Báo cáo kiến tập tại trung tâm chăm sóc sức khỏe ,dạy nghề và tổ chức sản xuất cho thanh thiếu niên khuyết tật “vì ngày mai”

Lời mở đầu:
Xã hội ngày càng phát triển song hành với các chi ến l ược phát
triển kinh tế thì những chủ trương chính sách phát triển xã hội thơng
qua các chính sách đảm bảo an sinh xã hội của người dân ngày càng
được quan tâm chú trọng ,có nhiều chính sách an sinh xã h ội nh ư:xóa đói
giảm nghèo ,các vấn đề có liên quan đến gia đình ,trẻ em có hồn c ảnh
khó khăn .Mà một trong những lĩnh vực mà công tác xã hội đặc biệt quan
tâm đó là người khuyết tật,những động thái nâng can năng lực cho người
khuyết tật<NTK>Pháp lệnh số 06/1998/PL-UBTVQH ngày <30-71998>về người khuyết tật và các định nghĩa về người khuy ết tật
Hiện nay người khuyết tật gặp rất nhiều khó khăn trong cơ h ội
tiếp cận các hoạt động dịch vụ nhằm nâng cao năng lực tạo thu ận l ợi
cho việc hội nhập đời sống cộng đồng .Bản thân người khuy ết tật khơng
thể hịa nhập được vào cuộc sống cộng đồng nếu đó chỉ là sự nổ lực của
bản thân mà cịn sự quan tâm chia sẻ ,thơng cảm tạo điều kiện thu ận l ợi
từ phía gia đình ,xã hội ,chính nhân viên xã hội đóng vai trò nh ư là c ầu
nối để họ dễ dàng hơn hịa nhập vào cuộc sống từ đó phát huy kh ả năng
của nình
1.CƠ SỞ LÍ LUẬN
+Các khái niệm chung
Trên thế giới theo quan niệm của tổ chức y tế thế giới <WTO> thì
có 3 thuật ngữ liên quan đến tàn tật ,khuyết tật đó là ‘khi ếm khuy ết
,giảm khả năng và tàn tật
-Khiếm khuyết :thuật ngữ này chỉ tình trạng đã mất hoặc tình
trạng bất thường một hay các bộ phận trên cơ thể hoặc ch ức năng tâm
sinh lý,khiếm khuyết có thể là hậu quả của bệnh tật,tai n ạn ,các nhân t ố
bên ngoài hoặc bẩm sinh

1


-Giam khả năng :thuật ngữ này hàm ý nói ở cấp độ cá nhân hay là

tình trạng giảm hoặc mất khả năng do khiếm khuy ết gây ra ,h ạn chế
hay chức năng <vận động ,lắng nghe...>
Tàn tật:thuật ngữ này hàm ý nói ở cấp độ xã hội là nh ững thiệt
thòi mà một người phải chịu đựng do bị khuyết tật .H ậu quả c ủa s ự
tương tác của một cá nhân bị khiếm khuyết hoặc giảm kh ả năng v ới
những rào cản của môi trường xã hội văn hóa vật ch ất,làm cho cá nhân
khơng thể tham gia một cách bình đẳng vào cuộc sống cộng đ ồng chung
hoặc hồn thành là vai trị một người bình thường
Theo cơng ước về quyền con người khuyết tật 6-12-2006 c ủa đại
hội đồng LHQ thì người khuyết tật bao gồm những người suy giảm v ề
thể chất ,thần kinh ,trí tuệ hay giác quan trong một thời gian dài,có ảnh
hưởng qua lại với những rào cản có thể cản trở s ự tham gia đầy đ ủ và
hiệu quả của người khuyết tật vào xã hội trên cơ sở bình đ ẳng v ới
những người khác
Đạo luật số 7277 tên gọi là đạo luật tạo nên sự phục hồi ch ức
năng sự phát triển và tự tin của người khuyết tật và hòa nh ập người
khuyết tật vào cuộc sống xã hội và các mục đích khác thơng qua b ởi
Thượng nghị viện và Hạ nghị viện của Quốc hội philipin ngày 12-71991
Khái niệm
Người khuyết tật là người có sự khác biệt về khả năng và hạn chế
do khiếm khuyết về giác quan ,vận động tâm thần để th ực hiện hoạt
động được xem là bình thường
Cùng với khái niệm về người khuyết tật đạo luật soos7277 của
philipin cịn giải thích một số khái niệm có liên quan
+Sự khiếm khuyết là sự mất mát ,giảm hay rối loạn các chức năng
hay cấu trúc cơ thể ,tâm lý và hành vi

2

+Khuyết tật có nghĩa là sự khiếm khuyết về vận động hay trí não
có ảnh hưởng đến chức năng vận động tâm th ần của một cá nhân hay
các hoạt động của cá nhân được xem là khiếm khuyết
Ở Việt nam khuyết tật và tàn tật được coi là 2 tử ti ếng vi ệt đ ể ch ỉ
cùng một khái niệm , hiện nay người ta vẫn dùng song song chúng trên
các phương tiện truyền thông đại chúng và văn bản pháp quy.Trong các
pháp lệnh trước đây của Nhà nước tàn tật là cụm từ đ ược s ử d ụng
thuộc dự thảo năm 2009 người khuyết tật có nhiều khả năng được dùng
để thay thế từ tàn tật trong các bộ luật
Ngày 17-6-2010 Quốc hội nước CHXHCNVN đã thơng qua luật
người khuyết tật có hiệu lực ngày 1-1-2011 chính th ức sử dụng khái
niệm chung “khuyết tật “thay từ tàn tật phù hợp với khái niệm và xu
hướng thế giới
Theo quy định của luật người khuyết tật thì được hiểu là người bị
khiếm khuyết một hay nhiều bộ phận trên cơ thể hoặc bị suy giảm ch ức
năng dưới dạnh tật khiến cho lao động sinh hoạt học tập khó
khănThơng thường từ khuyết tật được cho là mang sắc thái tình c ảm tốt
hơn so với từ tàn tật ,cụm từ tàn tật gợi đến hình ảnh tiêu cực tạo cảm
giác khơng có khả năng gì cả,khơng có tương lai điều đó ảnh h ưởng đ ến
sự nổ lực phấn đấu của bản thân vượt qua khó khăn.từ “khuy ết tật”
mang ý nghĩa suy giảm chức năng nhưng vẫn có khả năng phục hồi v ẫn
hi vọng
Khái niệm người khuyết trong công tác xã hội:
Người khuyết tật là người khơng bình thường về s ức kh ỏe do các
di chứng hoặc do bệnh tật hủy hoại rối loạn các ch ức năng c ủa c ơ th ể
hoặc do hậu quả của những chấn thương gây ra dẫn đến khó khăn trong
cuộc sống cần được quan tâm ,giúp đỡ

3

Một số đặc điểm tâm sinh lý cuar người khuyết tật thì nhân viên
ctxh phải hiểu rõ để giúp đỡ và giải quyết khó khăn cho họ thì tr ước hết
phải hiểu về tâm lý ,nhu cầu của nhóm người khuy ết tật-nhóm y ếu th ế
trong xã hội .Ngồi những u cầu chung nhất thì h ọ cịn có nh ững đòi
hỏi riêng mà nhà ctxh cần chú ý
_Sự thiếu hụt về thể chát khiến cho họ bị giảm sút .Vì vậy họ gặp
nhiều khó khăn trong học tập ,làm việc
Ví dụ:Dạy chữ nối bralie cho người mù,chương trình giáo d ục đặc
biệt cho trẻ câm điếc
Phân loại các dạng khuyết tật:
Để phân loại các dạng khuyết tật chính phủ n ước ta đã s ử d ụng
phương pháp phân loại của tổ chức y tế thế giới<WTO>trong đó khuy ết
tật chia làm 7 loại sau:
-Khuyết tật vận động :<khoèo ,cụt,liệt thần kinh>vận động là khả
năng di chuyển từ nơi nay sang nơi khác ,có nhiều dạng v ấn đề v ề v ận
động từ những khó khăn nhỏ trong chuyển động phải ngồi xe lăn ho ặc
liệt gường
Người suy giảm khả năng vận động gặp khó khăn trong việc tiếp
cận các thiết bị công cộng do không gian chật hẹp hoặc xe lăn không
tiếp cận được .Người giảm khả năng vận động có thể giảm khả năng
điều khiển thiết bị cơ bắp,căng thẳng .Họ có thể vận động phát sinh vơ
ý,khơng kiểm sốt được khơng có mục đích
-Khuyết tật thị giác:khiếm thị<điếc>
-Rối loạn chức năng ngôn ngữ :bao gồm những người khơng bi ết
nói hoặc phát âm khơng rõ ,hoặc sử dụng tay để viết
-Khuyết tật về trí tuệ:bao gồm những người gặp hạn chế về trí
tuệ hoặc nhận thức

4

Rối loạn thần kinh:hành vi xa lạ dẫn đến kết quả th ần kinh nh ư
tâm thần phân liệt và suy nhược thần kinh
-Chứng động kinh:bao gồm những người bị cơn động kinh từ vi ệc
mất khả nawngtaapj trung cho đến vơ th ức mang tính lâu dài v ới hành
động thần kinh khơng bình thường
Mất cảm giác:<bệnh hủi ,bệnh phong>bao gồm những người bị
nhiễm trùng kinh niên tấn công đến các mô như bề mặt đặc biệt là da và
dây thần kinh...phát triển ở các phần phụ như ngón tay,ngón chân
Tại Việt nam theo thống kê điều tra thì tỷ lệ người khuy ết t ật ở
độ tuổi 5 tuổi là 7,8% dân số tương đương v ới 0,7 tri ệu ng ười trong đó
có khoảng 5,8% là nữ giới và khoảng 75% dân số ở nông thôn.M ặc dù
những số liệu trên chưa phán ánh đầy đủ và chính xác quy mơ c ơ cấu
người khuyết tật ở việt nam nhưng cũng một phần nào đó cho th ấy
người khuyết tật ở việt nam là khá phổ biến và là một trong nh ững vấn
đề cần quan tâm hơn nữa của Đảng và nhà nước
Trong những năm qua ,số lượng người khuyết tật có xu h ướng gia
tăng do tai nạn giao thông ,tai nạn lao động....đ ồng th ời cũng có nhi ều
nguyên nhân dẫn đến người khuyết tật gia tăng hơn so với giai đoạn
trước
Vì thế người khuyết tật hiện nay gawoj rất nhiều vấn đề khó khăn
trong học tập ,lao động...Sự giúp đỡ lớn về vật chất không ph ải ai cũng
làm được nhưng với sự giúp đỡ về tinh thaanf thì khác chúng ta có th ể
giúp đỡ được rất nhiều người nếu chúng ta có tinh th ần “lá lành đùm lá
rách” cản trở lớn nhất là sự kì thị ,phân biệt là rào cản vơ hình nh ưng
nhẫn tâm đẩy họ vào bóng tối cuộc sống.Là con người việt với tấm lịng
nhân đạo ,biết yêu thương chia sẻ mỗi người cần chung tay giúp h ọ v ượ
qua nỗi đau
+Các lý thuyết sử dụng

5


Lý thuyết hệ thống
-Mọi hệ thống đều nằm trong hệ thống khác lớn hơn và hệ thống
lớn có ảnh hưởng tới những hệ thống nhỏ nằm trong nó
-Một hệ thống luôn bao gồm những hệ thống con và mọi hệ thống
có thể chia thành những hệ thống khác nhỏ hơn,Nh ư vậy mỗi hệ th ống
luôn bao gồm những hệ thống con cho đến đơn vị nh ỏ nhất là ph ần
tử .Mỗi hệ thống con lại có những nguyên tắc riêng cũng nh ư biên gi ới
và các đặc tính thống nhất,thành viên trong những hệ th ống này có th ể
thay đổi theo thời gian
Như vậy hệ thống có thể mở rộng ra tới một tập th ể bất kỳ nào
trừ phần tử đang nói đếnvà có thể thu hẹp đến mức nhỏ nhất là bản
thân mỗi một cá nhân.Ưng dụng của thuyết hệ thống vào th ực hành
công tác xã hội
-Giup thân chửu dụng và phát huy tối đa khả năng để giải quy ết
vấn đề
-Tăng cường khả năng tương tác của con người và các hệ thống
-Phát triển và thay đổi chính sách xã hội một cách phù h ợp
-Cung cấp trợ giúp thực tế khác khi cần thiết
Lý thuyết sinh thái:
Quan điểm sinh thái nhấn mạnh đến sự tương tác của con người
và môi trường xã hội của họ đang sống và tìm kiếm nguyên nhân ch ủ
quan nảy sinh vấn đề cũng như xu hướng giải quyết vấn đề từ phía mơi
trường.Quan điểm này cho rằng con người sống trong môi tr ường xã h ội
và phải chịu tác động từ những yếu tố trong mơi tr ường này ,vì v ậy khi
vấn đề nảy sinh không nhất thiết phải là do khiếm khuy ết c ủa cá nhân
mà có thể là do những bất hợp lý từ phía mơi tr ường

Lý thuyết sinh thái vào trong công tác xã hội

6


-Xây dựng các kỹ năng xã hội mới hoặc năng lực mới cho đ ối tượng
và có thể mở rộng thêm nếu các đơi tượng có nhu cầu
-Triển khai các mối liên kết với các nguồn lực cộng đồng(các
chương trình ngoại khóa trong và ngồi trường học dành cho học sinh có
khó khăn trong học tập)
-Phát triển các vai trị mới như nguồn tài nguyên hỗ trợ
-Triển khai các chương trình mới khi có nhu cầu
Thuyết nhu cầu
Tiếp cận theo nhu cầu là một hướng tiếp cận theo quan đi ểm
nhân văn hiện sinh.Cách tiếp cận này cũng gần gũi v ới thân ch ủ tr ọng
tâm ,song tập trung vào việc tìm kiếm ,thức tỉnh cũng nh ư h ỗ tr ợ thân
chủ đạt được những nhu cầu mà họ cần được giải quyết có cuộc s ống
tốt đẹp hơn
Con người theo thuyết nhu cầu của Maslow ,con ng ười c ần ph ải
được đáp ứng đủ các nhu cầu hàng ngày của cuộc sống như :ăn ,mặc nhà
ở ,chăm sóc sức khỏe ...để phát triển con người cần đ ược đáp ứng nhu
cầu cao hơn như nhu cầu được an tồn và phát triển
ứng dụng trong cơng tác xã hội
Nhân viên ctxh cần nắm vững được những nhu cầu cử con ng ười
về mặt lý thuyết
Gioongs như thân chủ trọng tâm thì tieepss cận theo nhu cầu địi
hỏi nhân viên ctxh cần thực hiện tốt kỹ năng lắng nghe tích c ực đ ể
khám phá nhu cầu của thân chủ ,ngồi ra nhân viên ctxh cịn ph ải h ướng
vào khai thác những mong muốn của thân chủ
Đánh giá những ưu tiên của thân chủ trong tiến trình ctxh làm việc

với cá nhân.Đánh giá nhu cầu ưu tiên là vấn đề quan trọng để thấy được
mục tiêu giải quyết cho thân chủ
+Thuyết hành vi và ứng dụng trong ctxh

7


Thuyết hành vi được phát triển trên 3 nhánh cơ bản,trong đó
nhánh hành vi cổ điển và nhận thức –hành vi được đề cập đến nhiều
hơn trong ctxh
ỨNG dụng trong ctxh
-Hướng đến thay đổi hành vi vủa cá nhân ,điều chỉnh hành vi
thơng qua việc củng cố tích cực đối với những hành vi mong đợi và củng
cố tiêu cực đối với những hành vi không mong đợi
-Nhân viên xã hội thực hiện việc thưởng phạt một cách ngiêm
khắc trong quá trình thực hiện hỗ trợ thân chủ thay đổi hành vi của
mình
Thuyết thân chủ trọng tâm và ứng dụng trong công tác xã hội
-Thuyết thân chủ trọng tâm được ứng dụng trong nhiều khía cạnh
của cuộc sống và trong các nghành khoa học làm việc với con người
Mục đích của làm việc với cá nhân theo thân chủ trọng tâm khơng
phải là chữa trị cho thân chủ hoặc tìm kiếm nguyên nhân từ quá kh ứ mà
tập trung khuyến khích thân chủ tự hiện thực hóa khả năng của bản
thân ,tạo điều kiện dễ dàng cho sự phát triển lành mạnh của thân ch ủ
ỨNG dụng trong ctxh
Nhân viên xã hội cần tạo được mối tương giao chân th ực,trong
suốt ,trong khi đó ctxh sống với sự nhiệt tình chấp nhận thân ch ủ ,có
một khả năng nhạy cảm đểnhìn thế giới của thân chủ y như thân chủ tự
nhìn họ.Nhiệm vụ của nhân viên ctxh tạo ra một môi tr ường thu ận l ợi
,cho phép thân chủ học cách hành động để có thể tự giúp chính bản thân

mình .Nhiệm vụ của nhân viên ctxh là giúp họ vượt qua các rào cản tâm
lý đang làm hạn chế tính sáng tạo ,tự chủ và sức mạnh của bản thân
2, GIỚI THIỆU VỀ CƠ SỞ NƠI THỰC HÀNH
GIỚI THIỆU VỀ TRUNG TÂM VÌ NGÀY MAI
KHÁI QUÁT CHUNG

8


Tên gọi:trung tâm chăm sóc sức khỏe ,dạy nghề và tổ chức sản
xuất cho thanh thiếu niên khuyết tật “vì ngày mai”.Gọi tắt là trung tâm vì
ngày mai
Địa chỉ :số 96 ,tổ 19b thôn viên –cổ nhuế -từ liêm –hà n ội
Email:info@holdthefuture .org
Điện thoại 0422426664-di động 0904446640
Website:http:holdthefuture.org.Là trung tâm chăm sóc sức khỏe
dạy nghề và tổ chức sản xuất cho thanh thiếu niên khuyết tật “vì ngày
mai”ln chào đón tất cả các bạn có số phận kém may mắn có nhu c ầu
muo/ón học nghề và tìm thêm việc làm và hòa nhập cộng đồng
Tiền thân của trung tâm là cơ sở Vì ngày mai,cơ sở hoạt đ ộng và
thành lập vào tháng 3/2002 với mục đích hướng nghiệp dạy nghề
truyền thống và tạo điều kiện việc làm cho thanh thiếu niên khuy ết
tật.Sau 7 năm hoạt động có hiệu quả,cơ sở được HỘI cứu tr ợ trẻ em tàn
tật việt nam chính thức cho phép hoạt động và thành lập trung tâm tr ực
thuộc và chịu sự quản lý của Hội cứu trợ trẻ em tàn tật việt nam có t ư
cách pháp nhân và có con dấu riêng và mở tài khoản riêng . Ngồi

ra

trung tâm cịn là tổ chức hội viên của hiệp hội SXKD người tàn t ật vi ệt

nam ,hội người khuyết tật hà nội
Các đối tượng thành viên đang sinh hoạt tại cơ sở
Là người khuyết tật tử 13-30 tuổi.Gồm nhiều dạng khuy ết t ật
khác nhau:khiếm thị,khiếm thính ,thiểu năng trí tuệ thể nhẹ ,tật v ận
động .Quê ở Hà nội và các tỉnh lân cận phía bắc
Mục đích của trung tâm
-giúp đỡ thanh thiếu niên khuyết tật được học nghề ,có việc làm
,vươn lên trong cuộc sống
-Tạo cơ hội cho các bạn trẻ khuyết tật được tham gia sinh hoạt
giao lưu ,tự tin vươn lên tạo lập cuộc sống bình đẳng và tự lập

9


Các hoạt động cụ thể của trung tâm
-Tổ chức chăm sóc sức khỏe ,phục hồi chức năng
-Tổ chức các lớp văn hóa xóa mù chữ và kỹ năng sống hịa nhập
Tổ chức hướng nghiệp ,dạy nghề
-Tổ chức sản xuất tạo việc làm ổn định phù hợp với sức khỏe có
thu nhập để ni sống bản thân
-Trung tâm có nghề thành thạo đến với các tổ chức các doanh
nghiệp có nhu cầu tuyeenr dụng lao động và người khuyết tật và tạo
điều kiện tự đứng ra thành lập các cơ sởSXKD hay doanh nghiệp
Kết quả đạt được sau hơn 10 năm hoạt động của trung tâm Vì
ngày mai
Vượt lên những khó khăn các thành viên đến với trung tâm đã
cố gắng vượt bậc và đạt được một số kết quả nhất định
-Trung tâm đã giúp đỡ được hơn 800 bạn có tay nghề ổn đ ịnh
thường xuyên có việc làm,trở về gia đình và tự ni sống bản thân,đã
giúp 5 bạn học lớp tin học do tổ chức Flan tổ ch ức và 2 bạn đã có vi ệc

làm tại doanh nghiệp ,có thu nhập ổn định trong đó có 1 bạn đang theo
học đại học nghành công nghệ thông tin
-Trung tâm đã hỗ trợ và tạo điều kiện giúp đỡ 3 bạn sinh viên đại
học các bạn vừa đi học vừa đi làm và ăn ở tai trung tâm trong đó có 2
bạn sinh viên khiếm thị đã tốt nghiệp ra trường và có cơng việc ổn đ ịnh
-Trung tâm đã giúp cho một em tật nặng mắc bệnh xương th ủy
tinh không đi được đứng ngồi không được nay đã có tay ngh ề t ự tin ,đã
mở được cửa hàng sản xuất bán tại nhà.Năm 2006 bạn đ ược trao t ặng
bằng khen về tấm gương điển hình vượt khó tồn quốc của bộ lao động
thương binh và xã hội

10


-Năm 2009 trung tâm đã thực hiện thành công dự án dạy nghề và
ra đời 1 cơ sở XSKD,2 doanh ngiệp do chính các bạn làm ch ủ tạo việc
làm cho hơn 60 bạn khuyết tật sau khóa học nghề tại trung tâm
-Năm 2011 sau một thời gian kiểm toán về vấn đề tài chính cũng
như các hoạt động của trung tâm,tổ chức công bằng th ương m ại th ế
giớ<WFTO>đã kết nạp Vì ngày mai là trung tâm tạm thời
-Tháng 11-2011 trung tâm là tổ chức đầu tiên ở Việt nam đ ược
nhận giải Beak-kang của Qũy vì phúc lợi xã hội (Hàn quốc) dành cho
những đóng góp những hi sinh thầm lặng cho cộng đồng
-Năm 2012 được UBND thành phố HÀ NỘI tặng bằng khen trong
công tác xây dựng ,trợ giúp người khuyết tật giai đoạn 2009-2012,h ội
cứu trợ trẻ em tàn tật Việt nam tặng bằng khen cí nhiều thành tích
trong hoạt động trợ giúp người khuyết tật năm 2013
-Được vinh danh top 100 thương hiệu tin dùng thủ đô
-Top 50 thương hiệu nhãn hiệu nỗi tiếng 2013
+Tôn vinh sản phẩm tinh hoa làng nghề việt nam,sản phẩm sáng

tạo trong “ngày phụ nữ sáng tạo năm 2013”.Hiện tại trung tâm đang giúp
đỡ trên 90 bạn học việc ,tại đây ngoài giờ làm việc các bạn đ ược h ọc văn
hóa ,được sinh hoạt văn nghệ ,các ngày nghĩ hay ngày lễ các bạn đ ược tổ
chức đi chơi hoặc giao lưu ngày hè các năm được tổ ch ức đi nghr
mát.Các thành viên của trung tâm đã th ực sự coi đây là m ộtđ ịa chỉ tin
cậy,một ngơi nhà chung do mình làm chủ,họ được học nghề và có việc
làm ,tạo dựng cuộc sống bằng chính sức lực của mình trí tuệ c ủa
mình.Việc làm và nguồn hàng trung tâm đã có 80% sản ph ẩm làm ra là
các đồ thủ cơng lưu niệm có uy tín nà đạt trình độ xuất kh ấu
Hướng phát triển
-Xây dựng trung tâm phát triển chuyên nghiệp h ơn trong công tác
đào tạo và tao việc làm

11


-Quy mô tiếp nhận và tạo việc làm năm 2013 có th ể tăng thêm
khoảng từ 100-150 bạn thường xuyên đến sinh hoạt và làm việc tại
trung tâm
3, TIẾN TRÌNH TRỢ GIÚP THÂN CHỦ
*Hồn cảnh tiếp cận thân chủ
Mơn cơng tác xã hội là môn chuyên nghành mà tôi đã l ựa ch ọn
để theo đuổi nó ,hai năm ngồi trên nghế nhà tr ường v ới tôi là m ột th ời
gian dài với biết bao kỷ niệm không quên.Bước sang năm th ứ 2 trên
giảng đường đại học ,chúng tôi đã được tiếp cận với môn chuyen
nghành của mình là một điều hào hứng và đầy mong đ ợi v ới l ớp chúng
tôi nhưng cũng đầy mới mẻ và xa lạ ,nhưng tôi cảm nh ận môn h ọc giúp
mang lại cho xã hội tốt đẹp hơn, con người sống b ìnhđẳng và yêu
thương nhau hơn
Thực hành công tác xã hội 1 lần này chúng tôi chọn địa điểm là

trung tâm vì ngày mai trung tâm của người khuyết tật.Trung tâm nghe xa
lạ với tôi nhưng trung tâm khơng gì xa lạ với nh ững con ng ười bi ết yêu
thương và có đầy đủ nhiệt huyết trong nghề
Vào một ngày đẹp trời sau khi học song tiết h ọc Quản ý hành
chính nhà nước cả nhóm đã bắt đầy bàn nhau kế hoạch đi đến trung
tâm để làm quen và thăm quan trung tâm .Tôi cảm thấy khá hào h ứng vì
lần đầu được trải nghiệm thực tế và được tiếp xúc với những con người
kém may mắn trong xã hội
Trung tâm “Vì ngày mai” nằm trên một ngõ nhó của quận T ừ liêm
–Hà nội,đến trung tâm cảnh tượng đầu tiên mà tôi thấy khá thoải mái đó
là trung tâm có khn viên kha rộng ,ngay giữa Hà n ội mà nó nh ư m ột
nơng thơn vậy có rất nhiều cây cảnh ,rau,ao cá...khơng khí th ật trong
lành.Đặc biệt là những con người ở đấy cực kì hịa đồng ,vui v ẻ,thoải
mái với tất cả sinh viên.Đi thăm các phòng mọi người làm việc chăm ch ỉ

12


và đồ đạc xếp ngăn nắp,ở đây có 3 nghành chính là:phịng làm nghề th ủ
cơng ,phịng thêu và phịng may nhìn những con người khắc kh ổ đến t ự
sinh hoạt cho bản thân cịn khó khăn thế nhưng h ọ làm vi ệc th ật khéo
léo ,tỉ mỉ,thật cảm động vì những con người tàn nhưng khơng phế ,họ
giàu nghị lực sống nói chuyện rất vui vẻ ,cởi mở
Khi bước đến phịng thủ cơng tơi đã chú ý ngay một chị có khn
mặt phúc hậu ,người gầy và thấp bé,nhìn tay chị run run nh ưng trơng
cách chị làm hoa giấy thật khéo léo và nhanh nhẹn ,chị ấy là H ường ,ch ị
đã làm việc ở đây được một năm ,nhìn bề ngồi chị có vẻ hịa đ ồng nói
chuyện với mọi người một cách thoải mái tuy nhiên nhìn vào ánh m ắt
của chị thống một nỗi buồn mà chị cất giấu.Và vì thế tơi đã chọn chị
làm thân chủ của mình để phần nào đó hiểu chị h ơn ,đồng c ảm v ới ch ị

,động viên chị vượt qua khó khăn mà chị phải chịu đựng với nó nó khơng
chỉ là nỗi đau thể xác mà là nỗi đau tinh thần với chị
Thân chủ:NGUYỄN THỊ HƯỜNG
QUÊ QUÁN :SƠN LA
SINH NĂM 1992
*GIỚI THIỆU VỀ THÂN CHỦ
*VẤN ĐỀ THÂN CHỦ
Chị Hường từ nhỏ chị đã bị tiêm nhầm vào dây thần kinh nên t ừ
đó chị đi lại rất khó khăn ,châm cứu nhưng chân tay c ủa ch ị khơng cịn
được linh hoạt,chị khơng làm được việc nặng lúc nào cũng m ệt m ỏi và
chân tay run run
+Gia đình chị thuộc diện khó khăn ở vùng cao SƠN LA bố mẹ ch ị
chủ yếu là làm nơng nghiệp(trồng ngơ ,đậu ,khơng trồng lúa)gia đình
khó khăn nên từ nhỏ chị đã phải nghĩ học để ở nhà phụ giúp việc nhà và
nuôi 2 em nhỏ ,từ khi chị bị bệnh lúc nào say rượu là bố ch ị l ại ch ửi
mắng ,thỉnh thoảng còn dùng doi đánh chị ,mẹ chị thì suốt ngày v ất v ả ở

13


trên nương rẫy vất vả nên đã bỏ lên thành phố kiếm sống,từ nhỏ chị đã
khơng nhận được tình u thương cha mẹ
+Hai đứa em trai của chị thấy chị khơng là được gì và suốt ngày
đau ốm nên đã không quan tâm đến chị
+Chị cảm thấy mặc cảm tự ti về bản thân mình
+Lớn lên chị được giới thiệu vào trung tâm Vì ngày mai tạo cho
chọ cơng ăn việc làm và có tiền gửi về quê giúp gia đình và ch ị đ ược ti ếp
xúc với nhiều người ,vui vẻ hơn
CÂY VẤN ĐỀ

SỨC KHỎE YẾU

14


BIỂU ĐỒ SINH THÁI
SỨC KHỎE YẾU

NHÀ TRƯỜNG

KHƠNG CĨ NGƯỜI CHẮM SÓC

CỘNG ĐỐNG
KHÓ KHĂN VỀ KINH TẾ

MẶC CẢM ,TỰ TI VỀ BẢN THÂN
CỘ
NG
Đ

GIA ĐÌNH CHỊ H

KHƠNGSĨC
ĐƯỢC
ĐISAY
HỌCRƯỢU CHỬI MẮNG
MẸ
LÀM
KIẾM
TIỀN

THU NHẬP
CÁC
EMVIỆC
KHƠNG
U
THƯƠNG CHĂM
BỐ
CHỊ
KHĨTHẤP
KHĂN TRONG
KHĨGIAO
KHĂNTIẾP
KHI LÀM VIỆC

TRUNG TÂM VÌ NGÀY MAI
G TÂM VÌ

CHÍNH QUYỀN ĐỊA PHƯƠNG

NGÀY MAI

HÀNG XÓM

TRUNG TÂM Y TẾ

HỘI PHỤ NỮ

15

BIỂU ĐỒ GIA ĐÌNH

24 TUỔI

16

20 TUỔI

14 TUỔI


PHÂN TÍCH ĐIỂM MẠNH ĐIỂM YẾU CỦA THÂN CHỦ
ĐIỂM MẠNH
ĐIỂM YẾU
1,Hiểu vấn đề
Giao tiếp khó khăn
2,Hịa đồng vui vẻ với mọi
Thiếu kỹ năng sống
người xung quanh
3,Có ý thức và thái độ sống lạc
Giao tiếp khó khăn
quan u đời
4,Thích được kết bạn nói
Hay buồn tự ti mặc cảm với
chuyện trên mạng xã hội
bản thân
5,Có hiếu với bố mẹ và u
Khơng được đi học
thương các em
SẮP XẾP THỨ TỰ ƯU TIÊN VẤN ĐỀ

1,Quan tâm đến sức khỏe
2,Bố say rượu la mắng
3,Mẹ không chăm sóc
4,Các em khơng u thương chị
5,Khó khăn trong giao tiếp sinh hoạt
CHUYỂN ĐỔI VẤN ĐỀ ĐẾN NHU CẦU
VẤN ĐỀ
Sức khỏe yếu

NHU CẦU
Chị cần được thăm khám định
kỳ và sự quan tâm của trung tâm vì
ngày mai
Bố say rượu chửi mắng
Chị cần được bố thấu hiểu
Mẹ vì gia đình khó khăn nên
Cần có chính sách cho người
phải đi làm xa
nghèo vùng cao bớt khó khăn để chị
được mẹ quan tâm ,chăm sóc
Khó khăn trong giao tiếp
Cần được giúp đỡ chăm sóc từ
gia đình xã hội
Các em khơng u thương chị
Các em cần cảm thông hơn
c
với nỗi đau của chị
XÁC ĐỊNH NHU CẦU ĐẾN MỤC TIÊU

kỳ

NHU CẦU
Chị cần được thăm khám định
Chị cần được bố thấu hiều

MỤC TIÊU
Nâng cao sức khỏe cho chị
Bố yêu thương và chăm sóc
cho con

17


Cần có chính sách cho người
Để hỗ trợ họ vượt qua khó
vùng cao,vùng sâu vùng xa vùng dân khăn
tộc thiểu số
Chị cần được giúp đỡ từ phía
Để hịa nhập cuộc sống
gia đình và xã hội
Các em cần yêu thương chị
Để các em hiểu và giúp đỡ chị
hơn
nhiều hơn
NHẬT KÍ THỰC TẬP
BUỔI 1:NVXH:Chào chị ,chị tên gì ạ
ĐỐI TƯỢNG:Chị tên hường
NVXH :Em tên HIỀN a.e có thể nói chuyện với chị lát không a.
ĐỐI TƯỢNG:Ừ:
NVXH:Em cảm ơn chị a,chị sinh năm bao nhiêu a.

ĐỐI TƯỢNG;chị sinh năm 1991
NVXH:chị quê ở đâu a.
ĐỐI TƯỢNG:Chị quê SƠN LA
NVXH ,em quê ở THANH HÓA a.Chị ở đây bao lâu rồi a.
ĐỐI TƯỢNG :Hơn một năm rồi em a.
NVXH :Cảm ơn chị vì buổi nói chuyện hơm nay nhé
BUỔI 2 :NVXH .Chào chị ,chị cịn nhớ em khơng a.
ĐỐI TƯỢNG:ừ em
NVXH :nhà chị có bao nhiêu người a.
ĐỐI TƯỢNG :Nhà chị có 5 người gồm bố mẹ và 2 em
NVXH :Bố mẹ chị làm gì a.
ĐỐI TƯƠNG:bố mẹ chị chủ yếu là làm nông nghiệp (trồng ngô và
trồng đậu xanh không trồng lúa em a.
NVXH:Từ trước khi vào trung tâm vì ngày mai chị ở nhà làm gì a.

18


ĐỐI TƯỢNG:Chị ốm đau khơng làm được gì cả ?bố chị say lại chửi
mắng do điều kiện hoàn cảnh gia đình khó khăn nên mẹ ch ị bỏ nhà lên
thành phố kiếm sống
NVXH:Vào trung tâm VÌ NGÀY MAI chị có thấy vui h ơn ở nhà không
a.
ĐỐI TƯỢNG:vui lắm em
NVXH:Cám ơn chị
BUỔI 3 .NVXHChào chị ,em thấy chị làm khéo léo quá ch ị m ất bao
nhiêu thời gian để làm việc này
ĐỐI TƯỢNG:Lúc đầu cũng khó khăn lắm em a.Dần dần quen tay vi
tay chị hơi run
NVXH:Hôm nay chị có thể chia sẻ hết với em về những khó khăn

mà chị gặp phải khơng a.
ĐỐI TƯỢNG:ừ.e
NVXH:Chị có ước mơ gì a.
ĐỐI TƯỢNG :Chị chỉ có một ước muốn là chị khỏe mạnh nh ư bao
người khác thui em a.Và khơng bao giờ bị bệnh tật gì n ữa
NVXH :Cố lên chị ạ.Ai cũng có nỗi niềm riêng mà ch ị ch ị cố gắn
nhé.Chị bị ốm lâu chưa ạ
ĐỐI TƯỢNG :Từ nhỏ chị đã bị tiêm nhầm vào dây thần kinh nên từ
đó chị khơng đi học được ,chị đi châm cứu và cũng đ ỡ dần nh ưng chân
tay cịn khó di chuyển em a,
NVXH:Thế bác sĩ giải quyết thế nào a.
ĐỐI TƯỢNG:Họ chẳng nói gì cả ,với cả bố mẹ chị cũng khơng biết
NVXH:Chị có hay về quê không a.
ĐỐI TƯỢNG:Không em a,tết chị mới về,nhớ nhà lắm nhưng chị ch ỉ
khóc một mình thơi
NVXH:chị gắng uống thuốc ăn nhiều vào nhé

19


ĐỐI TƯỢNG:Cảm ơn em nhé
4. LẬP KẾ HOẠCH TỔNG HỢP GIÚP ĐỠ
STT

MỤC TIÊU HOẠT
ĐỘNG

KẾT QUẢ

1

Ôn định
sức khỏe
cho chị

Chưa đạt
kết quả
cao

2

Bố
say
rượu ,chửi
mắng

3

Mẹ hiểu
chị hơn và
chăm sóc
con

4

Càn được
giúp đỡ và
chăm sóc
từ
gia

đình
và
trung tâm
Các
em
cần thơng
với
nỗi
đau của
chị

NGƯỜI
THỜI
THỰC
GIAN
HIỆN
Chăm sóc Bác sĩ ,gia 1 tháng
thăm
đình
khám
,trung tâm
thường
xun
Tham vấn Ctxh
1 tuần
cho bố chị ,chính
về nghĩa quyền địa
vụ
của phường
cha

mẹ
với con
Tham vấn Ctxh
1 tuần
cho
mẹ ,chính
hiểu về co quyền địa
đồng thời phương
nghĩa vụ
của
chị
với
gia
đình
Kết
nối Ctxh,trung 2 tuần
tất cả mọi tâm
,gia
người lại đình,xã
với nhau
hội

Đạt
quả

kết

Tham vấn CBXH.gia
cho
các đình ,

em
về
nghĩa vụ
của mình
đối
với
anh
chị
,yêu
thương
giúp
đỡ
chị trong

Đạt
quả

kết

5

20

1 tuần

Kết
cao

quả

Đạt kết
quả cao


cuộc sống
BẢNG KẾ HOẠCH HOẠT ĐỘNG
BUỔI
Buổi
1:(khơng
GVHD)14h-17h
ngày
20-1-2016

NỘI DUNG
Tới trung tâm Vì ngày
mai để biết địa chỉ
Đi thăm quan trung
tâm để có cái nhìn khái
qt về cơ sở vật chất
Buổi 2(có GVHD)ngay Bước đầu tìm hiểu các
23-2 2016
vấn đề mà thân chủ
gặp phải
Buổi 3(có GVHD)ngày Vận dụng các lý thuyết
24-2-2016
đã được học trong công
tác xã hội cá nhân để
hỗ trợ giúp thân chủ

KỸ NĂNG VẬN DỤNG

Kỹ năng quan sát
Kỹ năng thâm nhập
cộng đồng
Kỹ năng giới thiệu làm
quen bắt chuyện
Phương pháp quan sát
Phương pháp phỏng
vấn sâu
Phương pháp quan sát
Phương pháp phỏng
vấn sâu
Pương pháp vẽ sơ đồ
cây phả hệ
Phương pháp phân tích
Phương pháp phát huy
nhóm đồng đẳng
Buổi 5(có GVHD)ngày Vận dụng các lý thuyết Phương pháp quan sát
25-2-2016
đã học trong công tác Phương pháp phỏng
xã hội cá nhân để giúp vấn sâu
thân chủ
Phương pháp vẽ sơ đồ
cây phả hệ
Phương pháp phát huy
nhóm đồng đẳng
Buổi6 (có GVHD)ngày Lượng giá
Phương pháp phân tích
26-2-2016
Kết thúc
Phương pháp quan sát

Làm báo cáo
ĐÁNH GIÁ MẶT MẠNH VÀ HẠN CHẾ CỦA BẢN THAAN TRONG Q
TRÌNH TRỢ GIÚP THÂN CHỦ
Cơng tác xã hội với người khuyết tật được hiểu là hoạt động
chuyên nghiệp của nhân viên công tác xã hội khi giúp đ ỡ họ tăng c ường
hay phục hồi các chức năng xã hội của mình ,huy đ ộng nguồn l ực,xác
định các dịch vụ cần thiết để hỗ trợ người khuyết tật,gia đình và cộng
đồng triển khai thực hiện chăm sóc giúp đỡ họ một cách có hiệu quả

21


,vượt qua những rào cản đảm bảo sự tham gia đầy đủ của các hoạt động
xã hội trên nền tảng sự công bằng như những người khác trong xã h ội
.Sự trợ giúp của nhân viên công tác xã hội không đi sâu vào b ản thân
người khuyết tật hay tìm kiếm nguyên nhân gây khuyết tật cũng nh ư các
phương pháp ,biện pháp giáo dục và trị liệu cụ thể mà nhấn m ạnh đến
việc tác động vào hệ thống chăm sóc và giáo dục người khuy ết t ật nh ư
gia đình,nhà trường ,cơ quan...cũng như các chính sách c ủa Đ ảng và nhà
nước giành cho họ .Có rất nhiều yếu tố chi phối đến q trình th ực hành
công tác xã hội với người khuyết tật và không ph ải v ấn đ ề nào cũng có
thể giải quyết tốt
+ĐIỂM MẠNH :
THấy được vấn đề mà thân chủ đang gặp phải
Có kế hoạch hoạt động rõ ràng trong tiến trình trợ giúp
Có kến thức chun mơn để đưa ra cách giải quyết cho vấn đề của
thân chủ
Có kỹ năng lắng nghe và giao tiếp với đối tượng,làm ch ủ cuộc
phỏng vấn...
+ĐIỂM YẾU

Nhiều ca trường hợp khó khơng có cách giải quyết
Chưa có kỹ năng trong vấn đàm ,quan sát..
KỸ NĂNG VẬN DỤNG
Người khuyết tật là những đối tượng đặc thù có đặc điểm tâm lý
hết sức nhạy cảm,vì vậy thực hiện mơ hình cơng tác xã h ội cá nhân các
đối tượng này đòi hỏi đội ngũ nhân viên cơng tác xã hội có kiến th ức kỹ
năng chuyên môn ,sự linh hoạt cần thiết trong hoạt động th ực tiễn cùng
với đó là vốn kiến thức về các vấn đề của người khuy ết tật
-kỹ năng tạo lập mối quan hệ với đối tượng

22


Kỹ năng tạo lập mối quan hệ với đối tượng là khả năng nhân viên
xã hội thiết lập quan hệ công việc với đối t ượng đ ể đ ối t ượng có c ảm
giác an tồn và tin cậy,sẵn sàng chia sẻ với họ
*giới thiệu làm quen :Nhân viên xã hội là người m ở đ ầu câu
chuyện thiết lập mối quan hệ với đối tượng.Vì vậy ngay ở buổi gặp đ ầu
tiên phải tạo cho họ ấn tượng tốt khi mới tiếp xúc
*tạo bầu khơng khí thoải mái :tạo bầu khơng khí thoải mái thơng
qua thái độ ,ứng xử ,nhân viên xã hội phải thể hiện phong thái bình
tĩnh ,tự tin ,lời nói nhẹ nhàng ,cách ăn mặc lịch sự,gọn gàng
*nhìn nhận đánh giá khách quan:nhân viên xã hội nhìn vào s ự
thật ,dẹp bỏ cái tơi,tránh cho đối tượng có cảm giác xa cách
Kỹ năng đưa ra câu hỏi
Nhân viên xã hội hỏi những câu hỏi để đối tượng trả lời thoải mái
nhất và chia sẻ hết thông tin mà họ gặp phải
Kỹ năng quan sát
Cần theo dõi những biểu hiện trên mặt cử động tay chân ,t ư th ế
của đối tượng ,để có thể nắm rõ hơn sự khác nhau gi ữa l ời nói và đi ệu

bộ để phân tích vấn đề
Kỹ năng tham vấn khủng hoảng cho thân chủ
Khi mà nhân viên xã hội phát hiện đối t ượng có tâm lý kh ủng
hoảng thì cần có biện pháp để chấn an tinh thần cho đối tượng
Kỹ năng xử lý khủng hoảng
Khủng hoảng là một trạng thái sốc tình thần do một s ự kiện hoặc
một chuỗi các sự kiện bất thường gây những hậu quả nghiêm trọng t ới
cá nhân .Trong tình trạng này cá nhân cảm th ấy m ất cân b ằng ,căng
thẳng và giảm sút các hoạt động chức năng vốn có

23


Khi bị khủng hoảng cá nhân thường cố gắng đối phó v ới các v ấn
đề nhưng các phương án ứng phó với các khó khăn th ường ngày sẽ có
thể khơng hiệu quả nữa và cá nhân cảm thấy bị thiếu hụt
Tình trạng khủng hoảng có một số đặc điểm sau :
Các hoạt động chức năng tâm sinh lý và xã hội của cá nhân bị ảnh
hưởng tiêu cực
Các tiêu chuẩn đạo đức chung của nhân viên công tác xã h ội
Vai trò và trách nhiệm của nhân viên công tác xã h ội ,ph ẩm ch ất
và các năng lực phù hợp với trách nhiệm của công việc ,ln có ý th ức
rèn luyện ,kỹ năng và nâng cao trình độ chun mơn của mình ,rèn luyện
trên cả 3 mặt ,kiến thức ,thái độ ,kỹ năng,luôn học tập để đổi mới chính
mình có trách nhiệm với thân chủ và là mối quan tâm hàng đầu cố gắng
phát huy cố gắng đảm bảo khả năng tự quy ết của thân chủ,đảm bảo s ự
riêng tư của thân chủ,có trách nhiệm với đồng nghiệp hòa đồng th ể hi ện
sự hịa nhập với xã hội
5,KHĨ KHĂN,KIẾN NGHỊ
-KHĨ KHĂN

Người khuyết tật là người yếu thế trong xã hội họ gặp rất nhiều
khó khăn mà đang hàng ngày hàng giờ phải d ối m ặt v ới nó ảnh h ưởng
rất lớn đến sinh hoạt và học tập của họ cụ thể như sau:
-Thứ nhất:khó khăn trong việc sử dụng và tiếp cận các phương
tiện giao thơng và các cơng trình cơng cộng(di chuy ển lên b ậc thang,xe
bus..)khi người khuyết tật không tiếp cận được với các d ịch vụ giao
thông và các cơng trình cơng cộng có thẻ đang kìm hãm s ự nh ận th ức c ủa
họ về vấn đề nào đó hình thành tâm lý mặc cảm ,tự ti ,ngại tiếp xúc
...đặc biệt quyền của người khuyết tật khơng được thực hiện
-Thứ hai:khó khăn trong tiếp cận các dịch vụ giáo dục ,hiện nay có
rất nhiều trường học ,trường dạy nghề chưa được hỗ trợ để xây d ựng

24


cho ngườ khuyết tật ,chưa có sử dụng các cơng cụ học tập cho h ọ đ ể
phù hợp với hồn cảnh và nhu cầu của người khuyết tật
-Thứ ba:khó khăn trong việc tiếp cận các dịc vụ dạy nghề và làm
việc.Số lượng người khuyết tật được học và đào tào nghề rất ít,ch ủ yếu
là tự tọ nghề cho chính mình ,người khuyết tật chủ y ếu làm cơng vi ệc
không ổn định hoặc làm nghề thủ công hoặc tại các trung tâm ,c ơ s ở t ừ
thiện.Hậu quả là họ không được tiếp cận các dịch vụ tốt ,khơng có c ơ
hội học nghề và làm việc phát huy khả năng của chính bản thân h ọ
-Thứ tư :khó khăn trong việc tiếp cận các dịch vụ y tế,cơng tác
chăm sóc sức khỏe cho người khuyết tật ngày càng đ ược quan tâm của
xã hội,tuy nhiên vùng sâu vùng xa ,vùng đồng bào dân tộc thi ểu s ố l ại
khó khăn trong điều kện đi lại khơng thuận lợi.Rất nhiều địa ph ương do
hồn cảnh khó khăn nên cơng tác chăm sóc sức khỏe tại c ộng đồng ch ưa
được quan tâm thực hiện,công tác phục hồi chức năng cho người khuy ết
tật tại cộng đồng chưa được thực hiện đồng đều ở các khu v ực,d ụng cụ

phục hồi chức năng cong nghèo nàn không phù hợp với độ tuổi.H ậu quả
của người khuyết tật không được tiếp cận các dịch v ụ y tế,không đ ược
chữa trị kịp thời,vấn đề này ảnh hưởng lớn đến sức khỏe thể chất và
tinh thần của họ,đồng thời hạn chế sự phát triển tâm lý c ủa ng ười
khuyết tật do khơng được phục hồi kịp thời
-Thứ năm:khó khăn trong tiếp cận thông tin,một số dạng tật ở
người khuyết tật ảnh hưởng đến khả năng tiếp cận mạng l ưới thông tin
viễn thông và công nghệ thông tin cũng như nhiều hoạt động khác trong
đời sống như:khiếm thính .rối loạn lời nói,khiếm thị...Từ đó dẫn đến
hậu quả là người khuyết tật không được tiếp cận các thông tin đ ầy đ ủ
ảnh hưởng đến cơ hội nhìn nhận sự vật một cách phiến diện ,m ột
chiều...mất đi sự tự tin và khả năng giao tiếp xã hội

25