98 kế TOÁN bán HÀNG và xác ĐỊNH kết QUẢ KINH DOANH tại CHI NHÁNH CÔNG TY TNHH LONG sơn NHÀ máy XI MĂNG LONG sơn

BỘ TÀI CHÍNH
HỌC VIỆN TÀI CHÍNH
--------------

SINH VIÊN: VŨ THỊ HÀ GIANG
LỚP: CQ54/21.11

LUẬN VĂN TỐT NGHIỆP
ĐỀ TÀI:
KẾ TOÁN BÁN HÀNG VÀ XÁC ĐỊNH KẾT QUẢ KINH
DOANH TẠI CHI NHÁNH CÔNG TY TNHH LONG SƠNNHÀ MÁY XI MĂNG LONG SƠN.

Chuyên ngành
Mã số

: Kế toán doanh nghiệp
: 21

Giáo viên hướng dẫn

: TS. Đỗ Minh Thoa.

HÀ NỘI - 2020


GIẢNG VIÊN HƯỚNG DẪN

TS. ĐỖ MINH THOA

LỜI CAM ĐOAN
Em xin cam đoan đây là cơng trình nghiên cứu của riêng em, các số liệu kết

quả nêu trong luận văn tốt nghiệp là trung thực xuất phát từ tình hình thực tế của
đơn vị thực tập.
Sinh viên

Vũ Thị Hà Giang.

VŨ THỊ HÀ GIANG_CQ54/21.11
Page i


GIẢNG VIÊN HƯỚNG DẪN

TS. ĐỖ MINH THOA

MỤC LỤC

MỤC LỤC........................................................................................................ii
1.1 KHÁI QUÁT CHUNG VỀ TỔ CHỨC KẾ TOÁN BÁN HÀNG VÀ
XÁC ĐỊNH KẾT QUẢ KINH DOANH TRONG DOANH NGHIỆP.........4
1.1.1 Khái niệm thành phẩm, bán hàng và ý nghĩa của công tác bán hàng.
...................................................................................................................4
1.1.2.Khái niệm xác định kết quả kinh doanh và mối quan hệ giữa bán
hàng và xác định kết quả kinh doanh........................................................5
1.1.3. u cầu quản lí q trình bán hàng và xác định kết quả kinh doanh
trong doanh nghiệp....................................................................................5
1.1.4 Vai trị, nhiệm vụ của kế tốn bán hàng và xác định kết quả kinh
doanh trong doanh nghiệp.........................................................................6
1.2.NHỮNG NỘI DUNG CƠ BẢN CỦA KẾ TOÁN BÁN HÀNG VÀ
XÁC ĐỊNH KẾT QUẢ KINH DOANH TRONG DOANH NGHIỆP.........8
1.2.1.Các nguyên tắc cơ bản và chuẩn mực kế toán chi phối đến kế toán

bán hàng và xác định kết quả kinh doanh..................................................8
1.2.1.1 Các nguyên tắc cơ bản :.................................................................8
1. 2. 1.2.Cơ sở kế toán.............................................................................10
1.2.2.Nguyên tắc xác định giá trị đối tượng nghiên cứu........................11
1.2.2.1. Các phương pháp xác định giá gốc thành phẩm........................11
1.2.3.1 Các phương thức bán hàng..........................................................14
1.2.4. Kế toán tổng hợp bán hàng và xác định kết quả kinh doanh ........18
1.2.4.1 Kế toán doanh thu bán hàng........................................................18
(3)...........................................................................................................22
Sơ đồ 1.2.4.1 (a). Kế toán doanh thu bán hàng khơng chịu thuế GTGT. 22
Giải thích sơ đồ:.....................................................................................23
(1a)..........................................................................................................24
(4) (2a).....................................................................................................24
333..........................................................................................................24
(1b) 333..................................................................................................24
VŨ THỊ HÀ GIANG_CQ54/21.11
Page ii


GIẢNG VIÊN HƯỚNG DẪN

TS. ĐỖ MINH THOA

(2b).........................................................................................................24
(3)...........................................................................................................24
Kế toán doanh thu bán hàng đổi hàng không tương tự chịu thuế GTGT
theo PPKT................................................................................................25
511 131 155,611......................................................................................25
(2a)..........................................................................................................25
(1a)..........................................................................................................25

33311.......................................................................................................25
(1b) (2b) 133...........................................................................................25
111,112 111,112.......................................................................................25
(3a) (3b)..................................................................................................25
Sơ đồ 1.2.4.1(d) Kế tốn doanh thu hàng đổi hàng khơng tương tự chịu
thuế GTGT theo PPKT............................................................................25
Kế toán doanh thu hợp đồng xây dựng...................................................26
511 337 131 111,112................................................................................26
(1)...........................................................................................................26
(2a) (3)....................................................................................................26
3331........................................................................................................26
(2b).........................................................................................................26
(4)...........................................................................................................26
Kế tốn doanh thu từ chương trình dành cho khách hàng truyền thống.27
511 111,112,131......................................................................................27
(1a)..........................................................................................................27
333..........................................................................................................27
911...........................................................................................................27
(1b).........................................................................................................27
(6)...........................................................................................................27
(2) 3387..................................................................................................27
(3) 521....................................................................................................27
(4a) (1c)..................................................................................................27
111,112...................................................................................................27
VŨ THỊ HÀ GIANG_CQ54/21.11
Page iii


GIẢNG VIÊN HƯỚNG DẪN

TS. ĐỖ MINH THOA

(4b).........................................................................................................27
(5)...........................................................................................................27
.................................................................................................................27
Kế toán doanh thu trợ cấp, trợ giá...........................................................29
911 5112 3339 111,112............................................................................29
(3) (1) (2).................................................................................................29
Sơ đồ 1.2.4.1(h) Kế tốn doanh thu trợ cấp trợ giá.................................29
Giải thích sơ đồ:......................................................................................30
Kế toán trả lương cho người lao động bằng sản phẩm, hàng hóa...........32
511 334....................................................................................................32
(1a) (1b)..................................................................................................32
333...........................................................................................................32
(1c)..........................................................................................................32
155 632....................................................................................................32
(2)...........................................................................................................32
Sơ đồ 1.2.4.1(l) Kế toán trả lương cho người lao động bằng sản phẩm
hàng hóa..................................................................................................32
Kế tốn đối với sản phẩm hàng hóa,dịch vụ xuất bán cho các đơn vị hạch
toán phụ thuộc trong nội bộ doanh nghiệp..............................................33
1.Trường hợp không ghi nhận doanh thu giữa các khâu trong nội bộ
doanh nghiệp, chỉ ghi nhận khi thực bán hàng ra bên ngồi...................33
Kế tốn tại đơn vị mua...........................................................................34
632 336 155.............................................................................................34
(1) (2a).....................................................................................................34
133..........................................................................................................34
(2b).........................................................................................................34
511..........................................................................................................34
(3)...........................................................................................................34

Sơ đồ 1.2.4.1(n) Kế toán tại đơn vị mua.................................................34
.................................................................................................................34
2.Trường hợp doanh nghiệp ghi nhận doanh thu bán hàng hóa cho các
đơn vị nội bộ DN.....................................................................................35
VŨ THỊ HÀ GIANG_CQ54/21.11
Page iv


GIẢNG VIÊN HƯỚNG DẪN

TS. ĐỖ MINH THOA

1.2.4.2 Kế toán các khoản giảm trừ doanh thu........................................35
1.2.4.3 Kế toán giá vốn hàng bán............................................................37
1.2.4.4.Kế tốn chi phí bán hàng.............................................................41
1.2.4.5 Kế tốn chi phí quản lí doanh nghiệp..........................................44
Giải thích sơ đồ :.....................................................................................47
1.2.4.6 . Kế tốn doanh thu tài chính và chi phí tài chính.......................47
1.2.4.7.Kế tốn chi phí khác và thu nhập khác........................................50
1.2.4.8. Kế tốn chi phí thuế thu nhập doanh nghiệp..............................53
1.2.4.9. Kế tốn xác định kết quả kinh doanh.........................................54
1.2.5.Tổ chức hệ thống sổ kế toán: Kế toán bán hàng và xác định kết quả
kinh doanh...............................................................................................56
1. 2.5.1 Về sổ kế toán ............................................................................56
1.2.5.2 Báo cáo kế toán...........................................................................59
1.2.6.Tổ chức kế toán bán hàng trong điều kiện áp dụng cơng nghệ thơng
tin.............................................................................................................60
CHƯƠNG II.THỰC TRẠNG CƠNG TÁC KẾ TỐN BÁN HÀNG VÀ XÁC
ĐỊNH KẾT QUẢ KINH DOANH TẠI CHI NHÁNH CÔNG TY TNHH
LONG SƠN- NHÀ MÁY XI MĂNG LONG SƠN........................................62

2.1 . Tổng quan về đơn vị thực tập..............................................................62
2.1.1. Quá trình hình hình và phát triển của cơng ty...............................62
2.2.Thực trang cơng tác kế tốn bán hàng và xác định kết quả kinh doanh
tại Chi nhánh công ty TNHH Long Sơn- Nhà máy xi măng Long Sơn.. 76
2.2.1.Thực trạng mã hóa các đối tượng liên quan đến kế toán bán hàng
và xác định kết quả kinh doanh tại Chi nhánh Công ty TNHH Long sơnNhà máy xi măng Long Sơn....................................................................76
2.2.2.2 Phương thức thanh toán..............................................................78
2.2.3 Tổ chức kế toán doanh thu.............................................................79
2.2.3.1 Kế tốn doanh thu bán hàng........................................................79
2.2.3.2. Quy trình ghi nhận doanh thu.....................................................79
2.2.4..Kế toán các khoản giảm trừ doanh thu..........................................91
2.2.4.1Chiết khấu thương mại.................................................................91
2.2.4.2. Hàng bán bị trả lại .....................................................................92
VŨ THỊ HÀ GIANG_CQ54/21.11
Page v


GIẢNG VIÊN HƯỚNG DẪN

TS. ĐỖ MINH THOA

2.2.4.3.Giảm giá hàng bán.......................................................................92
2.2.5.Kế tốn giá vốn hàng bán...............................................................93
2.2.6.Kế tốn chi phí bán hàng..............................................................100
2.2.7 Kế tốn chi phí quản lí doanh nghiệp...........................................106
2.2.8.Kế tốn doanh thu hoạt động tài chính và chi phí tài chính.........111
2.2.9.Kế tốn thu nhập khác và chi phí khác.........................................118
2.2.10.Kế tốn thuế thu nhập doanh nghiệp..........................................123
2.2.11, Kế toán xác định kết quả kinh doanh........................................124
2.3 Đánh giá thực trạng cơng tác kế tốn bán hàng và xác định kết quả kinh

doanh tại Chi nhánh Công ty TNHH Long Sơn- Nhà máy xi măng Long Sơn.
.......................................................................................................................131
2.3.1. Ưu điểm......................................................................................131
2.3.2.Một số hạn chế.............................................................................133
3.1. Yêu cầu và ngun tắc hồn thiện cơng tác kế tốn bán hàng và xác
định kết quả kinh doanh tại Chi nhánh Công ty TNHH Long Sơn-Nhà
máy xi măng Long Sơn.........................................................................135
3.2. Nội dung ý kiến hoàn thiện............................................................137
3.3 Điều kiện thực hiện giải pháp hồn thiện kế tốn bán hàng và xác định
kết quả kinh doanh tại Chi nhánh Công ty TNHH Long Sơn- Nhà máy xi
măng Long Sơn.........................................................................................143

VŨ THỊ HÀ GIANG_CQ54/21.11
Page vi


GIẢNG VIÊN HƯỚNG DẪN

TS. ĐỖ MINH THOA

DANH MỤC SƠ ĐỒ , BẢNG BIỂU

Sơ đồ 1.2.4.2 Trình tự kế tốn các khoản giảm trừ doanh thu........................37
Sơ đồ1.2.4.3.1: Trình tự kế tốn GVHB theo phương pháp kê khai thường
xuyên...............................................................................................................38
Sơ đồ 1.2.4.3.2: Trình tự kế toán GVHB theo phương pháp kiểm kê định kỳ39
Giải thích sơ đồ :............................................................................................39
(1)Đầu kì kết chuyển hàng hóa tồn kho...........................................................39
(2)Kết chuyển trị giá vốn xuất bán trong kì....................................................39
(3a ) Nhập kho hàng hóa.................................................................................39

(3b) Thuế GTGT..............................................................................................39
(4 ) Cuối kì kết chuyển hàng hóa cịn lại ( chưa tiêu thụ)..............................39
(5 ) Cuối kì kết chuyển GVHB để xác định kết quả kinh doanh....................39
111,112,152... 641 111,112.............................................................................42
(1a)..................................................................................................................42
133 (9)............................................................................................................42
(1b).................................................................................................................42
334,338...........................................................................................................42
(2)...................................................................................................................42
911..................................................................................................................43
(10).................................................................................................................43
214..................................................................................................................43
(3)...................................................................................................................43
.........................................................................................................................43
352 352...........................................................................................................43
(4) (5)..............................................................................................................43
.........................................................................................................................43
155..................................................................................................................43
(6)...................................................................................................................43
331,131 (7a )...................................................................................................43
.........................................................................................................................43
133..................................................................................................................43
VŨ THỊ HÀ GIANG_CQ54/21.11
Page vii


GIẢNG VIÊN HƯỚNG DẪN

TS. ĐỖ MINH THOA

(7b).................................................................................................................43
338 (8 a)..........................................................................................................43
133..................................................................................................................43
(8b )................................................................................................................43
Sơ đồ 1.2.4.4. Kế tốn chi phí bán hàng..........................................................43
Giái thích sơ đồ:..............................................................................................43
(1a) Chi phí vật liệu cơng cụ...........................................................................43
(1b) Thuế GTGT..............................................................................................43
(2.)Chi phí tiền lương và các khoản trích theo lương......................................43
(3.) Chi phí khấu hao TSCĐ............................................................................43
(4.) Dự phịng phải trả về chi phí bảo hành sản phẩm.....................................43
(5 ) Hồn nhập dự phịng phải trả về chi phí bảo hành sản phẩm...................43
(6.) Thành phẩm khuyến mại quảng cáo, tiêu dùng nội bộ, biếu tặng cho
khách hàng bên ngồi doanh nghiệp...............................................................44
(7 a) Chi phí dịch vụ mua ngồi, chi khác bằng tiền, chi phí hoa hồng..........44
(7b) Thuế GTGT..............................................................................................44
(8 a) Số phải trả cho đơn vị nhận ủy thác xuất khẩu về các khoản đã chi hộ
liên quan đến hàng ủy thác chi phí hoa hồng..................................................44
(9) Các khoản thu giảm chi.............................................................................44
(10) Kết chuyển chi phí bán hàng....................................................................44
Sơ đồ 1.2.4.5 Kế tốn chi phí quản lí doanh nghiệp......................................46
Sơ đồ 1.2.3.6.Doanh thu tài chính và chi phí tài chính...................................48
Sơ đồ 1.2.4.7.1 trình tự kế tốn thu nhập khác...............................................51
Sơ đồ1.2.4.7.2 kế tốn chi phí khác...............................................................52
Sơ đồ 1.2.4.8: Trình tự kế tốn chi phí thuế thu nhập doanh nghiệp..............54
Sơ đồ 1.2.4.9. Trình tự kế tốn xác định kết quả kinh doanh..........................55
DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT
STT

Ký hiệu viết tắt

Nội dung

1.

BHTN

Bảo hiểm thất nghiệp

2.

BHXH

Bảo hiểm xã hội

VŨ THỊ HÀ GIANG_CQ54/21.11
Page viii


GIẢNG VIÊN HƯỚNG DẪN

TS. ĐỖ MINH THOA

3.

BHYT

Bảo hiểm y tế

4.

CCDC

Công cụ dụng cụ

5.

CCDV

Cung cấp dịch vụ

6.

CN

Chi nhánh

7.

CPBH

Chi phí bán hàng

8.

CPQLDN

Chi phí quản lý doanh nghiệp

9.

DNTM

Doanh nghiệp thương mại

10.

DTBH

Doanh thu bán hàng

11.

DTT

Doanh thu thuần

12.

GTGT

Giá trị gia tăng

13.

GVHB

Giá vốn hàng bán

14.

HTK

Hàng tồn kho

15.

KKTX

Kê khai thường xun

16.

KPCĐ

Kinh phí cơng đồn

17.

KQKD

Kết quả kinh doanh

18.

LNST

Lợi nhuận sau thuế

19.

MST

Mã số thuế

20.

MTV

Một thành viên

21.

NKC

Nhật ký chung

22.

TK

Tài khoản

23.

TMCP

Thương mại cổ phần

24.

TNDN

Thu nhập doanh nghiệp

25.

TNHH

Trách nhiệm hữu hạn

26.

TSCĐ

Tài sản cố định

VŨ THỊ HÀ GIANG_CQ54/21.11
Page ix


GIẢNG VIÊN HƯỚNG DẪN

TS. ĐỖ MINH THOA

LỜI NĨI ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài.
Trong cơ chế mới, với sự hoạt động của nhiều thành phần kinh tế tính độc
lập tự chủ của doanh nghiệp ngày càng cao hơn. Mỗi doanh nghiệp phải năng động
sáng tạo trong kinh doanh, phải chịu trách nhiệm trước kết quả kinh doanh của

mình, bảo toàn được vốn kinh doanh và quan trọng hơn là kinh doanh có lãi. Muốn
như vậy doanh nghiệp phải nhận thức được vị trí của khâu tiêu thụ sản phẩm, hàng
hóa vì nó quyết định đến kết quả hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp và là cơ
sở để doanh nghiệp có thu nhập, bù đắp chi phí đã bỏ ra và thực hiện nghĩa vụ đối
với Nhà nước.
Bên cạnh đó, mục đích hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp là lợi
nhuân nên xác định đúng đắn Kết quả kinh doanh rất quan trọng. Do vậy bên cạnh
những biện pháp quản lí chung, việc tổ chức hợp lí cơng tác kế toán bán hàng là rất
cần thiết, giúp doanh nghiệp có đầy đủ thơng tin kịp thời và chính xác để đưa ra
quyết định kinh doanh đúng đắn.
Doanh nghiệp kinh doanh đạt hiệu quả kinh tế cao là cơ sở doanh nghiệp có
thể tồn tại và phát triển ngày càng vững chắc trên nền kinh tế thị trường cạnh tranh
sôi động và quyết liệt.
Nhận thức được tầm quan trọng của cơng tác kế tốn bán hàng và xác định
kết quả kinh doanh. Vận dụng những kiến thức đã được học ở trường và kết hợp với
thực tế đã thu nhận được từ cơng tác kế tốn tại Chi nhánh Cơng ty TNHH Long
Sơn-Nhà máy xi măng Long Sơn, em đã chọn đề tài “ Kế toán bán hàng và xác
định kết quả kinh doanh” để nghiên cứu và viết luận văn của mình.
Tìm hiểu thực trạng việc hạch tốn kế toán bán hàng và kết quả kinh doanh
tại Chi nhánh Công ty TNHH Long Sơn-Nhà máy xi măng Long Sơn. Đồng thời
tìm hiểu thực trạng việc quản trị của kế tốn bán hàng và kết quả kinh doanh của
cơng ty.

VŨ THỊ HÀ GIANG_CQ54/21.11
Page 1


GIẢNG VIÊN HƯỚNG DẪN

TS. ĐỖ MINH THOA

Trên cơ sở hệ thống hố, phân tích những vấn đề chung và nghiên cứu thực
tế về kế toán bán hàng và xác định kết quả kinh doanh của công ty đưa ra những
giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả kinh doanh cho đơn vị.
2.Đối tượng nghiên cứu
Đối tượng nghiên cứu : Những lý luận chung và thực tế về kế toán bán hàng
và xác định kết quả kinh doanh trong các doanh nghiệp.
3. Phạm vi nghiên cứu:
+ Về khơng gian : kế tốn bán hàng và xác định kết quả kinh doanh tại Chi
nhánh Công ty TNHH Long Sơn- Nhà máy xi măng Long Sơn.
+ Về thời gian : Nghiên cứu kế toán bán hàng và xác định kết quả kinh doanh
tại công ty năm 2019
4 .Phương pháp nghiên cứu .
Tìm hiểu thực tế về kế toán bán hàng và xác định kết quả kinh doanh của
công ty và áp dụng những kiến thức đã học ở trường vào thực tế làm việc.
-Phương pháp luận : Nghiên cứu dựa trên cơ sở phương pháp luận của chủ
nghĩa duy vật biện chứng và chủ nghĩa duy vật lịch sử.
- Các phương pháp nghiên cứu cụ thể : kết hợp các phương pháp về nghiên
cứu lý thuyết, khảo sát thực tế, phỏng vấn, tham khảo ý kiến chuyên gia, thống kê
số liệu, phân tích, so sánh để thu thập tài liệu và xử lý tài liệu thể hiện:
+ Thu thập tài liệu sơ cấp : ( Tài liệu chưa có sẵn, được thu thập lần đầu) :
Thực hiện hỏi, xin ý kiến trực tiếp các cán bộ kế tốn và các nhân viên khác tại
cơng ty.. Bên cạnh đó, tìm hiểu vấn đề nghiên cứu thông qua việc xin ý kiến của
giáo viên hướng dẫn và các chuyên gia về lĩnh vực kế toán.
+ Thu thập tài liệu thứ cấp : Nghiên cứu kế toán bán hàng và xác định kết
quả kinh doanh thông qua việc tham khảo các giáo trính , sách tham khảo, bài báo,
tạp chí, các luận văn , luận án… viết về đề tài kế toán.. Thu thập đề tài thứ cấp về
thực trạng bằng phương pháp quan sát, nghiên cứu về chứng từ, sổ sách kế tốn,
báo cáo tài chính của Chi nhánh Công ty TNHH Long Sơn-Nhà máy xi măng Long

VŨ THỊ HÀ GIANG_CQ54/21.11
Page 2


GIẢNG VIÊN HƯỚNG DẪN

TS. ĐỖ MINH THOA

Sơn trong năm 2019. Ngồi ra cịn có thể thu thập các thơng tin trên các phương
tiện thông tin đại chúng, các tài liệu khác.
-Tổng hợp xử lý tài liệu thu thập được làm luận chứng cho kết quả nghiên
cứu : Sử dụng phương pháp thống kê mơ tả, phân tích định tính và so sánh giữa
thực trạng và cơ sở lý luận hoặc chế độ kế toán.. để suy diễn, quy nạp và trình bày
kết quả nghiên cứu.
5. Bố cục Luận văn
Nội dung luận văn gồm 3 chương :
CHƯƠNG I . Những lí luận chung về tổ chức bán hàng và xác định kết quả
kinh doanh trong doanh nghiệp.
CHƯƠNG II.Thực trạng kế toán bán hàng và xác định kết quả kinh doanh tại
Chi nhánh Công ty TNHH Long Sơn- Nhà máy xi măng Long Sơn.
CHƯƠNG III. Một số ý kiến đánh giá và giải pháp nhằm cải thiện kế toán bán
hàng và xác định kết quả kinh doanh tại Chi nhánh Công ty TNHH Long Sơn-Nhà
máy xi măng Long Sơn.
Vận dụng lý luận đã học tập và nghiên cứu tại Học viện Tài chính, kết hợp với
thực tế tổ chức cơng tác kế toán bán hàng và xác định kết quả bán kinh doanh thu
nhận được tại Chi nhánh Công ty TNHH Long Sơn- Nhà máy xi măng Long Sơn,
cùng với sự hướng dẫn tận tình của TS Đỗ Minh Thoa và các anh chị Phịng Kế
tốn tại Cơng ty, em đã hồn thành luận văn tốt nghiệp của mình. Do thời gian thời
gian thực tập chưa nhiều và khả năng còn hạn chế nên luận văn của em không tránh
khỏi những sai sót. Em rất mong nhận được sự đánh giá, nhận xét và chỉ bảo trực

tiếp của TS.Đỗ Minh Thoa, các thầy, cơ và các anh chị phịng kế tốn để luận văn
của em được hoàn thiện hơn.
Em xin chân thành cảm ơn!

VŨ THỊ HÀ GIANG_CQ54/21.11
Page 3


GIẢNG VIÊN HƯỚNG DẪN

TS. ĐỖ MINH THOA

CHƯƠNG I . NHỮNG LÍ LUẬN CHUNG VỀ TỔ CHỨC KẾ TỐN
BÁN HÀNG VÀ XÁC ĐỊNH KẾT QUẢ KINH DOANH TRONG
DOANH NGHIỆP.
1.1

KHÁI QUÁT CHUNG VỀ TỔ CHỨC KẾ TOÁN BÁN HÀNG VÀ

XÁC ĐỊNH KẾT QUẢ KINH DOANH TRONG DOANH NGHIỆP.
1.1.1 Khái niệm thành phẩm, bán hàng và ý nghĩa của công tác bán hàng.
1.1.1.1. Khái niệm thành phẩm.
Trong DNSX thành phẩm là những sản phẩm đã kết thúc tồn bộ quy trình sản
xuất do doanh nghiệp tiến hành hoặc th ngồi gia cơng chế biến và đã được kiểm
nghiệm phù hợp với tiêu chuẩn kĩ thuật quy định và đã nhập kho thành phẩm.
Phân biệt thành phẩm và sản phẩm :
• Về giới hạn :
+ Thành phẩm là kết quả quá trình của quy trình sản xuất, gắn với một quy
trình sản xuất nhất định trong phạm vi một doanh nghiệp.
+ Sản phẩm là kết quả cuối cùng của quá trình sản xuất cung cấp dịch vụ

• Về phạm vi :
+ Thành phẩm chỉ là sản phẩm hồn thành cuối cùng của quy trình sản xuất.
+ Sản phẩm bao gồm : thành phẩm , nửa thành phẩm.
Hàng hóa trong DNSX bao gồm : Thành phẩm, nửa thành phẩm, vật tư, dịch
vụ cung cấp cho khách hàng.
1.1.1.2. Khái niệm bán hàng và bản chất của quá trình bán hàng.
Bán hàng là giai đoạn cuối cùng của quá trình sản xuất – kinh doanh, đây là
quá trình chuyển hóa vốn từ hình thái vốn sản phẩm, hàng hóa sang hình thái vốn
tiền tệ hoặc vốn trong thanh tốn.
Q trình bán hàng là q trình hoạt động kinh tế bao gồm hai mặt : Doanh
nghiệp đem bán sản phẩm hàng hóa, dịch vụ đồng thời thu được tiền hoặc có quyền
thu tiền người mua. Q trình bán hàng thực chất là quá trình trao đổi quyền sở hữu
giữa người bán và người mua trên thị trường hoạt động.
VŨ THỊ HÀ GIANG_CQ54/21.11
Page 4


GIẢNG VIÊN HƯỚNG DẪN

TS. ĐỖ MINH THOA

Thị trường hoạt động là thị trường thỏa mãn đồng thời cả 3 điều kiện sau :
+ Các sản phẩm được bán trên thị trường có tính tương đồng.
+ Người mua và người bán có thể tìm thấy nhau bất kì lúc nào.
+ Giá cả được công khai.
Ý nghĩa của công tác bán hàng.
Công tác bán hàng có ý nghĩa hết sức to lớn , nó là giai đoạn tái sản xuất.
Doanh nghiệp khi thực hiện tốt công tác bán hàng sẽ tạo điều kiện thu hồi vốn, bù
đắp chi phí, thực hiện nghĩa vụ đối với Ngân sách Nhà nước thông qua việc nộp
thuế, đầu tư phát triển tiếp, nâng cao đời sống của người lao động.

1.1.2.Khái niệm xác định kết quả kinh doanh và mối quan hệ giữa bán
hàng và xác định kết quả kinh doanh.
Kết quả kinh doanh là kết quả cuối cùng của hoạt động sản xuất kinh
doanh, hoạt động đầu tư tài chính và hoạt động khác trong một thời kỳ nhất định.
Biểu hiện của kết quả kinh doanh là số lãi (hoặc số lỗ).
Bán hàng và kết quả kinh doanh có mối quan hệ mật thiết với nhau trong
kinh doanh. Có thế nói việc xác định kết quả bán hàng là yếu tố then chốt để đưa ra
những quyết định ngắn hạn của doanh nghiệp, nó có vai trị quan trọng trong việc
quyết định doanh nghiệp có tiếp tục bán hàng, hoặc kinh doanh mặt hàng đó hay
khơng. Và bán hàng chính là cơng cụ để thực hiện điều đó, bán hàng chính là
phương tiện trực tiếp để doanh nghiệp xác lập mục tiêu kết quả bán hàng. Chúng có
vai trị khơng thể tách rời trong những quyết định quan trọng của doanh nghiệp.
1.1.3. Yêu cầu quản lí quá trình bán hàng và xác định kết quả kinh doanh
trong doanh nghiệp.
Xuất phát từ mối quan hệ thực tiễn, cũng như vai trị quan trọng của q trình
bán hàng, doanh nghiệp cần có những yêu cầu chung trong việc quản lý q trình
bán hàng. Các u cầu này có thể thay đổi tùy thuộc vào hoạt động sản xuất kinh
doanh của từng doanh nghiệp song theo đó bao gồm nhữn yếu tố cốt lõi như sau:

VŨ THỊ HÀ GIANG_CQ54/21.11
Page 5


GIẢNG VIÊN HƯỚNG DẪN

TS. ĐỖ MINH THOA

- Quản lý theo dõi từng phương thức bán hàng, từng khách hàng, tình hình
thanh tốn của khách hàng, u cầu thanh tốn đúng hình thức, đúng hạn để tránh
hiện tượng mất mát, thất thốt, ứ đọng vốn.

- Quản lý kế hoạch và tình hình thực hiện kế hoạch tiêu thụ đối với từng thời
kỳ, từng khách hàng, từng hoạt động kinh tế.
- Quản lí chất lượng, cải tiến mẫu mmax và xây dựng thương hiệu sản phẩm
là mục tiêu cho sự phát triển bền vững của doanh nghiệp.
- Quản lý chặt chẽ giá vốn của hàng hóa tiêu thụ, giám sát chặt chẽ các khoản
chi phí bán hàng, chi phí quản lý doanh nghiệp, đảm bảo tính hợp pháp, hợp lệ.
- Đối với việc xác định kết quả kinh doanh phải tổ chức chặt chẽ, khoa học
đảm bảo việc xác định kết quả cuối cùng của quá trình kinh doanh, thực hiện nghĩa
vụ đối với Nhà nước đầy đủ, kịp thời.
Vấn đề của doanh nghiệp là cần phải đưa ra định hướng, xác định rõ các
khoản chi phí phục vụ cho hoạt động bán hàng và nhữn phát sinh gây giảm trừ
doanh thu như giảm giá hàng bán hay hàng bán bị trả lại. Đặc biệt cần thực hiện tốt
các nghĩa vụ như thuế tiêu thụ đặc biệt, thuế giá trị gia tăng, thuế môi trường... định
hướng đúng đắn và thực hiện nghiêm túc những vấn đề khái quát trên sẽ giúp cho
doanh nghiệp có thể đảm bảo việc ln chuyển dịng tiền nhanh và hiệu quả, đảm
bảo cho quá trình sản xuất kinh doanh thuận lợi và phát triển.
1.1.4 Vai trò, nhiệm vụ của kế toán bán hàng và xác định kết quả kinh
doanh trong doanh nghiệp.
Nhận định được vai trò quan trọng của hoạt động bán hàng cũng như xác định
kết quả kinh doanh, các doanh nghiệp cần có đội ngũ kế tốn giỏi về chun mơn
cũng như kinh nghiệm. Kế tốn bán hàng khơng chỉ có vai trị quan trọn đối với
doanh nghiệp mà còn quan trọng với những cá thể liên quan, hay toàn bộ nền kinh
tế quốc dân.
Về cơ bản, trong hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp nói chung
và hoạt động bán hàng nói riêng, để có thể phát huy cơng tác quản lý kinh doanh
bán hàng, kế toán bán hàng cần thực hiện tốt những nhiệm vụ dau đây:

VŨ THỊ HÀ GIANG_CQ54/21.11
Page 6

GIẢNG VIÊN HƯỚNG DẪN

TS. ĐỖ MINH THOA

- Phản ánh và ghi chép đầy đủ, kịp thời, chính xác các khoản doanh thu, các
khoản giảm trừ doanh thu và chi phí của từng hoạt động trong doanh nghiệp. Đồng
thời theo dõi, đôn đốc các khoản phải thu của khách hàng.
- Phản ánh và ghi chép đầy đủ, kịp thời, chính xác tình hình hiện có và sự
biến động của từng loại hàng hóa theo chỉ tiêu số lượng, chất lượng, chủng loại và
giá trị.
- Phản ánh và tính tốn chính xác kết quả của từng hoạt động, giám sát tình
hình thực hiện nghĩa vụ với Nhà nước và tình hình phân phối kết quả các hoạt động.
- Cung cấp các thông tin kế toán phục vụ cho việc lập báo cáo tài chính và
định kỳ phân tích hoạt động kinh tế liên quan đến quá trình bán hàng, xác định kết
quả và phân phối kết quả.
Thực hiện tốt các nhiệm vụ trên có ý nghĩa rất quan trọng đối với việc quản lý
chặt chẽ hàng hóa và kết quả bán hàng. Để thực hiện tốt các nhiệm vụ đó, kế tốn
cần nắm vững nội dung của việc tổ chức công tác kế toán đồng thời đảm bảo một số
yêu cầu sau:
- Xác định thời điểm hàng hóa được coi là tiêu thụ để kịp thời lập báo cáo
bán hàng và xác định kết quả bán hàng. Báo cáo thường xuyên, kịp thời tình hình
bán hàng và thanh tốn với khách hàng nhằm giám sát chặt chẽ hàng hóa bán ra về
số lượng và chủng loại.
- Tổ chức hệ thống chứng từ ban đầu và tình hình luân chuyển chứng từ khoa
học hợp lý, tránh trường hợp trùng lặp hay bỏ sót, không quá phức tạp mà vẫn đảm
bảo yêu cầu quản lý, nâng cao hiệu quả cơng tác kế tốn. Đơn vị lựa chọn hình thức
sổ sách kế tốn để phát huy được ưu điểm và phù hợp với đặc điểm kinh doanh của
mình.
- Xác định và tập hợp đầy đủ các chi phí phát sinh ở các khâu.

Như vậy có thể thấy rõ được bán hàng và xác định kết quả kinh doanh có vai
trị hết sức quan trọng đối với các doanh nghiệp. Việc xác định chính xác kết quả
kinh doanh là cơ sở xác định hiệu quả hoạt động của doanh nghiệp.

VŨ THỊ HÀ GIANG_CQ54/21.11
Page 7


GIẢNG VIÊN HƯỚNG DẪN

TS. ĐỖ MINH THOA

Kế toán bán hàng và xác định kết quả kinh doanh là công cụ quan trọng trong
quản lý và điều hành có hiệu quả các hoạt động của doanh nghiệp trong q trình
kinh doanh.
Thơng tin kế toán bán hàng và xác định kết quả kinh doanh được cung cấp
giúp các nhà quản trị doanh nghiệp nắm được tình hình thực hiện kế hoạch bán
hàng về loại hình, số lượng, chất lượng, giá cả, thanh tốn; kiểm tra tình hình thực
hiện các dự tốn giá vốn hàng bán, chi phí bán hàng, chi phí quản lý doanh nghiệp
và xác định kết quả kinh doanh của đơn vị. Trên cở sở đó đưa ra những biện pháp
định hướng cho hoạt động kinh doanh trong kỳ tiếp theo, hoàn thiện hoạt động kinh
doanh, hoạt động quản lý, tiết kiệm chi phí và tăng doanh thu.
Thơng tin kế toán bán hàng và xác định kết quả kinh doanh cung cấp giúp các
cơ quan Nhà nước kiểm tra, giám sát tình hình thực hiện nghĩa vụ với Nhà nước, từ
đó đưa ra các chính sách phù hợp nhằm phát triển tồn diện nền kinh tế quốc dân.
Thơng tin kế toán bán hàng và xác định kết quả kinh doanh bán hàng cung cấp
là mối quan tâm của những người có lợi ích trực tiếp liên quan đến tình hình kinh
doanh của doanh nghiệp như các nhà đầu tư, nhà cung cấp, các chủ nợ… Đó là cơ
sở để các đối tượng này nắm bắt được tình hình kinh doanh của doanh nghiệp, kịp
thời đưa ra các quyết định kinh tế phù hợp.

1.2.NHỮNG NỘI DUNG CƠ BẢN CỦA KẾ TOÁN BÁN HÀNG VÀ XÁC
ĐỊNH KẾT QUẢ KINH DOANH TRONG DOANH NGHIỆP.
1.2.1.Các nguyên tắc cơ bản và chuẩn mực kế toán chi phối đến kế toán
bán hàng và xác định kết quả kinh doanh.
1.2.1.1 Các nguyên tắc cơ bản :
Các nguyên tắc kế toán cơ bản theo chuẩn mực kế toán Việt Nam:
-Nguyên tắc cơ sở dồn tích: Mọi nghiệp vụ kinh tế, tài chính của doanh nghiệp
liên quan đến tài sản, nợ phải trả, nguồn vốn chủ sở hữu, doanh thu, chi phí phải
được ghi sổ kế tốn vào thời điểm phát sinh, không căn cứ vào thời điểm thực tế thu
hoặc thực tế chi tiền hoặc tương đương tiền. Báo cáo tài chính lập trên cơ sở dồn

VŨ THỊ HÀ GIANG_CQ54/21.11
Page 8


GIẢNG VIÊN HƯỚNG DẪN

TS. ĐỖ MINH THOA

tích phản ảnh tình hình tài chính của doanh nghiệp trong q khứ, hiện tại và tương
lai.
-Nguyên tắc hoạt động liên tục: Báo cáo tài chính phải được lập trên cơ sở giả định
là doanh nghiệp đang hoạt động liên tục và sẽ tiếp tục hoạt động kinh doanh bình
thường trong tương lai gần, nghĩa là doanh nghiệp khơng có ý định cũng như không
buộc phải ngừng hoạt động hoặc phải thu hẹp đáng kể quy mơ hoạt động của mình.
Trường hợp thực tế khác với giả định hoạt động liên tục thì báo cáo tài chính phải
lập trên một cơ sở khác và phải giải thích cơ sở đã sử dụng để lập báo cáo tài chính.
-Nguyên tắc giá gốc: Tài sản phải được ghi nhận theo giá gốc. Giá gốc của tài sản
được tính theo số tiền hoặc khoản tương đương tiền đã trả, phải trả hoặc tính theo
giá trị hợp lý của tài sản đó vào thời điểm tài sản được ghi nhận. Giá gốc của tài sản

không được thay đổi trừ khi có quy định khác trong chuẩn mực kế toán cụ thể.
-Nguyên tắc phù hợp: Việc ghi nhận doanh thu và chi phí phải phù hợp với nhau.
Khi ghi nhận một khoản doanh thu thì phải ghi nhận một khoản chi phí tương ứng
có liên quan đến việc tạo ra doanh thu đó. Chi phí tương ứng với doanh thu gồm chi
phí của kỳ tạo ra doanh thu và chi phí của các kỳ trước hoặc chi phí phải trả nhưng
liên quan đến doanh thu của kỳ đó.
-Nguyên tắc nhất qn: Các chính sách và phương pháp kế tốn doanh nghiệp đã
chọn phải được áp dụng thống nhất ít nhất trong một kỳ kế tốn năm. Trường hợp
có thay đổi chính sách và phương pháp kế tốn đã chọn thì phải giải trình lý do và
ảnh hưởng của sự thay đổi đó trong phần thuyết minh báo cáo tài chính.
-Nguyên tắc thận trọng: Thận trọng là việc xem xét, cân nhắc, phán đốn cần thiết
để lập các ước tính kế tốn trong các điều kiện khơng chắc chắn. Ngun tắc thận
trọng đòi hỏi:
1/ Phải lập các khoản dự phòng nhưng không lập quá lớn;
2/ Không đánh giá cao hơn giá trị của các tài sản và các khoản thu nhập;
3/ Không đánh giá thấp hơn giá trị của các khoản nợ phải trả và chi phí;

VŨ THỊ HÀ GIANG_CQ54/21.11
Page 9


GIẢNG VIÊN HƯỚNG DẪN

TS. ĐỖ MINH THOA

4/ Doanh thu và thu nhập chỉ được ghi nhận khi có bằng chứng chắc chắn về
khả năng thu được lợi ích kinh tế, cịn chi phí phải được ghi nhận khi có
bằng chứng về khả năng phát sinh chi phí.
-Nguyên tắc trọng yếu: Thông tin được coi là trọng yếu trong trường hợp nếu thiếu
thơng tin hoặc thiếu chính xác của thơng tin đó có thể làm sai lệch đáng kể báo cáo tài

chính, làm ảnh hưởng đến quyết định kinh tế của người sử dụng báo cáo tài chính. Tính
trọng yếu phụ thuộc vào độ lớn và tính chất của thơng tin hoặc các sai sót được đánh
giá trong hồn cảnh cụ thể. Tính trọng yếu của thơng tin phải được xem xét trên cả
phương diện định lượng và định tính
1. 2. 1.2.Cơ sở kế tốn.
Cơ sở dồn tích:
Theo chuẩn mực kế toán số 1 năm 2002, Cơ sở kế toán dồn tích là một trong
các ngun tắc kế tốn cơ bản nhất chi phối các phương pháp kế toán cụ thể trong
kế tốn doanh nghiệp. Theo đó, mọi giao dịch kinh tế liên quan đến tài sản, nợ phải
trả, nguồn vốn chủ sở hữu, doanh thu và chi phí được ghi nhận tại thời điểm phát
sinh giao dịch, không quan tâm đến thời điểm thực tế thu hoặc chi tiền.
Liên quan trực tiếp đến doanh thu, giả dụ doanh thu bán hàng là doanh thu
bán chịu. Doanh thu khi đó được ghi nhận tại thời điểm phát hành hóa đơn, giao
hàng thay vì thời điểm thu tiền. Hoặc trong kế tốn chi phí quản lý doanh nghiệp,
doanh nghiệp ghi nhận chi phí trước khi thanh tốn lương cho nhân viên quản lý.
Lợi nhuận theo cơ sở dồn tích là phần chênh lệch giữa doanh thu và chi phí;
từ đó, BCTC nói chung và BCKQKD nói riêng được lập trên cơ sở dồn tích phản
ánh đầy đủ (hay tuân thủ yêu cầu trung thực) các giao dịch kinh tế trong kỳ và từ
đó, cho phép tình trạng tài sản, nguồn vốn của DN một cách đầy đủ, hợp lý. Hơn
nữa, do không có sự trùng hợp giữa lượng tiền thu vào và doanh thu trong kỳ và tồn
tại chênh lệch giữa chi phí ghi nhận và lượng tiền chi ra trong một kỳ, kế tốn theo
cơ sở dồn tích cho phép theo dõi các giao dịch kéo dài qua các kỳ khác nhau, như
nợ phải thu, nợ phải trả, khấu hao, dự phịng,…
Cơ sở kế tốn tiền:
VŨ THỊ HÀ GIANG_CQ54/21.11
Page 10


GIẢNG VIÊN HƯỚNG DẪN

TS. ĐỖ MINH THOA

Ngược lại với kế tốn theo cơ sở dồn tích, kế tốn theo cơ sở tiền chỉ cho
phép ghi nhận các giao dịch khi các giao dịch này phát sinh bằng tiền. Nếu lợi
nhuận được xác định theo cơ sở tiền, lợi nhuận và dòng tiền từ hoạt động kinh
doanh trong một kỳ sẽ bằng nhau. Tuy nhiên, kế toán theo cơ sở tiền hiện nay chỉ
được sử dụng để lập báo cáo lưu chuyển tiền tệ (đặc biệt là báo cáo lưu chuyển tiền
tệ được lập theo phương pháp trực tiếp).
Kế toán theo cơ sở tiền có một ưu điểm nổi bật là tính khách quan cao khi
trình bày thơng tin trong BCTC. Tiền thu vào và chi ra là những hoạt động “hữu
hình”, số tiền và ngày thu, chi tiền được xác định chính xác, cụ thể khơng phụ thuộc
vào ý muốn chủ quan của nhà quản trị DN.
Liên quan đến các cơ sở trên thì đều có đặc điểm chung trong việc giả định
doanh nghiệp hoạt động liên tục. Chúng ảnh hưởng trực tiếp đến hoạt động kế toán
bán hàng và xác định kết quả bán hàng, được coi là tiêu chuẩn để thực hiện trong
khâu kế toán. Cơ sở dồn tích ảnh hưởng trực tiếp đến kế tốn doanh thu do ưu điểm
ghi nhận trong quá trình dài, linh hoạt khơng phụ thuộc vào dịng tiền. Đây là
phương pháp được áp dụng ở hầu hết các doanh nghiệp có doanh thu cao do hoạt
động kế toán doanh thu phức tạp, các khoản nợ phải thu và nợ phải trả nhiều.
Còn cơ sở kế tốn dựa trên dịng tiền có thể được áp dụng ở những doanh
nghiệp nhỏ, mới đi vào hoạt động và ít tồn tại các khoản nợ phải thu do ưu điểm về
thuế. Tuy nhiên ở Việt Nam cơ quan thuế vẫn chưa chấp nhận cho doanh nghiệp áp
dụng phương pháp này, các doanh nghiệp có thể ghi theo dòng tiền và được theo dõi
chi tiết ở bảng ngồi. Sau đó vào cuối kì báo cáo tài chính thực hiện các bút toán
điều chỉnh cho phù hợp.
1.2.2.Nguyên tắc xác định giá trị đối tượng nghiên cứu.
1.2.2.1. Các phương pháp xác định giá gốc thành phẩm.
1.2.2.1.1 . Nguyên tắc ghi sổ kế toán thành phẩm.
Giá trị thành phẩm theo nguyên tắc phải được ghi nhận theo giá gốc ( trị giá thực
tế ) . Trường hợp giá trị thuần có thể thực hiện được thấp hơn giá gốc thì giá trị

thành phẩm phải phản ánh theo giá trị thuần có thể thực hiện được.
VŨ THỊ HÀ GIANG_CQ54/21.11
Page 11


GIẢNG VIÊN HƯỚNG DẪN

TS. ĐỖ MINH THOA

Trong thực tế, DNSX thường sản xuất nhiều mặt hàng và hoạt động nhập xuất
thành phẩm trong doanh nghiệp ln có sự thay đổi bởi nhiều nguyên nhân khác
nhau. Do đó, để phục vụ việc hạch toán hàng ngày kịp thời, kế toán thành phẩm cịn
có thể sử dụng giá hạch tốn để ghi chép vào phiếu nhập,phiếu xuất và ghi sổ kế
toán chi tiết thành phẩm.
1.2.2.1.2.Giá gốc thành phẩm nhập kho.
Theo quy định của Chuẩn mực kế toán Việt Nam số 02 ( VAS02) – Hàng tồn
kho, thành phẩm nhập kho được tính theo giá gốc. Giá thực tế thành phẩm nhập kho
bao gồm tồn bộ chi phí sản xuất thực tế có liên quan trực tiếp đến quá trình sản
xuất ra sản phẩm và được xác định tùy thuộc vào từng nguồn thu nhập.
Chi phí chế biến hàng tồn kho bao gồm những chi phí có liên quan trực tiếp đến
sản phẩm sản xuất : Chi phí nhân cơng trực tiếp, chi phí sản xuất chung cố định và
chi phí sản xuất chung biến đổi phát sinh trong q trình chuyển hóa nguyên liệu,
vật liệu thành thành phẩm.
Chi phí sản xuất chung cố định là những chi phí sản xuất gián tiếp, thường
không thay đổi theo số lượng sản phẩm sản xuất như chi phí khấu hao, chi phí bảo
dưỡng máy móc , thiết bị….. chi phí quản lí hành chính ở các phân xưởng sản xuất.
Chi phí sản xuất chung biến đổi là những chi phí sản xuất gián tiếp, thường
thay đổi trực tiếp hoặc gần như trực tiếp theo số lượng sản phẩm sản xuất, như chi
phí nguyên liệu, vật liệu gián tiếp, chi phí nhân cơng gián tiếp.
Chi phí sản xuất chung cố định phân bổ vào chi phí chế biến cho mỗi đơn vị

sản phẩm được dựa trên cơng suất bình thường của máy móc sản xuất. Cơng suất
bình thường là số lượng sản phẩm đạt được ở mức trung bình trong các điều kiện
sản xuất bình thường.
- Trường hợp mức sản phẩm thực tế sản xuất ra cao hơn cơng suất bình thường
thì chi phí sản xuất chung cố định được phân bổ cho mỗi đơn vị sản phẩm theo chi
phí thực tế phát sinh.
- Trường hợp mức sản phẩm thực tế sản xuất ra thấp hơn cơng suất bình
thường thì chi phí sản xuất chung cố định chỉ được phân bổ vào chi phí chế biến
VŨ THỊ HÀ GIANG_CQ54/21.11
Page 12


GIẢNG VIÊN HƯỚNG DẪN

TS. ĐỖ MINH THOA

cho mỗi đơn vị sản phẩm theo mức cơng suất bình thường. Khoản chi phí sản xuất
chung khơng phân bổ được ghi nhận là chi phí sản xuất, kinh doanh trong kỳ.
Chi phí sản xuất chung biến đổi được phân bổ hết vào chi phí chế biến cho
mỗi đơn vị sản phẩm theo chi phí thực tế phát sinh.
Trường hợp một quy trình sản xuất ra nhiều loại sản phẩm trong cùng một
khoảng thời gian mà chi phí chế biến của mỗi loại sản phẩm khơng được phản ánh
một cách tách biệt, thì chi phí chế biến được phân bổ cho các loại sản phẩm theo
tiêu thức phù hợp và nhất quán giữa các kỳ kế tốn.
Trường hợp có sản phẩm phụ, thì giá trị sản phẩm phụ được tính theo giá trị
thuần có thể thực hiện được và giá trị này được trừ (-) khỏi chi phí chế biến đã tập
hợp chung cho sản phẩm chính.
+ Đối với thành phẩm nhập kho do các bộ phận sản xuất của đơn vị sản xuất
ra: giá thực tế thành phẩm nhập kho chính là giá thành sản xuất thực tế, bao gồm chi
phí nguyên vật liệu trực tiếp, chi phí nhân cơng trực tiếp và chi phí sản xuất chung.

+ Đối với thành phẩm thuê ngồi gia cơng chế biến: giá thành thực tế bao gồm
tồn bộ các chi phí liên quan đến việc gia cơng, gồm: chi phí ngun vật liệu trực
tiếp, chi phí th gia cơng và các chi phí khác như vận chuyển, bốc dỡ, hao hụt…
Tùy theo đơn vị tính thuế GTGT theo phương pháp khấu trừ hay trực tiếp mà
trong giá thành thực tế của thành phẩm sẽ khơng có VAT đầu vào (nếu đơn vị tính
thuế GTGT theo phương pháp khấu trừ) hoặc có VAT đầu vào (nếu đơn vị tính thuế
GTGT theo phương pháp trực tiếp).
1.2.2.1.3Giá gốc thành phẩm xuất kho.
Phải tuân thủ theo nguyên tắc giá gốc. Nhưng do thành phẩm nhập từ các
nguồn nhập khác nhau và là hoạt động trong quá khứ của các kì kế tốn khác nhau.
Do đó để xác định giá gốc của thành phẩm xuất kho, kế tốn có thể áp dụng các
phương pháp tính giá hàng tồn kho như sau :
Phương pháp tính theo giá đích danh;
Phương pháp bình qn gia quyền;
VŨ THỊ HÀ GIANG_CQ54/21.11
Page 13


GIẢNG VIÊN HƯỚNG DẪN

TS. ĐỖ MINH THOA

Phương pháp nhập trước, xuất trước;
Phương pháp nhập sau, xuất trước.
- Phương pháp tính theo giá đích danh được áp dụng đối với doanh nghiệp có
ít loại mặt hàng hoặc mặt hàng ổn định và nhận diện được.
- Theo phương pháp bình quân gia quyền, giá trị của từng loại hàng tồn kho
được tính theo giá trị trung bình của từng loại hàng tồn kho tương tự đầu kỳ và giá
trị từng loại hàng tồn kho được mua hoặc sản xuất trong kỳ. Giá trị trung bình có
thể được tính theo thời kỳ hoặc vào mỗi khi nhập một lô hàng về, phụ thuộc vào

tình hình của doanh nghiệp.
- Phương pháp nhập trước, xuất trước áp dụng dựa trên giả định là hàng tồn
kho được mua trước hoặc sản xuất trước thì được xuất trước, và hàng tồn kho còn
lại cuối kỳ là hàng tồn kho được mua hoặc sản xuất gần thời điểm cuối kỳ. Theo
phương pháp này thì giá trị hàng xuất kho được tính theo giá của lơ hàng nhập kho
ở thời điểm đầu kỳ hoặc gần đầu kỳ, giá trị của hàng tồn kho được tính theo giá của
hàng nhập kho ở thời điểm cuối kỳ hoặc gần cuối kỳ còn tồn kho.
- Phương pháp nhập sau, xuất trước áp dụng dựa trên giả định là hàng tồn kho
được mua sau hoặc sản xuất sau thì được xuất trước, và hàng tồn kho còn lại cuối
kỳ là hàng tồn kho được mua hoặc sản xuất trước đó. Theo phương pháp này thì giá
trị hàng xuất kho được tính theo giá của lô hàng nhập sau hoặc gần sau cùng, giá trị
của hàng tồn kho được tính theo giá của hàng nhập kho đầu kỳ hoặc gần đầu kỳ còn
tồn kho.
1.2.3. Các phương thức bán hàng và phương thức thanh toán.
1.2.3.1 Các phương thức bán hàng.
Trong bán hàng các doanh nghiệp có nhiều cách khác nhau để phân phối
sản phẩm, hàng hóa đến người tiêu dùng. Nhưng chung quy lại, doanh nghiệp có 2
cách có thể đưa hàng hóa vào trong lưu thơng, đó là bán bn và bán lẻ. Các hình
thức này có những đặc điểm cũng như ưu nhược điểm khác nhau mà doanh nghiệp
cần sử dụng hợp lý để có thể tối ưu lượng hàng hóa bán ra.
Bán buôn:
VŨ THỊ HÀ GIANG_CQ54/21.11
Page 14


GIẢNG VIÊN HƯỚNG DẪN

TS. ĐỖ MINH THOA

Bán bn hàng hóa là phương thức bán hàng hóa cho các doanh nghiệp

thương mại, các doanh nghiệp sản xuất... Đặc điểm của bán bn là hàng vẫn cịn
nằm trong khâu lưu thơng, chưa đi vào lĩnh vực tiều dùng. Hàng thường được bán
theo lô hoặc bán với số lượng lớn. Giá bán thường phụ thuộc vào số lượng hàng bán
và phương thức thanh tốn. Các kênh phân phố của hình thức bán bn đó là:
-

Bán bn qua kho: là phương thức bán bn hàng hóa, trong đó hàng

hóa bán phải được xuất từ kho bảo quản của doanh nghiệp.
Bán bn hàng hóa qua kho có thể thực hiện dưới 2 hình thức:
 Hình thức giao hàng trực tiếp: Bên mua cử đại diện đến kho của doanh
nghiệp để nhận hàng. Doanh nghiệp xuất kho hàng hóa giao trực tiếp cho đại diện
bên mua. Sau khi đại diện bên mua nhận đủ hàng, thanh tốn tiền hoặc chấp nhận
thanh tốn, hàng hóa được xác định tiêu thụ.
 Hình thức chuyển hàng: theo hình thức này, căn cứ vào hợp đồng kinh tế
đã ký kết hoặc đơn đặt hàng, doanh nghiệp xuất kho hàng hóa, dùng phương tiện
vận tải của mình hoặc đi th ngồi chuyển hàng đến kho của bên mua hoặc một địa
điểm nào đó ben mua quy định trong hợp đồng. Hàng hóa chuyển bán vẫn thuộc
quyền sở hữu của doanh nghiệp. Khi bên mua kiểm nhận hàng, thanh toán hoặc
chấp nhận thanh tốn thì mới được coi là đã tiêu thụ, quyền sở hữu hàng hóa được
chuyển sang cho người mua. Chi phí vận chuyển do bên nào chịu được quy định
trong hợp động.
-

Bán buôn vận chuyển thẳng:là phương thức bán bn hàng hóa, theo đó,

doanh nghiệp sau khi mua hàng, nhận hàng mua không đưa về nhập kho mà chuyển
bán thẳng cho bên mua. Phương thức này có thể được thực hiện qua hai hình thức:


Hình thức giao hàng trực tiếp (giao tay ba): theo hình thức này, doanh

nghiệp sau khi mua hàng, giao trực tiếp cho đại diện của bên mua tại kho người
bán. Sau khi đại diện bên mua ký nhận đủ hàng, thanh toán hoặc chấp nhận thanh
tốn, hàng hóa được xác định là tiêu thụ.
 Hình thức chuyển hàng: theo hình thức này, doanh nghiệp sau khi mua
hàng, nhận hàng mua, dùng phương tiện vận tải của mình hoặc th ngồi, vận
chuyển hàng đến giao cho bên mua ở địa điểm đã được thỏa thuận. Hàng hóa
VŨ THỊ HÀ GIANG_CQ54/21.11
Page 15