63 PHÁP LUẬT về HÌNH THỨC tín DỤNG CHO VAY TIÊU DÙNG của NGÂN HÀNG THƯƠNG mại và THỰC TIỄN THỰC HIỆN tại NGÂN HÀNG TMCP QUỐC tế VIỆT NAM PHÒNG GIAO DỊCH LIỄU GIAI

BỘ TÀI CHÍNH
HỌC VIỆN TÀI CHÍNH
KHOA KINH TẾ
----------

SINH VIÊN: NGUYỄN DIỆU LINH

LUẬN VĂN TỐT NGHIỆP
ĐỀ TÀI:
PHÁP LUẬT VỀ HÌNH THỨC TÍN DỤNG CHO VAY TIÊU DÙNG CỦA
NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI VÀ THỰC TIỄN THỰC HIỆN TẠI NGÂN
HÀNG TMCP QUỐC TẾ VIỆT NAM- PHÒNG GIAO DỊCH LIỄU GIAI

Chuyên ngành: Kinh Tế Luật
Mã số: 63
Giáo viên hướng dẫn: TS. TÔ MAI THANH


HÀ NỘI – 2020


Luận văn tốt nghiệp

Học viện Tài chính

LỜI CAM ĐOAN
Tơi xin cam đoan đây là cơng trình nghiên cứu độc lập của riêng tôi,
các số liệu, kết quả nêu trong luận văn tốt nghiệp là trung thực xuất phát từ
tình hình thực tế của đơn vị thực tập.
Tác giả khóa luận tốt nghiệp

Nguyễn Diệu Linh

SV: Nguyễn Diệu Linh

1

Lớp: CQ54/63.01


Luận văn tốt nghiệp

SV: Nguyễn Diệu Linh

Học viện Tài chính

2

Lớp: CQ54/63.01


Luận văn tốt nghiệp

Học viện Tài chính

MỤC LỤC
LỜI CAM ĐOAN..............................................................................................i
MỤC LỤC........................................................................................................ii
DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT..............................................................vi
DANH MỤC CÁC BẢNG.............................................................................vii
LỜI MỞ ĐẦU..................................................................................................1

CHƯƠNG 1 TỔNG QUAN VỀ CHO VAY TIÊU DÙNG VÀ PHÁP LUẬT
VỀ HÌNH THỨC TÍN DỤNG CHO VAY TIÊU DÙNG TẠI CÁC NGÂN
HÀNG THƯƠNG MẠI....................................................................................5
1.1 KHÁI QUÁT VỀ TÍN DỤNG CHO VAY TIÊU DÙNG TẠI CÁC NGÂN
HÀNG THƯƠNG MẠI....................................................................................5
1.1.1 Khái niệm và đặc điểm của tín dụng cho vay tiêu dùng..........................5
1.1.2 Các hình thức cho vay tiêu dùng.............................................................8
1.1.3 Nguyên tắc của hình thức tín dụng cho vay tiêu dùng..........................10
1.2 KHÁI QT PHÁP LUẬT VỀ HÌNH THỨC TÍN DỤNG CHO VAY
TIÊU DÙNG TẠI CÁC NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI..............................11
1.2.1 Khái niệm pháp luật về hình thức tín dụng cho vay tiêu dùng tại các
ngân hàng thương mại....................................................................................11
1.2.2 Nội dung pháp luật về hình thức tín dụng cho vay tiêu dùng tại các
Ngân hàng thương mại...................................................................................12
CHƯƠNG 2 THỰC TIỄN THỰC HIỆN PHÁP LUẬT VỀ HÌNH THỨC TÍN
DỤNG CHO VAY TIÊU DÙNG TẠI NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI CỔ
PHẦN QUỐC TẾ VIỆT NAM - PHÒNG GIAO DỊCH LIỄU GIAI............25
2.1 KHÁI QUÁT VỀ NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI CỔ PHẦN QUỐC TẾ
VIỆT NAM (VIB) - PHÒNG GIAO DỊCH LIỄU GIAI................................25
2.1.1 Quá trình hình thành và phát triển.........................................................25

SV: Nguyễn Diệu Linh

3

Lớp: CQ54/63.01


Luận văn tốt nghiệp

Học viện Tài chính

2.1.2 Cơ cấu tổ chức, chức năng, nhiệm vụ của các phòng ban Phòng giao
dịch Liễu Giai.................................................................................................26
2.1.3 Các hoạt động chủ yếu..........................................................................29
2.2 THỰC TIỄN THỰC HIỆN PHÁP LUẬT VỀ HÌNH THỨC TÍN DỤNG
CHO VAY TIÊU DÙNG TẠI VIB PHÒNG GIAO DỊCH LIỄU GIAI.........30
2.2.1 Quy định về chủ thể và điều kiện cho vay tiêu dùng.............................30
2.2.2 Quy định về lãi suất cho vay.................................................................33
2.2.3 Quy định về biện pháp bảo đảm tiền vay..............................................34
2.2.4 Quy định về trình tự cho vay tại VIB....................................................35
2.3 ĐÁNH GIÁ THỰC TIỄN THỰC HIỆN PHÁP LUẬT VỀ HÌNH THỨC
TÍN DỤNG CHO VAY TIÊU DÙNG CỦA PHÒNG GIAO DỊCH LIỄU
GIAI GIAI ĐOẠN 2017-2019.......................................................................36
2.3.1 Kết quả hoạt động kinh doanh của VIB - Phòng giao dịch Liễu Giai giai
đoạn 2017-2019..............................................................................................37
2.3.2 Đánh giá hiệu quả của việc thực hiện pháp luật về hình thức tín dụng
cho vay tiêu dùng tại VIB - Phòng giao dịch Liễu Giai.................................44
CHƯƠNG 3 MỘT SỐ GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN PHÁP LUẬT VỀ HÌNH
THỨC TÍN DỤNG CHO VAY TIÊU DÙNG CỦA CÁC NGÂN HÀNG
THƯƠNG MẠI QUA THỰC TIỄN THỰC HIỆN TẠI VIB PHỊNG GIAO
DỊCH LIỄU GIAI...........................................................................................49
3.1 ĐỊNH HƯỚNG CỦA VIỆC HỒN THIỆN QUY ĐỊNH PHÁP LUẬT
VỀ HÌNH THỨC TÍN DỤNG CHO VAY TIÊU DÙNG CỦA NGÂN HÀNG
THƯƠNG MẠI..............................................................................................49
3.1.1 Mục tiêu chung......................................................................................49
3.1.2 Mục tiêu cụ thể......................................................................................53

SV: Nguyễn Diệu Linh

4

Lớp: CQ54/63.01


Luận văn tốt nghiệp

Học viện Tài chính

3.2 CÁC GIẢI PHÁP CỤ THỂ NHẰM HỒN THIỆN PHÁP LUẬT VỀ
HÌNH THỨC TÍN DỤNG CHO VAY TIÊU DÙNG CỦA NGÂN HÀNG
THƯƠNG MẠI..............................................................................................55
3.2.1 Cơ sở đề xuất giải pháp.........................................................................55
3.2.2. Nội dung giải pháp...............................................................................56
3.3 MỘT SỐ KIẾN NGHỊ NHẰM HỒN THIỆN PHÁP LUẬT VỀ HÌNH
THỨC TÍN DỤNG CHO VAY TIÊU DÙNG QUA THỰC TIỄN THỰC
HIỆN TẠI VIB - PHÒNG GIAO DỊCH LIỄU GIAI.....................................61
3.3.1 Kiến nghị đối với chính phủ và các Bộ, ngành liên quan......................61
3.3.2 Kiến nghị đối với Ngân hàng thương mại.............................................62
3.3.3. Kiến nghị đối với Ngân hàng TMCP quốc tế Việt Nam.......................63
KẾT LUẬN....................................................................................................65
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO.......................................................67

SV: Nguyễn Diệu Linh

5

Lớp: CQ54/63.01

Luận văn tốt nghiệp

Học viện Tài chính

DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT

BLTTDS

: Bộ luật tố dụng dân sự

NHTM

: Ngân hàng thương mại

TCTD

: Tổ chức tín dụng

PGD

: Phịng giao dịch

SV: Nguyễn Diệu Linh

6

Lớp: CQ54/63.01


Luận văn tốt nghiệp

Học viện Tài chính

DANH MỤC CÁC BẢNG
Bảng 2.1: Tình hình dư nợ cho vay tiêu dùng của PGD Liễu Giai giai đoạn
2017-2019........................................................................................................38
Bảng 2.2 : Tình hình hoạt động cho vay tiêu dùng phân theo mục đích sử
dụng.................................................................................................................40
Bảng 2.3: Phân loại nợ quá hạn và nợ xấu trên tổng dư nợ về hình thức tín
dụng cho vay tiêu dùng...................................................................................43

SV: Nguyễn Diệu Linh

7

Lớp: CQ54/63.01


Luận văn tốt nghiệp

Học viện Tài chính

LỜI MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài nghiên cứu.
Hoạt động cho vay của Ngân hàng thương mại là một trong những
hoạt động chính đem lại phần lớn lợi nhuận cho Ngân hàng. Các ngân hàng
tìm mọi cách để cho vay với khả năng tối đa, tìm kiếm đối tượng cho vay và
vận dụng các loại hình tín dụng, trong đó có hình thức tín dụng cho vay tiêu
dùng để đầu tư vốn có hiệu quả, ln là mục tiêu quan trọng của mọi Ngân
hàng thương mại.

Đã là con người trong xã hội và trong thời đại nào thì cũng khơng thể
khơng có nhu cầu về ăn, mặc, ở, đi lại...Có thể nói, tiêu dùng là nhu cầu tất
yếu của con người. Trong điều kiện hiện nay, khi đời sống càng được nâng
cao, nhu cầu tiêu dùng của nhiều cá nhân tăng lên đặc biệt với các hàng hoá
giá trị lớn như mua sắm nhà, xe ô tô, xe máy, ...Cho vay tiêu dùng đem lại cơ
hội cho khách hàng thoả mãn những nhu cầu thiết yếu.
Nắm bắt được những nhu cầu đó, Ngân hàng TMCP Quốc Tế Việt
Nam nói chung và VIB - Phịng giao dịch Liễu Giai nói riêng đã khơng ngừng
hoàn thiện và nâng cao các sản phẩm dịch vụ của mình. Tuy nhiên, hiện nay
quy định về cho vay tiêu dùng vẫn chưa có hành lang pháp lý riêng để bảo vệ
quyền lợi bên đi vay và bên cho vay nên hoạt động cho vay tiêu dùng cũng
đối mặt với nhiều rủi ro.

SV:Nguyễn Diệu Linh

1

Lớp: CQ54/63.01


Luận văn tốt nghiệp

Học viện Tài chính

Ngày 16/06/2010, Quốc hội đã thơng qua luật tổ chức tín dụng mới
thay thế Luật Các tổ chức tín dụng năm 1997 và Luật sửa đổi bổ sung một số
điều Luật các TCTD năm 2004. Tuy nhiên, đến hiện nay vẫn chưa có Nghị
định hướng dẫn thi hành luật TCTD nên thực tiễn thi hành luật các TCTD
2010 và các văn bản hướng dẫn điều chỉnh hoạt động tín dụng của các TCTD
thời gian qua phát sinh nhiều vấn đề tồn tại, vướng mắc cả phương diện lý

luận và thực tiễn.
Việc nghiên cứu pháp luật về hình thức tín dụng cho vay tiêu dùng tại
các Ngân hàng thương mại góp phần hạn chế tranh chấp giữa bên đi vay và
bên cho vay, đồng thời tạo hành lang pháp lý chặt chẽ đảm bảo môi trường
kinh doanh phát triển lành mạnh góp phần thúc đẩy sự phát triển kinh tế - xã
hội.
Nhận thức được tầm quan trọng của pháp luật về tín dụng, đặc biệt là
hình thức tín dụng cho vay tiêu dùng, tơi đã lựa chọn đề tài “Pháp luật về
hình thức tín dụng cho vay tiêu dùng của Ngân hàng thương mại và thực
tiễn thực hiện tại Ngân hàng TMCP Quốc tế Việt Nam - Phòng giao dịch
Liễu Giai” để làm đề tài cho Luận văn của mình.
2. Đối tượng và mục đích và nghiên cứu.
Đối tượng nghiên cứu:

SV:Nguyễn Diệu Linh

2

Lớp: CQ54/63.01


Luận văn tốt nghiệp

Học viện Tài chính

Đề tài tập trung nghiên cứu toàn bộ các vấn đề lý luận và thực tiễn liên
quan đến Pháp luật về hình thức cho vay tiêu dùng tại NHTM nói chung và
VIB nói riêng.
Mục đích nghiên cứu:
Đề tài tập trung giải quyết 3 vấn đề cơ bản:

(1) Làm rõ một số vấn đề cơ bản về cơ sở lý luận trong pháp luật về
hình thức tín dụng cho vay tiêu dùng của NHTM.
(2) Phân tích thực trạng áp dụng pháp luật về hình thức tín dụng cho
vay tiêu dùng tại VIB phịng giao dịch Liễu Giai. Từ đó đánh giá những kết
quả đạt được và những hạn chế và nguyên nhân của hình thức tín dụng cho
vay tiêu dùng tại VIB phịng giao dịch Liễu Giai.
(3) Đề xuất những giải pháp đồng thời kiến nghị liên quan nhằm hồn
thiện pháp luật về hình thức tín dụng cho vay tiêu dùng tại VIB phịng giao
dịch Liễu Giai.
3. Phạm vi nghiên cứu.
Phạm vi nghiên cứu của khóa luận là việc thực hiện cho vay tiêu dùng
đối với khách hàng tại VIB - Phòng giao dịch Liễu Giai, trong giai đoạn
2017-2019.
4. Phương pháp nghiên cứu

SV:Nguyễn Diệu Linh

3

Lớp: CQ54/63.01


Luận văn tốt nghiệp

Học viện Tài chính

Vận dụng phương pháp thống kê, tổng hợp, phân tích để đánh giá thực
trạng vận dụng pháp luật trong hoạt động cho vay tiêu dùng tại Ngân hàng
TMCP Quốc tế Việt Nam - Phòng giao dịch Liễu Giai.
5. Kết cấu của Đề tài

Ngoài phần Mở đầu, Kết luận và Danh mục tài liệu tham khảo, luận
văn gồm ba Chương như sau:
Chương 1. Tổng quan về cho vay tiêu dùng và pháp luật về hình thức
tín dụng cho vay tiêu dùng tại các NHTM.
Chương 2. Thực tiễn thực hiện pháp luật về hình thức tín dụng cho vay
tiêu dùng tại Ngân hàng TMCP Quốc tế Việt Nam - Phòng giao dịch Liễu
Giai.
Chương 3. Một số giải pháp hồn thiện pháp luật về hình thức tín dụng
cho vay tiêu dùng của các ngân hàng thương mại qua thực tiễn thực hiện tại
VIB - Phòng giao dịch Liễu Giai.

SV:Nguyễn Diệu Linh

4

Lớp: CQ54/63.01


Luận văn tốt nghiệp

Học viện Tài chính

CHƯƠNG 1
TỔNG QUAN VỀ CHO VAY TIÊU DÙNG VÀ PHÁP LUẬT VỀ HÌNH
THỨC TÍN DỤNG CHO VAY TIÊU DÙNG TẠI CÁC NGÂN HÀNG
THƯƠNG MẠI.
1.1 KHÁI QUÁT VỀ TÍN DỤNG CHO VAY TIÊU DÙNG TẠI CÁC
NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI
1.1.1 Khái niệm và đặc điểm của tín dụng cho vay tiêu dùng.
Ngân hàng Thương mại là tổ chức kinh doanh tiền tệ mà hoạt động

chủ yếu và thường xuyên là nhận tiền gửi của khách hàng với trách nhiệm
hồn trả và sử dụng số tiền đó để cho vay, thực hiện nghiệp vụ chiết khấu và
là phương tiện thanh toán.
Trên cơ sở nhận gửi, sau khi thực hiện dự trữ bắt buộc và dự trữ cho
nhu cầu thanh khoản, Ngân hàng sẽ phát sinh các khả năng có thể sử dụng số
tiền cịn lại phục vụ hoạt động tài trợ mà chủ yếu là cho vay. Trong khi đó nhu
cầu vốn của nền kinh tế là rất lớn, các doanh nghiệp trong q trình kinh
doanh ln có nhu cầu vốn lớn nhưng khơng thể tự đáp ứng được trong
khoảng thời gian ngắn. Từ đó nhằm thoả mãn cung cầu, hoạt động cho vay
của NHTM đã hình thành.

SV:Nguyễn Diệu Linh

5

Lớp: CQ54/63.01


Luận văn tốt nghiệp

Học viện Tài chính

Theo quy định của pháp luật, cho vay được định nghĩa tại khoản 16
Điều 4 Luật các tổ chức tín dụng năm 2010 “Cho vay là hình thức cấp tín
dụng, theo đó bên cho vay giao hoặc cam kết giao cho khách hàng một khoản
tiền để sử dụng vào mục đích xác định trong một thời gian nhất định theo
thỏa thuận với nguyên tắc có hồn trả cả gốc và lãi”.
Cho vay theo quy định của pháp luật chính là một trong những hình
thức cấp tín dụng của các ngân hàng thương mại hiện nay, và là một hoạt
động mang tính chất nghề nghiệp kinh doanh các ngân hàng thương mại. Khi

thực hiện hoạt động cấp tín dụng cho khách hàng của mình, các ngân hàng
thương mại sẽ giao cho khách hàng một khoản tiền nhất định hoặc cam kết
giao cho khách hàng một khoản tiền nhất định để sử dụng theo hợp đồng tín
dụng đã được ký kết giữa các bên để khách hàng sử dụng trong một khoảng
thời gian nhất định theo thỏa thuận với nguyên tắc là hoàn trả cả gốc lẫn lãi.
Tín dụng là nghiệp vụ sinh lời chủ yếu trong hoạt động kinh doanh
Ngân hàng. Tín dụng được chia ra làm nhiều loại, trong đó tín dụng tiêu dùng
là một trong số đó và cũng góp phần đem lại nguồn thu đáng kể cho hoạt
động kinh doanh của Ngân hàng.
Ta có thể định nghĩa về hình thức tín dụng cho vay tiêu dùng như sau:

SV:Nguyễn Diệu Linh

6

Lớp: CQ54/63.01


Luận văn tốt nghiệp

Học viện Tài chính

Cho vay tiêu dùng là hình thức cấp tín dụng của Ngân hàng để tài trợ
cho chính sự tiêu dùng của các cá nhân trong xã hội.
Mục đích của hình thức tín dụng cho vay tiêu dùng là để mua sắm tư
liệu tiêu dùng và đáp ứng nhu cầu sinh hoạt của cá nhân nhằm nâng cao mức
sống và cải thiện đời sống của các cá nhân trong xã hội.
Đặc điểm của của hình thức tín dụng cho vay tiêu dùng:
Thứ nhất, quy mơ các khoản vay nhỏ nhưng số lượng các khoản vay lớn:
Các khách hàng tìm đến ngân hàng với mục đích vay tiêu dùng thường

có nhu cầu vốn khơng lớn lắm. Đó là vì khi xác định mua sắm bất cứ vật dụng
gì người tiêu dùng phải có một khoản tích lũy từ trước (vì khơng khi nào ngân
hàng cho vay 100% nhu cầu vốn). Tuy nhiên số lượng các khoản vay tiêu
dùng là lớn do đối tượng của vay tiêu dùng là mọi tầng lớp dân cư trong xã
hội.
Thứ hai, các khoản vay tiêu dùng thường có độ rủi ro cao:
Vì đối tượng của các hoạt động cho vay tiêu dùng là các cá nhân, hộ
gia đình nên bên cạnh các yếu tố khách quan từ bên ngoài như thiên tai, mất
mùa, thất nghiệp, chu kỳ kinh tế, cịn có các yếu tố chủ quan từ chính người
tiêu dùng.

SV:Nguyễn Diệu Linh

7

Lớp: CQ54/63.01


Luận văn tốt nghiệp

Học viện Tài chính

Đó chính là tâm lý tiêu dùng, người tiêu dùng muốn vay tiêu dùng
nhưng không muốn trả. Trong những trường hợp như vậy, cho dù có nắm giữ
tài sản đảm bảo ngân hàng vẫn đối mặt với rủi ro giảm thu nhập. Mặt khác do
các khoản vay tiêu dùng thường có lãi suất cứng nhắc nên khi lãi suất huy
động tăng lên ngân hàng đối mặt với rủi ro lãi suất.
Thứ ba, vì tính rủi ro trong cao hơn các hình thức tín dụng khác nên lãi suất
cho vay mà NHTM áp dụng cũng cao hơn và thường được tính theo lãi suất
cho vay trả góp.

SV:Nguyễn Diệu Linh

8

Lớp: CQ54/63.01


Luận văn tốt nghiệp

Học viện Tài chính

1.1.2 Các hình thức cho vay tiêu dùng.
Có nhiều hình thức cho vay tiêu dùng dựa trên những tiêu chuẩn khác
nhau để phân loại. Sau đây là một số căn cứ để có thể phân loại cho vay tiêu
dùng:
Căn cứ vào mục đích vay:
Cho vay tiêu dùng cư trú: Là các khoản cho vay nhằm tài trợ nhu cầu
xây dựng, mua sắm hoặc cải tạo nhà ở của các cá nhân, hộ gia đình. Khoản
vay này có đặc điểm là thời gian dài và quy mô vay thường lớn.
Cho vay tiêu dùng không cư trú: Là các khoản cho vay tài trợ nhu cầu
cải thiện đời sống
Căn cứ vào hình thức hồn trả:
Cho vay tiêu dùng trả góp: Là hình thức cho vay trong đó người vay
sẽ trả nợ (gồm số tiền cả gốc và lãi) làm nhiều lần theo những kì hạn nhất
định trong thời hạn cho vay.
Cho vay trả một lần: Là các khoản vay ngắn hạn của cá nhân và hộ gia
đình để đáp ứng nhu cầu tiền mặt tức thời và được thanh toán một lần khi
khoản vay đáo hạn.

SV:Nguyễn Diệu Linh

9

Lớp: CQ54/63.01


Luận văn tốt nghiệp

Học viện Tài chính

Cho vay tiêu dùng tuần hồn: Là các khoản vay trong đó ngân hàng
cho phép khách hàng sử dụng thẻ tín dụng hoặc phát hành loại séc thấu chi
dựa trên tài khoản vãng lai.
Căn cứ vào nguồn gốc khoản nợ:
Cho vay tiêu dùng trực tiếp: Là hình thức mà ngân hàng và khách
hàng trực tiếp gặp nhau để tiến hành cho vay hoặc thu nợ.
Cho vay tiêu dùng gián tiếp: Là hình thức cho vay trong đó ngân hàng
mua các khoản nợ phát sinh của các doanh nghiệp đã bán chịu hàng hoá hoặc
đã cung cấp các dịch vụ cho người tiêu dùng, nhưng vẫn cịn trong hạn thanh
tốn. Với hình thức này, ngân hàng cho vay thông qua các doanh nghiệp bán
hàng hoặc làm các dịch vụ mà không trực tiếp tiếp xúc với khách hàng.
Căn cứ vào hình thức đảm bảo tiền vay:
Cho vay có đảm bảo bằng tài sản hình thành từ tiền vay: Khách hàng
có nhu cầu vay vốn nhưng khơng có tài sản đảm bảo hoặc tài sản đó khơng
đáp ứng các điều kiện của ngân hàng thì ngân hàng có thể u cầu khách hàng
sử dụng chính tài sản được hình thành từ khoản vay của ngân hàng để làm vật
đảm bảo. Để đảm bảo rằng khách hàng sẽ không bán tài sản hoặc sử dụng
không cẩn thận làm giảm giá trị của tài sản ngân hàng thường yêu cầu khách

SV:Nguyễn Diệu Linh

10

Lớp: CQ54/63.01


Luận văn tốt nghiệp

Học viện Tài chính

hàng phải cam kết bảo quản tài sản , mua bảo hiểm và người thụ hưởng là
ngân hàng đồng thời chuyển toàn bộ giấy tờ sở hữu cho ngân hàng.
Cho vay cầm cố: Đây là hình thức ngân hàng cho khách hàng vay tiền
với điều kiện là khách hàng phải chuyển quyền kiểm soát tài sản đảm bảo
sang cho ngân hàng trong thời gian đã cam kết. Danh mục và điều kiện của tài
sản cầm cố được ngân hàng quy định cụ thể dựa trên quy định của pháp luận
và chính sách tín dụng của từng ngân hàng. Các tài sản cầm cố thường là các
tài sản mà ngân hàng có thể kiểm sốt và bảo quản tương đối chắc chắn, đồng
thời việc ngân hàng nắm giữ khơng ảnh hưởng đến q trình hoạt động của
khách hàng chẳng hạn như: các giấy tờ có giá, kim loại quý…
Cho vay thế chấp: Là hình thức mà người vay phải chuyển các giấy tờ
chứng nhận sở hữu (hoặc sử dụng) các tài sản đảm bảo của mình sang cho
ngân hàng nắm giữ trong thời hạn cam kết.
Những tài sản có thể mang thế chấp thường là những bất động sản như
quyền sử dụng đất, nhà cửa...hoặc những bất động sản mà ngân hàng nắm giữ
nó khơng thuận tiện như ô tô, xe máy...Việc thế chấp bằng tài sản cho phép
người vay tiếp tục được sử dụng tài sản trong thời gian vay tuy nhiên quá
trình sử dụng có thể làm biến dạng tài sản, hơn nữa khả năng kiểm soát của tài
sản đảm bảo của ngân hàng bị hạn chế. Việc định giá tài sản đảm bảo cũng là

SV:Nguyễn Diệu Linh

11

Lớp: CQ54/63.01


Luận văn tốt nghiệp

Học viện Tài chính

một khó khăn địi hỏi phải có sự thẩm định kỹ lưỡng tránh định giá quá cao
gây thiệt hại cho ngân hàng hoặc định giá quá thấp ảnh hưởng đến khả năng
vay của khách hàng. Tuy nhiên đối với cho vay tiêu dùng thì giá trị tài sản
đảm bảo cũng không quá lớn như là các dây chuyền sản xuất, nhà xưởng như
đối với cho vay kinh doanh.
1.1.3 Ngun tắc của hình thức tín dụng cho vay tiêu dùng.
Nguyên tắc thứ nhất: Vốn vay phải được sử dụng đúng mục đích,
đúng kế hoạch đã cam kết trong hợp đồng tín dụng.
Nguyên tắc thứ hai: Vốn vay phải được hoàn trả cả gốc và lãi đúng
thời hạn cam kết trong hợp đồng tín dụng.
1.2 KHÁI QT PHÁP LUẬT VỀ HÌNH THỨC TÍN DỤNG CHO VAY
TIÊU DÙNG TẠI CÁC NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI
1.2.1 Khái niệm pháp luật về hình thức tín dụng cho vay tiêu dùng tại các
ngân hàng thương mại.
Để đảm bảo an toàn cho các khoản vay và đảm bảo nguồn vốn cho vay
không mất cân đối trong hoạt động kinh doanh của ngân hàng, đảm bảo cho
vay đúng đối tượng, đủ điều kiện vay, kiểm soát được rủi ro, hầu hết các quốc
gia có hệ thống ngân hàng thương mại đều ban hành các quy định pháp luật

SV:Nguyễn Diệu Linh

12

Lớp: CQ54/63.01


Luận văn tốt nghiệp

Học viện Tài chính

về hoạt động cho vay. Theo đó, pháp luật điều chỉnh hoạt động cho vay của
ngân hàng thương mại được hiểu là tổng thể các quy phạm pháp luật điều
chỉnh các quan hệ xã hội phát sinh trong quá trình ngân hàng thương mại
cấp tín dụng cho khách hàng thơng qua nghiệp vụ cho vay. Pháp luật điều
chỉnh hoạt động cho vay của ngân hàng thương mại bao gồm bộ phận pháp
luật điều chỉnh các chủ thể tham gia vào quan hệ cho vay; điều chỉnh hình
thức pháp lý của hoạt động cho vay – là hợp đồng tín dụng; điều chỉnh hình
thức pháp lý của hoạt động cho vay – là hợp đồng tín dụng; và các biện pháp
đảm bảo an tồn trong hoạt động cho vay của ngân hàng thương mại.
Hoạt động cho vay của ngân hàng thương mại nhất thiết phải được điều
chỉnh bởi các quy định của pháp luật vì:
Xuất phát từ vị trí của hoạt động cho vay, đây được coi là hoạt động rất
quan trọng của ngân hàng thương mại. Vì nó tạo ra nguồn lợi duy trì hoạt
động của ngân hàng thương mại.
Hoạt động cho vay luôn tiềm ẩn nhiều rủi ro lớn. Tính rủi ro này bắt
nguồn từ đặc thù của đối tượng nghiệp vụ cho vay là tiền tệ - một loại hàng
hóa có tính nhạy cảm và rủi ro cao. Việc thu hồi vốn của ngân hàng thương
mại thường phải phụ thuộc vào khả năng kinh doanh và thiện chí trả nợ của

khách hàng.

SV:Nguyễn Diệu Linh

13

Lớp: CQ54/63.01


Luận văn tốt nghiệp

Học viện Tài chính

Từ những lý do trên, việc cần thiết là phải tạo ra một hành lang pháp lý
để kiểm sốt, đảm bảo an tồn cho hoạt động cho vay nói riêng và hoạt động
ổn định của các ngân hàng thương mại nói chung. Đồng thời ràng buộc trách
nhiệm pháp lý đối với các chủ thể tham gia quan hệ cho vay. Đồng thời tạo ra
cho ngân hàng thương mại những lá chắn để tránh khỏi những hậu quả nặng
nề cho nền kinh tế.
1.2.2 Nội dung pháp luật về hình thức tín dụng cho vay tiêu dùng tại các
Ngân hàng thương mại.
* Quy định về chủ thể tham gia trong hoạt động cho vay tiêu dùng.
Việc quy định các điều kiện chủ thể đối với bên vay và bên cho vay
không chỉ nhằm tạo cơ sở pháp lý cho sự đánh giá hiệu lực của hợp đồng tín
dụng, mà cịn góp phần nâng cao kỹ năng giao tiếp hợp đồng tín dụng cũng
như củng cố kỷ luật hợp đồng đối với các chủ thể tham gia giao dịch cho vay.
Bên cho vay:
Trong quan hệ cho vay giữa ngân hàng thương mại với khách hàng,
bên cho vay thơng thường là ngân hàng thương mại có đủ những điều kiện do
pháp luật quy định. Ngoài ra, các tổ chức khác không phải là ngân hàng

thương mại nếu được Ngân hàng nhà nước cho phép thực hiện hoạt động tín

SV:Nguyễn Diệu Linh

14

Lớp: CQ54/63.01


Luận văn tốt nghiệp

Học viện Tài chính

dụng thì cũng có thể là bên cho vay và cũng phải thỏa mãn các điều kiện chủ
thể giống như đối với bên cho vay là ngân hàng thương mại.
Theo quy định của pháp luật hiện hành, một ngân hàng thương mại
muốn trở thành chủ thể cho vay phải thoả mãn các điều kiện sau:
- Có giấy phép thành lập và hoạt động do Ngân hàng Nhà nước cấp.
- Có điều lệ do Ngân hàng Nhà nước chuẩn y.
- Có giấy chứng nhận đăng ký kinh doanh hợp pháp.
- Có người đại diện đủ năng lực và thẩm quyền để giao kết hợp đồng tín
dụng với khách hàng.
Đối với tổ chức khơng phải là ngân hàng thương mại (TCTD), muốn trở
thành chủ thể cho vay trong hoạt động tín dụng (HĐTD) thì chỉ cần thoả mãn
các điều kiện như có giấy phép hoạt động ngân hàng, có giấy chứng nhận
đăng ký kinh doanh và có người đại diện hợp pháp. Trong giấy phép hoạt
động ngân hàng và giấy chứng nhận đăng ký kinh doanh của loại tổ chức này
phải ghi rõ hoạt động cho vay là hoạt động ngân hàng được phép thực hiện.
Việc pháp luật quy định những điều kiện này đối với bên cho vay khơng
chỉ góp phần hạn chế, loại trừ những ngân hàng thương mại không đủ tiêu

SV:Nguyễn Diệu Linh

15

Lớp: CQ54/63.01


Luận văn tốt nghiệp

Học viện Tài chính

chuẩn kinh doanh trên thương trường, góp phần lành mạnh hóa các quan hệ
tín dụng và bảo vệ quyền lợi hợp pháp của các nhà đầu tư, mà còn là căn cứ
để các luật gia hay các thẩm phán, trọng tài viên tiến hành thẩm định và đánh
giá một cách khách quan vấn đề hiệu lực pháp lý của hoạt động tín dụng.
Bên vay:
Bên vay là tổ chức, cá nhân phải thỏa mãn các điều kiện sau (về
nguyên tắc, những điều kiện này có tính chất bắt buộc chung với mọi chủ thể
đi vay trong mọi hợp đồng tín dụng):
- Bên vay phải có năng lực pháp luật và năng lực hành vi dân sự. Đối
với tổ chức là pháp nhân hay không phải là pháp nhân thì phải có người đại
diện hợp pháp có đủ năng lực và thẩm quyền đại diện cho tổ chức đó khi ký
kết hợp đồng tín dụng;
- Mục đích sử dụng vốn vay phải hợp pháp.
Ngồi ra bên vay cịn có một số điều kiện riêng sau (những điều kiện
này chỉ có tính bắt buộc phải thỏa mãn đối với bên vay khi chúng được các
bên thỏa thuận rõ trong hợp đồng tín dụng):
- Bên vay có khả năng tài chính đảm bảo trả nợ trong thời hạn cam
kết;

SV:Nguyễn Diệu Linh

16

Lớp: CQ54/63.01