỹ lưỡng nhà cung ứng toàn
cầu nhằm nâng cao chất lượng của tồn chuỗi, từ đó nâng cao chất lượng sản phẩm.
+ Thiết lập các hệ thống xử lý đơn đặt hàng và giao hàng một cách khoa học, làm thỏa
mãn tối đa nhu cần của khách hàng toàn cầu và các kênh phân phối toàn cầu
+ Các hoạt động mua sắm cho phép duy trì lợi thế về chi phí cho cơng ty dựa vào việc
thích ứng với các điều kiện địa phương
❖ Sản xuất: Liên quan đến việc thiết kế hệ thống, định hướng và kiểm sốt các quy
trình nhằm sản xuất ra hàng hóa/dịch vụ từ nguyên vật liệu ban đầu để cung ứng đến tay
người tiêu dùng.
Lợi ích của sản xuất:
+ Liên quan đến việc thiết kế hệ thống, định hướng và kiểm sốt các quy trình nhằm sản
xuất ra hàng hóa/dịch vụ từ nguyên vật liệu ban đầu để cung ứng đến tay người tiêu dùng
+ Các ưu tiên cạnh tranh tập trung vào chất lượng, định vị sản xuất nhằm đặt được các
yêu cầu về chất lượng hàng hóa và sử dụng các tiêu chuẩn chất lượng để nâng cao chất lượng
tổng thể của toàn chuỗi
+ Việc kết hợp giữa tổng phân tích chi phí và áp dụng bộ tiêu chuẩn chất lượng dựa vào
quy trình sẽ giúp tạo ra nhiều giá trị hơn và thỏa mãn người tiêu dùng hơn
+ Tổ chức hoạt động cho phép công ty linh hoạt trong việc thiết lập lợi thế cạnh tranh,
linh hoạt trong việc lựa chọn địa điểm nơi nào cần quan tâm tới tốc độ, nơi nào cần chất
lượng, nơi nào cần chi phí
❖ Phân phối: Bao gồm các hoạt động liên quan tới việc bán hàng, dịch vụ hỗ trợ sau
bán hàng và việc phát triển mối quan hệ dài lâu với người tiêu dùng.
Lợi ích của phân phối:
+ Lựa chọn phương thức thâm nhập thị trường một cách chiến lược, online và sử dụng
các công cụ marketing mix từ đó giúp cắt giảm chi phí.
+ Tối đa hóa các công cụ marketing mix nhằm thỏa mãn các nhu cầu của người tiêu
dùng, tối đa hóa giá trị gia tăng cho khách hàng
+ Thông qua kênh phân phối công ty có thể nắm bắt nhu cầu của người tiêu dùng thơng
qua các cơng cụ marketing mix và các quy trình nhằm tạo ra giá trị gia tăng cho sản phẩm tới

người tiêu dùng
+ Giúp doanh nghiệp cắt giảm được các chi phí liên quan tới thiết kế, sản xuất bằng việc
sử dụng nhân tài và các công cụ marketing

18


❖ Logistics: Liên quan tới việc quản trị toàn cầu các hoạt động xử lý đơn đặt hàng, lưu
kho, vận chuyển, xử lý nguyên vật liệu, nhập kho, và đóng gói hàng hóa – tất cả đều phải
được thực hiện một cách đồng nhất và liên kết chặt chẽ thông qua một mạng lưới các trang
thiết bị và cơ sở hạ tầng tồn cầu
Lợi ích của Logistics:
+ Tạo ra một mạng lưới với chi phí hiệu quả các trung tâm phân phối, hệ thống quản trị
lưu kho và những lựa chọn vận chuyển xuôi/ngược
+ Giúp cải thiện chất lượng (các quy trình và sản phẩm) thơng qua việc tối đa hóa ở
phạm vi tồn cầu các trung tâm phân phối, xử lý nguyên vật liệu và vận chuyển
+ Lập kế hoạch một cách hiệu quả về việc lưu kho, vận chuyển xuôi/ngược giúp làm
tăng sự thỏa mãn của người tiêu dùng với toàn bộ chuỗi cung ứng
+ Quản trị lưu kho và vận chuyển giúp các doanh nghiệp tận dụng được tính kinh tế
theo quy mơ
1.3.4. Thách thức của quản trị chuỗi cung ứng
Tối ưu hóa tồn bộ là rất khó thực hiện bởi vì chuỗi cung ứng cần đuợc thiết kế, và vận
hành trong môi trường không chắc chắn. Có rất nhiều nhân tố tác động đến điều này
Thứ nhất là thách thức của cân bằng cung và cầu. Thách thức này xuất phát từ thực tế là
người ta thường sử dụng dữ liệu nhu cầu các tháng trước đã biết để xác định mức độ sản xuất
cụ thể. Điều này hàm chứa những rủi ro cao về cung ứng và tài chính. Hơn nữa, dự báo ln
chứa đựng các yếu tố khơng chắc chắn vì vậy sẽ rất khó khăn cho việc cân đối giữa nhu cầu
thực tế và nguồn cung của doanh nghiệp. Doanh nghiệp cố gắng thỏa mãn nhu cầu tối đa của
khách hàng, tuy nhiên nếu sản xuất quá lượng nhu cầu cần thiết sẽ làm tăng chi phí do phải
bảo quản tồn kho và chi phí này càng cao đối với những sản phẩm mang tính thời vụ. Mặt

khác, nếu doanh nghiệp sản xuất thấp hơn so với nhu cầu có thể làm giảm đáng kể doanh thu
do một lượng nhu cầu không được đáp ứng và điều này có thể hạ thấp uy tín của doanh
nghiệp trên thương trường.
Thứ hai là thách thức về sự thay đổi mức tồn kho và đặt hàng. Mức tồn kho và đặt hàng
lại thay đổi xuyên suốt chuỗi cung ứng, thậm chí ngay khi nhu cầu khách hàng về một sản
phẩm cụ thể là không khác biệt đáng kể. Bởi vì, mỗi thực thể trong chuỗi cung ứng hoạt động
theo định hướng mục tiêu của riêng mình nên có sự chênh lệch về nhu cầu của nó. Hơn nữa,
mỗi đối tượng sẽ tiếp cận nguồn thông tin theo những cách khác nhau. Những nguyên nhân
chủ quan lẫn khách quan làm cho nguồn thông tin này sai lệch và tạo ra hiệu ứng Bullwhip.
Thứ ba là thách thức về khả năng của dự báo chính xác. Thực ra, “dự báo thì ln ln
sai”. Chúng ta khơng thể dự báo chính xác nhu cầu về một chi tiết cụ thể, ngay cả với những
kỹ thuật dự báo tân tiến nhất. Hơn nữa, bất kỳ một kỹ thuật dự báo nào cũng dựa trên những
số liệu quá khứ và giả định rằng những sự kiện tương lai sẽ tuân theo một quy luật nào đó.
Tuy nhiên điều này khơng phải bao giờ cũng đúng đặc biệt trong môi trường luôn thay đổi
như hiện nay. Vì thế, chúng ta dễ dàng nhận thấy rằng đi kèm với bất kỳ công cụ hoặc kỹ

19