Một số hình thức tổ chức dạy học giúp học sinh hứng thú học tập môn sinh 6

Trang 1

Phần 1. MỞ ĐẦU:
I. LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI:
Từ năm học 2008, Bộ giáo dục và đào tạo có công văn số 307/ KH- BGDĐT
ngày 22 tháng 7 năm 2008 về “Xây dựng trường học thân thiện, học sinh tích cực”
trong đó việc chú ý đến tính tích cực và chủ động của học sinh là vấn đề mà người
giáo viên cần phải hướng tới. Để đạt được điều ấy, hơn ai hết người giáo viên phải đổi
mới phương pháp dạy học cũng như hình thức tổ chức dạy học đem lại niềm vui, hứng
thú học tập cho học sinh.
Trong quá trình dạy học việc tạo hứng thú học tập cũng là một yếu tố quan
trọng để nâng cao chất lượng giáo dục và đạt được mục tiêu giáo dục của chương trình
sinh học 6 cũng như các mơn học khác. Ngoài ra, khi hứng thú học tập học sinh sẽ
thích đến trường hơn và giảm hẳn tỉ lệ học sinh bỏ học.
Tuy nhiên thực tế cho thấy, vấn đề tạo hứng thú học tập không phải là dễ dàng
nhất là học sinh ở trường THCS là còn nhiều hạn chế: nhiều em cịn đọc chậm viết
chậm do đó tiếp thu bài chậm dẫn đến trình độ kiến thức của học sinh không đồng đều,
nhiều em lười nghiên cứu, thiếu tài liệu tham khảo dẫn đến khơng thích việc học hoặc
mất hứng thú học tập.
Hơn nữa, đôi lúc giáo viên còn chưa chú ý đến vấn đề gây hứng thú cho học
sinh dẫn đến kết quả học tập còn nhiều hạn chế: dạy chay, không sử dụng đồ dùng dạy
học, sử dụng phương pháp hỏi đáp thuyết trình, các hình thức tổ chức cịn đơn điệu
nhàm chán,…
Tóm lại, từ thực tế giảng dạy tơi đã tìm hiểu sự hứng thú học tập của học sinh
từ đó tìm ra một số hình thức dạy học tối ưu cho việc tạo hứng thú học tập của học
sinh lớp 6 nên tôi đã chọn đề tài “Một số hình thức tổ chức dạy học giúp học sinh
hứng thú học tập môn sinh 6”.
II. MỤC ĐÍCH NGHIÊN CỨU
Giúp học sinh nắm được những kiến thức cơ bản của môn học đồng thời hướng
dẫn học sinh tự học và thấy được thành quả của mình.
Qua tổ chức tốt hình thức các tổ chức dạy học nhằm làm cho lớp học bớt khô

khan, nặng nề thay vào đó tiết học sẽ trở nên nhẹ nhàng, sinh động, hấp dẫn đồng thời
mang lại hiệu quả trong việc tạo cho học sinh hứng thú học tập ngoài ra còn giúp các
em mạnh dạn giao tiếp trước đám đông và tự tin hơn trong học tập.


Trang 2

III. NHIỆM VỤ NGHIÊN CỨU
Để thực hiện tốt đề tài nghiên cứu bản thân phải thực hiện các nhiệm vụ sau:
- Nghiên cứu tài liệu về các phương pháp dạy học tích cực.
- Thơng qua các tiết dự giờ rút kinh nghiệm đồng nghiệp.
- Tìm hiểu một số hình thức tổ chức dạy học nhằm gây hứng thú học tập của
học sinh.
- Dựa vào thực trạng dạy- học của giáo viên- học sinh, điều kiện địa phương,…
IV. ĐỐI TƯỢNG VÀ PHẠM VI NGHIÊN CỨU
1. Đối tượng nghiên cứu
Đối tượng là học sinh lớp 6.
Thời gian từ tháng 9/ 2014 đến tháng 5/2015
2. Phạm vi nghiên cứu
Một số hình thức tổ chức dạy học nhằm giúp học sinh hứng thú học tập sinh
học 6
V. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
1. Phương pháp tổng kết kinh nghiệm giáo dục
Qua giảng dạy bộ môn sinh học 6 và nhờ áp dụng linh hoạt các hình thức tổ
chức dạy học, bản thân tơi đã nhận thấy học sinh có chiều hướng tích cực và hứng thú
hơn trong học tập bộ môn.
2. Phương pháp điều tra
Để tìm hiểu về vấn đề trên, tơi lấy phiếu thăm dị học sinh bằng câu hỏi sau:
Em có suy nghĩ khi học bộ mơn sinh học?
A. Rất thích

B. Thích

C. Khơng thích

D. Khơng có thái độ

Kết quả điều tra cho thấy
Truyền thụ kiền thức một chiều theo phương pháp thụ động: số học sinh khơng
thích học bộ mơn chiếm tỉ lệ khá cao.
Truyền thụ kiến thức theo phương pháp sử dụng đa dạng các hình thức tổ chức
dạy học: số học sinh hứng thú học tập chiếm tỉ lệ cao hơn.
VI. TÍNH MỚI CỦA ĐỀ TÀI
Qua việc phân cơng giảng dạy sinh học 6 ở nhiều năm, tôi nhận thấy với việc tổ
chức các hình thức dạy học khác nhau sẽ giúp học sinh u thích mơn học hơn. Vì vậy,
chất lượng dạy học được nâng lên rõ rệt.


Trang 3

Bên cạnh đó, việc áp dụng các hình thức dạy học có thể phổ biến rộng rãi ở tất
cả các khối lớp 7, 8, 9 và các môn học khác.
Phần 2. NỘI DUNG:
I. CƠ SỞ LÍ LUẬN:
Các nhà tâm lí học nghiên cứu và chỉ ra rằng hứng thú có vai trị quan trọng
trong q trình hoạt động của con người. Nó là động cơ thúc đẩy con người tham gia
tích cực vào hoạt động đó.
Sự hứng thú biểu hiện trước hết ở sự tập trung chú ý cao độ, sự say mê của
chủ thể hoạt động. Sự hứng thú gắn liền với tình cảm con người. Trong bất cứ cơng
việc gì, nếu có hứng thú làm việc, con người sẽ có cảm giác dễ chịu với hoạt động,

làm nảy sinh khát vọng hành động một cách có sáng tạo. Ngược lại, nếu khơng có
hứng thú, dù là hoạt động gì cũng sẽ khơng đem lại hiệu quả cao. Đối với các hoạt
động nhận thức, sáng tạo, hoạt động học tập, khi khơng có hứng thú, kết quả sẽ
khơng là gì hết, thậm chí xuất hiện cảm xúc tiêu cực.
Việc học có tính chất đối phó, miễn cưỡng, người học may lắm chỉ tiếp thu
được một lượng kiến thức rất ít, khơng sâu, khơng bản chất. Và vì thế dễ quên.
Cụ thể là khi có hứng thú, say mê trong nghiên cứu, học tập thì việc lĩnh hội tri
thức trở nên dễ dàng hơn; ngược lại, khi nắm bắt được vấn đề, tức là hiểu được bài thì
người học lại có thêm hứng thú. Trên thực tế, những người khơng thích, khơng hứng
thú khi học mơn học nào đó thường là những người khơng học tốt mơn học đó. Chính
vì vậy, tạo hứng thú cho người học ln là một vấn đề quan trọng trong hoạt động dạyhọc. Bởi vì, như chúng ta biết, dạy - học là một hoạt động phức tạp, trong đó chất
lượng, hiệu quả cơ bản phụ thuộc vào chủ thể nhận thức - người học. Và điều này lại
phụ thuộc vào nhiều yếu tố như: năng lực nhận thức, động cơ học tập, sự quyết tâm...
(các yếu tố chủ quan); nó cịn phụ thuộc vào: mơi trường học tập, người tổ chức q
trình dạy học,…
Khơng chỉ riêng gì các mơn học khác mơn sinh học 6 cũng vậy, hoạt động dạy
học đúng đắn là phải biết khơi dậy tiềm năng của con người, hình thành cho học sinh
những kỹ năng và thói quen hứng thú học tập, ham học hỏi, muốn hiểu biết sẽ giúp
chất lượng học tập trở thành những tri thức bền vững ở mỗi học sinh. Muốn như vậy,
quá trình dạy học phải sử dụng các phương pháp cũng như các hình thức tổ chức dạy
học để phát huy tiềm năng sáng tạo của người học trong đó việc gây hứng thú cũng là


Trang 4

một vấn đề quan trọng trong việc nâng cao chất lượng giáo dục trong trường học.
II. THỰC TRẠNG VẤN ĐỀ
Q trình giáo dục nói chung và q trình phát triển của mỗi cá nhân ngày càng
phong phú và phức tạp về nội dung, hình thức, phương pháp và cách thức thực hiện.
Vì vậy có nhiều ngun nhân dẫn đến học sinh không hứng thú học tập. Tôi

nhận thấy một số nguyên nhân sau:
- Giáo viên chưa mạnh dạn tổ chức các hình thức dạy học tích cực nên tiết học
thường khơ khan, cứng ngắt. Thường giáo viên ln có tâm lí dạy làm sao cho hết nội
dung bài học nên tiết học sẽ nhàm chán, đơn điệu dễ rơi vào trường hợp “ru ngủ” học
sinh.
- Phương pháp giảng dạy của giáo viên chưa phù hợp với nội dung của bài học.
- Đồ dùng dạy học chưa được cấp phát đầy đủ cũng như việc sử dụng còn hạn
chế hoặc dạy chay, ít sử dụng.
- Một số ít học sinh trong lớp có nhiều trình độ khác nhau nhất là các em đọc
chậm viết chậm, lười nghiên cứu, vốn tiếng việt không phong phú,…
- Giáo viên chưa tổ chức lớp học tích cực dẫn đến lớp học nhàm chán.
- Ý thức học tập của học sinh chưa tốt, đa phần các em chưa xác định được mục
tiêu học tập, chưa chuẩn bị tốt bài ở nhà do chưa thật sự u thích bộ mơn, chưa mạnh
dạn khi giáo viên u cầu trả lời hoặc khi tiến hành thảo luận nhóm,…
Ngồi những nguyên nhân trên, bản thân tôi cũng nhận thấy hình thức dạy học
của giáo viên cịn đơn điệu, nhàm chán. Đây cũng là nguyên nhân gây mất hứng thú
học tập của học sinh. Sau đây, tơi xin trình bày một số hình thức tổ chức dạy học gây
hứng thú học tập cho học sinh cụ thể như sau:
III. GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ:
1. Tổ chức các trị chơi:
Trong q trình dạy- học nói chung và đối với mơn sinh học nói riêng ở trường
trung học cơ sở, việc tổ chức trị chơi cho học sinh đóng vai trị quan trọng nhưng ít
khi giáo viên chú ý. Tổ chức trị chơi trong giờ học Sinh học cho học sinh được sử
dụng để củng cố bài học, áp dụng để dạy các dạng bài bài ôn tập, bài tập sinh học hay
tổ chức ngoại khố và có tác dụng thiết thực đối với sự nhận thức của học sinh. Thiết
kế và tổ chức trò chơi trong giờ học Sinh học cho học sinh khơng nhằm mục đích
cung cấp kiến thức mới cho học sinh mà nhằm củng cố kiến thức cũ, hệ thống hóa,


Trang 5

khái quát hóa kiến thức đã học, rèn luyện kỹ năng tư duy, phân tích, tổng hợp,…
Giáo viên có thể sử dụng trị chơi học tập để hình thành kiến thức, kỹ năng mới
hoặc củng cố kiến thức, kỹ năng đã học. Trong thực tế dạy học, giáo viên thường tổ
chức trò chơi học tập để củng cố kiến thức, kỹ năng.
Mặc dù hoạt động củng cố sử dụng tuy chiếm thời gian rất ngắn của tiết dạy
nhưng rất quan trọng không thể thiếu được trong mỗi tiết học nhất là khi ứng dụng
việc đổi mới phương pháp vào bài dạy. Hoạt động củng cố trong đổi mới phương pháp
luôn được đi đồng thời và cùng lúc với hoạt động kiểm tra đánh giá của giáo viên đối
với học sinh.
Cuối tiết dạy giáo viên phải dành thời gian cho việc kiểm tra đánh giá trình độ
nhận thức của học sinh, biết được chỗ nào học sinh tiếp thu được, chỗ nào chưa tiếp
thu được để giáo viên điều chỉnh cách dạy hợp lý và cũng giúp các em hoàn thiện
những kiến thức đó ở những tiết học sau.
- Hoạt động củng cố – kiểm tra đánh giá cũng nên thực hiện dưới nhiều hình thức
khác nhau tránh cho học sinh không nhàm chán với những câu hỏi đàm thoại củng cố
như vẫn thường sử dụng.
Ví dụ: Để củng cố Bài 48 tiết 1 “Vai trò của thực vật đối với động vật”
Cho học sinh hoàn thành chuỗi thức ăn sau:
Thực vật thức ăn

Động vật ăn cỏ

thức ăn

Động vật ăn thịt.

Hoặc
Thực vật thức ăn

Động vật thức ăn

Người.

Giáo viên yêu cầu chia lớp thành 2 đội: đội A và đội B
Quy luật chơi là mỗi đội cử ra một em đầu tiên lên ghi chuỗi thức ăn. Sau đó,
chạy về và chạm tay vào một bạn khác của đội và bạn đó lại tiếp tục hồn thành.Tiếp
tục như thế cho đến hết giờ. Thời gian là 3 phút. Đội nào viết được nhiều sơ đồ và
đúng thì đội đó sẽ thắng.
Ngồi ra, với đặc trưng của bộ môn, ở mỗi khối lớp các thầy cơ giáo có thể xây
dựng được một hệ thống trò chơi phong phú, đa dạng với nhiều tên gọi khác nhau,
mục đích khác nhau. Tuy nhiên với phạm vi của một sáng kiến kinh nghiệm tôi xin
nêu ra đây một số trị chơi mang tính khái qt chung nhất, quan trọng hơn cả là các
trò chơi này đều có thể áp dụng được rộng rãi ở tất cả các khối lớp và trên tất cả các
địa bàn .Hình thức tổ chức trị chơi này có thể vận dụng cho 1 tiết bài tập sinh học,


Trang 6

ngoại khoá, câu lạc bộ, hoặc áp dụng để giáo viên có thể củng cố bài học. Mong rằng
trong q trình giảng dạy mỗi thầy, cơ giáo có sự sáng tạo thêm nhiều trò chơi khác
nhau, bổ sung làm cho trò chơi sinh học trở thành một hệ thống ngày càng sinh động
hơn, phong phú hơn và được sử dung nhiều hơn nhằm phục vụ tốt hơn cho công tác
dạy - học đối với bộ môn sinh học. Sau đây là một số trị chơi có thể vận dụng:
* Ơ chữ bí mật:
Ở trị chơi này, giáo viên chuẩn bị hệ thống theo chủ đề (tế bào, thực vật, rễ,
thân,... cụm từ tiêu biểu) học sinh tìm các chữ cái thích hợp điền vào ơ trống đã cho
theo u cầu.
Phần trị chơi ta có thể thiết lập trên bảng phụ kẻ sẵn các ơ chữ bí mật và cho
học sinh lên tìm chữ cái thích hợp hoặc hay hơn nữa ta có thể thiết kế ơ chữ trên phần

mềm Powerpoint.
Ví dụ: Sau khi dạy bài 7: “Cấu tạo tế bào thực vật” giáo viên cho học sinh chơi
trò chơi giải ơ chữ SGK trang 26.
- Ơ số 1: Bảy chữ cái: Nhóm sinh vật lớn nhất có khả năng tự tạo chất hữu cơ
ngồi ánh sáng.
- Ơ số 2: Chín chữ cái: Một thành phần của tế bào có chức năng điều khiển mọi
hoạt động sống của tế bào.
- Ô số 3: Tám chữ cái: Một thành phần của tế bào, chứa dịch tế bào.
- Ô số 4: Mười hai chữ cái: Bao bọc ngồi chất tế bào.
- Ơ số 5: Chín chữ cái: Chất keo lỏng có chứa nhân, khơng bào và các thành
phần khác.
1

T

H

Ự

C
O

2

N

H

Â

N

T

Ế

B

À

3

K

H

Ơ

N

G

B

À

O

M

À

N

G

À

O

4
5

C

H Ấ

T

T

Ế

B

S

V

Ậ

T

I

N

H

C

H

* Trị chơi “Tìm- gắn thơng tin nhanh”:
Phần trị chơi này, giáo viên có thể áp dụng vào dạy các kiến thức mới như kiến thức
giẫu phẫu, chú thích hình, tranh câm,...
Ví dụ: bài 28 “cấu tạo và chức năng của hoa” khi dạy các nội dung kiến thức

Ấ

T


Trang 7

về: các bộ phận của hoa – giáo viên tổ chức cho học sinh chơi trò chơi thi gắn thông
tin nhanh.
- Bước 1: Thành lập đội chơi: chia lớp thành 2 nhóm lớn (theo dãy bàn)
- Bước 2: Tuyên bố thể lệ và nội dung thi
+ Cho các đội nghiên cứu và ghi nhớ thông tin trong khoảng thời gian 30 giây.

+ Mỗi nhóm cử 1 đại diện lên bảng gắn nhanh các tấm bìa có ghi sẵn tên các bộ
phận của hoa vào tranh câm các bộ phận của hoa. (chuẩn bị 2 tranh câm).
- Bước 3: Tổ chức cho các đội lựa chọn và gắn thông tin vào tranh câm. Đội
thắng cuộc là đội gắn chính xác thơng tin trong khoảng thời gian ngắn nhất.
* Trị chơi “Ai nhanh và chính xác hơn”
Ví dụ: sau khi học xong bài 9. “Các loại rễ. Các miền của rễ” giáo viên tổ chức
cho học sinh chơi trò chơi “Ai nhanh và chính xác hơn”.
Bước 1: Giới thiệu tên trị chơi, thành lập đội chơi (lớp chia thành 2 đội theo
dãy bàn).
Bước 2: Tuyên bố thể lệ và nội dung thi:
+ Mỗi nhóm có 30 giây để chuẩn bị tên các loại rễ cọc và rễ chùm.
+ Mỗi nhóm cử 1 đại diện lên bảng viết nhanh và xác định rõ cây có rễ cọc và
rễ chùm vào phần bảng chia sẵn.
+ Quy luật chơi: đại diện lên ghi tên 1 cây có rễ cọc hoặc rễ chùm sau đó chạy
về và chạm tay 1 bạn khác trong đội của mình. Thời gian là 2 phút.
Bước 3.: tổ chức trị chơi.
Bước 4. tổng kết trò chơi: đội nào ghi được nhiều cây và chính xác trong
khoảng thời gian quy định là đội đó thắng.
Kết thúc trị chơi là giáo viên cùng học sinh cho đội thắng cuộc một tràng pháo tay.
* Trò chơi “hái hoa dân chủ”:
Áp dụng đối với các tiết ngoại khóa, làm bài tập sinh học. Giáo viên chuẩn bị
một cây hoa (trong thiên nhiên hoặc hoa giả), trên nhánh hoa có ghi các chủ đề câu
hỏi để học sinh lựa chọn, trong mỗi chủ đề có hệ thống câu hỏi để học sinh trả lời,…
Ngoài ra, chúng ta có thể sử dụng những câu hỏi trắc nghiệm hoặc dạng sơ đồ
vừa đánh giá mức độ nhận thức vừa làm tăng thêm hứng thú và yêu thích mơn học
hơn.
Ví dụ: Sau khi dạy xong bài 39 “Quyết- cây dương xỉ” Giáo viên có thể cho


Trang 8

học sinh.
Làm bài tập trắc nghiệm sau:
PHIẾU TRẮC NGHIỆM
Điền các cụm từ thích hợp vào chỗ trống
(Bào tử; cuộn tròn; túi bào tử; nguyên tản; mạch dẫn; thân)
- Dương xỉ là những cây đã có rễ,(1)……………., lá.
- Lá non của dương xỉ bao giờ cũng có đặc điểm(2)……………ở đầu.
- Khác với rêu, bên trong thân và lá dương xỉ đã có(3)……………..làm chức năng
vận chuyển nước, muối khống và chất dinh dưỡng.
- Các (4)……………….của dương xỉ thường mọc thành đốm nhỏ nằm ở mặt dưới lá
già. Dương xỉ sinh sản bằng (5)………………….. . Bào tử nảy mầm thành (6)
……………….và sau đó phát triển thành cây dương xỉ con.

Giáo viên phát cho mỗi học sinh 1 phiếu trắc nghiệm và yêu cầu các học sinh
hoàn thành. Giáo viên cho các học sinh tự chấm điểm chéo với nhau, sau đó báo cáo
bằng cách giáo viên hỏi? Ai chấm bạn được 10 điểm thì giơ tay ? 9 điểm thì giơ tay ....
Bằng cách đó giáo viên sẽ nắm được học sinh có nắm được bài hay là khơng?
2. Linh hoạt thay đổi hình thức động viên học tập:
Ngồi việc chuẩn bị nội dung tiết dạy, các phương pháp dạy thì người giáo viên
khi lên lớp phải có tâm trạng vui vẻ, thoải mái, không đem chuyện riêng trút giận lên
học sinh mà ngược lại người giáo viên phải làm như thế nào để ln tạo khơng khí lớp
học thoải mái nhẹ nhàng và tạo được khơng khí thi đua trong học tập để học sinh phát
huy tính độc lập, sáng tạo và tham gia tích cực vào q trình dạy học. Điều quan trọng
là Giáo viên phải biết phát huy động lực học tập của từng học sinh, kích thích trí tưởng
tượng, óc sáng tạo của học sinh trong các hoạt động học tập.
Ví dụ: Giáo viên có thể có những lời nhận xét động viên về câu trả lời của học
sinh như:
- Tốt lắm! Em trả lời rất đúng.
- Em có cố gắng cần phát huy thêm ở lần sau!

- Câu trả lời của em đúng nhưng chưa hoàn chỉnh!
................


Trang 9

Giáo viên phải làm sao huy động được sự đóng góp của học sinh vào việc xây
dựng bài học, làm cho các em cảm thấy thích thú khi hồn thành những bài tập sáng
tạo, áp dụng thành công kiến thức, kỹ năng đã học vào giải thích một hiện tượng thực
tế nào đó trong cuộc sống hằng ngày.
3. Hoạt động ngoài giờ lên lớp:
Ngoài giờ lên học trên lớp, giáo viên có thể yêu cầu học sinh học tập ngoài giờ.
Hoạt động ngoài giờ là yếu tố phát huy khả năng tự nghiên cứu của học sinh, kích
thích tính tò mò, tiếp cận thiên nhiên để hiểu biết hơn về khoa học.
 Làm tiêu bản, bộ sưu tập:
Mỗi học sinh phải chuẩn bị các tờ bìa cứng trang trí đẹp và sưu tầm những bộ
phận của cây như: rễ, thân, lá, hoa, quả, hạt, các loại gân lá,......
Ví dụ: Làm tiêu bản về hoa:
Sau khi học xong bài 28 “Cấu tạo và chức năng của hoa”: Yêu cầu học sinh
về nhà tách các bộ phận của hoa rồi dùng băng keo dán cố định, ghi chú thích rõ ràng
từng bộ phận của hoa.
Hoặc làm bộ sưu tập về các loại thân, các loại hoa: hoa lưỡng tính và hoa đơn
tính,......
 Làm sổ tay sinh học:
Mỗi học sinh phải chuẩn bị cho mình một quyển sổ ghi chép những điều nhìn
thấy, những gì quan sát được. Giáo viên hướng dẫn học sinh cách thức quan sát và ghi
lại những gì quan sát. Hằng ngày các em học sinh thường nhìn thấy sự vật hiện tượng
diễn ra nhưng không hiểu về cấu tạo và các bộ phận của chúng và tìm hiểu xem tại sao
chúng lại như vậy.
Ví dụ: Cây ấy tên là gì? (nếu khơng biết hỏi bạn bè, cha mẹ, thầy cô giáo,…),

môi trường sống, các đặc điểm của thân, lá, rễ, hoa, quả, hạt. Giáo viên cần cho học
sinh giải thích tại sao chúng có những đặc điểm như vậy. Khi học sinh khơng tự giải
thích được thì cứ ghi nhận câu hỏi đó và cùng trao đổi thảo luận với tất cả bạn bè, thầy
cô giáo để được hiểu rõ hơn.
 Tổ chức tham quan thiên nhiên:
Tham quan thiên nhiên là một hoạt động thiết thực đối với học sinh, giúp học
sinh nâng cao sự hiểu biết của mình. Đó cũng là điều kiện thuận lợi cho các em học
sinh kiểm chứng lại những lí thuyết mà các em đã học trong nhà trường được các thầy


Trang 10

cơ truyền thụ. Chính vì vậy trong chương tŕình sinh học lớp 6 cuối chương trình có bài
tham quan thiên nhiên, nhằm mục đích cho học sinh kiểm nghiệm lại thực tế trong một
năm học.
Các em học sinh trong trường lại rất có điều kiện thực hiện những tiết học tham
quan thiên nhiên. Cứ đến cuối mỗi năm học khi chuẩn bị thi học kỳ II tôi thường tổ
chức cho các em các một buổi tham quan thiên nhiên, địa điểm là sau vườn trường, ở
đó thực vật tương đối phong phú. Các em rất hăng say tham gia buổi tham quan này.
Tôi tiến hành cho các em mang theo một số dung cụ như kéo cắt cành cây, kẹp ép lá
cây, sổ tay sinh học,... để các em thu thập mẫu vật theo yêu cầu đầu buổi tôi đưa ra.
Khi kết thúc buổi tham quan các em về nhà làm một bài thu hoạch (qua buổi tham
quan em hiểu thêm được những ǵì về đời sống, mơi trường sống, mối quan hệ giữa
thực vật ..?). Qua tiết học này tơi thấy rằng rất bổ ích đối với các em học sinh và các
em rất hứng thú tham gia. Từ đó giáo dục học sinh tính u thiên nhiên, u mơn học
và bảo vệ thiên nhiên.
Bên cạnh đó, giáo viên cần phải phối hợp giữa nhà trường và gia đình: Thường
xun quan tâm, động viên những học sinh có hồn cảnh khó khăn giúp các em có tinh
thần động cơ học tập tốt.
III. KẾT QUẢ:

Đối với giáo viên khi chưa áp dụng một số hình thức như đã nêu trên mà bản
thân tôi, cũng như qua trao đổi cùng đồng nghiệp, thường thì giáo viên thường mắc
phải những lỗi cơ bản trong giảng dạy: Giờ dạy trầm, giáo viên nói nhiều, học sinh
làm việc ít, giờ học khơng có sự sáng tạo, phân lượng thời gian khơng hợp lí, phần
củng cố bài thì sơ sài, khơng hiệu quả, đặc biệt là các tiết làm bài tập sinh học thường
là giáo viên cho 1 đến 2 bài tập cho học sinh làm hoặc là giao về nhà cho học sinh là
hơm sau nộp lại cho giáo viên,.... chính vì vậy mà giờ học sinh học hiệu quả không
thực sự cao, không thu hút được sự hứng thú của các em.
Sau khi áp dụng một số hình thức tổ chức dạy học học sinh đã có sự thay đổi
nhiều và theo chiều hướng tích cực, với sự chuẩn bị chu đáo về các hình thức tổ chức
dạy học khác nhau đa dạng và phong phú nên giờ học khơng cịn cứng nhắc, đơn điệu,
truyền thụ kiến thức một chiều, mà giờ học trở nên sinh động, học sinh rất tích cực
tham gia xây dựng bài.


Trang 11

Đối với học sinh, qua việc vận dụng linh hoạt các hình thức tổ chức dạy học
trong giờ học sinh học như đã nêu trên, tôi nhận thấy trong học sinh có sự chuyển biến
rõ nét, các em rất tích cực xây dựng bài, khơng cịn e dè, ngại ngùng như trước vì thế
mà giờ học trở nên sơi nổi, bớt cứng nhắc, khô khan, đặc biệt là đối với các tiết làm
bài tập sinh học, ngoại khoá các em rất thích thú tham gia học tập, nắm vững kiến thức
sinh học, học sinh thích thú hơn khi học bộ môn, mong đợi đến giờ học.
Kết quả trả lời câu hỏi: em thích học tiết sinh học khi vận dụng nhiều hình thức
tổ chức dạy học ở mức độ như thế nào?
Tổng số học sinh được điều tra năm học 2015- 2016 có 112 học sinh ở 3 lớp 6
mà tôi được phân công giảng dạy. Kết quả như sau:
- Rất thích: 37 học sinh chiếm 33%.
- Thích: 59 học sinh chiếm 52.7%.
- Khơng thích: 9 học sinh chiếm 8 %.

- Khơng có thái độ: 7 học sinh chiếm 6.3%.
Tỉ lệ học sinh hứng thú học tập bộ môn là: 85.7%.
Phần 3. KẾT LUẬN:
Dạy học như thế nào để học sinh hứng thú học tập, và đạt kết quả cao là điều
mà tất cả giáo viên đứng lớp đều trăn trở, nhất là trong giai đoạn hiện nay khi cả nước
đang thực hiện chương trình đổi mới sách giáo khoa, đổi mới phương pháp dạy học.
Qua cả một quá trình ứng dụng tơi thấy việc tổ chức các hình thức dạy học khác
nhau khơng chỉ áp dụng có hiệu quả ở khối 6 mà có thể áp dụng đối với tất cả các khối
lớp còn lại, một số trò chơi trong Sáng kiến kinh nghiệm này cũng thể áp dụng được
đối với một số môn học khác, hơn nữa cách thiết kế khơng địi hỏi bắt buộc phải có
máy chiếu đa năng nên có thể áp dụng rộng rãi ở các trường (Thậm chí ở cả những
trường mà chưa có đủ cơ sở vật chất để phục vụ cho dạy và học).
Từ thực tế trên tơi thấy để có thể dạy tốt giờ học sinh học theo yêu cầu đổi mới
hiện nay giáo viên cần lưu ý những vấn đề sau:
- Người giáo viên phải có tâm huyết với nghề, chịu khó học hỏi, khơng ngừng
nâng cao trình độ chuyên môn.
- Khi soạn bài nên chú ý những hoạt động của học sinh nhằm giúp học sinh
hứng thú và tự chiếm lĩnh kiến thức mới.
- Giáo viên không nên dạy theo cách truyền đạt một chiều và luôn tạo tình


Trang 12

huống có vấn đề kích thích học sinh hứng thú học tập.
- Nội dung và phương pháp của mỗi tiết học phải được chọn lọc kĩ và phù hợp
tránh kéo dài, mất thời gian.
- Tuyên dương những em làm tốt, khuyến khích động viên các em làm chưa tốt.
- Cần thay đổi các trò chơi cho phù hợp với bài học và thời gian trên lớp.
- Cần tạo không khí cởi mở cho từng tiết học tránh nặng nề, gị bó.
- Học sinh phải có sự chuẩn bị trước (Theo hướng dẫn phân công của giáo

viên), đây là điều rất quan trọng bởi vì phần lớn kiến thức chủ yếu các em đã qn
hoặc nhớ khơng chính xác. Mặt khác, cho các em chuẩn bị trước ở nhà là cách dạy học
tích cực, học sinh chủ động nắm vững kiến thức và được đối chiếu kiến thức đó trong
tiết dạy của giáo viên.
Tóm lại trên đây là những kinh nghiệm của bản thân, mong các bạn đồng
nghiệp tham khảo, góp ý vì từ xưa đến nay cơng tác giáo dục vốn là lĩnh vực đòi hỏi
sự sáng tạo, mỗi tình huống giáo dục cần có những giải pháp khác nhau khơng có đáp
án sẵn. Vì vậy tơi mong sự đóng góp chân thành để sáng kiến được hồn chỉnh hơn và
ngày càng nâng cao hiệu quả cho giáo dục.
Phú Lộc, ngày 20 tháng 5 năm 2016
Duyệt của tổ
……………………………………………….

NGƯỜI VIẾT

……………………………………………….
……………………………………………..
Trịnh Kim Tuyến


Trang 13

Ý kiến của Hội đồng khoa học cấp huyện